Pijn aan de eierstokken: oorzaken en symptomen eierstokpijn

Pijn aan de eierstokken wordt vaak gevoeld in de onderbuik en het bekken. Pijn aan de eierstokken of eierstokpijn kent verschillende mogelijke oorzaken, van cysten tot tumoren. Een vrouw heeft twee eierstokken (ovaria). Deze behoren tot de vrouwelijke geslachtsorganen. De eierstokken liggen links en rechts naast de baarmoeder in de buikholte. In de eierstokken zijn de eicellen van de vrouw opgeslagen. Via de eileider kan de eicel de baarmoeder bereiken. Het is belangrijk om bij ovariumpijn een afspraak te maken met de huisarts zodat deze kan onderzoeken wat er aan de hand is (diagnose) en wat er aan gedaan kan worden (behandeling).

• Oorzaken van pijn aan de eierstokken
• Eierstokpijn door eierstokcyste
• Eierstokkanker
• Kanker aan de eierstokken
• Diagnose
• Endometriose
• Pelvic inflammatory disease
• Ontsteking in het kleine bekken
• Diagnose
• Mittelschmerz
• Pijn aan de eierstokken door oorzaken buiten de eierstokken
• Alarmsymptomen bij eierstokpijn
• Onderzoek en diagnose
• Het gesprek met de arts
• Lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Bloedonderzoek
• Vervolgonderzoeken
• Behandeling van pijn aan de eierstokken
• Cysten
• Hormonale behandeling
• Ontstekingen
• Chirurgische ingreep
• Pijnmanagement

Oorzaken van pijn aan de eierstokken

Er zijn meerdere oorzaken voor ovariumpijn die variëren in ernst en frequentie. De pijn kan dof of scherp zijn, kan snel optreden of juist langzaam opkomen, en de pijn kan acuut of chronisch zijn. Pijn aan de eierstokken kan onder meer het gevolg zijn van cysten, tumoren, infecties, en soms kan pijn in de onderbuik worden aangezien voor pijn in de eierstokken. Ovariumpijn kan zich alleen in bepaalde situaties voordoen, zoals tijdens de menstruatie, als je naar het toilet gaat of tijdens de sportbeoefening. Omdat pijn aan de eierstokken veroorzaakt kan worden door zoveel factoren, wordt geadviseerd om deze pijn altijd door een arts te laten beoordelen.

Eierstokpijn door eierstokcyste

Een eierstokcyste is een met vocht gevulde holte die zich ontwikkelt in een eierstok. Een eierstokcyste is een veel voorkomende oorzaak van ovariumpijn. Ze wordt vaak gezien bij vrouwen tijdens hun vruchtbare jaren, wanneer er een ‘functionele’ fout in de ovulatie optreedt. Soms veroorzaakt dit ovariële cystepijn, maar de meerderheid van de ovariële cysten veroorzaakt geen pijn en verdwijnt spontaan. De meest cysten geven geen klachten. Als je wel last krijgt van pijn, kan de pijn gevoeld worden in de onderbuik. Je kan een zwaar of drukkend gevoel in de buik voelen, die constant aanwezig is of met tussenpozen. Wanneer een eierstokcyste draait of scheurt, ontstaat een hevige, stekende pijn in de buik. Dit kan gepaard gaan met koorts en misselijkheid. Voorts kan je last krijgen van onregelmatige menstruatie, soms met fors bloedverlies. Een eierstokcyste kan door de arts worden gediagnosticeerd via een inwendig onderzoek en met een CT-scan of echografie kan de diagnose worden bevestigd.

Eierstokkanker

Kanker aan de eierstokken

Eierstokkanker is kanker aan één van de eierstokken. De oorzaak is veelal onbekend. Eierstokkanker blijft in veel gevallen gedurende langere onopgemerkt en geeft weinig tot geen klachten. In een later stadium kunnen klachten ontstaan. Naast ovariumpijn, kunnen de symptomen bestaan uit:

• zwaar gevoel in het bekken;
• (vage) pijn in de onderbuik;
• tussentijds bloedverlies;
• een dringende behoefte om te urineren;
• diarree;
• obstipatie;
• weinig of geen eetlust; en
• onbedoeld gewichtsverlies.

Diagnose

Eierstokkanker kan op een paar verschillende manieren worden gediagnosticeerd. De beste manieren om ze te vinden zijn door middel van geavanceerde beeldvormende technieken zoals CT-scan, MRI-scan of een PET-scan. Een bloedonderzoek naar het CA 125-gehalte in het bloed kan ook worden uitgevoerd, maar het is niet een goede indicator of je eierstokkanker hebt of niet. CA 125 is een tumormerkstof. Grofweg vier of de vijf vrouwen met deze vorm van kanker, heeft een verhoogd CA 125-gehalte in het bloed.

Endometriose

Endometriose wijst op het voorkomen van weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies (endometrium) buiten de baarmoederholte. Endometriose kan een belangrijke oorzaak zijn van hevige menstruatiepijn. De meest voorkomende symptomen van endometriose zijn:

• menstruatiepijn;
• (chronische) buikpijn;
• darmproblemen en blaasproblemen, zoals darmkrampen, obstipatie, diarree, gevoelige branderig gevoel tijdens het plassen;
• vermoeidheid;
• pijnlijke geslachtsgemeenschap; en
• onvruchtbaarheid.

Endometriose kan via echografie, MRI of laparoscopie gediagnosticeerd worden.

Pelvic inflammatory disease

Ontsteking in het kleine bekken

Pelvic inflammatory disease (PID) is een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen: de eierstokken, baarmoeder en de eileiders. PID leidt vaak tot bekkenpijn. Het wordt meestal veroorzaakt door een seksueel overdraagbare aandoening (soa) zoals chlamydia of gonorroe. Veel vrouwen met PID hebben vrijwel geen last van klachten en blijven dus onbehandeld. PID wordt in veel gevallen pas ontdekt wanneer een vrouw problemen krijgt om zwanger te raken of als ze last krijgt van chronische bekkenpijn. Naast scherpe pijn in de eierstokken of juist een doffe, knagende pijn, zijn er andere klachten die kunnen optreden bij PID:

• pijn tijdens de seksuele gemeenschap;
• koorts;
• vaginale afscheiding die een geur kan hebben;
• onregelmatige menstruele bloedingen;
• diarree;
• braken;
• vermoeidheid; en
• moeilijkheden bij het plassen.

Diagnose

PID kan gediagnosticeerd worden door een inwendig onderzoek, bloedonderzoek, urineonderzoek, echografie of laparoscopie.

Mittelschmerz

Mittelschmerz duidt op het gevoel van pijn ter hoogte van de onderbuik dat vrouwen soms hebben tijdens de ovulatie. Het fenomeen staat ook wel bekend als ovulatiepijn. Er zijn veel vrouwen die hun eisprong voelen, wat kan aanvoelen als een scherpe pijn onder in de buik. De pijn treedt op aan één zijde van het lichaam, vaak in buurt van het heupbeen, in de onderbuik.

Pijn aan de eierstokken door oorzaken buiten de eierstokken

Niet elke pijn in de onderbuik is te wijten aan pijn in de eierstokken. Soms heeft het er helemaal niets mee te maken en is het uitstralingspijn vanuit andere delen van het lichaam, zoals:

• appendicitis of blindedarmontsteking;
• nierstenen;
• blaasontsteking;
• urineweginfectie;
• vleesbomen;
• galblaasontsteking;
• obstipatie.

Alarmsymptomen bij eierstokpijn

Het is belangrijk om onmiddellijk medische hulp in te schakelen als de pijn plotseling erg ernstig is, of gepaard gaat met andere symptomen, zoals:

• Braken;
• Duizeligheid;
• Een snelle ademhaling (tachypneu);
• Ernstige buikpijn die snel opkomt;
• Koorts;
• Misselijkheid;
• Vaginale bloedingen;
• Zwakte.

Onderzoek en diagnose

Pijn aan je eierstokken voelt vaak aan als een zeurende of stekende pijn in de onderbuik of het bekken, en het kan je behoorlijk onzeker maken over wat er aan de hand is. Daarom is het belangrijk om bij aanhoudende klachten even langs de huisarts te gaan. Hier is wat je kunt verwachten tijdens het onderzoek en de diagnose.

Het gesprek met de arts

De huisarts zal eerst een aantal vragen stellen om een goed beeld te krijgen van je klachten. Wanneer begon de pijn? Is het continu aanwezig of komt het met tussenpozen opzetten? Gaat het samen met je menstruatiecyclus, en voel je het aan één kant, of aan beide kanten? Dit helpt de arts om te bepalen of er iets aan de hand is met je eierstokken, zoals een cyste, ontsteking, of iets anders.

Lichamelijk onderzoek

Na het gesprek volgt meestal een lichamelijk onderzoek. Hierbij palpeert de arts je buik om te voelen of er gevoeligheid of zwelling is in de omgeving van je eierstokken. Dit onderzoek kan soms wat ongemakkelijk aanvoelen, maar het geeft de arts belangrijke informatie over waar de pijn precies vandaan komt.

Beeldvormend onderzoek

Om de oorzaak beter te begrijpen, wordt vaak een echografie uitgevoerd. Met een echografie kan de arts de eierstokken duidelijk in beeld brengen en zien of er bijvoorbeeld cysten aanwezig zijn. Een cyste is een veelvoorkomende oorzaak van pijn in de eierstokken en is meestal onschuldig, maar moet wel in de gaten worden gehouden.

Bloedonderzoek

Bij vermoeden van een ontsteking of een hormonale oorzaak kan de arts ook bloedonderzoek aanvragen. Hiermee worden je hormoonspiegels gecontroleerd of wordt gezocht naar tekenen van een infectie die de pijn veroorzaakt.

Vervolgonderzoeken

In sommige gevallen, als er iets meer aan de hand lijkt te zijn, zoals een tumor, kan een CT-scan of MRI nodig zijn voor een nog gedetailleerder beeld. Dit geeft de arts meer informatie over eventuele afwijkingen en helpt om de juiste diagnose te stellen.

Behandeling van pijn aan de eierstokken

De behandeling van pijn aan de eierstokken hangt volledig af van de oorzaak van de klachten. Gelukkig zijn er verschillende manieren om de pijn aan te pakken en je snel beter te laten voelen. Hier is een overzicht van mogelijke behandelingen:

Cysten

Eierstokcysten zijn een veelvoorkomende oorzaak van pijn in de eierstokken. Meestal verdwijnen kleine cysten vanzelf, zonder dat er iets hoeft te gebeuren. Als de cyste groter is of veel klachten veroorzaakt, kan de arts voorstellen om deze met een kijkoperatie (laparoscopie) te verwijderen. Pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen helpen om de pijn in de tussentijd onder controle te houden.

Hormonale behandeling

Als de pijn samenhangt met je menstruatiecyclus, zoals bij ovulatiepijn of endometriose, kan de arts hormonale behandelingen zoals de anticonceptiepil voorschrijven. Dit reguleert je hormonen en zorgt ervoor dat de pijn vermindert of zelfs verdwijnt. Bij endometriose wordt soms ook hormonale therapie voorgeschreven om de groei van endometrioseweefsel te onderdrukken.

Ontstekingen

Bij een ontsteking van de eierstokken, vaak als gevolg van een bekkenontsteking, is een antibioticakuur nodig. Dit bestrijdt de infectie en vermindert de pijn. Het is belangrijk om de kuur helemaal af te maken, zelfs als de klachten snel afnemen, om te voorkomen dat de ontsteking terugkomt of erger wordt.

Chirurgische ingreep

Bij ernstige complicaties, zoals een gescheurde cyste of een eierstoktumor, is een operatie nodig. Bij een gescheurde cyste verwijdert de arts het gescheurde weefsel, terwijl bij een tumor soms de hele eierstok wordt verwijderd. Dit hangt af van de grootte en aard van de tumor. Na de operatie volgt vaak een herstelperiode, waarbij fysiotherapie of lichte beweging helpt om je lichaam weer sterker te maken.

Pijnmanagement

Als de oorzaak van de pijn moeilijk te behandelen is, kan pijnmanagement een belangrijke rol spelen. Dit kan bestaan uit pijnstillers, fysiotherapie, of zelfs een doorverwijzing naar een pijnspecialist om met specifieke technieken de pijn te verminderen. Denk aan massages, ontspanningsoefeningen of mindfulness om beter met de pijn om te gaan.

Lees verder

• Eierstokcyste (cyste op de eierstok): symptomen & oorzaken
• Eierstokkanker: symptomen, oorzaken en behandeling
• Kramp in buik maar niet ongesteld: oorzaken en behandeling
• Pijn in buik en rug: oorzaken opgeblazen gevoel en rugpijn
• Pijn in onderbuik: links & rechts, oorzaken en behandeling