Pijn in onderbuik: links & rechts, oorzaken en behandeling

Pijn in onderbuik oorzaken en pijn in onderbuik links en rechts symptomen. Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van pijn in onderbuik bij vrouwen en mannen? Zowat iedereen ervaart wel eens pijn in de buik, daar waar veel vitale organen liggen zoals maag, twaalfvingerige darm, dunne en dikke darm, lever, alvleesklier, galblaas, milt en nieren. Aandoeningen aan al deze organen kunnen gepaard gaan met allerlei soorten pijn, zoals acute en zeer hevige, stekende buikpijn tot 'zeurende', 'knagende', 'doffe', 'drukkende' of 'brandende' pijn of buikkrampen. Hieronder worden de tien belangrijkste oorzaken van pijn in onderbuik besproken: obstipatie (verstopping), buikgriep, voedselallergie en voedselintolerantie, dysmenorroe of menstruatiepijn, blaasontsteking, eileiderontsteking, prikkelbare darm syndroom (PDS), prostaatontsteking, soa's en psychische oorzaken. Er zijn veel oorzaken van pijn in onderbuik, maar deze komen in een ander artikel uitgebreid aan de orde.

• Pijn in onderbuik links en rechts
• Tien veelvoorkomende oorzaken van pijn in onderbuik
• Pijn in onderbuik door obstipatie of verstopping
• Wat is obstipatie?
• Belangrijkste oorzaken obstipatie
• Pijn in onderbuik door buikgriep
• Wat is buikgriep?
• Braken en diarree
• Voedselallergie en voedselintolerantie
• Dysmenorroe of menstruatiepijn
• Blaasontsteking (cystitis)
• Wat is blaasontsteking?
• Vaak plassen en pijn bij het plassen
• Eileiderontsteking (salpingitis)
• Prikkelbare darm syndroom (PDS)
• Prostaatontsteking (prostatitis)
• Wat is een prostaatontsteking?
• Pijn tijdens het plassen en vaak moeten plassen
• Pijn in onderbuik door psychische oorzaken
• Kinderen met angsten
• Ouderen met een depressie
• Buikklachten door voedselvergiftiging
• Huisarts inschakelen
• Wanneer naar de huisarts?
• Direct medische hulp inschakelen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Aanvullend onderzoek
• Behandeling

Pijn in onderbuik links en rechts

Er worden verschillende soorten buikpijn onderscheiden. De pijn kan worden onderscheiden naar aard, zoals krampend, brandend, stekend, zeurend, drukkend, maar het kan ook worden ingedeeld naar acute of chronische pijn en naar de plaats ervan in de buik. Prikkeling van buikorganen kan ook pijn geven buiten de buik. In dit artikel wordt pijn in onderbuik behandeld.

Mogelijke oorzaken van pijn in de onderbuik kunnen zijn:

• Gastro-intestinale problemen, zoals prikkelbare darm syndroom, inflammatoire darmaandoeningen of obstipatie
• Gynaecologische problemen, zoals endometriose, vleesboom, of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• Urineweginfectie of nierstenen
• Spierproblemen zoals verrekkingen, of scheuren

Pijn in onderbuik kan worden onderverdeeld in drie plekken:

Tien veelvoorkomende oorzaken van pijn in onderbuik

Iedereen heeft wel eens last van pijn in de onderbuik. Meestal is de oorzaak van pijn in de onderbuik niet zo ernstig en gaat het vanzelf (of eventueel met een warme kruik op de buik) weer over. Toch kan de pijn ook een teken zijn van een ernstige onderliggende aandoening. In dat geval dient de huisarts geraadpleegd te worden. Hieronder worden de tien meest voorkomende oorzaken van pijn in de onderbuik behandeld. Er staat bij vermeld of het mannen en/of vrouwen kan treffen.

Pijn in onderbuik door obstipatie of verstopping

» Zowel mannen als vrouwen.

Wat is obstipatie?

Er is sprake van obstipatie (verstopping) wanneer er een verandering in de voor de persoon normale stoelgang optreedt. Dat wil zeggen iemand minder vaak moet ontlasten dan gewoonlijk. De ontlasting blijft te lang in de dikke darm, met als gevolg een uitblijvende, moeilijke, harde, pijnlijke of trage ontlasting.

Belangrijkste oorzaken obstipatie

Obstipatie kan door veel factoren worden veroorzaakt. De belangrijkste oorzaken zijn:

• Onvoldoende inname van water, waardoor de ontlasting te veel indikt.
• Onvoldoende vezels in het dieet, waardoor de darmwand niet voldoende geprikkeld wordt.
• Een verandering in het normale voedingspatroon (door bijvoorbeeld een vakantie).
• Te weinig lichaamsbeweging, waardoor de darmen niet worden aangezet.
• Stress en spanning.
• Het te lang uitstellen van toiletbezoek, waardoor de ontlasting te dik wordt.
• Overmatig gebruik van laxeermiddelen, welke na verloop van tijd de darmspieren verzwakken.
• Hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier).
• Neurologische aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson of multiple sclerose.
• Bepaalde geneesmiddelen, zoals antidepressiva.
• Depressie.
• Eetstoornissen.
• Een verstoring van de darmwerking (darm-motiliteitsstoornissen)
• Prikkelbare darm syndroom (PDS).
• Hormonale veranderingen als gevolg van onder meer menstruatie, overgang en zwangerschap.
• Darmkanker.

Pijn in onderbuik door buikgriep

» Zowel mannen als vrouwen.

Wat is buikgriep?

Buikgriep is een populaire term die verwijst naar de aandoening gastro-enteritis, een ontsteking van het (slijmvlies van het) maag-darmkanaal. De oorzaak van buikgriep is in verreweg de meeste gevallen een infectie in maag en/of darmen als gevolg van een virus. Soms wordt de infectie van maag en/of darmen veroorzaakt door een andere boosdoener, zoals een bacterie of een parasiet. Jaarlijks worden zeer veel mensen door buikgriep getroffen.

Braken en diarree

De belangrijkste symptomen van buikgriep zijn braken en diarree. Meestal beginnen deze tussen 15 en 48 uur nadat iemand het virus heeft binnengekregen. Het braken is vaak heftig en kan acuut optreden. Andere klachten die kunnen optreden zijn misselijkheid, koorts, hoofdpijn, buikpijn en buikkramp.

Voedselallergie en voedselintolerantie

» Zowel mannen als vrouwen.

Buikpijnklachten kunnen samenhangen met voedselallergie of voedselintolerantie. Voedselallergie is een abnormale reactie van het afweersysteem, waarbij in het lichaam specifieke afweerstoffen tegen bepaalde eiwitten uit de voeding, zogeheten allergenen, gemaakt worden. Hierdoor wordt men gevoelig voor dit bepaalde eiwit (sensibilisatie). De allergische reactie treedt meestal binnen enkele minuten tot een paar uur na het eten van het allergeen op, maar het kan soms ook langer duren.

Niet-allergische voedselovergevoeligheid, wordt voedselintolerantie genoemd. Hierbij is het afweersysteem niet rechtstreeks betrokken en zijn er dus geen allergenen. Bij voedselintolerantie ontstaan de reacties op verschillende manieren, bijvoorbeeld door enzymtekorten of door stoffen die een reactie veroorzaken, zoals het conserveermiddel sulfiet.

Dysmenorroe of menstruatiepijn

» Vrouwen.

Dysmenorroe is een pijnlijke menstruatie die de vrouw in haar normale activiteiten flink kan belemmeren. Een vrouw met dysmenorroe heeft tijdens de menstruatie last heeft van een krampende pijn in de onderbuik. Het wordt ook wel omschreven als een zeurende of scherpe pijn in de onderbuik die komt en gaat, en eventueel gepaard gaat met rugpijn. De behandeling is afhankelijk van het type dysmenorroe.

Blaasontsteking (cystitis)

» Vooral vrouwen.

Wat is blaasontsteking?

Blaasontsteking wordt meestal veroorzaakt door bacteriën die via de plasbuis de blaas hebben bereikt. Vaak is de boosdoener de Escherichia coli bacterie, die normaal in de darmen aanwezig zijn. Via het anale gebied kunnen deze de plasbuis bereiken en zo naar de blaas. Anatomisch gezien lopen vrouwen meer kans om een blaasontsteking op te lopen dan mannen. Vrouwen hebben een veel kortere plasbuis dan mannen, waardoor bacteriën gemakkelijker in de blaas terecht kunnen komen. Bovendien ligt bij vrouwen de opening van de plasbuis dichter bij haar anus.

Vaak plassen en pijn bij het plassen

Blaasontsteking uit zich vaak in frequent en pijnlijk plassen (een branderig gevoel tijdens het plassen). De urine kan stinken, troebel zijn en soms kan er bloed in aanwezig zijn. Blaasontsteking kan gepaard gaan met buikpijn, vooral onder in de buik.

Eileiderontsteking (salpingitis)

» Vrouwen.

Een eileiderontsteking is een ontsteking van de vrouwelijke voortplantingsorganen in het kleine bekken. Dat zijn de baarmoeder, de eileiders, de omringende weefsels en het buikvlies. Vaak ontstaat een eileiderontsteking als gevolg van een venerische ziekte. Typerend is pijn in de onderbuik - dat wil zeggen gevoeligheid en pijnscheuten aan één of beide kanten van de onderbuik - en bekken (bekkenpijn). Vooral een acute (plotselinge) ontsteking in het kleine bekken geeft hevige buikpijn, wat soms gepaard gaat met misselijkheid en braken.

Prikkelbare darm syndroom (PDS)

» Meer vrouwen dan mannen.

Prikkelbare darm syndroom (PDS) is een courante aandoening, welke zich uit in buikpijn links onder in de buik, hevige krampen, opgeblazen gevoel, winderigheid en stoelgangproblemen, zoals afwisselend diarree en obstipatie. Deze klachten doen zich met tussenpozen voor en kunnen jarenlang aanhouden. Aanzienlijk meer vrouwen dan mannen hebben PDS; de verhouding is ongeveer 4:1. PDS valt onder de functionele buikklachten; dit betekent dat er geen duidelijk oorzaak voor de lichamelijke klachten kan worden gevonden. Ten minste 8% van de Nederlandse bevolking heeft PDS, maar waarschijnlijk ligt dit aantal hoger.

Prostaatontsteking (prostatitis)

» Mannen.

Wat is een prostaatontsteking?

Men spreek van 'prostaatontsteking' wanneer het klierweefsel in de prostaat ontstoken is. De prostaat -ook wel 'voorstanderklier' genoemd- bevindt zich vlak onder de blaas, recht voor de endeldarm en omsluit de urinebuis of plasbuis, welke dus door de prostaat heenloopt. Het orgaan is bij jonge mannen ongeveer 3 cm lang en bestaat uit 30-50 kliertjes, die vocht produceren welke een belangrijke bestanddeel vormt van sperma.

Pijn tijdens het plassen en vaak moeten plassen

De meest voorkomende klachten en symptomen van prostaatontsteking bestaan uit pijn tijdens het plassen, frequent urineren, problemen met plassen en een constante aandrang. Prostatitis kan ook leiden tot pijn in het scrotum, testikels, onderbuik, onderrug of anus. Bijkomende symptomen van prostatitis zijn bloed in de urine, koorts en pijnlijke ejaculatie.

Pijn in onderbuik door psychische oorzaken

» Meer vrouwen dan mannen en vooral kinderen.

Kinderen met angsten

Het blijkt dat maar liefst 1 op de 10 schoolgaande kinderen last heeft van terugkerende buikpijn, het meest gezien bij kinderen in de leeftijd tussen acht en tien jaar en zelden bij kinderen jonger dan vier jaar. Meisjes hebben iets vaker last van terugkerende buikpijn dan jongens en het euvel komt vrij vaak voor bij meisjes aan het begin van de adolescentie. Bij ongeveer 1 op de 10 kinderen is er een aanwijsbare lichamelijke oorzaak bij terugkerende buikpijn, meestal een aandoening van het spijsverteringskanaal, de geslachtsorganen of de urinewegen. Bij de meeste kinderen ontbreekt een lichamelijke oorzaak. Dit kan heel frustrerend zijn voor zowel het kind als zijn of haar ouders, vooral als je kind er al enige tijd mee tobt. Het blijkt dat bij de meeste kinderen terugkerende buikpijn veroorzaakt wordt door angsten, zorgen en andere psychische problemen die het gevolg zijn van spanningen op school, met vriendjes, tussen ouders of in een gezin.

Ouderen met een depressie

Bij oudere mensen met een depressie staan vaak lichamelijke klachten die maar niet overgaan voorop. Voorbeelden hiervan zijn hoofdpijn of buikpijn. Hierdoor gebeurt het geregeld dat een depressie niet goed herkend wordt.

Buikklachten door voedselvergiftiging

» Zowel mannen als vrouwen.

Het eten van voedsel dat niet gaar is, te lang is bewaard bij kamertemperatuur, of niet goed is opgewarmd, kan 'voedselvergiftiging' veroorzaken. Voedselvergiftiging treedt dus op door besmet voedsel te eten. Veel voorkomende symptomen zijn misselijkheid, braken en diarree.

Huisarts inschakelen

Wanneer naar de huisarts?

Bij ernstige of steeds terugkerende buikpijn, of als pijn in de onderbuik gepaard gaat met een van de volgende symptomen, neem dan zo spoedig mogelijk contact op met de huisarts:

• Koorts;
• Onvermogen om voedsel binnen te houden gedurende meer dan 2 dagen;
• Alle tekenen van uitdroging;
• Niet kunnen poepen, zeker als je ook moet braken;
• Pijn bij het plassen of ongewoon vaak moeten plassen;
• De buik is gevoelig bij aanraking;
• De pijn is het gevolg van een letsel aan de buik;
• Hevige pijn die langer duurt dan een paar uur.

Deze symptomen kunnen een indicatie van een onderliggende aandoening, welke zo snel mogelijk behandeling behoeft.

Direct medische hulp inschakelen

Roep onmiddellijk medische hulp in voor buikpijn als je:

• Bloed opgeeft;
• Bloederige of zwarte teerachtige ontlasting of bloederige diarree hebt;
• Moeite hebt met ademhalen; of
• Pijn hebt die optreedt tijdens de zwangerschap.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Omdat er zo veel mogelijke oorzaken zijn van buikpijn, zal de huisarts een grondig lichamelijk onderzoek uitvoeren en tevens de klachten bespreken waar je last van hebt. Hij zal een aantal vragen stellen over de pijn die je voelt, bijvoorbeeld:

• Wat voor soort pijn ondervind je? Is de pijn in je hele onderbuik voelbaar of is de pijn beperkt tot één gebied?
• Is de buik gevoelig bij aanraking?
• Wat voor soort pijn ondervind je? Is het een stekende, zeurende of juist doffe pijn?
• Is de pijn steeds aanwezig of intermitterend (komen en gaan van de pijn)? Als de pijn komt en gaat, hoe lang duurt het elke keer mee?
• Wanneer treedt de pijn op? Vaker in de ochtend of 's nachts? Heb je vooral last van klachten na het eten van bepaalde soorten voedsel of na het drinken van alcohol? Tijdens de menstruatie?
• Hoe lang ben je bekend met deze pijn?
• Straalt de pijn uit naar je onderrug, schouders, lies, of de billen (bilpijn)?
• Gebruik je momenteel medicijnen of (kruiden-)supplementen?
• Ben je zwanger?
• Verlicht een activiteit zoals eten of liggen op de linker- of rechterzij de pijn?
• Heb je je onlangs verwond?

Aanvullend onderzoek

Zodra de anamnese en het lichamelijk onderzoek is afgerond, is het soms nodig om een aantal onderzoeken te ondergaan die kunnen helpen bij het vinden van de oorzaak van de pijn. Het kan hierbij gaan om ontlastings- of urineonderzoek, bloedonderzoek, etc. Soms is onderzoek nodig in het ziekenhuis, zoals een endoscopie, röntgenonderzoek, echografie of CT-scan.

Behandeling

De behandeling van buikpijn is afhankelijk van de oorzaak. Behandelingen kunnen variëren van voorgeschreven geneesmiddelen tegen ontstekingen, antibiotica bij bacteriële infecties en leefstijlveranderingen als de buikpijn wordt veroorzaakt door bepaalde voedingsmiddelen of dranken. In sommige gevallen, zoals appendicitis, kan een operatie noodzakelijk zijn.

Lees verder

• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw
• Steken in de buik: stekende pijn of pijnscheuten bovenbuik
• Pijn in de onderbuik bij vrouwen: oorzaken van onderbuikpijn
• Pijn aan de darmen: oorzaken en symptomen pijnlijke darmen
• Buikpijn links of rechts en zeurende of stekende buikpijn