Dikkedarmkanker: oorzaak en behandeling tumoren dikke darm

Dikkedarmkanker komt vrij vaak voor en staat wereldwijd in de top drie van meest voorkomende vormen van kanker. Omgevingsfactoren, zoals een dieet rijk aan rood en bewerkt vlees, weinig beweging, en overmatig alcoholgebruik, spelen een cruciale rol bij het ontstaan van deze ziekte. Ook genetische aanleg is een belangrijke factor, vooral bij erfelijke syndromen zoals familiaire adenomateuze polyposis (FAP) en het Lynch-syndroom. De meest voorkomende symptomen zijn chronisch bloedverlies via de ontlasting, een (plotseling) veranderde stoelgang, zoals diarree of obstipatie, en onverklaarbaar gewichtsverlies. Deze klachten ontstaan vaak pas in een later stadium, wat vroegtijdige screening extra belangrijk maakt. De diagnose wordt gesteld met een colonoscopie, waarbij via een flexibele buis het binnenste van de dikke darm wordt onderzocht en verdachte afwijkingen worden bemonsterd met biopten. Indien dikkedarmkanker wordt vastgesteld, is de primaire behandeling chirurgisch.

• Dikkedarmkanker
• Epidemiologie
• Pathofysiologie en ontstaansmechanisme van dikkedarmkanker
• Oorzaak van dikkedarmkanker
• Omgevingsfactoren: een levensstijl die risico’s verhoogt
• Genetische aanleg: de onzichtbare erfenis
• Chronische darmaandoeningen: een verhoogd risico
• Groeiwijze en uitzaaiingen
• Klachten en symptomen dikkedarmkanker
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek met de arts en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van dikkedarmkanker
• Operatie
• Andere behandelingen
• Prognose dikkedarmkanker
• Follow-up
• Darmkankerscreening

Dikkedarmkanker

Jan, een energieke vijftiger, leefde al jaren een druk maar ogenschijnlijk gezond leven. Hij sportte regelmatig en besteedde weinig aandacht aan de vage buikklachten die af en toe de kop opstaken. "Vast stress," dacht hij, tot een onverwachte bloeding hem naar de dokter bracht. Wat volgde, was een diagnose die zijn wereld op z’n kop zette: dikkedarmkanker. De ziekte leek uit het niets te komen, maar de realiteit is dat dikkedarmkanker vaak jarenlang in stilte groeit voordat het merkbaar wordt.

Dikkedarmkanker, ook wel colorectale kanker genoemd, is een van de meest voorkomende vormen van kanker wereldwijd. In Nederland worden jaarlijks ongeveer 13.000 nieuwe gevallen gediagnosticeerd, waarmee het tot de top drie van meest voorkomende kankersoorten behoort. De ziekte treft vooral mensen boven de 50, maar kan ook jongere volwassenen raken, vaak door genetische aanleg. Wat deze ziekte verraderlijk maakt, is dat de vroege stadia vaak geen duidelijke symptomen geven, waardoor regelmatige screening en alertheid cruciaal zijn.

Deze vorm van kanker ontstaat meestal uit goedaardige poliepen in de darmwand, die na verloop van tijd kwaadaardig kunnen worden. Risicofactoren zoals een vezelarm dieet, weinig beweging, en een familiaire belasting spelen een grote rol. Toch biedt de moderne geneeskunde hoop: dankzij verbeterde diagnostiek en behandelingen, zoals chirurgische ingrepen en gerichte therapieën, stijgen de overlevingskansen, vooral als de ziekte in een vroeg stadium wordt ontdekt. Jan ontdekte dat tijdig ingrijpen en een goede behandeling het verschil kunnen maken – en dat zijn verhaal er één is van hoop, ondanks de uitdagingen.

Epidemiologie

Dikkedarmkanker, ook wel colorectale kanker genoemd, is een van de meest voorkomende vormen van kanker wereldwijd. De incidentie wordt beïnvloed door een complex samenspel van genetica, leefstijl en omgevingsfactoren. Van verschillen in geslacht en leeftijd tot de impact van voeding en klimaat, elk aspect onthult unieke inzichten in de verspreiding van deze ziekte.

Geslacht en leeftijd: mannen versus vrouwen, kinderen versus volwassenen
Dikkedarmkanker komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, met een man-vrouwverhouding van ongeveer 1,4:1. Mannen hebben vooral een hoger risico op tumoren in het rectum, terwijl vrouwen iets vaker tumoren in het proximale deel van de dikke darm ontwikkelen.

De ziekte treft voornamelijk volwassenen, met een piekincidentie tussen de 60 en 70 jaar. Slechts ongeveer 1% van de gevallen doet zich voor bij mensen jonger dan 40 jaar, meestal door genetische aandoeningen zoals het Lynch-syndroom of familiaire adenomateuze polyposis (FAP). Bij kinderen is dikkedarmkanker extreem zeldzaam, maar kan het voorkomen bij bepaalde genetische syndromen.

Een voorbeeld: een man van 65 met overgewicht en een dieet rijk aan rood vlees heeft een aanzienlijk verhoogd risico, vooral als hij ook een familiegeschiedenis van darmkanker heeft.

Klimaat en geografische factoren
Klimaat speelt indirect een rol in de incidentie van dikkedarmkanker. Mensen in zonnige klimaten hebben doorgaans hogere vitamine D-waarden, wat mogelijk een beschermende factor biedt. In gematigde klimaten zoals Nederland en België kan een gebrek aan zonlicht tijdens de wintermaanden bijdragen aan een verhoogd risico, aangezien vitamine D een rol speelt in de regulatie van celdeling.

In de Nederlandse overzeese gebiedsdelen, zoals Aruba en Curaçao, is de incidentie lager dan in Nederland, wat kan worden toegeschreven aan een meer traditioneel dieet dat rijk is aan vis en vezels, en minder bewerkt voedsel bevat.

Voeding en leefstijl: de invloed van wat we eten en hoe we leven
De rol van voeding en leefstijl in het ontstaan van dikkedarmkanker is significant.

• Voeding: Een dieet rijk aan rood en bewerkt vlees verhoogt het risico, terwijl een vezelrijk dieet, met veel groente, fruit en volkorenproducten, juist beschermend werkt. Het regelmatige gebruik van alcohol en een hoge inname van verzadigde vetten zijn ook risicofactoren.
• Leefstijl: Lichamelijke inactiviteit, overgewicht en obesitas zijn belangrijke risicofactoren. Mensen met een zittende levensstijl hebben een hoger risico, terwijl regelmatige lichaamsbeweging beschermend werkt.

Een voorbeeld: een kantoormedewerker met een zittende baan en een dieet dat voornamelijk uit fastfood bestaat, loopt aanzienlijk meer risico dan iemand die regelmatig sport en een gevarieerd dieet volgt.

Genetica: de onzichtbare risicofactor
Genetische aanleg speelt een belangrijke rol bij ongeveer 20-30% van de gevallen van dikkedarmkanker. Bij erfelijke syndromen zoals Lynch-syndroom en FAP kan het risico oplopen tot 80% over een levensduur. Ook bij mensen zonder duidelijke familiegeschiedenis zijn polymorfismen in genen die betrokken zijn bij celdeling en DNA-herstel mogelijk risicofactoren.

• Een fascinerend weetje: het APC-gen, dat vaak is gemuteerd bij dikkedarmkanker, speelt een sleutelrol in het voorkomen van ongecontroleerde celgroei. Een defect in dit gen kan leiden tot de vorming van adenomateuze poliepen, het startpunt van veel gevallen van dikkedarmkanker.

Nederland, België en wereldwijd: verschillen en overeenkomsten

• Nederland: Dikkedarmkanker is de op één na meest voorkomende vorm van kanker in Nederland, met jaarlijks ongeveer 13.000 nieuwe diagnoses. Screeningprogramma’s hebben geleid tot een daling in sterftecijfers, maar de incidentie blijft hoog door een vergrijzende bevolking en westerse leefstijl.
• Nederlandse overzeese gebiedsdelen: Lagere incidentie, waarschijnlijk door een meer traditioneel dieet en een jongere bevolking, maar de adoptie van een westerse leefstijl kan deze trend in de toekomst beïnvloeden.
• België: De incidentie ligt vergelijkbaar met Nederland, maar er zijn verschillen in de toegang tot screening en dieetgewoonten.
• Wereldwijd is de incidentie van dikkedarmkanker hoger in ontwikkelde landen, waar een westerse leefstijl domineert. In Aziatische en Afrikaanse landen is de incidentie lager, maar stijgt deze door veranderingen in eetgewoonten en verstedelijking.

Cijfers en trends samengevat

• Wereldwijde incidentie: Jaarlijks worden meer dan 1,9 miljoen nieuwe gevallen van dikkedarmkanker gediagnosticeerd.
• Sterftecijfers: Met meer dan 900.000 sterfgevallen per jaar is het een van de dodelijkste kankersoorten.
• Beschermende factoren: Vezelrijke dieet, regelmatige lichaamsbeweging, en voldoende vitamine D.
• Risicofactoren: Rood vlees, alcohol, obesitas, en genetische aanleg.

Pathofysiologie en ontstaansmechanisme van dikkedarmkanker

Dikkedarmkanker is een complexe en veelzijdige aandoening die ontstaat door een samenspel van genetische, omgevings- en cellulaire processen. Wat begint als een onschuldig ogende poliep in de dikke darm, kan zich langzaam ontwikkelen tot een levensbedreigende tumor. Het verhaal van dikkedarmkanker is er een van verstoringen in ons lichaamseigen controlemechanisme, met cellen die hun grenzen niet meer kennen en ongecontroleerd beginnen te groeien.

De eerste stappen: van gezonde cel naar onrustige poliep
De dikke darm, een essentieel onderdeel van ons spijsverteringsstelsel, is bekleed met een laag epitheelcellen die voortdurend worden vernieuwd. Onder normale omstandigheden is deze celvernieuwing een strak gereguleerd proces, waarbij oude cellen worden afgebroken en vervangen door nieuwe. Maar soms gaat er iets mis.

• Genetische mutaties: Door DNA-schade, vaak veroorzaakt door factoren zoals voeding, ontsteking, of veroudering, ontstaan mutaties in genen die de celgroei reguleren.
• Poliepvorming: Deze mutaties leiden tot ongecontroleerde groei van cellen, wat kan resulteren in de vorming van adenomen, beter bekend als poliepen. Hoewel goedaardig, vormen deze poliepen de basis voor dikkedarmkanker.

Een belangrijk gen in dit proces is het APC-gen, dat normaal gesproken fungeert als een 'bewaker' van de celcyclus. Wanneer het APC-gen defect raakt, verliezen cellen hun remmen en beginnen ze zich ongecontroleerd te delen.

De overgang van poliep naar kanker: het punt van geen terugkeer
Niet alle poliepen ontwikkelen zich tot kanker. Het gevaar ontstaat wanneer aanvullende mutaties zich opstapelen in andere kritieke genen, zoals:

• K-RAS-gen: Dit gen reguleert normale celgroei. Een mutatie in dit gen kan ervoor zorgen dat cellen blijven groeien, zelfs zonder groeisignalen.
• p53-gen: Een van de belangrijkste tumoronderdrukkers in het lichaam. Bij mutatie verliest het zijn vermogen om abnormale cellen te vernietigen, wat tumorgroei bevordert.

Deze opeenstapeling van mutaties leidt tot dysplasie, een toestand waarin de cellen hun normale structuur en functie verliezen. Als dit proces doorgaat, kunnen de poliepen kwaadaardig worden en transformeren in een invasieve tumor.

De rol van ontsteking: een verborgen vijand
Chronische ontsteking in de dikke darm speelt een belangrijke rol in het ontstaan van dikkedarmkanker. Aandoeningen zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn verhogen het risico aanzienlijk. Ontstekingsprocessen veroorzaken:

• Oxidatieve stress: Vrije radicalen beschadigen het DNA in de darmcellen, wat mutaties veroorzaakt.
• Verhoogde celdeling: Om de schade te herstellen, verhoogt het lichaam de productie van nieuwe cellen, wat de kans op fouten tijdens het replicatieproces vergroot.

Een voorbeeld: iemand met langdurige colitis ulcerosa heeft een verhoogd risico op dikkedarmkanker door de constante celvernieuwing die nodig is om ontstoken weefsel te herstellen.

Angiogenese: de tumor krijgt een eigen levenslijn
Naarmate een tumor groeit, heeft hij zuurstof en voedingsstoffen nodig om te overleven. Dit doet hij door het proces van angiogenese, waarbij nieuwe bloedvaten worden gevormd om de tumor te voeden. De tumor scheidt groeifactoren uit, zoals VEGF (vasculaire endotheliale groeifactor), die omliggende bloedvaten stimuleren om nieuwe vertakkingen te maken. Hierdoor kan de tumor blijven groeien en zich voorbereiden op de volgende fase: metastase.

Metastase: wanneer de tumor zich verspreidt
De dodelijkste fase van dikkedarmkanker is de verspreiding van tumorcellen naar andere delen van het lichaam. Tumorcellen breken door de darmwand en dringen lymfevaten of bloedvaten binnen, waarna ze zich vestigen in organen zoals de lever of longen.

• Epitheliale-mesenchymale transitie (EMT): Tumorcellen veranderen hun eigenschappen, waardoor ze mobieler worden en makkelijker door weefsels kunnen bewegen.
• Kolonisatie: Eenmaal op een nieuwe locatie vestigen de cellen zich en beginnen ze te groeien, vaak met een agressievere aard.

De invloed van leefstijl en omgevingsfactoren
Naast genetica spelen externe factoren een sleutelrol in het ontstaan van dikkedarmkanker:

• Voeding: Een dieet rijk aan rood vlees, bewerkt voedsel en weinig vezels verhoogt het risico door de productie van kankerverwekkende stoffen in de darm.
• Beweging: Lichamelijke inactiviteit leidt tot een tragere stoelgang, waardoor schadelijke stoffen langer in contact staan met het darmslijmvlies.
• Roken en alcohol: Beide verhogen oxidatieve stress en veroorzaken directe schade aan het DNA in de darmcellen.

Genetische syndromen: de rol van erfelijkheid
Bij ongeveer 5-10% van de gevallen is dikkedarmkanker erfelijk. Syndromen zoals het Lynch-syndroom en familiaire adenomateuze polyposis (FAP) verhogen het risico aanzienlijk. Deze aandoeningen zijn het gevolg van mutaties in genen die betrokken zijn bij DNA-herstel.

• Een fascinerend weetje: bij FAP kunnen honderden poliepen in de dikke darm ontstaan, vaak al op jonge leeftijd. Zonder behandeling is de kans op kanker bijna 100%.

Oorzaak van dikkedarmkanker

De oorzaak van dikkedarmkanker is een complexe puzzel waarin zowel omgevingsfactoren als genetische aanleg een rol spelen. Deze factoren beïnvloeden elkaar en creëren een omgeving waarin gezonde cellen kunnen veranderen in kankercellen. Het begrijpen van deze oorzaken biedt niet alleen inzicht in het ontstaan van de ziekte, maar ook handvatten voor preventie.

Omgevingsfactoren: een levensstijl die risico’s verhoogt

Omgevingsfactoren zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de gevallen van dikkedarmkanker. Deze factoren hebben vaak te maken met voeding, beweging en andere leefgewoonten die direct of indirect invloed hebben op de gezondheid van de dikke darm. Belangrijke omgevingsfactoren zijn:

• Overgewicht: Overmatige vetophoping, vooral in de buikregio, verhoogt het risico door verhoogde niveaus van insuline en ontstekingsmarkers, die celdeling en mutaties bevorderen.
• Lichamelijke inactiviteit: Een zittende levensstijl vertraagt de stoelgang, waardoor schadelijke stoffen langer in contact blijven met het darmslijmvlies.
• Hoog vetgehalte in het dieet: Verzadigde vetten bevorderen de productie van galzuren, die bij hoge concentraties schadelijk kunnen zijn voor het darmslijmvlies.
• Lage inname van granen, fruit en groenten: Deze voedingsmiddelen zijn rijk aan vezels en antioxidanten, die helpen bij het verwijderen van schadelijke stoffen en het beschermen van het darmslijmvlies.
• Overmatig alcoholgebruik: Alcohol verhoogt de kans op DNA-schade en versterkt de kankerverwekkende effecten van andere factoren, zoals roken.

Ofschoon het precieze werkingsmechanisme van deze factoren anno 2025 niet volledig wordt begrepen, is het duidelijk dat voeding en leefstijl een grote invloed hebben op het risico op dikkedarmkanker.

Genetische aanleg: de onzichtbare erfenis

Bij ongeveer 10% van de patiënten is genetische aanleg de belangrijkste oorzaak van dikkedarmkanker. Er zijn twee hoofdgroepen erfelijke colontumoren, elk met hun eigen kenmerken en mechanismen:

Polyposis-groep:
De bekendste vertegenwoordiger van deze groep is familiaire adenomateuze polyposis (FAP), ook wel APC-polyposis genoemd. Bij deze aandoening ontstaan meer dan honderd adenomateuze poliepen in de dikke darm, vaak al op jonge leeftijd. Deze poliepen hebben een zeer hoog risico om kwaadaardig te worden. Zonder preventieve maatregelen, zoals verwijdering van de dikke darm, is de kans op kanker vrijwel 100%.

Non-polyposis-groep:
Het Lynch-syndroom, voorheen hereditary non-polyposis colon cancer (HNPCC) genoemd, is de meest voorkomende erfelijke vorm van dikkedarmkanker. In tegenstelling tot FAP wordt deze aandoening niet gekenmerkt door talloze poliepen, maar door defecten in genen die betrokken zijn bij DNA-herstel. Hierdoor stapelen fouten in het DNA zich op, wat leidt tot een verhoogd risico op darmkanker en andere vormen van kanker.

Chronische darmaandoeningen: een verhoogd risico

Naast genetische en omgevingsfactoren zijn bepaalde chronische darmaandoeningen belangrijke risicofactoren voor dikkedarmkanker. Deze aandoeningen veroorzaken langdurige ontsteking of schade aan het darmslijmvlies, wat het risico op kanker vergroot. Voorbeelden zijn:

• Darmpoliepen: Ofschoon veel poliepen goedaardig blijven, kunnen sommige zich ontwikkelen tot kwaadaardige tumoren. Regelmatige screening en verwijdering van poliepen zijn essentieel om dit risico te verminderen.
• Colitis ulcerosa: Deze chronische ontstekingsziekte verhoogt het risico op kanker door voortdurende beschadiging en regeneratie van het darmslijmvlies. Hoe langer de ziekte aanwezig is, hoe groter het risico.
• Ziekte van Crohn: Net als colitis ulcerosa verhoogt deze aandoening het risico op dikkedarmkanker, vooral bij langdurige en uitgebreide betrokkenheid van de dikke darm.
• Eerder behandelde dikkedarmkanker: Mensen die eerder zijn behandeld voor dikkedarmkanker hebben een verhoogd risico op nieuwe tumoren, zowel op dezelfde locatie als elders in de dikke darm.

Groeiwijze en uitzaaiingen

Nagenoeg alle tumoren in de dikke darm zijn adenocarcinomen, welke uitgaan van het klierweefsel. Ongeveer driekwart van tumoren worden aangetroffen in de laatste veertig centimeter van de dikke darm.

Door de tijd wordt een dikkedarmtumor groter en daardoor kan deze op een gegeven ogenblik door de verschillende darmlagen in de darm heengroeien. Hierdoor wordt het risico groter dat er kankercellen losraken en worden verspreid. Dit kan plaatsvinden via de lymfe in de lymfeklieren (een regionale uitzaaiing of metastase), of via het bloed naar bijvoorbeeld de lever. Ook kunnen losgeraakte cellen in de buikholte terechtkomen en het buikvlies aantasten (peritonitis carcinomatosa).

Klachten en symptomen dikkedarmkanker

De plek van de tumor is bepalend voor de klachten die iemand krijgt. Zo is ontlasting is in het laatste deel van de dikke darm ingedikt. Daarom zal iemand met een tumor in dat deel van de dikke darm, andere klachten hebben dan wanneer de tumor in het begin van de dikke darm is gelokaliseerd. Een tumor in het laatste deel van de dikke darm zal sneller de doorgang van de ontlasting bemoeilijken. Verder is er in de rechterhelft van de colon veel ruimte, waardoor tumoren in dat deel zich vaak laat in het ziektebeloop presenteren.

Mogelijke symptomen van dikkedarmkanker zijn:

• blijvende veranderingen in het defecatiepatroon of veranderingen in soort ontlasting (diarree of obstipatie);
• de ontlasting kan potloodvormig zijn ten gevolge van de vernauwing;
• buikpijn of andere aanhoudende ongemakken in de buik, zoals krampende pijnen of een opgeblazen gevoel;
• bloed en/of slijm bij de ontlasting;
• pijn in het rectum of het gevoel dat de endeldarm niet geheel leeg is (loze aandrang);
• onverklaarbaar gewichtsverlies;
• vermoeidheid en duizeligheid bij chronisch bloedverlies;
• incontinentie, indien er sprake is van ingroei in het sfinctercomplex, dat bestaat uit blaashals en/of bekkenbodemspier.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek met de arts en lichamelijk onderzoek

Wanneer iemand met voornoemde symptomen zich bij de huisarts meldt, zal hij/zij allereerst lichamelijk onderzoek verrichten. Dit bestaat uit palpatie van de buik, en eventueel de liezen met het oog op lymfekliermetastasen. Wanneer de patiënt bloed of slijm in de ontlasting heeft, zal een rectaal toucher worden uitgevoerd. Hierbij bevoelt de arts met een gehandschoende vinger - via de anus - de endeldarm.

Vervolgonderzoek

Bij verdenking van een kwaadaardige tumor in de dikke darm, zal verwijzing plaatsvinden naar een specialist. Deze zal een totale scopie van het colon met biopsie (het wegnemen van een stukje verdacht weefsel voor onderzoek) uitvoeren. Bij een endoscopie wordt de darm bekeken via een dunne buis of slang, waaraan een kleine camera is bevestigd.

Beeldvormende onderzoeken zijn nodig zijn om de mate van ingroei te bepalen. Ook kunnen hiermee eventuele uitzaaiingen worden opgespoord. Er zijn verschillende mogelijkheden van beeldvormend onderzoek:

• CT-scan (Computer Tomografie);
• MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging);
• Echografie en endo-echografie;
• Röntgenonderzoek.

Voorts is bloedonderzoek nodig om vast te stellen of de patiënt last heeft van bloedarmoede. Wanneer iemand al eerder dikkedarmkanker heeft gehad, dan wordt ook het CEA-gehalte in het bloed bepaald. CEA staat voor 'Carcino-Embryonaal-Antigeen' en een hoog gehalte preoperatief is van prognostische waarde. Een sterk verhoogde waarde (> 20 ng/ml) kan duiden op de aanwezigheid van uitzaaiingen op afstand en is een indicatie voor nader onderzoek in deze richting. Een normaal gehalte sluit deze diagnose echter niet uit. Verder is het CEA-gehalte van belang tijdens follow-up om recidief op te sporen.

Behandeling van dikkedarmkanker

Operatie

De therapie van eerste keus is operatieve behandeling. Deze kan zowel curatief als palliatief bedoeld zijn. Een operatie die in opzet curatief is, is vaak uitgebreider dan een palliatieve operatie die uitsluitend gericht is op het wegnemen van de klachten, zoals een dreigende darmobstructie. Bij een operatie wordt behalve de tumor, vaak aan beide kanten ook een schijnbaar gezond gezond stuk darmweefsel en een deel van de omliggende lymfeklieren verwijderd. Het ruim opereren vergroot de kans dat alle kankercellen daadwerkelijk zijn weggenomen. Soms is het nodig om een stoma aan te leggen, tijdelijk dan wel blijvend. Een stoma is een kunstmatige uitgang voor de ontlasting, die op de buik is geplaatst.

Andere behandelingen

Andere mogelijke behandelingen zijn:

• Chemotherapie (behandeling met celdodende of celdelingremmende medicijnen). Deze behandeling kan adjuvant of palliatief worden gegeven. Bij uitzaaiingen kan palliatieve chemotherapie levensverlengend zijn met een goede kwaliteit van leven.
  Radiotherapie (bestraling) bij darmkanker / Bron: Adriaticfoto/Shutterstock.com
• Bestraling (radiotherapie). Bij de behandeling van het rectumcarcinoom heeft bestraling toegevoegde waarde. Het wordt vooral preoperatief toegepast. Dit kan het lokaal recidiefpercentage aanzienlijk doen afnemen. In Nederland is de kortdurende voorbestraling een standaardbehandeling voor niet ver voortgeschreden rectumcarcinomen. Palliatieve radiotherapie wordt vooral toegepast bij bloedende rectumtumoren.

Prognose dikkedarmkanker

Afhankelijk van de stadiëring, dat wil zeggen de mate waarin de kanker zich ontwikkeld heeft, wordt de prognose bepaald. Stadiumgroepering van de TNM-classificatie geeft voor stadium I en II - waarbij de ziekte beperkt is gebleven voor de dikke darm - een vijfjaarsoverleving van 80-90%. Bij stadium III - waarbij de tumor tot in de regionale lymfeklieren is gegroeid - is dat 60% met adjuvante chemotherapie en bij stadium IV - waarbij uitzaaiingen in andere gebieden, zoals lever en long, aanwezig zijn - is de vijfjaarsoverleving slechts 5%.

Follow-up

Patiënten blijven na behandeling van een dikkedarmtumor nog lange tijd onder controle.

Darmkankerscreening

Het bevolkingsonderzoek naar darmkanker wordt vanaf 2013 gefaseerd ingevoerd. Vanaf 2019 is de capaciteit voldoende om de volledige doelgroep - mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar - in het onderzoek te betrekken.

Lees verder

• Dikkedarmontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Diverticulose: symptomen en oorzaken uitstulpingen darmwand
• Darmpoliepen: symptomen, oorzaak en behandeling van poliepen
• Ontlasting: oorzaken bloed en slijm in poep en kleur en geur
• Pijn bij het poepen: stekende of brandende pijn stoelgang