Bekkenpijn: oorzaken en symptomen van pijn in het bekken
Bekkenpijn verwijst naar pijn onder de navel in de onderbuik, onderrug, inclusief de (inwendige) geslachtsorganen. Hoewel bekkenpijn vaak verwijst naar pijn in het gebied van de interne voortplantingsorganen van de vrouw, kan bekkenpijn ook bij mannen aanwezig zijn. Er zijn meerdere oorzaken van pijn in het bekken. Bekkenpijn kan een symptoom zijn van een infectie of kan voortkomen uit pijn in het bekkenbeen of uit organen als de blaas of de dikke darm. Bij vrouwen kan bekkenpijn echter zeer wel een aanwijzing zijn dat er een probleem is met een van de voortplantingsorganen in het bekkengebied (baarmoeder, eierstokken, eileiders, baarmoederhals of vagina). Bekkenpijn is een veel voorkomend verschijnsel in de zwangerschap, maar ook als je niet zwanger bent kun je last krijgen van bekkenpijn.
Wat is bekkenpijn?
Pijn in het bekken
Bekkenpijn kan zich ontwikkelen door vele ziekten en aandoeningen. Bekkenpijn kan bijvoorbeeld afkomstig zijn van normale menstruatie, blindedarmontsteking, blaasproblemen, etc. Zowel goedaardige als meer ernstige medische aandoeningen kunnen voor bekkenpijn zorgen. Bij aanhoudende of ernstige bekkenpijn, is het verstandig je huisarts te raadplegen.
Soorten bekkenpijn
De bekkenpijn is constant aanwezig of komt en gaat (intermitterend). De pijn in het bekkengebied treedt geleidelijk of plotseling op, en de pijn blijft vervolgens stabiel, neemt af of verergert. Bekkenpijn kan als volgt worden ervaren:
- bonzende bekkenpijn
- borende pijn
- brandend pijn
- doffe pijn
- doordringende pijn
- drukkende pijn
- kloppende bekkenpijn
- knijpende pijn
- krampende bekkenpijn
- prikkende pijn
- scherpe pijn
- snijdende pijn
- stekende bekkenpijn
- trekkende pijn
Oorzaken van bekkenpijn man en vrouw
Mogelijke oorzaken van bekkenpijn bij zowel mannen als vrouwen kunnen zijn:
Operatie bij appendicitis /
Bron: Istock.com/kzenonBlindedarmontsteking (appendicitis)
Blindedarmontsteking of appendicitis is een ontsteking van de appendix, een wormvormig aanhangsel van de darm. de appendix bevindt zich waar de dunne darm overgaat in de dikke darm; rechtsonder in de buik. Een blindedarmontsteking is een medisch noodgeval dat bijna altijd een snelle operatie vereist om de appendix te verwijderen. Onbehandeld, zal een ontstoken appendix uiteindelijk barsten, of perforeren, waarbij infectieus materiaal in de buikholte terechtkomt. Dit kan leiden tot
buikvliesontsteking of peritonitis, een ontsteking van het buikvlies. Dit kan dodelijk zijn, tenzij het snel wordt behandeld met sterke antibiotica.
Blaasontsteking
Een
blaasontsteking of cystitis komt vaak voor bij vrouwen. Symptomen kunnen bestaan uit:
Een milde blaasontsteking kan spontaan verbeteren zonder antibiotica. Het verdwijnt meestal snel zonder complicaties in de meeste gevallen. Het is daarbij belangrijk om voldoende te drinken.
Seksueel overdraagbare aandoeningen
Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) zoals
chlamydia,
gonorroe,
syfilis en
trichomonas kunnen klachten geven als bekkenpijn.
Vaginale afscheiding of
afscheiding uit de penis en brandend gevoel of pijn tijdens het plassen kunnen wijzen op een soa. Behandeling van een soa bestaat uit medicatie (bijvoorbeeld antibiotica).
Niersteen /
Bron: Tsester, Wikimedia Commons (CC0)Nierbekkenontsteking of nierstenen
Bij een nierbekkenontsteking of pyelonefritis ben je ziek met hoge koorts,
koude rillingen en
misselijkheid. Je hebt tevens
pijn in je rug of
zij, aan één of beide kanten. Een nierbekkenontsteking wordt meestal behandeld met antibiotica, meestal ciprofloxacine of amoxicilline.
Nierstenen zijn harde afzettingen die zich vormen in de nieren en gemaakt zijn van mineralen en zouten. Nierstenen hebben veel oorzaken en kunnen elk deel van je urinewegen aantasten, van de nieren tot de blaas. Vaak vormen zich stenen wanneer de urine geconcentreerd is, waardoor mineralen kunnen kristalliseren en aan elkaar blijven kleven.
Maag-darmstoornissen
Maag- en darmaandoeningen die kunnen leiden tot pijn aan het bekkengebied zijn onder meer:
Buikpijn door PDS /
Bron: Andrey Popov/Shutterstock.com PDS
Het
prikkelbare darm syndroom (PDS) is een veel voorkomende darmaandoening. De oorzaak is niet bekend. De symptomen kunnen vrij variabel zijn en bestaan vaak uit
buikpijn, een
opgeblazen gevoel en soms aanvallen van
diarree en/of
obstipatie. Symptomen komen en gaan. Er is geen remedie voor PDS, maar de symptomen kunnen vaak worden verlicht door behandeling en leefstijlaanpassingen.
Hernia
Een hernia is een abnormale uitpuiling van de darmen door een zwak deel van de buik en de meest gebruikelijke plek is in de lies
(liesbreuk). Er treedt een hernia op waar sprake is van een zwak deel in de wand van de buik. Als gevolg hiervan kan een deel van de darm er doorheen duwen. Je kunt dan een zachte knobbel of zwelling onder de huid voelen.
Verklevingen
Verklevingen kunnen optreden na een operatie. Na operaties in de buik ontstaan bij meer dan 90% van de mensen verklevingen in de buik. Verklevingen kunnen soms zorgen voor vernauwing van de darmen, wat tot klachten kan leiden. Dit komt met vooral voor bij de
ziekte van Crohn.
Zenuwaandoeningen
Ook bepaalde zenuwaandoeningen kunnen leiden tot bekkenpijn. Bekkenzenuwpijn wordt veroorzaakt door beschadiging of disfunctie van bekkenzenuwen, wat kan gebeuren door:
- diabetische neuropathie;
- overmatige compressie, zoals langdurig zitten op een fietsstoeltje;
- beschadiging tijdens een buikoperatie;
- trauma aan of rond de zenuwen.
Houding-, steun- en bewegingsapparaat
Pijn in de bekkenregio is soms ook het gevolg van problemen met betrekking tot houding-, steun- en bewegingsapparaat:
- coccygodynie (pijn aan het stuitje)
- compressiefracturen (fracturen van de wervelkolom)
- fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid)
- gebroken bekken
- hernia's
- levator ani syndroom (LAS), een vorm van chronische rectale pijn
- mechanische lage rugpijn (vaak het gevolg van overbelasting van de wervelkolom)
- myofasciaal pijnsyndroom (klachten in het houdings- en bewegingsapparaat die veroorzaakt worden door de aanwezigheid van myofasciale triggerpoints oftewel een pijnlijke spierverharding)
- piriformis-syndroom, waarbij er vooral sprake van een stekende pijn in de bilregio
- rectus femoris tendinopathie, waarbij de pees van een belangrijke bovenbeenspier is aangedaan
- slechte houding
- spierspanningen en verstuikingen
Gebroken bekken
Een stabiele
bekkenfractuur is bijna altijd pijnlijk. Je hebt vaak
pijn in de heup of
lies, wat wordt verergerd door de heup te bewegen of proberen te lopen, hoewel lopen mogelijk nog steeds mogelijk is. Sommige mensen ervaren dat als ze proberen een heup of knie gebogen te houden, dit de pijn kan verlichten. Andere symptomen zullen variëren qua ernst en kunnen bestaan uit:
- pijn en gevoeligheid in de lies, heup, onderrug, bil of het bekken.
- blauwe plekken en zwelling over de bekkenbodem.
- gevoelloosheid of tintelingen in het genitale gebied of in de dijen.
- pijn kan ook aanwezig zijn bij het zitten en bij het poepen.
Psychogene pijn
Bekkenpijn kan het gevolg zijn van aanhoudende stress en angst. Dit wordt aangeduid als psychogene pijn. Dis is pijn zonder duidelijke lichamelijke afwijking, waarbij geestelijke of psychische factoren een rol lijken te spelen. Mensen met één van de volgende psychische ziekten hebben een hoger risico op chronische pijnklachten, waaronder bekkenpijn:
- depressie
- persoonlijkheidsstoornissen
- posttraumatische stressstoornis (PTSS)
- seksuele en/of fysieke mishandeling
- slaapproblemen (met slaapgebrek)
Aandoeningen van de nieren, de urineleiders, de urineblaas en/of de plasbuis
Aandoeningen van de nieren, de urineleiders, de urineblaas en/of de plasbuis, staan bekend als urologische stoornissen. Een groot aantal urologische stoornissen kunnen bekkenpijn veroorzaken, zoals:
- bestralingscystitis: een late complicatie van bestraling van het kleine bekken bij de behandeling van diverse maligniteiten (kankers)
- blaas neoplasma: een tumor die zich ontwikkelt in de blaas
- chronisch urethraal syndroom, ook bekend als symptomatische abacteriuria, is een aandoening die de urethra of plasbuis aantast
- chronische urineweginfectie: alle infecties die betrekking hebben op de urinewegen
- interstitiële cystitis of blaaspijnsyndroom: een ontsteking van de urineblaas die niet door bacteriën wordt veroorzaakt
- nierstenen
- ongeremde blaascontracties of detrusor-sfincter-dyssynergie: de sluitspier van de urinebuis trekt tegelijk samen met de blaas, waardoor de straal vermindert
- pyelonefritis (nierbekkenontsteking )
- terugkerende cystitis of blaasontsteking
- terugkerende urethritis of plasbuisontsteking
- urethradivertikel: een abnormale uitstulping van een deel van de urinebuis
- urethrale karbonkel
- urethrastrictuur of plasbuisvernauwing
- urolithiasis (urinesteenlijden)
Oorzaak van pijn in het bekken bij een vrouw
Mogelijke oorzaken van bekkenpijn bij vrouwen zijn de volgende.
Bekkenbodemaandoeningen
Er kunnen grofweg twee twee soorten bekkenbodemaandoeningen worden onderscheiden: verzakte bekkenorganen en een slechte werking van de bekkenbodemspier. Dit hangt met elkaar samen, want door een verzwakte bekkenbodem kunnen klachten optreden van een verzakking.
Verzakking van bekkenorganen
De blaas, baarmoeder en endeldarm worden door spieren en steunweefsels op hun plek gehouden. Deze weefsels kunnen beschadigen of verslappen, waardoor de organen onvoldoende steun krijgen en geleidelijk naar beneden zakken. Dit kan een
blaasverzakking,
baarmoederverzakking of
endeldarmverzakking tot gevolg hebben.
Te zwakke bekkenbodem
Er zijn allerlei soorten bekkenbodemklachten, zoals moeite hebben met het ophouden van de urine, het gevoel hebben dat er iets uit de
vagina naar buiten zakt, aan obstipatie lijden of juist ontlasting verliezen (ontlastingsincontinentie). Ook kan bij vrouwen de
seksuele gemeenschap pijnlijk zijn door bekkenbodemproblemen.
Bekkenontsteking
Een bekkenontsteking is een infectie van de baarmoeder en/of eileiders en soms ook van de eierstokken. Het staat ook bekend als
pelvic inflammatory disease (PID), een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen .Pijn in de onderbuik is vaak de enige klacht die optreedt. Andere mogelijke symptomen zijn koorts, een ziek gevoel en meer of veranderde vaginale afscheiding.
Overgang
Bekkenpijn kan ook optreden bij een vrouw tijdens de overgang, de periode die je lichaam nodig heeft om van vruchtbaar te veranderen in niet vruchtbaar. Hormonale veranderingen tijdens de overgang kunnen bekkenpijn veroorzaken. De aard van de klachten is te vergelijken met zwangerschapsgerelateerde bekkenpijn.
Waar liggen de eileiders? /
Bron: Marochkina Anastasiia/Shutterstock.comEileiderontsteking
Een
eileiderontsteking is een ontsteking van de eileider(s). Een dergelijke ontsteking kan sluimerend verlopen. Symptomen bestaan vaak uit buikpijn in onderbuik en afscheiding.
Ovulatie of eisprong
De ovulatie is het gereedkomen van een eicel uit de eierstok. Ovulatiepijn kan gepaard gaan met lage rugpijn ter hoogte van het stuitje of bekkenpijn.
Menstruatiekrampen
Het hebben van
menstruatiekrampen is een van de meest voorkomende en vervelende onderdelen van de menstruatie. Veel vrouwen hebben er last van. Je voelt deze krampen in je onderbuik of rug. Ze kunnen variëren van mild tot ernstig. Ze treden meestal een jaar of twee nadat een meisje voor het eerst haar menstruatie krijgt, voor de eerste keer op. Naarmate je ouder wordt, worden ze meestal minder pijnlijk en kunnen ze volledig naar de achtergrond verdwijnen nadat je je eerste baby hebt gekregen. Hevige menstruatiepijn wordt '
dysmenorroe' genoemd.
Eierstokcyste of andere eierstokaandoeningen
Een
eierstokcyste is een holte in één van de eierstokken waar vocht in zit. Klachten kunnen bestaan uit (vage) buikpijn of een zwaar gevoel in de buik, een onregelmatige menstruatie (met veel bloedverlies) of niet meer ongesteld worden.
Vleesbomen
Vleesbomen zijn goedaardige gezwellen van de baarmoeder. Symptomen kunnen zijn: zware menstruatie, krampen, pijn tijdens de geslachtsgemeenschap en drang om te plassen. Behandelingsopties omvatten hysterectomie (het verwijderen van de baarmoeder), embolisatie en hormoontherapie. Sinds 2016 kan men in Nederland vleesbomen verwijderen met
MR-HIFU.
Endometriose en adenomyose
Endometriose is de ontwikkeling van baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder. Symptomen kunnen zijn: buikpijn, zware menstruatie en onvruchtbaarheid. Behandelingsopties omvatten pijnstillers, hormonen en operaties.
Adenomyose is een vorm van endometriose en staat ook wel bekend als endometriose van de baarmoeder(spier). Bij adenomyose bevindt zich baarmoederslijmvlies in de spierlaag van de baarmoeder, waardoor deze in omvang zal toenemen (
vergrote baarmoeder).
Vaginale droogheid
Vaginale droogheid kenmerkt zicht door het hebben van een droge vagina en het ontstaat door een verminderde aanmaak van vaginaal vocht. Een droge vagina leidt tot bekkenpijn tijdens de geslachtsgemeenschap.
Baarmoederkanker
Baarmoederkanker is de groei van abnormale cellen in het baarmoederslijmvlies. Deze vorm van kanker komt meestal voor bij vrouwen ouder dan 50. Wanneer deze kanker vroeg wordt opgespoord, is genezing mogelijk. En meestal wordt de kanker in een vroeg stadium gevonden, voordat het zich buiten de baarmoeder heeft verspreid. De meest voorkomende symptomen zijn bloeding of vaginale afscheiding niet gerelateerd aan je menstruatie, pijn tijdens de geslachtsgemeenschap en bekkenpijn.
Baarmoederhalskanker
Baarmoederhalskanker wordt meestal veroorzaakt door het
humaan papillomavirus of HPV. Een HPV-vaccin kan het risico op baarmoederhalskanker verminderen. Symptomen van baarmoederhalskanker zijn pijn tijdens de geslachtsgemeenschap, vaginale bloedingen en afscheiding.
Hormoonspiraal (Mirena)
Vrouwen krijgen soms ook bekkenpijn door een anticonceptiemiddel dat ingebracht is in de baarmoeder (hormoonspiraal Mirena). Voor de ene vrouw is de Mirena-spiraal echt een uitkomst, terwijl een ander te maken krijgt met (vervelende) bijwerkingen. De belangrijkste bijwerkingen zijn:
Bekkenpijn tijdens de zwangerschap /
Bron: Zerocool, PixabayBekkenpijn tijdens de zwangerschap
Zwangerschap en kraamperiode
Tijdens je zwangerschap en in de kraamperiode kun je last krijgen van pijn rond je bekken. Als je last hebt van bekkenpijn in de zwangerschap, kan vrijen of seks hebben ook pijnlijk zijn.
Buitenbaarmoederlijke zwangerschap
Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap komt het eitje ergens buiten de baarmoeder (in de eileiders, de
eierstokken, de
baarmoederhals of de buikholte) vast te zitten. Vaak treden de eerste klachten op tussen de vijfde en twaalfde week van de zwangerschap. De eerste symptomen bestaan vaak uit lichte vaginale bloedingen en bekkenpijn.
Miskraam
Een miskraam is afbreking van een zwangerschap vóór de twintigste week. De medische term voor een miskraam is een spontane abortus. Symptomen van een miskraam zijn onder meer lichte tot zware bloedingen, ernstige krampen, buikpijn, koorts, gevoel van zwakte en rugpijn.
Pijn in bekkenstreek bij de man
Veelvoorkomende oorzaken van chronische bekkenpijn bij mannen zijn:
Symptomen die wijzen op een probleem
Welke symptomen duiden bij bekkenpijn op een onderliggend probleem?
- Verslechtering van menstruatiepijn;
- Abnormale vaginale bloedingen;
- Pijnlijk of moeilijk plassen;
- Obstipatie of diarree;
- Opgeblazen gevoel, gasvorming en winderigheid;
- Bloed bij de stoelgang;
- Pijn tijdens de geslachtsgemeenschap;
- Koorts of koude rillingen;
- Pijn in de heup;
- Pijn in het liesgebied.
Raadpleeg in deze gevallen je huisarts.
Wat te doen bij bekkenpijn?
Er zijn veel verschillende oorzaken van bekkenpijn. Sommige zijn ernstiger dan andere. Als je zeker weet wat het veroorzaakt, bijvoorbeeld menstruatiepijn, kun je proberen een pijnstiller zoals
paracetamol of
ibuprofen te nemen. Als je niet zeker bent van de oorzaak van de pijn of als de pijn ernstig is, is het alleszins verstandig een arts raadplegen.
Urineonderzoek bij bekkenpijn /
Bron: Angellodeco/ShutterstockOnderzoek en diagnose
Om te bepalen wat bekkenpijn veroorzaakt, zal de arts je eerst enkele vragen stellen over de symptomen die je ervaart en eerdere medische problemen. Hij of zij zal ook een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Soms is vervolgonderzoek nodig in de vorm van:
- Bloedonderzoek en urineonderzoek.
- Zwangerschapstesten bij vruchtbare vrouwen.
- Uitstrijkje om te controleren op seksueel overdraagbare aandoeningen zoals gonorroe en/of chlamydia. Bij een uitstrijkje wordt er vocht weggenomen uit de uitgang van de penis of vagina.
- Röntgenonderzoek van de buikregio en het bekken.
- Botdichtheidsmeting (DEXA). Bij een botdichtheidsmeting wordt met behulp van röntgenstraling gemeten hoeveel kalk je botten bevatten (botdichtheid).
- Diagnostische laparoscopie (kijkoperatie in de buik), een onderzoek waarmee de buikholte en de organen die erin liggen worden geïnspecteerd.
- Diagnostische hysteroscopie, waarbij met een kijkbuis (hysteroscoop) via de schede (vagina) naar de binnenkant van de baarmoeder wordt gekeken.
- Vaginaal onderzoek.
- Vaginale echografie.
- Ontlastingsonderzoek: controle van een ontlastingsmonster op de aanwezigheid van bloed.
- Endoscopie van de lagere urinewegen.
- Echografie.
- CT-scan van de buik en het bekken.
- MRI-scan.
Behandeling van pijn in het bekken
De behandeling van bekkenpijn varieert, afhankelijk van de oorzaak, hoe intens de pijn is en hoe vaak de pijn optreedt. Soms wordt bekkenpijn behandeld met medicijnen, zo nodig met antibiotica. Als de pijn het gevolg is van een probleem met een van de bekkenorganen, kan de behandeling bestaan uit een operatieve ingreep of andere procedures. Je arts kan meer informatie geven over verschillende behandelingen voor bekkenpijn. Behandeling van bekkenpijn kan onder meer bestaan uit:
- antibiotica bij bacteriële infecties
- anticonceptiepillen bij hevige menstruatiepijn of vleesbomen
- antidepressiva bij een depressie
- bekkenbodemfysiotherapie bij bekkenbodemklachten
- cognitieve gedragstherapie of biofeedback om de perceptie van pijn te veranderen
- baarmoederverwijdering, onder meer bij vleesbomen
- fysiotherapie
- hormonale behandeling bij vrouwen in de overgang
- operatieve ingrepen
- pijninjecties
- vrij verkrijgbare ontstekingsremmende medicijnen, zoals ibuprofen of naproxen
- zenuwblokkers: medicijnen die een remmende werking hebben op het centrale zenuwstelsel
Bekkenpijn: Wat is de prognose?
Bekkenpijn kan je leven behoorlijk op z’n kop zetten, vooral als het maar niet lijkt te verdwijnen. Maar geen paniek, want de prognose bij bekkenpijn is vaak hoopgevend! Met de juiste behandeling en aanpassingen kun je niet alleen verlichting vinden, maar ook weer grip krijgen op je dagelijks leven.
Herstel op maat
Hoe snel je herstelt, hangt af van de oorzaak van je bekkenpijn. Is het gerelateerd aan zwangerschap, bijvoorbeeld bekkeninstabiliteit? Dan zal de pijn vaak verminderen nadat je bevallen bent. Het lichaam heeft wel even tijd nodig om te herstellen, maar met rust, fysiotherapie en het versterken van je spieren kom je een heel eind. Veel vrouwen ervaren na enkele maanden al aanzienlijke verbetering.
Heb je te maken met bekkenpijn door een blessure, overbelasting of een onderliggende aandoening zoals artrose? Ook dan is de vooruitblik positief, al kan het wat langer duren. Samen met je arts of fysiotherapeut stel je een behandelplan op dat specifiek is afgestemd op jouw situatie. Door oefeningen te doen die je spieren versterken en je houding verbeteren, kan de pijn verminderen en kun je weer beter bewegen.
Aanpassingen in je dagelijks leven
Een groot deel van de prognose hangt af van hoe goed je je dagelijkse activiteiten aanpast. Dingen zoals je houding verbeteren, verstandig tillen, en jezelf niet overbelasten, kunnen een enorm verschil maken. Misschien is het even zoeken naar wat wel en niet werkt, maar die kleine veranderingen in je routine helpen je bekken te ontlasten en versnellen het herstel.
Blijvende klachten?
Soms kan bekkenpijn helaas langer aanhouden, vooral als het gaat om chronische pijnklachten. Maar zelfs dan zijn er veel manieren om de pijn te beheersen. Denk aan pijnstillende medicatie, speciale oefeningen en in sommige gevallen zelfs alternatieve therapieën zoals acupunctuur of dry needling. Het doel is om de pijn draaglijk te maken en je kwaliteit van leven te verbeteren, zodat je toch actief en energiek kunt blijven.
Wat je kunt verwachten
De meeste mensen met bekkenpijn zien binnen een paar maanden duidelijke verbeteringen, zeker als je de juiste zorg en aandacht aan je lichaam geeft. Voor sommigen kan het proces wat langer duren, maar met doorzettingsvermogen, steun van je zorgteam, en de juiste mindset kun je leren om bekkenpijn een plek te geven in je leven zonder dat het je in de weg zit.
Kortom: De vooruitzichten bij bekkenpijn zijn vaak veelbelovend. Met de juiste zorg, rust en aanpassingen kun je het herstelproces versnellen en weer volop genieten van je dagelijkse bezigheden. Zet kleine stapjes vooruit, en voor je het weet ben je weer op weg naar een pijnvrij leven!
Lees verder