Gonorroe: symptomen, oorzaak en behandeling van een druiper
Gonorroe symptomen zijn niet altijd aanwezig. Vrouwen met gonorroe (ofwel een druiper) ervaren vaak weinig of geen klachten, terwijl mannen met gonorroe meestal duidelijke klachten hebben. Gonorroe is een geslachtsziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie. De symptomen bij vrouwen zijn vaak: een pijnlijk of branderig gevoel bij het plassen; jeuk en branderig gevoel van de vagina, aandrang tot plassen; verhoogde vaginale afscheiding (vies ruikende dikke vaginale afscheiding, geel of groen van kleur); of vaginale bloeden tussen de periodes. De symptomen bij mannen zijn onder meer: pusachtige afscheiding uit de plasbuis, vaak wit, geel of groen van kleur; gezwollen teelballen. De bacterie die gonorroe veroorzaakt wordt steeds resistenter voor antibiotica. Gonorroe is daardoor mogelijk snel onbehandelbaar. Daarvoor waarschuwde de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) in juni 2012.- Oorzaak van gonorroe
- Overdracht van gonorroe
- Seksueel contact
- Kans op gonorroe-besmetting
- Risicofactoren op het krijgen van een druiper
- Gonorroe symptomen
- Incubatietijd
- Vrouwen
- Mannen
- Mannen en vrouwen
- Complicaties
- Ontsteking in het bekkengebied
- Perihepatitis
- Bijbalontsteking
- Gemakkelijker hiv oplopen
- Onderzoek en diagnose
- Vraaggesprek
- Lichamelijk onderzoek
- Urineonderzoek en eventuele andere soa's
- Gonorroe behandeling
- Preventie: voorkomen van gonorroe
- Nieuwe ontwikkelingen
- Steeds meer mensen krijgen gonorroe, vooral meer vrouwen raken besmet
- Gonorroe steeds lastiger te behandelen met antibiotica
Gonorroe / Bron: SOA-AIDS Amsterdam, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Oorzaak van gonorroe
Gonorroe is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Gonorroe wordt veroorzaakt door de bacterie Neisseria gonorrhoeae. Deze bacterie groeit en vermenigvuldigt zich gemakkelijk in de warme en vochtige gebieden van het voortplantingskanaal, met inbegrip van de baarmoederhals, de uterus (baarmoeder) en eileiders bij vrouwen, en in de urethra (urinekanaal) bij zowel vrouwen en mannen. De bacterie kan zich ook ophouden in de mond, keel, ogen en anus.Overdracht van gonorroe
Seksueel contact
De infectie wordt overgebracht van de ene persoon naar de andere persoon door seksueel contact met de penis, vagina, mond of anus. Ejaculatie hoeft niet plaats te vinden om gonorroe te verwerven. Gonorroe kan ook worden verspreid van moeder op kind tijdens vaginale bevalling. Mensen die eerder gonorroe hebben gehad en daarvoor effectief zijn behandeld, kunnen opnieuw besmet worden als ze seksueel contact met een besmet persoon hebben.Kans op gonorroe-besmetting
Door het hebben van seksuele betrekkingen met een vrouw die is besmet met gonorroe, heeft een man een kans van 20% op het krijgen van de infectie. Vrouwen daarentegen hebben 50% kans op het krijgen van de infectie door het hebben van seksuele betrekkingen met een man die is besmet met gonorroe.
Overmatig alcoholgebruik vergroot risicovol gedrag (zoals onveilige seks) / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.comRisicofactoren op het krijgen van een druiper
Risicofactoren voor het krijgen gonorroe zijn:- Het hebben van meerdere seksuele partners (meer dan één seksuele partner in het afgelopen jaar);
- Het hebben van een hoog-risico-partner (partner heeft andere sekspartners, onbeschermde seks, een man die seks heeft met andere mannen, of met gonorroe geïnfecteerde sekspartners);
- Het hebben van onbeschermd seksueel contact (geen condooms gebruiken);
- Alcohol- of drugsmisbruik;
- Prostitutie;
- Besmetteking met hiv; en
- Leeftijd onder de 25 jaar.
Gonorroe symptomen
Incubatietijd
Binnen 2-10 dagen na blootstelling aan een geïnfecteerde persoon, kunnen klachten ontstaan. Deze periode kan zelfs oplopen tot drie weken voor vrouwen.Vrouwen
Ongeveer 30-40% van de vrouwen heeft geen directe klachten of symptomen. Bij vrouwen zijn de symptomen van gonorroe vaak mild. De symptomen worden nogal eens verward met een blaasontsteking of een vaginale infectie. De symptomen die bij vrouwen in veel gevallen optreden zijn:- een pijnlijk of branderig gevoel bij het plassen,
- jeuk en branderig gevoel van de vagina, aandrang tot plassen,
- verhoogde vaginale afscheiding (onaangenaam ruikende dikke vaginale afscheiding, geel of groen van kleur), of
- vaginale bloeden tussen de periodes.
Vrouwen met gonorroe lopen het risico op het ontwikkelen van ernstige complicaties, ongeacht de aanwezigheid of de ernst van de symptomen.
Mannen
Sommige mannen met gonorroe hebben helemaal geen symptomen. De overgrote meerderheid van de mannen krijgt daarentegen last van symptomen die twee tot vijf dagen na de besmetting verschijnen. De symptomen bestaan vaak uit:- pusachtige afscheiding uit de plasbuis, die vaak wit, geel of groen van kleur is,
- een branderig of geïrriteerd gevoel bij het urineren,
- regelmatig kleine beetjes plassen.
- pijnlijke of gezwollen testikels (teelballen of zaadbalen) bij sommige mannen.
Mannen en vrouwen
Symptomen van rectale infecties kunnen bij zowel mannen als vrouwen anale jeuk, anale pijn en soms slijmerige afscheidingof pijn tijdens het poepen veroorzaken. Rectale besmetting hoeft niet per se klachten te geven. Infecties in de keel kunnen een zere keel tot gevolg hebben, maar veroorzaken meestal geen symptomen.
Complicaties
Onbehandelde gonorroe kan leiden tot ernstige en blijvende gezondheidsproblemen bij zowel vrouwen als mannen.
Pelvic Inflammatory Disease als complicatie van gonorroe / Bron: Alila Medical Media/ShutterstockOntsteking in het bekkengebied
Gonorroe kan bij vrouwen PID (Pelvic Inflammatory Disease: ontsteking in het bekkengebied) veroorzaken. PID is een algemene term die verwijst naar infectie van de uterus (baarmoeder), de eileiders en de andere voortplantingsorganen. Het is een veelvoorkomende en ernstige complicatie van een aantal seksueel overdraagbare aandoeningen, met name gonorroe en chlamydia. PID kan schade veroorzaken aan de eileiders en weefsels in en nabij de baarmoeder en eierstokken. PID kan ernstige gevolgen hebben, zoals onvruchtbaarheid, buitenbaarmoederlijke zwangerschap, abcesvorming en chronische pijn in het bekken (bekkenpijn). Vrouwen met een PID kunnen klagen over:- pijn in de onderbuik,
- abnormale vaginale afscheiding,
- doffe pijn in de onderbuik (aan een zijde of beide zijden) die kunnen verergeren bij wandelen of bewegen,
- pijn tijdens of na de seks,
- bloeden tussen periodes of na de seks,
- pijn in de onderrug (hetzij dof of scherp),
- een gevoel van druk of zwelling in de onderbuik,
Doffe pijn in onderbuik door gonorroe / Bron: Istock.com/Wavebreakmedia - koorts (vaak met koude rillingen),
- moe of algehele malaise,
- misselijkheid, braken en duizeligheid,
- pijn in het been,
- over langere periode pijn,
- meer pijn bij ovulatie,
- branderig gevoel of pijn tijdens het urineren vaker plassen dan normaal, of het gevoel dat de blaas niet geheel geleegd kan worden,
- onregelmatige menstruaties.
Perihepatitis
Een ernstige complicatie van gonorroe is perihepatitis: ontsteking van het buikvlies rondom de lever (leverkapsel). Dit gaat gepaard met koorts, pijn in de rechter bovenbuik en verhoogde leverenzymen in het bloed.Bijbalontsteking
Bij mannen kan gonorroe epididymitis (bijbalontsteking) veroorzaken. Ander complicaties bij de man zijn ontstekingen van urinebuis en (bij anale besmetting na anale gemeenschap met een besmet persoon) endeldarm, respectievelijk urethritis en proctitis genoemd. Ontsteking van de bijbal geeft heftige pijn in de balzak (scrotum). Deze pijn straalt soms uit naar de lies. In de balzak is een zwelling voelbaar; de zaadstreng kan pijnlijk en gezwollen zijn. Soms kan een bijbalontsteking een ontsteking van de teelbal veroorzaken. Dit geeft zwelling en (hevige) pijn.Gemakkelijker hiv oplopen
Mensen met gonorroe kunnen gemakkelijker het hiv-virus oplopen. Hiv-geïnfecteerde personen met gonorroe kunnen gemakkelijker hiv aan iemand anders overdragen, dan wanneer zij niet besmet zijn met gonorroe.Onderzoek en diagnose
Vraaggesprek
Om de diagnose gonorroe te kunnen stellen, is een anamnese (vraaggesprek van arts met patiënt dat aan het onderzoek vooraf gaat) en waarbij je medische voorgeschiedenis in ogenschouw houdt, van belang. De (huis)arts kan je de volgende vragen stellen:- Denk je dat je bent blootgesteld aan een seksueel overdraagbare aandoening (soa)? Hoe weet je dat? Heeft je partner je dat verteld?
- Wat zijn je symptomen en klachten?Sinds wanneer heb je er last van?
- Heb je last van afscheiding? Als je afscheiding uit je vagina of penis hebt, zal de arts vragen naar geur en kleur.
- Heb je zweren in je genitale gebied of ergens anders op je lichaam?
Buikpijn / Bron: Andrey Popov/Shutterstock.com - Heb je last van plasklachten, waaronder vaak moeten plassen, brandend of stekend gevoel bij het plassen of urineren in kleine hoeveelheden?
- Heb je last van ongewone buikpijn of pijn in het bekken?
- Welke methode van anticonceptie gebruik je? Heb je iedere keer dat je seks had een condoom gebruikt om je te beschermen tegen soa's?
- Heb jij of je partner zich bezighouden met bepaald seksuele gedrag dat risico's met zich meebrengt, zoals het hebben van meerdere seksuele partners of het hebben van seks zonder condoom?
- Heb je een soa in het verleden gehad? Hoe is het behandeld?
- De zal ook vragen stellen over je medische voorgeschiedenis.
Lichamelijk onderzoek
Een vrouw kan een bekkenonderzoek krijgen. Dit is een inwendig onderzoek waarbij de functies van de bekkenbodem onderzocht kunnen worden. Een man kan onderworpen worden aan een genitaal onderzoek, waarbij gekeken wordt naar tekenen van urethritis (plasbuisontsteking) en epididymitis (bijbalontsteking) hebben.Urineonderzoek en eventuele andere soa's
Verder kun je een urinetest voor gonorroe krijgen. Daarnaast zal de arts onderzoeken of er sprake is van andere seksueel overdraagbare aandoeningen, zoals chlamydia, syfilis, hepatitis B en humaan-immunodeficiëntievirus (hiv).Gonorroe behandeling
Verschillende antibiotica kunnen met succes gonorroe bij adolescenten en volwassenen genezen. Het aantal resistente stammen van gonorroe neemt de laatste tijd in veel gebieden van de wereld toe en dit bemoeilijkt steeds vaker een succesvolle behandeling van gonorroe.Een eerdere infectie resulteert niet in bescherming tegen herinfectie.
Preventie: voorkomen van gonorroe
De meest effectieve manier om overdracht van soa's te voorkomen, is zich te onthouden van geslachtsgemeenschap of door het aangaan van een duurzame en wederzijds monogame relatie met een partner die is getest en van wie bekend is dat hij of zij niet-geïnfecteerd is.Latex condooms, mits consequent en correct gebruikt, kan het risico van overdracht van gonorroe verminderen.
