Darmkrampen: oorzaken en behandeling krampen in de darm

Darmkrampen is een courante klacht met veel mogelijke oorzaken. Met darmkrampen worden pijnlijke samentrekkingen van de darm bedoeld. Darmkrampen hebben meestal te maken hebben met de passage van voedsel door de darm. Je kunt last krijgen van darmkrampen na bijvoorbeeld het eten van (een maaltijd met veel) darmprikkelende stoffen, zoals uien of bonen. Na het poepen verdwijnen de darmkrampen meestal. De gevoeligheid voor darmkrampen varieert van persoon tot persoon en kan per periode verschillen. Afhankelijk van de oorzaak kunnen darmkrampen gepaard gaan met winderigheid, obstipatie of juist dunne ontlasting, diarree en een opgezette buik. Vaak kun je darmkrampen verhelpen met zelfzorgmaatregelen en soms is het nodig dat de arts een medicijn voorschrijft. Darmkrampen staan ook wel bekend als colonspasmen of darmspasmen.

• Darmkrampen: als je buik zich niet aan het script houdt
• FAQ darmkrampen – alles wat je wilde weten (maar misschien niet durfde te vragen!)
• Epidemiologie: wie, waar en waarom?
• Darmkrampen symptomen
• Pijn
• Gasvorming en winderigheid
• Slijm
• Wisselende consistentie van de ontlasting
• Zuurbranden
• Hoofdpijn
• Vaak plassen
• Oorzaken van darmkrampen
• Krampen door prikkelende etenswaren
• Krampen en diarree door voedselvergiftiging
• Darmkrampen door antibiotica
• Darmontsteking
• Darmkrampen door stress
• Lintworminfectie
• Obstipatie
• Prikkelbare-darmsyndroom (PDS)
• Darmpoliep
• Darmkanker
• Darmkrampen door een ileus
• Darmkrampen en diarree door endometriose
• Winderigheid en krampen door lucht in de darmen
• Andere oorzaken van darmkrampen
• Risicogroepen voor darmkrampen: wie zit er vaker met krampen in de darmen?
• Risicofactoren voor darmkrampen: wat speelt jouw darmen parten?
• Onderzoek en diagnose: wat vertelt je buik?
• Behandeling van darmkrampen
• Medicatie
• Voedingsvezels
• Leefstijlaanpassingen
• Voeding
• Dag, darmkrampen! Alles over medicatie die je buik weer rustig krijgt
• Medicatie bij lichte darmkrampen
• Krampstillers voor rust in je buik
• Pepermuntoliecapsules: kleine capsules, groot effect
• Als obstipatie je dwarszit
• Als diarree de boosdoener is
• Specifieke oplossingen voor PDS
• Overleg altijd met je arts
• Zelfzorg en praktische tips voor darmkrampen
• Ontdek wat jouw darmen prikkelt
• Eet vaker, maar minder
• Blijf gehydrateerd
• Maak tijd voor ontspanning
• Houd je lichaam in beweging
• Warm comfort voor je buik
• Geef je darmen een probioticaboost
• Houd je stress onder controle
• Kies de juiste medicatie in overleg met je arts
• Raadpleeg een arts bij aanhoudende klachten
• Let op je stoelgang
• Wees lief voor jezelf
• Prognose

Darmkrampen: als je buik zich niet aan het script houdt

Mariska zat midden in een belangrijke presentatie toen haar buik ineens begon te rommelen. Niet zo’n onschuldige grom omdat ze honger had, nee, dit was een compleet orkest van pijnscheuten en spastische krampen. Ze greep onopvallend naar haar zij, hopend dat niemand iets merkte. De presentatie haalde ze nét, maar daarna bracht ze de middag half opgerold door achter haar bureau. “Wat ís dit nou weer?” vroeg ze zich af, terwijl haar buik nog een laatste, dramatische solo speelde.

Darmkrampen kunnen iedereen overvallen, op elk moment – en altijd wanneer je het niet kunt gebruiken. Het zijn die onverwachte pijnscheuten die je van je stuk brengen, vaak zonder aankondiging of duidelijke reden. Of het nu door stress, voeding of een onderliggende aandoening komt, je buik heeft z’n eigen agenda. En soms lijkt het alsof hij expres dwarsligt. Wat de oorzaak ook is, het kan je dag flink overhoop halen.

Wat veel mensen niet weten, is dat darmkrampen niet altijd zomaar voorbijgaan. Ze kunnen een signaal zijn van iets groters: van een simpele spijsverteringsfout tot een complexe aandoening zoals PDS of een voedselintolerantie. Je buik is als een verteller, en elke kramp is een scène in het verhaal. Maar hoe herken je die signalen, en wat kun je eraan doen? Tijd om die buikklachten eens goed onder de loep te nemen.

FAQ darmkrampen – alles wat je wilde weten (maar misschien niet durfde te vragen!)

Darmkrampen: ze komen altijd op het verkeerde moment, laten je ineenkrimpen van de pijn en kunnen je dag compleet overhoop gooien. Soms is het een kortstondige aanval, een klein protest van je buik na een zware maaltijd. Andere keren blijven ze zeuren en weet je niet waar het vandaan komt. Is het iets wat je gegeten hebt? Stress? Of iets heel anders? Geen zorgen, je bent niet de enige die met deze vragen zit!

In deze FAQ duiken we in de wereld van darmkrampen – van oorzaken tot snelle oplossingen en alles daartussenin. Geen droge medische praat, maar gewoon recht voor z’n raap: wat kun je eraan doen, wanneer moet je je zorgen maken en welke trucjes werken écht? Je vindt hier antwoorden op vragen die je misschien zelf al had, en waarschijnlijk ook een paar die je niet eens wist dat je ze moest stellen.

Darmen zijn grillige types: soms gedragen ze zich voorbeeldig, en dan ineens – BAM – zit je met een opgeblazen gevoel, pijn en ongemak. Maar waarom eigenlijk? We bekijken hoe voeding, stress, hormonen en andere factoren een rol spelen en hoe je jouw buik een beetje tevriend kunt houden. Geen zin in eindeloos googelen en vage antwoorden? Dan zit je hier goed.

Dus, heb je last van darmkrampen en wil je weten wat je eraan kunt doen? Scroll dan snel verder en check de antwoorden. Met een beetje geluk zit jouw oplossing ertussen en kun je snel weer verder zonder die ellendige buikpijn. Want laten we eerlijk zijn: niemand heeft tijd voor krampgedoe!

Epidemiologie: wie, waar en waarom?

Darmkrampen – we hebben ze allemaal wel eens gehad, maar wat ligt er eigenlijk achter die vervelende pijnscheuten? Het is een universum op zich, met oorzaken die variëren van je levensstijl tot je genen, en van het klimaat waarin je leeft tot de dag op de kalender. Laten we eens kijken hoe darmkrampen zich verspreiden over leeftijden, geslachten, en continenten – een tableau vivant van buikgezondheid.

Kinderen versus volwassenen: wie wint de buikstrijd?
Bij kinderen zijn darmkrampen vaak te herleiden naar virale infecties, zoals buikgriep. Kleine buikjes zijn kwetsbaar, en met een immuunsysteem dat nog in de kinderschoenen staat, is het niet gek dat 1 op de 5 kinderen jaarlijks klachten heeft. Vooral in de leeftijd van 0-5 jaar is rotavirus een grote boosdoener, wat zorgt voor buikpijn, krampen en diarree.

Volwassenen hebben een heel ander speelveld. Darmkrampen bij volwassenen worden vaker veroorzaakt door stress, voeding of aandoeningen zoals het prikkelbaredarmsyndroom (PDS). En dat is niet mis: PDS treft maar liefst 10-15% van de wereldbevolking! Wat opvallend is? Vrouwen hebben bijna twee keer zo vaak last als mannen. Hormonale schommelingen rondom de menstruatie en overgang lijken hier een grote rol te spelen.

Mannen versus vrouwen: buikgevoelens zijn niet genderneutraal
Darmkrampen kennen geen genade, maar je geslacht bepaalt wel degelijk je risico. Bij vrouwen is de buik gevoelig voor hormonale invloeden. Ongeveer 70% van de vrouwen met menstruatieklachten rapporteert ook buikpijn en krampen – een combinatie van samentrekkingen in de baarmoeder en darmgevoeligheid.

Bij mannen zijn de oorzaken vaak levensstijlgebonden. Een studie in België toonde aan dat mannen meer last hebben van voedselgerelateerde krampen, bijvoorbeeld door pittig eten of overmatige consumptie van bier (ja, dat stereotype klopt vaak toch). Het goede nieuws? Vermijden van triggers kan wonderen doen.

Klimaat en regio: van tropische krampen tot westerse stress
Je locatie heeft meer invloed op je buik dan je denkt. In tropische gebieden zoals Aruba of Curaçao komen darmkrampen vaker voor door infecties. Slechte waterkwaliteit en minder strikte voedselhygiëne zorgen ervoor dat zo’n 30% van de bevolking jaarlijks te maken krijgt met klachten als diarree en buikpijn.

In Nederland en België ligt het anders. Hier zijn het vooral een westers dieet, lactose-intolerantie en stress die de darmen verstoren. Ongeveer 1 op de 5 Nederlanders ervaart regelmatig darmklachten, terwijl in landelijke gebieden de klachten lager lijken – een mogelijke invloed van een rustiger levensritme en gezondere voeding.

Wereldwijd verschillen de oorzaken sterk. In armere landen zijn het infecties die domineren, terwijl in rijkere landen factoren zoals voeding, werkdruk en chronische aandoeningen zoals IBD (inflammatoire darmziekten) voorop staan.

Genen: wat speelt er achter de schermen?
Je genen zijn als een blauwdruk voor je gezondheid, en dat geldt ook voor je buik. Heb je familieleden met PDS? Dan heb je tot 2,5 keer meer kans om het zelf ook te ontwikkelen. Daarnaast spelen genen een belangrijke rol bij ziekten zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, die regelmatig gepaard gaan met heftige darmkrampen.

Bij Europese populaties, zoals in Nederland en België, komen inflammatoire darmziekten vaker voor dan in Azië of Afrika. Dit kan genetisch zijn, maar ook een gevolg van omgevingsfactoren zoals dieet en levensstijl.

Regionale verschillen: NL, overzeese gebieden, BE en de wereld
In Nederland en België hebben darmkrampen vaak te maken met voedselintoleranties zoals lactose-intolerantie, die bij 20% van de bevolking voorkomt. In de overzeese gebieden, zoals Bonaire en Aruba, spelen infecties een grotere rol.

Wereldwijd zijn er duidelijke trends: in westerse landen zijn het onze drukke levens, ongezonde voeding en chronische ziekten die de darmen parten spelen. In ontwikkelingslanden zijn slechte hygiëne en besmet water de grote boosdoeners.

Darmkrampen symptomen

Symptomen van darmkrampen duiden op veranderingen in de darmbeweging. Dat is beweging door peristaltiek in de darmen. Darmkrampen kunnen gepaard gaan met diarree of obstipatie. Mensen die last hebben van het prikkelbare darmsyndroom kunnen afwisselend last hebben van zowel diarree als obstipatie. Andere symptomen die kunnen optreden zijn onder meer:

Pijn

Dit komt meestal voor in de onderbuik, vooral aan de linkerkant. De pijn kan op elk moment plaatsvinden, zowel overdag als 's nachts.

Gasvorming en winderigheid

Sommige mensen hebben de hele dag door last van winderigheid.

Slijm

Degenen met het prikkelbare darmsyndroom merken vaak slijm op in hun ontlasting.

Wisselende consistentie van de ontlasting

Hierbij wisselt de consistentie van de ontlasting van zachte ontlasting tot vloeibaar, of zelfs harde keutels met slijm.

Zuurbranden

Sommige mensen ervaren typische tekenen van brandend maagzuur, een klacht waarbij er wat maagzuur omhoog komt in de slokdarm.

Hoofdpijn

Hoofdpijn kan het gevolg zijn van de stress als gevolg van de lichamelijke klachten.

Vaak plassen

Er zijn gevallen waarbij mensen met darmkrampen ook de behoefte hebben om regelmatig te urineren.

Onderzoek suggereert dat veel mensen die last hebben van darmkrampen ook veel stress in hun leven hebben. Vaak zien deze mensen dat hun symptomen minder ernstig zijn wanneer de stress vermindert.

Oorzaken van darmkrampen

Darmkrampen steken de kop op als de darmspieren op een ongecoördineerde manier samentrekken. Wat de precieze oorzaak daarvan is blijft een mysterie, maar het is bekend dat angst en stress de werking van je darmstelsel beïnvloeden. Het is ook bekend dat lichamelijke activiteit, je voeding en bepaalde medicijnen kunnen leiden tot veranderingen in de darmbeweging. Je darmsysteem is een complex mechanisme en de dikke darm speelt hierbij een cruciale rol. Als er iets mis is met de dikke darm, kan het een grote impact hebben op je gezondheid. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken van darmkrampen.

Krampen door prikkelende etenswaren

Krampachtige buikpijn of darmkrampen kunnen optreden na het eten van veel uien, een bonenschotel, kruidige spijzen of ander voedsel met darmprikkelende stoffen. Darmkrampen ontstaan vaak na voeding die gasvorming veroorzaakt, zoals koolsoorten (uitgezonderd bloemkool en broccoli), paprika, peulvruchten, prei, ui, bonen, noten, knoflook en pittig gekruid eten. Maar ook producten met veel suiker (zoals snoep en koek) of sorbitol (zoetstof), kan buikkramp veroorzaken. Meestal verdwijnen de darmkrampen na de ontlasting. De gevoeligheid voor darmkrampen als gevolg van darmprikkelende stoffen varieert van persoon tot persoon en de klachten zijn vrij onvoorspelbaar en grillig. Er zijn mensen die jarenlang klachten houden, in de ene periode meer dan in de andere en soms zijn de klachten helemaal verdwenen. Door het vermijden van darmprikkelende stoffen en toch gevarieerd te blijven te eten, kunnen de klachten beperkt blijven.

Krampen en diarree door voedselvergiftiging

Voedselvergiftiging is een plotseling optredende ziekte die vaak wordt veroorzaakt door het nuttigen van etenswaren die besmet zijn met ziekteverwekkende micro-organismen (bekend is de Salmonellabacterie) of besmet is met een giftige stof, vaak geproduceerd door bacteriën of schimmels. Een voedselvergiftiging geeft vaak klachten als misselijkheid, braken, buikpijn of darmkrampen, plotselinge diarree en/of koorts. Vaak kunnen de symptomen bestreden worden, zonder dat een arts geraadpleegd hoeft te worden. Het is voor een goed herstel belangrijk om uitdroging te voorkomen.

Darmkrampen door antibiotica

Als je antibiotica moet gebruiken om een bacteriële infectie te bestrijden, dan kan dit soms vervelende klachten en bijwerkingen geven. Zo hebben veel mensen last van maag- en darmklachten als ze antibiotica gebruiken. Antibiotica-geassocieerde diarree is een veel voorkomende klacht. Ook buik- en darmkrampen en gasvorming zijn mogelijke klachten. In het ergste geval kan langdurig antibioticagebruik zelfs leiden tot Clostridium difficile infectie, een ernstige infectie die colitis (dikkedarmontsteking) veroorzaakt.

Het probleem is dat wanneer middel je middels een antibioticakuur bacteriën in je bijholten, longen of elders probeert te doden, antibiotica ook bacteriën elimineert die in je darmen leven en die je spijsvertering in evenwicht houden; hierdoor wordt je darmflora aangetast.

Darmontsteking

Bij een chronische darmontsteking, ook wel aangeduid als 'inflammatoire darmziekte', is een deel van de darm chronisch ontstoken. De darmontsteking veroorzaakt langdurig en vaak levenslang klachten, waarbij de ernst varieert van persoon tot persoon. De twee belangrijkste vormen van inflammatoire darmziekten zijn de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Deze twee aandoeningen hebben veel overeenkomsten, maar ook een paar belangrijke verschillen. Bij de ziekte van Crohn kunnen er ontstekingen optreden in het hele spijsverteringskanaal en bij colitis ulcerosa beperkt de ontsteking zich in principe tot de dikke darm en de endeldarm.

Darmkrampen door stress

Je hoofd mag het druk hebben, maar je buik? Die gaat vaak gezellig mee in de chaos. Darmkrampen door stress zijn geen zeldzaamheid. Sterker nog, je darmen reageren bijna instinctief op wat er in je hoofd gebeurt. Stress maakt je spijsvertering minder soepel, letterlijk. Maar hoe werkt dat eigenlijk, en wat kun je eraan doen?

Je tweede brein in actie
Wist je dat je darmen soms het “tweede brein” worden genoemd? Ze zitten vol zenuwen, hormonen en neurotransmitters die voortdurend in contact staan met je hersenen. Wanneer je gestrest bent, stuurt je brein een noodsignaal naar je darmen: “Wees alert!” Dit veroorzaakt spiersamentrekkingen in je darmwand – handig als je een leeuw moet ontwijken, maar minder prettig als je gewoon achter je bureau zit.

Stress schakelt je lichaam over op de vecht-of-vluchtmodus, waarbij niet-essentiële functies, zoals een ontspannen spijsvertering, worden uitgeschakeld. Dit kan leiden tot darmkrampen, een opgeblazen gevoel, of zelfs diarree. Het klinkt misschien overdreven, maar je lichaam doet dit om energie te besparen voor wat echt belangrijk lijkt.

Chronische stress: de boeman voor je buik
Een beetje stress kan geen kwaad. Het geeft je een adrenalineboost en helpt je die deadline te halen. Maar als de stress chronisch wordt – denk aan wekenlang piekeren, slecht slapen en overwerken – heeft je buik er veel meer last van. De constante spanning houdt je darmen in een overdrive, waardoor krampen, winderigheid en andere klachten zich opstapelen.

Bij sommige mensen leidt dit tot een vicieuze cirkel. Je stress veroorzaakt krampen, die vervolgens weer stress opleveren. Zeker bij mensen met prikkelbaredarmsyndroom (PDS) kan dit een serieus probleem worden. Hun darmen zijn extra gevoelig, waardoor stress een groot effect heeft op hoe hun buik functioneert.

Stress-symptomen herkennen in je buik
Hoe weet je dat stress de schuldige is van je krampen? Let op deze signalen:

• Krampen die komen en gaan, vooral tijdens of na stressvolle situaties.
• Een opgeblazen gevoel, alsof je een ballon hebt ingeslikt.
• Diarree of juist verstopping – je darmen kunnen beide kanten op schieten.
• Buikpijn die erger wordt na het eten, vooral als je snel eet of ongezond snackt tijdens stressvolle momenten.

Herkenbaar? Dan is het tijd om de vinger op de zere plek te leggen – of beter gezegd, op je zere buik.

Wat kun je eraan doen?
Darmkrampen door stress aanpakken begint met het kalmeren van je hoofd. Hier zijn wat tips die je kunnen helpen:

• Adem diep: Ademhalingsoefeningen werken echt. Probeer 4 seconden in te ademen, 6 seconden uit, en herhaal. Het klinkt simpel, maar het kan je zenuwstelsel kalmeren en je buik ontspanning geven.
• Eet bewust: Laat die snelle hap achterwege. Kauw goed, neem de tijd, en eet in een rustige omgeving. Zelfs wat zachte achtergrondmuziek kan helpen om je lichaam in ontspanningsmodus te brengen.
• Beweeg met liefde: Pilates, wandelen, of een beetje rekken – beweging helpt om stresshormonen af te breken en je darmen weer in balans te brengen.
• Slaap voldoende: Een goed uitgerust lichaam gaat beter om met stress, en dat geldt ook voor je darmen. Probeer een consistent slaapritme aan te houden.

Soms is extra hulp nodig
Als je darmklachten niet verbeteren, kan het zinvol zijn om hulp in te schakelen. Psychologische ondersteuning, zoals cognitieve gedragstherapie, helpt je om stress beter te hanteren en kan wonderen doen voor je buik. Ook ontspanningstechnieken zoals mindfulness zijn bewezen effectief.

Medicatie is zelden nodig, maar als je klachten ernstig zijn, kan een arts iets voorschrijven om de symptomen te verlichten. Denk aan spasmolytica (om krampen te verminderen) of probiotica (om je darmflora te ondersteunen).

Luister naar je buik (en je hoofd)
Darmkrampen door stress zijn je lichaam dat “help!” roept. Het is niet altijd makkelijk om het te negeren, maar het goede nieuws is dat je veel kunt doen om de balans te herstellen. Of het nu met een diepe ademhaling, een betere maaltijd of een avondje Netflixen zonder schuldgevoel is – elke stap telt. Je buik en je hoofd werken samen, dus geef ze allebei de aandacht die ze verdienen.

Lintworminfectie

Een lintworminfectie is een darmziekte die wordt veroorzaakt door één van de verschillende soorten lintwormen, dat zijn grote platte wormen die in de darm leven. Een lintworm kan wel 3 tot 10 meter lang worden. Een lintworminfectie ontstaat veelal door het eten van rauw of onvoldoende verhit rundvlees, zoals filet americain, rauw gehakt, niet goed doorbakken burgers en biefstuk. Lintwormen in de darm veroorzaken lang niet altijd symptomen. Sommige mensen krijgen last van pijn in de bovenbuik, darmkrampen, diarree en gebrek aan eetlust.

Obstipatie

Men spreekt van obstipatie of verstopping wanneer de ontlasting minder dan 3 keer per week optreedt of wanneer je minder vaker moet ontlasten dan gewoonlijk. Mogelijke klachten die kunnen optreden bij obstipatie zijn buikpijn, buik- en darmkrampen, pijn bij het poepen en harde, droge ontlasting. Veelal wordt obstipatie in de hand gewerkt door te weinig beweging, te weinig drinken en onvoldoende inname van vezels via de voeding.

Prikkelbare-darmsyndroom (PDS)

Prikkelbare-darmsyndroom (PDS) is een chronische darmstoornis, waarbij de beweeglijkheid van het darmstelsel chronisch is ontregeld. De darmperistaltiek gaat te snel of te langzaam, wat gepaard gaat met buikklachten (buikpijn links onder in de buik, hevige krampen en een opgeblazen gevoel), gecombineerd met een afwijkende stoelgang: diarree of juist verstopping. De diagnose prikkelbare-darmsyndroom wordt door een arts gesteld door uitsluiting van andere aandoeningen die het klachtenbeeld kunnen verklaren.

Darmpoliep

Darmpoliepen zijn woekeringen van het slijmvlies van de dikke darm, in de vorm van vlezige, gesteelde, druifvormige gezwellen. Darmpoliepen gaan uit van de binnenbekleding van de dikke darm. De meeste poliepen veroorzaken geen klachten. Het meest voorkomende symptoom is een bloeding vanuit het rectum. Een grote poliep kan krampen of buikpijn veroorzaken. In het ergste geval kan een poliep voor een darmafsluiting zorgen.

Darmkanker

Darmkanker begint meestal als een poliep (zie boven) en darmpoliepen komen vrij veel voor bij mensen die ouder zijn dan 55 jaar. De meeste poliepen zijn en blijven goedaardig, doch sommige poliepen kunnen uitgroeien tot een kwaadaardige tumor. Bij een tumor van de dikke darm zijn er vaak gedurende lange tijd geen symptomen. Bloedarmoede, wat je ervaart als vermoeidheid, als gevolg van niet zichtbaar bloedverlies via de ontlasting is vaak het eerste signaal dat er wat aan de hand is. In een later stadium kunnen darmkrampen en pijn optreden.

Darmkrampen door een ileus

Een ileus of darmafsluiting treedt op wanneer de dunne of dikke darm geblokkeerd is. Een volledige darmafsluiting wordt een 'ileus' genoemd en gedeeltelijk afsluiting wordt een 'sub-ileus' genoemd. Door de gedeeltelijke of volledige afsluiting, raakt de normale darmpassage verstoord. Hierbij kan voedsel het lichaam niet als ontlasting verlaten, met als gevolg dat er ernstige klachten ontstaan, bestaande uit buikpijn, misselijkheid, braken en een ernstig opgeblazen gevoel.

Darmkrampen en diarree door endometriose

Endometriose is een chronische ziekte waarbij het baarmoederslijmvlies zich buiten de baarmoederholte bevindt. Het meest voorkomende symptoom van endometriose is (extreme) menstruatiepijn, (chronische) buikpijn en darm- en blaasproblemen, bestaande uit darmkrampen, obstipatie, diarree, branderig gevoel tijdens het plassen. Toch zijn er vele andere symptomen die hier ook bij kunnen horen, verschillend in ernst en hoeveelheid. Als endometriose zich in de darm bevindt, kunnen problemen met de stoelgang ontstaan, zoals moeizame en/of pijnlijke ontlasting, diarree of obstipatie en darmkrampen.

Winderigheid en krampen door lucht in de darmen

Sommige mensen krijgen te maken met darmkrampen wanneer een overmatige hoeveelheid lucht in de darmen aanwezig is. Lucht in de darmen gaat vaak gepaard met een opgeblazen gevoel, winderigheid en borrelende darmen.

Andere oorzaken van darmkrampen

Lactose-intolerantie: de zuiveldrama’s van het leven
Je geniet van een heerlijke latte of een bolletje ijs, en dan begint het. Je buik draait zich om, er komen krampen opzetten, en je vraagt je af waarom je dit jezelf hebt aangedaan. Lactose-intolerantie treft ongeveer 5-10% van de Nederlanders, en wereldwijd lopen de percentages nog hoger op. Het probleem? Je lichaam mist het enzym lactase, dat nodig is om lactose, de suiker in melk, te verteren. Resultaat: krampen, gas en een opgeblazen gevoel.

Coeliakie: gluten als vijand
Voor mensen met coeliakie zijn gluten – een eiwit in tarwe, rogge en gerst – een no-go. Bij inname raakt het immuunsysteem van slag en valt het de darmwand aan, wat leidt tot krampen, diarree en een opgeblazen gevoel. Ongeveer 1% van de bevolking heeft coeliakie, maar velen weten het niet. Het vermijden van gluten is hier de enige oplossing, en ja, dat betekent ook geen verse croissants meer.

Voedselallergieën: het onverwachte effect van je favoriete hapjes
Een noot, een schaaldier, of zelfs een stukje fruit – voedselallergieën kunnen de meest onschuldige maaltijden veranderen in een bron van buikklachten. Je immuunsysteem reageert overdreven en zet een cascade van symptomen in gang, waaronder krampen, misselijkheid en zwelling.

Diverticulitis: kleine zakjes, grote problemen
Divertikels, kleine uitstulpingen in de dikke darm, vormen meestal geen probleem. Maar als ze ontstoken raken, krijg je diverticulitis – en dat voel je. Darmkrampen, koorts en soms bloed in de ontlasting zijn tekenen dat je darmen in de problemen zitten. Dit komt vaker voor bij mensen boven de 50 en is een reden om direct actie te ondernemen.

Hormonen en menstruatie: als je buik meedoet met de cyclus
Hormonale veranderingen tijdens je menstruatie kunnen je darmen flink beïnvloeden. Prostaglandines, die tijdens de menstruatie vrijkomen, maken niet alleen je baarmoeder samentrekkend, maar raken ook de darmen. Dit leidt vaak tot krampen, diarree of juist verstopping.

Dysbiose: een rommelige darmflora
Een disbalans in je darmbacteriën kan meer doen dan een opgeblazen gevoel veroorzaken. Dysbiose, zoals het heet, kan leiden tot krampen, diarree en zelfs een slechtere weerstand. Veel oorzaken, zoals een vezelarm dieet of antibioticagebruik, spelen hierin mee.

Gastro-enteritis: een buikvirus als boosdoener
Wat in de volksmond 'buikgriep' wordt genoemd, is vaak een verzamelnaam voor een scala aan klachten die meestal veroorzaakt worden door maag-darmontstekingen (gastro-enteritis). Het norovirus, salmonella of campylobacter – maag-darmvirussen kunnen je flink te grazen nemen. Darmkrampen zijn vaak het eerste signaal, gevolgd door misselijkheid, braken en diarree. Deze tijdelijke ellende duurt meestal maar een paar dagen, maar voelt als een eeuwigheid.

Adhesies: littekens met een impact
Na een buikoperatie kunnen littekenweefsels (adhesies) de darmen samendrukken. Dit kan leiden tot pijnlijke krampen en een opgeblazen gevoel. Het probleem is dat deze klachten vaak pas lang na de operatie opduiken, waardoor je het verband niet direct legt.

Bekkenbodemdisfunctie: een verborgen factor
Een gespannen of slecht functionerende bekkenbodem kan invloed hebben op je darmen. Darmkrampen, moeite met ontlasting en zelfs een constant zwaar gevoel kunnen tekenen zijn dat je bekkenbodem wat extra aandacht nodig heeft.

Overmatige zoetstoffen: minder suiker, meer krampen
Zoetstoffen zoals sorbitol, mannitol en xylitol worden vaak gebruikt in suikervrije producten. Maar je darmen kunnen deze stoffen slecht afbreken, wat leidt tot krampen en diarree. Let dus op met kauwgom en 'light' snacks als je gevoelig bent.

Risicogroepen voor darmkrampen: wie zit er vaker met krampen in de darmen?

Darmkrampen kunnen iedereen overvallen, maar sommige mensen lijken net wat meer pech te hebben. Of het nu je leeftijd, hormonen of levensstijl is, bepaalde groepen hebben gewoon meer kans op die vervelende pijnscheuten. Laten we eens kijken wie vaker met een knoop in hun buik zit.

Risicofactoren voor darmkrampen: wat speelt jouw darmen parten?

Darmkrampen ontstaan niet zomaar. Soms is het stress, andere keren een verkeerd voedingspatroon of een verborgen intolerantie. Hier zijn de grootste boosdoeners die je buik in een knoop kunnen leggen.

Onderzoek en diagnose: wat vertelt je buik?

Darmkrampen kunnen je behoorlijk in de war brengen. Waar komen ze vandaan? En belangrijker: hoe kom je erachter wat de oorzaak is? Gelukkig is er een heel arsenaal aan onderzoeksmethoden – van de traditionele aanpak tot innovatieve technologieën – om je buik te doorgronden. Hier nemen we je mee op een speurtocht door je darmen.

De klassieke stappen: een gesprek met je buik
Het begint allemaal met je eigen verhaal. Je arts wil weten: wanneer begon het? Wat eet je? Hoe voelt de pijn precies? Dit lijkt misschien simpel, maar jouw antwoorden zijn vaak al de eerste aanwijzingen.

Daarna komt de fysieke check. De arts voelt aan je buik – is het zacht, gespannen, of juist pijnlijk? Dit kan helpen om te bepalen of je krampen te maken hebben met iets als obstipatie, een ontsteking, of misschien wel een liesbreuk.

Een bloedonderzoek is vaak de volgende stap. Hiermee kun je ontstekingswaarden, bloedarmoede of een infectie opsporen. Simpel, maar vaak super effectief om dingen uit te sluiten.

De next step: kijkjes en plaatjes
Soms is een bloedtest niet genoeg en moet er letterlijk een blik in je buik worden geworpen. Dat klinkt eng, maar het valt reuze mee.

• Echografie: Dit is als een babyfoto van je darmen. Met geluidsgolven wordt er gekeken naar je buikorganen en of er bijvoorbeeld vochtophopingen of ontstekingen zijn.
• Endoscopie: Een kleine camera wordt via je mond of anus ingebracht om de binnenkant van je darmen te bekijken. Denk aan prikkelbaredarmsyndroom, colitis, of een poliep – met dit onderzoek krijg je antwoorden.
• CT-scan: Dit geeft een gedetailleerd beeld van je buikholte en is handig als er vermoedens zijn van grotere problemen, zoals een ileus (darmobstructie) of tumoren.

Minder bekende en innovatieve methoden: high-tech meets buikpijn
De medische wereld zit niet stil, en dat is goed nieuws voor jou (en je buik). Hier zijn een paar methoden die misschien wat minder bekend zijn, maar zeker de moeite waard:

• Capsule-endoscopie: Dit klinkt als sciencefiction, maar je slikt een piepkleine camera in, en die maakt duizenden foto's van je darmen terwijl hij erdoorheen reist. Ideaal voor moeilijk te bereiken gebieden zoals de dunne darm.
• Microbiome-analyse: Je darmen zitten vol bacteriën, en een verstoring in die balans kan veel verklaren. Door je darmflora te analyseren – meestal met een simpel poepmonster – kan een arts precies zien of dysbiose (een disbalans) de oorzaak is.
• Functionele MRI: Deze geavanceerde scan laat zien hoe je darmen bewegen. Vooral bij aandoeningen zoals PDS is dit handig om te zien of er sprake is van overactieve spieren.
• H2-ademtest: Hiermee meet je hoeveel waterstof je uitademt na het eten van bepaalde suikers. Dit kan intoleranties, zoals lactose- of fructose-intolerantie, opsporen.

Wat je zelf kunt doen: detective in je eigen keuken
Voordat je naar de dokter rent, kun je zelf al een beetje detective spelen. Houd een voedingsdagboek bij: wat eet je, hoe voel je je daarna, en zijn er specifieke triggers? Vette maaltijden, melkproducten of stressmomenten kunnen soms overduidelijk als schuldige naar voren komen.

Probeer ook te letten op je stoelgang. Is er een patroon? Zijn er andere signalen, zoals bloed, slijm, of een verandering in frequentie? Dit zijn belangrijke details die je arts enorm kunnen helpen bij de diagnose.

Behandeling van darmkrampen

Medicatie

De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Er zijn anno 2025 nog geen medicijnen die de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa kunnen genezen. Er zijn wel middelen beschikbaar waarmee de klachten onder controle kunnen worden gebracht.. Deze medicijnen remmen enerzijds de ontstekingen die er al zijn en anderzijds gaan ze nieuwe ontstekingen tegen. Bij een obstructie ileus zal de arts een operatie uitvoeren om de obstructie op te heffen. Darmpoliepen worden tijdens een kijkonderzoek direct verwijderd door middel van een poliepectomie. Er zijn verschillende soorten behandelingen mogelijk bij darmkanker. Bij PDS is er sprake van te veel spanning en krampen van de spieren in de darmen. Spasmolytica (krampstillende geneesmiddelen) kunnen deze spanning en krampen verminderen.

Voedingsvezels

Een gezonde leefstijl is ook belangrijk om darmkrampen tegen te gaan. Een veel voorkomende behandeling van darmkrampen is het verhogen van vezels in het dieet. Belangrijke bronnen van voedingsvezels zijn groenten, fruit, aardappelen, brood, ontbijtgranen, peulvruchten en noten. Oplosbare vezels worden in de dikke darm afgebroken, waarbij gassen en stoffen vrijkomen die de ontlasting luchtig en soepel houden. Ook dienen deze vezels als voeding voor de goede bacteriën in je darm. Niet-oplosbare vezels worden niet verteerd en werken als een spons; ze nemen vocht op, waardoor je poep soepeler en smeuïger wordt, en ook volumineuzer. Je kunt ook vlozaad voor je darmflora nemen. Vlozaad zwelt op als het met voldoende vocht wordt gebruikt en verteert niet, zodat een zachtere, volumineuze ontlasting ontstaat. Volzaad staat ook bekend als psylliumzaad.

Leefstijlaanpassingen

Stoppen met roken en alcohol drinken, is verstandig als je darmklachten hebt. Zelfs een geringe hoeveelheid alcohol kan het slijmvlies in de darmen aantasten, en roken prikkelt de darmen. Daarnaast is lichaamsbeweging goed voor je darmperistaltiek. Lichaamsbeweging stimuleert de beweging van je darm. Regelmatig bewegen en sporten is daarom noodzakelijk voor een goede darmwerking. Bewegen en sporten verminderen bovendien angst en stress. Alle soorten beweging zorgen ervoor dat er endorfinen in je bloedbaan komen, waardoor je je veel beter gaat voelen; je ervaart minder stress en je voelt minder pijn.

Voeding

Vermijd voedingsmiddelen die bij jou de klachten uitlokken of verergeren. Sommige personen hebben minder last van diarree als ze minder melk en pittig voedsel eten, terwijl anderen het goed doen na het verwijderen van vlees uit hun dieet. Let daarbij op dat je voeding niet te eenzijdig wordt doordat je steeds meer voedingsmiddelen gaat vermijden. Het is ook opmerkelijk dat pepermuntthee, gemberthee en kamillethee effectief zijn bij het verlichten van darmkrampen.

Dag, darmkrampen! Alles over medicatie die je buik weer rustig krijgt

Medicatie bij lichte darmkrampen

Voor die lichte, maar vervelende krampen kun je vaak met eenvoudige middeltjes al vooruit. Paracetamol is bijvoorbeeld een gouden ouwe: het is zacht voor je maag, kalmeert de pijn en is gewoon te koop bij de drogist. Ideaal voor wanneer je buik een beetje sputtert.

Heb je meer last van gasophopingen? Probeer dan eens simeticon. Dit helpt gasbelletjes afbreken en neemt dat opgeblazen gevoel weg. Het voelt bijna alsof je buik opgelucht ademhaalt. En als brandend maagzuur je dwarszit, kunnen antacida wonderen doen. Ze neutraliseren het zuur en brengen alles weer een beetje in balans.

Krampstillers voor rust in je buik

Soms voel je het gewoon: die darmspieren hebben een break nodig. Krampstillers, zoals mebeverine of butylscopolamine (Buscopan), werken precies op de plek waar het pijn doet. Ze ontspannen de spieren in je darmen en maken zo een einde aan dat akelige, knijpende gevoel. Vooral bij prikkelbare darm syndroom (PDS) kunnen deze echt een lifesaver zijn.

En voor een natuurlijke twist kun je denken aan pepermuntoliecapsules. Het klinkt misschien simpel, maar deze capsules werken verrassend goed. Ze kalmeren de spieren en helpen ook tegen gasvorming. Een frisse aanpak voor een rustige buik!

Als obstipatie je dwarszit

Krampen door verstopping? Dat kan zwaar op de maag liggen, letterlijk. Osmotische laxeermiddelen zoals macrogol kunnen hier een goede oplossing zijn. Ze trekken extra vocht naar je darmen, waardoor je stoelgang wat makkelijker verloopt. Zit je helemaal vast? Dan kun je tijdelijk kiezen voor een stimulerend laxeermiddel zoals bisacodyl, dat je darmen net dat duwtje geeft om weer in beweging te komen.

• Let wel: laxeermiddelen zijn als een goede vriend op bezoek – fijn voor een korte tijd, maar je wil ze niet te vaak over de vloer hebben. Overleg dus met je arts als je ze langer nodig denkt te hebben.

Als diarree de boosdoener is

Diarree-gerelateerde krampen kunnen je zomaar lamleggen. Gelukkig is er loperamide. Dit middel zorgt ervoor dat alles wat rustiger door je darmen beweegt, zodat de krampen en de chaos wat afnemen. Maar pas op: gebruik dit alleen als er geen infectie meespeelt, want die wil je juist kwijt!

Bij hardnekkige diarree door een infectie kan een arts besluiten antibiotica voor te schrijven. Dat is wel het zware geschut, dus dit laat je beter over aan de deskundigen.

Specifieke oplossingen voor PDS

Voor wie worstelt met PDS – die eeuwige strijd tussen buik en brein – zijn er wat meer gespecialiseerde opties. Denk aan linaclotide of lubiprostone, die je darmen letterlijk in een betere flow brengen. Ze pakken zowel de krampen als de ontlastingsproblemen aan, twee vliegen in één klap.

Bij meer complexe gevallen kunnen lage doses antidepressiva, zoals amitryptiline of nortriptyline, helpen. Dat klinkt misschien wat apart, maar ze werken niet alleen op je stemming, ze temperen ook de pijnsignalen in je buik. Ideaal als je darmen chronisch overgevoelig zijn.

Overleg altijd met je arts

Medicatie kan je helpen, maar het is geen doe-het-zelf-project. Praat met je arts voordat je iets probeert, zeker als de krampen blijven terugkomen. Het kan zomaar zijn dat er een onderliggende oorzaak is die aangepakt moet worden.

Zelfzorg en praktische tips voor darmkrampen

Ontdek wat jouw darmen prikkelt

Darmkrampen ontstaan vaak door een gevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen. Houd een simpel voedseldagboekje bij en noteer wat je eet en hoe je je daarna voelt. Zie je een patroon? Voedsel zoals pittige gerechten, vettige snacks, zuivelproducten of gluten kunnen boosdoeners zijn. Het vermijden van deze triggers kan een wereld van verschil maken. Laat je adviseren door een arts of diëtist om je eetpatroon te finetunen en je darmen tevreden te houden.

Eet vaker, maar minder

Propvolle borden kunnen je spijsvertering overbelasten en leiden tot krampen. Kies in plaats daarvan voor kleinere maaltijden verspreid over de dag. Denk aan vijf of zes lichtere maaltijden in plaats van drie grote. Zo belast je je darmen minder en houd je alles soepel draaiende. En, tip van de dag: geen middernachtsnacks. Geef je darmen ook wat rust voordat je gaat slapen.

Blijf gehydrateerd

Je darmen houden van water! Drink regelmatig, zodat alles soepel blijft lopen en constipatie en een opgeblazen gevoel geen kans krijgen. Houd je glas gevuld met water, of ga voor rustgevende kruidenthee zoals kamille of pepermunt. Deze zijn niet alleen lekker, maar kunnen je darmen ook kalmeren. Vermijd echter overmatig gebruik van cafeïne of alcohol, want die maken je darmen vaak juist onrustig.

Maak tijd voor ontspanning

Stress is een van de grootste aanjagers van darmkrampen. Neem dagelijks wat tijd om te ontspannen: een wandeling in de natuur, een ademhalingsoefening of gewoon een momentje voor jezelf met een goed boek. Alles wat jouw stressniveau naar beneden haalt, helpt ook je darmen om minder gespannen te zijn.

Houd je lichaam in beweging

Geen zware workouts, maar een rustige wandeling van 20 tot 30 minuten per dag kan je spijsvertering al een zetje in de goede richting geven. Het stimuleert je darmen en helpt gas en een opgeblazen gevoel te verminderen. Beweging is een natuurlijke boost voor je buik, maar houd het luchtig – direct na het eten een sprint trekken, is geen goed idee.

Warm comfort voor je buik

Een warmwaterkruik, verwarmingskussen of een lekker warm bad kan wonderen doen bij darmkrampen. De warmte ontspant de spieren in je buik, wat de pijn verzacht. Zorg er wel voor dat je de warmtebron niet te heet maakt – verbrande buik is natuurlijk niet wat je wil. Leg de kruik op je buik, kruip op de bank, en geef je lichaam even de tijd om te kalmeren.

Geef je darmen een probioticaboost

Heb je weleens aan probiotica gedacht? Deze gezonde bacteriën kunnen helpen om je darmflora weer in balans te brengen. Ideaal als je darmklachten hebt na bijvoorbeeld een antibioticakuur. Probiotica vind je in supplementen, maar ook in yoghurt, kefir of andere gefermenteerde producten. Voor het beste resultaat kun je even overleggen met een arts of diëtist – zij weten precies welke optie bij jou past.

Houd je stress onder controle

Stress en darmkrampen? Helaas een gouden duo. Probeer stressmomenten in je leven te minimaliseren. Heb je een hobby waar je helemaal zen van wordt, zoals schilderen of een puzzel leggen? Doe dat! Jouw darmen hebben baat bij een ontspannen jij.

Kies de juiste medicatie in overleg met je arts

Soms kunnen medicijnen nodig zijn om de scherpe kantjes van je darmkrampen af te halen. Denk aan krampstillers of middelen die specifiek werken bij aandoeningen zoals PDS. Maar: altijd even overleggen met je arts voordat je een pil inslikt. Zij weten wat voor jou veilig en effectief is.

Raadpleeg een arts bij aanhoudende klachten

Zijn je darmkrampen hardnekkig of ernstig? Dan is een bezoekje aan de dokter een must. Die kan onderzoeken wat er speelt – misschien zit er iets meer achter, zoals PDS of een ontstekingsdarmziekte. Hoe eerder je weet wat er aan de hand is, hoe sneller je een behandelplan kunt opstellen.

Let op je stoelgang

Je stoelgang vertelt je vaak meer dan je denkt. Diarree, obstipatie, of zelfs bloed in je ontlasting? Noteer het en deel het met je arts. Dit soort details kunnen helpen om de oorzaak van je darmkrampen op te sporen. Zie je zorgwekkende symptomen zoals gewichtsverlies of koorts? Dan is het echt tijd om medische hulp in te schakelen.

Wees lief voor jezelf

Darmkrampen kunnen je soms uit het niets overvallen, en dat is frustrerend. Maar wees geduldig en geef jezelf de tijd om te ontdekken wat voor jou werkt. Kleine aanpassingen in je levensstijl en eetgewoonten kunnen al snel verlichting brengen. Vertrouw op je eigen lichaam en zoek hulp als je er niet uitkomt. Je hoeft het niet alleen te doen!

Prognose

Darmkrampen kunnen je flink van je stuk brengen, maar het goede nieuws? In de meeste gevallen is de prognose positief. Je buik is veerkrachtig, en met de juiste aanpak – of dat nu een dieetwijziging, minder stress of medische behandeling is – kun je vaak weer opgelucht ademhalen. Laten we eens kijken wat je kunt verwachten als je met darmkrampen te maken hebt.

De milde gevallen: vaak snel onder controle
Voor veel mensen zijn darmkrampen tijdelijk en komen ze voort uit alledaagse oorzaken zoals stress, een zware maaltijd of een voedselintolerantie. Heb je een lactose-intolerantie? Zodra je zuivel vermijdt, zijn de klachten vaak binnen een paar dagen verdwenen. Last van een buikgriepje? Dan is je buik meestal binnen een week weer in balans. Je lichaam weet vaak prima hoe het zichzelf moet herstellen – een beetje geduld, rust en wat hydratatie doen vaak wonderen.

De uitdagendere gevallen: tijd voor actie
Als je darmkrampen vaker terugkomen of samenhangen met een aandoening zoals prikkelbaredarmsyndroom (PDS), is de prognose iets complexer. PDS is niet 'oplosbaar', maar het goede nieuws is dat de klachten vaak goed beheersbaar zijn met een combinatie van stressmanagement, dieet en eventueel medicatie.

Bij chronische aandoeningen zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa kan het langer duren om de juiste balans te vinden. Maar ook hier geldt: met de juiste behandeling – en een flinke dosis zelfzorg – kun je vaak een stabiel en klachtenarm leven leiden.

Wanneer moet je je zorgen maken?
Soms zijn darmkrampen een signaal van iets ernstigers, zoals een obstructie (ileus), poliepen of zelfs darmkanker. Dit zijn gelukkig uitzonderingen, maar als je krampen samengaan met alarmerende symptomen zoals gewichtsverlies, bloed in de ontlasting of aanhoudende pijn, is het cruciaal om snel een arts te raadplegen.

Met vroegtijdige detectie zijn de vooruitzichten ook in deze gevallen vaak goed. Bijvoorbeeld: darmkanker heeft een zeer hoge overlevingskans als het in een vroeg stadium wordt ontdekt.

Lees verder

• Winderigheid: oorzaken, voorkomen en verhelpen flatulentie
• Buikpijn na eten: oorzaken van buikkrampen na het eten
• Pijn in onderbuik: links & rechts, oorzaken en behandeling
• Pijn aan de darmen: oorzaken en symptomen pijnlijke darmen
• Darmklachten en diarree: symptomen, oorzaak en behandeling