Pijnlijke darmen: oorzaken, symptomen en soorten darmpijn
Pijnlijke darmen kunnen het gevolg zijn van vele mogelijk oorzaken. De intensiteit van darmpijn kan variëren van mild tot ernstig, afhankelijk van de oorzaak en de toestand van de persoon. Pijnlijke darmen is een van de meest voorkomende problemen met de spijsvertering waarmee veel mensen, waaronder kinderen, kampen. Darmpijn kan in verschillende vormen voorkomen en kan een korte periode duren of kan in bepaalde gevallen zelfs langer aanwezig of chronisch zijn. De maag is verbonden met de dunne darm, die vervolgens overgaat in de dikke darm en het spijsverteringskanaal eindigt dan bij het rectum. Voedsel passeert dit kanaal voor de vertering en verdere opname van voedingsstoffen, waarna de afvalstoffen overblijven en via het rectum geloosd worden. Elke verstoring in de structuur of functie van deze buikorganen, kan pijnlijke darmen veroorzaken.- Pijnlijke darmen: wat je buik je probeert te vertellen
- Soorten darmpijn
- Acute darmpijn
- Chronische darmpijn
- Organen
- Symptomen van darmpijn
- Na het eten
- Gasvorming in de darmen
- Diarree
- Obstipatie
- Andere symptomen
- Oorzaken van pijnlijke darmen
- Indigestie
- Voedselintolerantie en allergieën
- Inflammatoire darmaandoeningen
- Prikkelbare darm syndroom (PDS)
- Andere oorzaken van darmpijn
- Gastro-enteritis of buikgriep
- Parasitaire infecties
- Blindedarmontsteking
- Liesbreuk
- Darmobstructie
- Invaginatie (intussusceptie)
- Darmkanker
- Overige aandoeningen
- Alarmsymptomen
- Onderzoek en diagnose
- Behandeling van pijnlijke darmen
- Leefstijlveranderingen om darmpijn te behandelen
- Complicaties van pijnlijke darmen
- Chronische buikpijn
- Darmobstructies
- Ontstekingen
- Voedingsproblemen
- Mentaal ongemak
- Algemene complicaties: uitdroging en meer drama
- Hoe voorkom je dat het misgaat?
Pijnlijke darmen: wat je buik je probeert te vertellen
Thomas zat eindelijk aan tafel met zijn favoriete maaltijd – dampende pasta met pesto en een goed glas wijn. Maar net toen hij wilde genieten, voelde hij het. Een scherpe pijn trok door zijn onderbuik, alsof zijn darmen wilden protesteren tegen elk hapje dat hij naar binnen werkte. Hij legde zijn vork neer en dacht: Wat is dit nu weer? Wat begon als een gezellige avond veranderde in een ongemakkelijke strijd tussen hem en zijn buik.Pijnlijke darmen kunnen iedereen overkomen en op de meest onverwachte momenten toeslaan. Soms voelt het als een lichte, zeurende pijn; andere keren lijkt het alsof je buik een eigen wil heeft, vol scherpe steken en ongemak. Het kan je dag volledig overnemen, of het nu komt door iets wat je hebt gegeten, een stressvolle situatie, of een onderliggend gezondheidsprobleem. Eén ding is zeker: je darmen maken nooit zomaar ruzie.
Deze pijn kan allerlei oorzaken hebben, van een simpele spijsverteringsfout tot iets complexers zoals een prikkelbaredarmsyndroom of een ontsteking. Je buik is een ingenieus systeem, maar ook een kwetsbaar orgaan. Door goed naar je lichaam te luisteren en de signalen serieus te nemen, kun je vaak ontdekken wat er aan de hand is – en wat je eraan kunt doen. Want laten we eerlijk zijn: niemand wil dat zijn darmen het feestje verpesten.
Soorten darmpijn
Pijnlijke darmen of darmpijn kan in hoofdzakelijk twee vormen voorkomen:Acute darmpijn
Acute darmpijn begint meestal plotseling, kan mild, matig of ernstig zijn, maar duurt slechts kort; de pijn kan enkele uren of dagen duren. Hoewel de meeste oorzaken van acute pijn gerelateerd zijn aan spijsverteringsproblemen, kunnen bepaalde oorzaken ernstig zijn, wat kan leiden tot een medisch noodgeval waarbij direct een arts moet worden ingeschakeld.Chronische darmpijn
Chronische darmpijn duurt lang; gedurende meer dan drie maanden. De pijn kan intermitterend aanwezig zijn, dat wil zeggen dat het wegtrekt en later weer terugkomt. Maar je kan ook voortduren een doffe pijn ervaren. Bij chronische pijnlijke darmen is het belangrijk om je huisarts te raadplegen om de oorzaak ervan te achterhalen.
Galblaas en alvleesklier / Bron: Nerthuz/Shutterstock.comOrganen
De buik bevat vitale organen, zoals darmen, lever, alvleesklier (pancreas), galblaas, welke zijn omgeven door spieren, weefsels, bloedvaten en zenuwen. Problemen in een van de organen of de ondersteunende structuren kunnen darmpijn veroorzaken. Pijnlijke darmen kan een mild ongemak vormen maar ook scherpe, ernstige en plotselinge pijn in de onderbuik veroorzaken. Het gaat meestal gepaard met spijsverteringsproblemen en het beïnvloedt je dagelijkse bestaan, afhankelijk van de ernst van de oorzaak.Symptomen van darmpijn
Hoewel darmpijn op zich een symptoom is, geeft de aanwezigheid van andere symptomen een meer betrouwbare indicatie of het afkomstig is van de darm of een ander orgaan in de buikholte. Bepaalde kenmerken van de pijn helpen ook de oorzaak van pijnlijke darmen te identificeren. Alleen een arts kan een betrouwbare diagnose stellen.Na het eten
Het eerste en belangrijkste kenmerk van pijn die kan worden toegeschreven aan de darmen is het begin of verergering van pijn na het eten. Als je voedsel doorslikt, bereikt het binnen een paar minuten je maag waar het ongeveer twee tot drie uur verblijft. Zuren in de maag delen de voedselbrij op in meer handzame porties. Daarna reist de brei twee tot drie uur door de dunne darm, waar de zuurgraad naar beneden wordt gebracht. Dan gaat de brij door de dikke darm en in grofweg dertig uur kneden je darmen je voedsel voort. De laatste voedingsstoffen worden uit de voedselbrij gehaald en bacteriën verwerken de suikers in je voedsel. De resten komen uiteindelijk in de endeldarm of rectum terecht, welke werkt als opslagplaats voor ontlasting. Het rectum wordt van de buitenwereld afgesloten door de anus. Zodra het rectum vol zit, voel je aandrang om te poepen. Het begin van de pijn hangt echter af van het deel van de (dunne) darm dat is aangedaan.Gasvorming in de darmen
Darmgassen zijn een gevolg van het inslikken van lucht tijdens het eten en worden geproduceerd door het chemische proces van de spijsvertering en de afbraak van voedsel door bacteriën. Darmgassen bestaan vooral uit stikstof, zuurstof, waterstof, koolzuurgas en methaan. Je laat winden om darmgas kwijt te raken. Overmatige gasvorming leidt vaak tot een opgeblazen gevoel en sommige vrouwen geven zelfs aan het idee te hebben dat ze zwanger zijn. Het kan gepaard gaan met darmkrampen.Diarree
Diarree is de doorgang van losse waterige ontlasting. Diarree is een van de meest voorkomende symptomen van darmaandoeningen, of het nu de dunne of dikke darm betreft. Er zijn verschillende oorzaken waardoor diarree optreedt, maar acute diarree wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een infectie in de darmen. Afhankelijk van de darmaandoening kan je ook last hebben van bloed en slijm in de ontlasting.Obstipatie
De passage van harde ontlasting waarbij je moet persen, duidt op obstipatie of verstopping. De ontlasting komt in dat geval minder dan drie keer per week. Er zijn verschillende oorzaken van obstipatie geassocieerd met langzamere dan normale darmbewegingen, gebrek aan vezels, onvoldoende water in de darmen, te weinig beweging en darmobstructie.Andere symptomen
- opgezette buik (gezwollen buik)
- gevoel van volheid.
- misselijkheid en braken
- dikke ontlasting
Oorzaken van pijnlijke darmen
Pijnlijke darmen is een symptoom op zich, dat optreedt als gevolg van een bepaalde onderliggende medische aandoening.
Buikpijn / Bron: Andrey Popov/Shutterstock.comIndigestie
Indigestie, ook wel dyspepsie genoemd, is een van de meest voorkomende oorzaken van darmpijn, wat vaak leidt tot een opgeblazen gevoel, krampende buikpijn, misselijkheid en zelfs overgeven. Het kan ook gepaard gaan met diarree of soms obstipatie of beide kunnen elkaar afwisselen. De meest voorkomende symptomen van darmpijn als gevolg van indigestie zijn gevoel van volheid, brandend gevoel in de maag en oprispingen. Indigestie kan het gevolg zijn van een slechte voeding en levensstijl, gastritis (maagslijmvliesontsteking), hormonale veranderingen, infectie of ernstige onderliggende gastro-intestinale aandoeningen.Voedselintolerantie en allergieën
Lactose-intolerantie is de meest voorkomende oorzaak van darmpijn. Bij lactose intolerantie kan lactose (melksuiker) niet goed worden verteerd. Lactose is aanwezig is in melk en melkproducten. Sommige mensen kunnen ook intolerantie ervaren voor andere vormen van suikers of eiwitten die in bepaalde voedingsmiddelen aanwezig zijn. Al deze voedselintoleranties zijn veel voorkomende oorzaken van darmpijn.Voedselallergieën, waarbij het immuunsysteem abnormaal reageert op bepaalde voedingsmiddelen, zijn ook een van de belangrijke oorzaken van darmpijn. Mensen kunnen allergisch zijn voor pinda’s, schaaldieren, eieren, koemelk, tarwe en soja.
Benauwdheid / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.comInflammatoire darmaandoeningen
Inflammatoire darmziekten zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa kunnen behoorlijk lastig zijn. Deze worden veroorzaakt door een ontsteking van de darm en resulteren in problemen met de spijsvertering, problemen bij de doorgang van ontlasting, diarree, bloederige ontlasting of bloederige diarree, vermoeidheid en soms koorts en gewichtsverlies.
Pijnlijke darmen bij PDS / Bron: Http:www.scientificanimations.com, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Prikkelbare darm syndroom (PDS)
Een andere veel voorkomende oorzaak van pijnlijke darmen is het prikkelbare darm syndroom. Het presenteert zich met darmklachten die op de meeste dagen van de week worden waargenomen en meestal meer dan drie maanden duren. Vaak gaat het bij PDS om buikpijn, wat vaak verlicht wordt door ontlasting en frequente veranderingen in de ontlasting (diarree en/of obstipatie).Andere oorzaken van darmpijn
Andere oorzaken van pijnlijke darmen zijn de volgende.Gastro-enteritis of buikgriep
Buikgriep of gastro-enteritis is een ontsteking van de slijmvlieslaag van maag, dunne darm en/of dikke darm en een mogelijke oorzaak van pijnlijke darmen. De boosdoener is vaak een virus en iets minder vaak een bacterie. Vaak gaat buikgriep gepaard met diarree, misselijkheid, last van overgeven en buikpijn. Soms ook koorts.Parasitaire infecties
Een parasitaire infecties zoals giardiasis (veroorzaakt door de parasiet Giardia lamblia) in van invloed op het spijsverteringskanaal en kan darmpijn veroorzaken. De symptomen bestaan vaak uit darmkrampen, opgeblazen gevoel, braken, veranderingen in de eetlust, waterige of pijnlijke ontlasting, soms vermengd met bloed. Giardiasis kan worden veroorzaakt door het eten of drinken van besmet voedsel of door het zwemmen in besmet water.Blindedarmontsteking
Appendicitis of blindedarmontsteking is een ontsteking van de appendix en veroorzaakt ernstige, scherpe pijn. De pijn bij een blindedarmontsteking begint in de streek onder het borstbeen, en verplaatst zich daarna naar de rechter onderbuikstreek. De pijn is bij jonge kinderen vaak meer verspreid door de buik aanwezig en wordt door hen minder op een vaste plek aangegeven. De pijn verergert bij schudden, hoesten, in bed omdraaien, etc.Liesbreuk
Een liesbreuk is een zwakke plek in de buikwand, waardoor buikvlies en buikvet of darm naar buiten kan puilen. Als een deel van de darmen naar buiten puilt, dan voel je een bobbel op de plek van de breuk die groter wordt als je staat, hoest of perst. Het kan ook pijn veroorzaken, en de pijn verergert vaak bij hoesten of elke activiteit die de intra-abdominale druk verhoogt.Darmobstructie
Darmobstructie is een van de belangrijke oorzaken van pijnlijke darmen en moet onmiddellijk behandeld worden vanwege het risico op ernstige complicaties. Intestinale obstructie kan worden veroorzaakt door onderliggende problemen zoals verklevingen, ontsteking, verdraaien van ingewanden of kanker. Het veroorzaakt ernstige krampende darmpijn, obstipatie, zwelling van de buik.Invaginatie (intussusceptie)
Een van de vele oorzaken van pijnlijke darmen is invaginatie, wat vaak voorkomt bij jongere kinderen. Bij een invaginatie schuift een deel van de darm in het daaropvolgende deel van de darm en het wordt ook wel darminstulping genoemd. De oorzaak is niet altijd bekend. Een darminvaginatie geeft bij kinderen vaak hevige aanvallen van buikpijn, met huilen, braken en bleekheid. Vanwege het vele braken, kan het kind uitdrogen.Darmkanker
Een tumor in de darmen kan ernstige darmpijn veroorzaken. Darmkanker presenteert zich vaak met veranderde ontlasting (dunner, dikker, vaker of minder vaak poepen), bloed en/of slijm bij de ontlasting en gewichtsverlies en minder zin in eten.
Flauwvallen / Bron: Andrey_Popov/Shutterstock.comOverige aandoeningen
Andere aandoeningen, zoals reflux, obstipatie, coeliakie, diabetische ketoacidose, infectie, verwonding, gespannen buikspieren, druk op de darmen als gevolg van of aandoeningen die normale bloedtoevoer naar de darmen beïnvloeden, zoals een acute doorbloedingsstoornis van het mesenteriale vaatbed (acute mesenteriale ischemie), kunnen ook pijnlijke darmen veroorzaken.Alarmsymptomen
Pijnlijke darmen kan ernstig zijn en direct medische behandeling behoeven.Neem bij de volgende alarmsymptomen direct contact op met een arts:- plotselinge, scherpe, stekende of zeer ernstige buikpijn
- bloedbraken of bloed in de in ontlasting
- harde buik
- moeite met het passeren van ontlasting of urine
- overmatige diarree, flauwvallen, duizeligheid of verwardheid, koude, bezwete huid, of shock
Bloedonderzoek bij pijnlijke darmen / Bron: Istock.com/anna1311Onderzoek en diagnose
Voor het stellen van de juiste diagnose zal de arts zich baseren op de symptomen, je medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek. Vaak is er vervolgonderzoek nodig. De meest voorkomende onderzoeken die helpen bij het stellen van de diagnose, zijn onder meer:- bloedonderzoek
- ontlastingsonderzoek
- een röntgenfoto van de gehele buik,
- abdominale echografie (omvat de organen in boven– en/of onderbuik: lever, galblaas, milt, alvleesklier, bijnieren, nieren, blaas en mannelijk en vrouwelijk klein bekken.
- CT-scan of MRI-scan
- barium sliktest, waarbij bariumdrank wordt gegeven en röntgenfoto's van de slokdarm, maag en dunne darm worden gemaakt
- Endoscopie van de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm (oesophagogastroduodenoscopie)
- Bariumklysma, waarbij een röntgenfoto gemaakt wordt van de dikke darm en het rectum door barium dat wordt ingebracht via een klysmakatheter
- Colonoscopie, inspectie van de gehele dikke darm met een endoscoop (darmonderzoek)
Medicatie ter behandeling van pijnlijke darmen / Bron: Stevepb, PixabayBehandeling van pijnlijke darmen
De behandeling van pijnlijke darmen varieert en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en ernst. Bepaalde aandoeningen kunnen adequaat worden behandeld met medicijnen, terwijl sommige aandoeningen een operatieve ingreep vereisen. Sommige aandoeningen kunnen ook worden behandeld met aanvullende therapieën zoals zelfzorg, leefstijlaanpassingen en stressmanagementtechnieken.Enkele van de meest voorkomende medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van darmpijn zijn onder andere:
- Antacida. Deze neutraliseren het maagzuur. Er zijn verschillende soorten maagzuurremmers.
- Antibiotica. Bij een bacteriële infectie kunnen antibiotica worden voorgeschreven.
- Ontstekingsremmende medicijnen. In gevallen van ernstige darmpijn kunnen ontstekingsremmende geneesmiddelen nuttig zijn.
- Corticosteroïden. Corticosteroïden kunnen soms worden gebruikt bij de behandeling van pijnlijke darmen, vooral bij auto-immuunziekten zoals inflammatoire darmaandoeningen.
- Laxeermiddelen. Deze kunnen helpen bij obstipatie.
Soms is een chirurgische ingreep nodig. Bijvoorbeeld bij een obstructie ileus is een operatie nodig om de obstructie op te heffen.
Water drinken is gezond / Bron: Mimagephotography/Shutterstock.comLeefstijlveranderingen om darmpijn te behandelen
Hoewel de specifieke voedingsbehoeften per persoon en per aandoening kunnen verschillen, kunnen enkele algemene voedingstips helpen. Deze tips zijn van groot nut bij chronische darmpijn, prikkelbare darmsyndroom en inflammatoire darmaandoeningen.- Voldoende (water) drinken. Drink dagelijks voldoende water en blijf gehydrateerd.
- Eet gezond en gevarieerd: eet veel fruit en groenten.
- Eet voldoende voedingsvezels; vezels zijn belangrijke stoffen voor een gezonde spijsvertering.
- Vermijd fast food, geraffineerd, verwerkt voedsel en kant-en-klaarmaaltijden.
- Beperk de inname van voedsel dat de klachten verergert.
- Eet niet te gekruid.
- Stop met roken.
- Gene alcohol drinken of hooguit één consumptie per dag.
Vermijd stress / Bron: ESB Professional/Shutterstock.comComplicaties van pijnlijke darmen
Je buik kan aardig wat drama veroorzaken, en pijnlijke darmen lijken vaak simpelweg een vervelende bijzaak. Maar als je de signalen negeert, kan die mopperende buik veranderen in een serieuze troublemaker. Laten we de mogelijke complicaties eens onder de loep nemen.Chronische buikpijn
Wat begon als een sporadische steek na een zware maaltijd, kan opeens je dagelijkse metgezel worden. Chronische pijn, zoals bij prikkelbaredarmsyndroom (PDS) of Crohn, kan het leven flink verstoren. Van je werkdag tot je Netflix-avondje – het voelt alsof je buik je constante aandacht opeist. En eerlijk is eerlijk: niemand wil dat zijn darmen het roer overnemen.Darmobstructies
Soms is het alsof je darmen besluiten: "We stoppen ermee." Denk aan een verstopping door littekenweefsel, poliepen of zelfs een tumor. Een darmobstructie kan resulteren in heftige krampen, misselijkheid en een buik die letterlijk in de knoop zit. Zonder snelle actie kan dit uitmonden in een operatie – geen pretje, maar soms noodzakelijk.Ontstekingen
Ontstoken darmen klinken al niet gezellig, maar als ze onbehandeld blijven, kan het escaleren. Diverticulitis, infecties of andere ontstekingen kunnen abcessen of, nog erger, een perforatie van de darmwand veroorzaken. Dit klinkt al als een noodgeval – en dat is het ook. Een buikvliesontsteking door een gescheurde darm is iets waar je absoluut geen risico mee wilt nemen.Voedingsproblemen
Een protesterende buik kan ervoor zorgen dat je liever niet meer eet – of dat je bepaalde voedingsgroepen uit angst vermijdt. Maar zonder de juiste voedingsstoffen wordt je lichaam als een auto zonder brandstof. Tekorten aan vitaminen en mineralen kunnen leiden tot vermoeidheid, haaruitval, en zelfs een immuunsysteem dat de handdoek in de ring gooit.Mentaal ongemak
Pijnlijke darmen hebben een verrassend grote invloed op je mentale welzijn. Angst voor onverwachte klachten tijdens een vergadering of etentje kan ervoor zorgen dat je sociale situaties gaat vermijden. En de constante pijn kan stress en somberheid aanwakkeren. Een buik vol problemen wordt al snel een hoofd vol zorgen.Algemene complicaties: uitdroging en meer drama
Diarree of overgeven als gevolg van darmklachten kan je vochtbalans in de war schoppen. Uitdroging ligt op de loer, en dat is meer dan alleen een dorstig gevoel. Denk aan duizeligheid, verminderde concentratie en een lichaam dat harder moet werken om normaal te blijven functioneren.Hoe voorkom je dat het misgaat?
Eerst en vooral: negeer je buik niet. Een pijntje hier of daar mag misschien onschuldig lijken, maar als het blijft aanhouden, is het tijd om in actie te komen. Raadpleeg een arts, laat tests uitvoeren, en luister naar de signalen die je lichaam geeft.Daarnaast kun je zelf al veel doen. Een vezelrijk dieet, voldoende hydratatie en minder stress zijn je buikvrienden. En vergeet niet: je darmen hebben een hekel aan chaos. Regelmaat – in eten, bewegen en slapen – kan een wereld van verschil maken.
