Pijnlijke darmen: oorzaken, symptomen en soorten darmpijn

Pijnlijke darmen kunnen het gevolg zijn van vele mogelijk oorzaken. De intensiteit van darmpijn kan variëren van mild tot ernstig, afhankelijk van de oorzaak en de toestand van de persoon. Pijnlijke darmen is een van de meest voorkomende problemen met de spijsvertering waarmee veel mensen, waaronder kinderen, kampen. Darmpijn kan in verschillende vormen voorkomen en kan een korte periode duren of kan in bepaalde gevallen zelfs langer aanwezig of chronisch zijn. De maag is verbonden met de dunne darm, die vervolgens overgaat in de dikke darm en het spijsverteringskanaal eindigt dan bij het rectum. Voedsel passeert dit kanaal voor de vertering en verdere opname van voedingsstoffen, waarna de afvalstoffen overblijven en via het rectum geloosd worden. Elke verstoring in de structuur of functie van deze buikorganen, kan pijnlijke darmen veroorzaken.

• Soorten darmpijn
• Acute darmpijn
• Chronische darmpijn
• Organen
• Symptomen van darmpijn
• Na het eten
• Gasvorming in de darmen
• Diarree
• Obstipatie
• Andere symptomen
• Oorzaken van pijnlijke darmen
• Indigestie
• Voedselintolerantie en allergieën
• Prikkelbare darm syndroom (PDS)
• Inflammatoire darmaandoeningen
• Andere oorzaken van darmpijn
• Gastro-enteritis of buikgriep
• Parasitaire infecties
• Blindedarmontsteking
• Liesbreuk
• Darmobstructie
• Invaginatie (intussusceptie)
• Darmkanker
• Overige aandoeningen
• Alarmsymptomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van pijnlijke darmen
• Leefstijlveranderingen om darmpijn te behandelen

Soorten darmpijn

Pijnlijke darmen of darmpijn kan in hoofdzakelijk twee vormen voorkomen:

Acute darmpijn

Acute darmpijn begint meestal plotseling, kan mild, matig of ernstig zijn, maar duurt slechts kort; de pijn kan enkele uren of dagen duren. Hoewel de meeste oorzaken van acute pijn gerelateerd zijn aan spijsverteringsproblemen, kunnen bepaalde oorzaken ernstig zijn, wat kan leiden tot een medisch noodgeval waarbij direct een arts moet worden ingeschakeld.

Chronische darmpijn

Chronische darmpijn duurt lang; gedurende meer dan drie maanden. De pijn kan intermitterend aanwezig zijn, dat wil zeggen dat het wegtrekt en later weer terugkomt. Maar je kan ook voortduren een doffe pijn ervaren. Bij chronische pijnlijke darmen is het belangrijk om je huisarts te raadplegen om de oorzaak ervan te achterhalen.

Organen

De buik bevat vitale organen, zoals darmen, lever, alvleesklier (pancreas), galblaas, welke zijn omgeven door spieren, weefsels, bloedvaten en zenuwen. Problemen in een van de organen of de ondersteunende structuren kunnen darmpijn veroorzaken. Pijnlijke darmen kan een mild ongemak vormen maar ook scherpe, ernstige en plotselinge pijn in de onderbuik veroorzaken. Het gaat meestal gepaard met spijsverteringsproblemen en het beïnvloedt je dagelijkse bestaan, afhankelijk van de ernst van de oorzaak.

Symptomen van darmpijn

Hoewel darmpijn op zich een symptoom is, geeft de aanwezigheid van andere symptomen een meer betrouwbare indicatie of het afkomstig is van de darm of een ander orgaan in de buikholte. Bepaalde kenmerken van de pijn helpen ook de oorzaak van pijnlijke darmen te identificeren. Alleen een arts kan een betrouwbare diagnose stellen.

Na het eten

Het eerste en belangrijkste kenmerk van pijn die kan worden toegeschreven aan de darmen is het begin of verergering van pijn na het eten. Als je voedsel doorslikt, bereikt het binnen een paar minuten je maag waar het ongeveer twee tot drie uur verblijft. Zuren in de maag delen de voedselbrij op in meer handzame porties. Daarna reist de brei twee tot drie uur door de dunne darm, waar de zuurgraad naar beneden wordt gebracht. Dan gaat de brij door de dikke darm en in grofweg dertig uur kneden je darmen je voedsel voort. De laatste voedingsstoffen worden uit de voedselbrij gehaald en bacteriën verwerken de suikers in je voedsel. De resten komen uiteindelijk in de endeldarm of rectum terecht, welke werkt als opslagplaats voor ontlasting. Het rectum wordt van de buitenwereld afgesloten door de anus. Zodra het rectum vol zit, voel je aandrang om te poepen. Het begin van de pijn hangt echter af van het deel van de (dunne) darm dat is aangedaan.

Gasvorming in de darmen

Darmgassen zijn een gevolg van het inslikken van lucht tijdens het eten en worden geproduceerd door het chemische proces van de spijsvertering en de afbraak van voedsel door bacteriën. Darmgassen bestaan vooral uit stikstof, zuurstof, waterstof, koolzuurgas en methaan. Je laat winden om darmgas kwijt te raken. Overmatige gasvorming leidt vaak tot een opgeblazen gevoel en sommige vrouwen geven zelfs aan het idee te hebben dat ze zwanger zijn. Het kan gepaard gaan met darmkrampen.

Diarree

Diarree is de doorgang van losse waterige ontlasting. Diarree is een van de meest voorkomende symptomen van darmaandoeningen, of het nu de dunne of dikke darm betreft. Er zijn verschillende oorzaken waardoor diarree optreedt, maar acute diarree wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een infectie in de darmen. Afhankelijk van de darmaandoening kan je ook last hebben van bloed en slijm in de ontlasting.

Obstipatie

De passage van harde ontlasting waarbij je moet persen, duidt op obstipatie of verstopping. De ontlasting komt in dat geval minder dan drie keer per week. Er zijn verschillende oorzaken van obstipatie geassocieerd met langzamere dan normale darmbewegingen, gebrek aan vezels, onvoldoende water in de darmen, te weinig beweging en darmobstructie.

Andere symptomen

• opgezette buik (gezwollen buik)
• gevoel van volheid.
• misselijkheid en braken
• dikke ontlasting

Oorzaken van pijnlijke darmen

Pijnlijke darmen is een symptoom op zich, dat optreedt als gevolg van een bepaalde onderliggende medische aandoening.

Indigestie

Indigestie, ook wel dyspepsie genoemd, is een van de meest voorkomende oorzaken van darmpijn, wat vaak leidt tot een opgeblazen gevoel, krampende buikpijn, misselijkheid en zelfs overgeven. Het kan ook gepaard gaan met diarree of soms obstipatie of beide kunnen elkaar afwisselen. De meest voorkomende symptomen van darmpijn als gevolg van indigestie zijn gevoel van volheid, brandend gevoel in de maag en oprispingen. Indigestie kan het gevolg zijn van een slechte voeding en levensstijl, gastritis (maagslijmvliesontsteking), hormonale veranderingen, infectie of ernstige onderliggende gastro-intestinale aandoeningen.

Voedselintolerantie en allergieën

Lactose-intolerantie is de meest voorkomende oorzaak van darmpijn. Bij lactose intolerantie kan lactose (melksuiker) niet goed worden verteerd. Lactose is aanwezig is in melk en melkproducten. Sommige mensen kunnen ook intolerantie ervaren voor andere vormen van suikers of eiwitten die in bepaalde voedingsmiddelen aanwezig zijn. Al deze voedselintoleranties zijn veel voorkomende oorzaken van darmpijn.

Voedselallergieën, waarbij het immuunsysteem abnormaal reageert op bepaalde voedingsmiddelen, zijn ook een van de belangrijke oorzaken van darmpijn. Mensen kunnen allergisch zijn voor pinda’s, schaaldieren, eieren, koemelk, tarwe en soja.

Onvermogen om de stof te verteren leidt tot intense pijn in de darm, wat een veel voorkomende oorzaak is van darmpijn. De symptomen van darmpijn kunnen variëren bij voedselintolerantie en voedselallergieën, en kan bestaan uit krampachtige pijn, opgeblazen gevoel, diarree of obstipatie, soms misselijkheid en braken. Bij allergische reacties zijn soms huiduitslag, ademhalingsproblemen en benauwdheid aanwezig.

Prikkelbare darm syndroom (PDS)

Een andere veel voorkomende oorzaak van pijnlijke darmen is het prikkelbare darm syndroom. Het presenteert zich met darmklachten die op de meeste dagen van de week worden waargenomen en meestal meer dan drie maanden duren. Vaak gaat het bij PDS om buikpijn, wat vaak verlicht wordt door ontlasting en frequente veranderingen in de ontlasting (diarree en/of obstipatie).

Inflammatoire darmaandoeningen

Inflammatoire darmziekten zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa kunnen behoorlijk lastig zijn. Deze worden veroorzaakt door een ontsteking van de darm en resulteren in problemen met de spijsvertering, problemen bij de doorgang van ontlasting, diarree, bloederige ontlasting of bloederige diarree, vermoeidheid en soms koorts en gewichtsverlies.

Andere oorzaken van darmpijn

Andere oorzaken van pijnlijke darmen zijn de volgende.

Gastro-enteritis of buikgriep

Buikgriep of gastro-enteritis is een ontsteking van de slijmvlieslaag van maag, dunne darm en/of dikke darm en een mogelijke oorzaak van pijnlijke darmen. De boosdoener is vaak een virus en iets minder vaak een bacterie. Vaak gaat buikgriep gepaard met diarree, misselijkheid, last van overgeven en buikpijn. Soms ook koorts.

Parasitaire infecties

Een parasitaire infecties zoals giardiasis (veroorzaakt door de parasiet Giardia lamblia) in van invloed op het spijsverteringskanaal en kan darmpijn veroorzaken. De symptomen bestaan vaak uit darmkrampen, opgeblazen gevoel, braken, veranderingen in de eetlust, waterige of pijnlijke ontlasting, soms vermengd met bloed. Giardiasis kan worden veroorzaakt door het eten of drinken van besmet voedsel of door het zwemmen in besmet water.

Blindedarmontsteking

Appendicitis of blindedarmontsteking is een ontsteking van de appendix en veroorzaakt ernstige, scherpe pijn. De pijn bij een blindedarmontsteking begint in de streek onder het borstbeen, en verplaatst zich daarna naar de rechter onderbuikstreek. De pijn is bij jonge kinderen vaak meer verspreid door de buik aanwezig en wordt door hen minder op een vaste plek aangegeven. De pijn verergert bij schudden, hoesten, in bed omdraaien, etc.

Liesbreuk

Een liesbreuk is een zwakke plek in de buikwand, waardoor buikvlies en buikvet of darm naar buiten kan puilen. Als een deel van de darmen naar buiten puilt, dan voel je een bobbel op de plek van de breuk die groter wordt als je staat, hoest of perst. Het kan ook pijn veroorzaken, en de pijn verergert vaak bij hoesten of elke activiteit die de intra-abdominale druk verhoogt.

Darmobstructie

Darmobstructie is een van de belangrijke oorzaken van pijnlijke darmen en moet onmiddellijk behandeld worden vanwege het risico op ernstige complicaties. Intestinale obstructie kan worden veroorzaakt door onderliggende problemen zoals verklevingen, ontsteking, verdraaien van ingewanden of kanker. Het veroorzaakt ernstige krampende darmpijn, obstipatie, zwelling van de buik.

Invaginatie (intussusceptie)

Een van de vele oorzaken van pijnlijke darmen is invaginatie, wat vaak voorkomt bij jongere kinderen. Bij een invaginatie schuift een deel van de darm in het daaropvolgende deel van de darm en het wordt ook wel darminstulping genoemd. De oorzaak is niet altijd bekend. Een darminvaginatie geeft bij kinderen vaak hevige aanvallen van buikpijn, met huilen, braken en bleekheid. Vanwege het vele braken, kan het kind uitdrogen.

Darmkanker

Een tumor in de darmen kan ernstige darmpijn veroorzaken. Darmkanker presenteert zich vaak met veranderde ontlasting (dunner, dikker, vaker of minder vaak poepen), bloed en/of slijm bij de ontlasting en gewichtsverlies en minder zin in eten.

Overige aandoeningen

Andere aandoeningen, zoals reflux, obstipatie, coeliakie, diabetische ketoacidose, infectie, verwonding, gespannen buikspieren, druk op de darmen als gevolg van of aandoeningen die normale bloedtoevoer naar de darmen beïnvloeden, zoals een acute doorbloedingsstoornis van het mesenteriale vaatbed (acute mesenteriale ischemie), kunnen ook pijnlijke darmen veroorzaken.

Alarmsymptomen

Pijnlijke darmen kan ernstig zijn en direct medische behandeling behoeven.Neem bij de volgende alarmsymptomen direct contact op met een arts:

• plotselinge, scherpe, stekende of zeer ernstige buikpijn
• bloedbraken of bloed in de in ontlasting
• harde buik
• moeite met het passeren van ontlasting of urine
• overmatige diarree, flauwvallen, duizeligheid of verwardheid, koude, bezwete huid, of shock

Onderzoek en diagnose

Voor het stellen van de juiste diagnose zal de arts zich baseren op de symptomen, je medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek. Vaak is er vervolgonderzoek nodig. De meest voorkomende onderzoeken die helpen bij het stellen van de diagnose, zijn onder meer:

• bloedonderzoek
• ontlastingsonderzoek
• een röntgenfoto van de gehele buik,
• abdominale echografie (omvat de organen in boven– en/of onderbuik: lever, galblaas, milt, alvleesklier, bijnieren, nieren, blaas en mannelijk en vrouwelijk klein bekken.
• CT-scan of MRI-scan
• barium sliktest, waarbij bariumdrank wordt gegeven en röntgenfoto's van de slokdarm, maag en dunne darm worden gemaakt
• Endoscopie van de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm (oesophagogastroduodenoscopie)
• Bariumklysma, waarbij een röntgenfoto gemaakt wordt van de dikke darm en het rectum door barium dat wordt ingebracht via een klysmakatheter
• Colonoscopie, inspectie van de gehele dikke darm met een endoscoop (darmonderzoek)

Behandeling van pijnlijke darmen

De behandeling van pijnlijke darmen varieert en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en ernst. Bepaalde aandoeningen kunnen adequaat worden behandeld met medicijnen, terwijl sommige aandoeningen een operatieve ingreep vereisen. Sommige aandoeningen kunnen ook worden behandeld met aanvullende therapieën zoals zelfzorg, leefstijlaanpassingen en stressmanagementtechnieken.

Enkele van de meest voorkomende medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van darmpijn zijn onder andere:

• Antacida. Deze neutraliseren het maagzuur. Er zijn verschillende soorten maagzuurremmers.
• Antibiotica. Bij een bacteriële infectie kunnen antibiotica worden voorgeschreven.
• Ontstekingsremmende medicijnen. In gevallen van ernstige darmpijn kunnen ontstekingsremmende geneesmiddelen nuttig zijn.
• Corticosteroïden. Corticosteroïden kunnen soms worden gebruikt bij de behandeling van pijnlijke darmen, vooral bij auto-immuunziekten zoals inflammatoire darmaandoeningen.
• Laxeermiddelen. Deze kunnen helpen bij obstipatie.

Soms is een chirurgische ingreep nodig. Bijvoorbeeld bij een obstructie ileus is een operatie nodig om de obstructie op te heffen.

Leefstijlveranderingen om darmpijn te behandelen

Hoewel de specifieke voedingsbehoeften per persoon en per aandoening kunnen verschillen, kunnen enkele algemene voedingstips helpen. Deze tips zijn van groot nut bij chronische darmpijn, prikkelbare darmsyndroom en inflammatoire darmaandoeningen.

• Voldoende (water) drinken. Drink dagelijks voldoende water en blijf gehydrateerd.
• Eet gezond en gevarieerd: eet veel fruit en groenten.
• Eet voldoende voedingsvezels; vezels zijn belangrijke stoffen voor een gezonde spijsvertering.
• Vermijd fast food, geraffineerd, verwerkt voedsel en kant-en-klaarmaaltijden.
• Beperk de inname van voedsel dat de klachten verergert.
• Eet niet te gekruid.
• Stop met roken.
• Gene alcohol drinken of hooguit één consumptie per dag.

Neem kleine porties en eet langzaam en met aandacht. Vermijd om laat op de avond nog wat te gaan eten. Neem probiotica die helpen bij de spijsvertering. Maak wandelingen en beweeg dagelijks voor een goede spijsvertering. Vermijd stress en probeer voldoende ontspanningsmomenten te nemen.

Lees verder

• Pijn aan de darmen: oorzaken en symptomen pijnlijke darmen
• Pijnlijke darmen, buikpijn, opgeblazen buik en winderigheid
• Darmklachten en diarree: symptomen, oorzaak en behandeling
• Darmen verstopt of verstopte darmen: symptomen en oorzaken
• Darmkrampen: oorzaken en behandeling krampen in de darm