Gonorroe, een seksueel overdraagbare aandoening (soa)

Gonorroe is een seksueel overdraagbare aandoening en staat ook bekend onder de naam ‘druiper’. Gonorroe kan een infectie van de urinebuis, vagina, baarmoedermond, anus en/of keel veroorzaken. Wat is gonorroe precies, hoe kan je het herkennen en welke symptomen zijn er? Hoe is deze soa te behandelen is en hoe kan je een besmetting met gonorroe voorkomen?

Inhoud

• Wat is gonorroe?
• Symptomen
• Vaststellen van gonorroe
• Wanneer testen op gonorroe?
• Jezelf laten testen op andere soa’s
• Seksuele partners waarschuwen bij gonorroe
• Behandeling en medicijnen
• Soa-controle na de behandeling van gonorroe

Wat is gonorroe?

Gonorroe is een seksueel overdraagbare aandoening (soa), en wordt veroorzaakt door de bacterie Neisseria gonorrhoeae. Deze ziekmakende bacterie kan een infectie veroorzaken aan de plasbuis, vagina, baarmoedermond, anus en/of de keel.

De bacterie die gonorroe veroorzaakt, zit op de slijmvliezen van de penis (plasbuis), vagina, anus of keel en zorgt daar voor een infectie. Wanneer er sprake is van onveilige seks, kan een besmette persoon gonorroe overdragen aan de andere persoon: deze is dan ook besmet. De overdracht van gonorroe vindt plaats wanneer er contact is tussen besmet en onbesmet slijmvlies in de penis, vagina, anus of keel. Wanneer er onveilige orale seks is, kan je gonorroe in je keel krijgen. Na anale seks kan er zodoende een infectie van de anus ontstaan.

Symptomen

De eerste symptomen van gonorroe vertonen zich twee dagen tot twee weken na de besmetting. Bij de vrouw kan de vaginale afscheiding (een dikkere vloeistof afgescheiden door de slijmvliezen) groen zijn, onaangenaam ruiken en soms zelfs stinken. Wanneer de vrouw gaat plassen, voelt dit branderig en plassen kan zelfs pijn doen. Toch zijn er ook vrouwen die niet merken dat ze besmet zijn met gonorroe. Wanneer gonorroe te laat ontdekt wordt of niet behandeld wordt, kan de infectie zich uitbreiden naar de eileiders die daardoor kunnen verstoppen. Het dichtslibben van de eierstokken zorgt voor een verhoogde kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (EUG), en ook is het niet ondenkbaar dat de vrouw onvruchtbaar kan worden.

Mannen krijgen zo’n twee weken na de besmetting een branderig gevoel bij het plassen. Ook kan het plassen pijnlijk zijn. Er kan geelgroene pus uit de penis komen, of een slijmerige, doorzichtige afscheiding. Deze afscheiding of pus komt vaak druppelsgewijs uit de penis gelopen, vandaar dat gonorroe ook wel ‘druiper’ genoemd wordt. Bij te laat of niet behandelde gonorroe kan de infectie ook doorslaan naar de prostaat en de bijbal, wat de kans op onvruchtbaarheid kan doen toenemen.

Daarnaast zijn er ook nog een aantal symptomen van gonorroe die bij mannen en vrouwen gelijk zijn. Gonorroe kan namelijk ook zorgen voor keelpijn en jeuk of een branderig gevoel aan de anus. Bij een deel van de patiënten kan er een ontsteking in de gewrichten ontstaan. Soms kan iemand wel besmet zijn met gonorroe, maar geeft de seksueel overdraagbare aandoening geen klachten. Zelfs als dit het geval is, kan de ziekte ongemerkt overgedragen worden als er sprake is van onbeschermde seks.

Vaststellen van gonorroe

Gonorroe kan op twee manieren vastgesteld worden, namelijk middels een urinetest of onderzoek van afscheiding uit de vagina, plasbuis, keel of anus. In sommige gevallen zijn de symptomen die veroorzaakt worden door gonorroe zo duidelijk, dat er geen verder onderzoek nodig is om te kijken of er sprake is van een infectie. De behandeling kan dan vaak gelijk gestart worden.

Urinetest

Als iemand gaat plassen, bevinden de meeste bacteriën zich in het eerste beetje urine. Om de urine te onderzoeken op gonorroe, is het belangrijk dat vooral het eerste deel van de urine wordt opgevangen, deze urine wordt ook wel eerste straalsurine genoemd. De urine zal onder een microscoop bekeken worden of op kweek gezet worden, om de aan- of afwezigheid van gonorroe vast te stellen.

Onderzoek van de slijmvliezen

Tijdens het onderzoek van de slijmvliezen, zal er wat afscheiding worden afgenomen uit de vagina, plasbuis, keel en/of anus. Waar de afscheiding wordt weggenomen, hangt af van waar de klachten zich lokaliseren, en wanneer je geen klachten hebt, op welke manieren je de laatste tijd (onveilige) seks hebt gehad. De afscheiding wordt afgenomen met een wattenstaafje, dit proces wordt ook wel een ‘swab’ genoemd. Vaak mag je deze swab van de huisarts ook zelf uitvoeren als je dit liever hebt.

Wanneer testen op gonorroe?

Jezelf laten testen op deze soa is pas mogelijk vanaf twee weken na de (mogelijke) besmetting, omdat de bacterie dan pas in zo’n hoeveelheid aanwezig is dat deze met onderzoeksmogelijkheden is aan te tonen. Wanneer er echter zeer duidelijke symptomen zijn, kan gonorroe soms al eerder worden opgespoord.

Wanneer krijg ik de uitslag

De uitslag van de soa-test is na ongeveer een week bekend.

Jezelf laten testen op andere soa’s

Als iemand gonorroe heeft, kan hij of zij tegelijkertijd ook besmet zijn met andere soa’s. Dit komt omdat je met gonorroe een groter risico hebt op het oplopen van andere soa’s. Laat jezelf dan ook op andere soa’s testen als je het vermoeden hebt dat je gonorroe hebt, of wanneer je al op de hoogte bent en dat je lijdt aan gonorroe.

Seksuele partners waarschuwen bij gonorroe

Als je te horen hebt gekregen dat je gonorroe en/of een andere soa hebt, is het belangrijk je vroegere en huidige sekspartners op de hoogte te brengen. Gonorroe is namelijk een seksueel overdraagbare aandoening (soa), en is tijdens seksueel contact makkelijk over te dragen aan andere personen. De redenen waarom je je sekspartners van het afgelopen half jaar op de hoogte moet brengen, zijn:

• Alle vroegere en huidige sekspartners en hun sekspartners kunnen zich zo snel mogelijk laten testen en eventueel laten behandelen
• Het is belangrijk om verdere uitbreiding van gonorroe te voorkomen
• Om ervoor te zorgen dat je jezelf niet een tweede keer besmet

Als je jouw sekspartners niet zelf op de hoogte durft te brengen, om wat voor reden dan ook, kan je de GGD inlichten. De GGD zal dan met jouw sekspartners contact opnemen, en deze personen vertellen dat ze zich moeten laten testen op één of meer soa’s. Jouw naam blijft hierbuiten, dus niemand zal weten dat jij het bent geweest.

Behandeling en medicijnen

Gonorroe is goed te behandelen met antibiotica. Over het algemeen zal er gekozen worden voor een eenmalige injectie met antibiotica, vaak gebruikt men hier ceftriaxon (500 mg) voor. Wanneer je allergisch bent voor ceftriaxon, kan er ook voor azitromycine gekozen worden. De behandeling met azitromycine bestaat uit 4 tabletten van 500 mg. Zwangere vrouwen worden vaak behandeld met ceftriaxon.

Soa-controle na de behandeling van gonorroe

Gonorroe is nog besmettelijk tot zo’n 8 dagen na het starten van de antibioticakuur. Het is dan ook belangrijk om seksueel contact tijdens de antibioticakuur te vermijden, of gebruik in ieder geval een condoom. Na een behandeling met antibiotica is de gonorroe over het algemeen verdwenen, maar het is toch verstandig je na de behandeling nog even laat controleren of het ook echt weg is. Bespreek samen met de arts die jou de antibiotica heeft voorgeschreven, of je je op een later moment alsnog moet laten testen. Ook als je zwanger bent, word je drie weken na de behandeling opnieuw getest.

Lees verder

• Hepatitis A bij volwassenen