Darmkanker: symptomen, diagnose, behandeling en prognose

Darmkanker (ook wel coloncarcinoom genoemd) is een kankersoort die veel opduikt. Bij de meeste mensen gaat het om kanker aan de dikke darm of aan de endeldarm. Na prostaatkanker en longkanker is darmkanker de meest voorkomende kankersoort bij mannen. Ook bij vrouwen komt darmkanker veel voor. Na borstkanker is darmkanker de meest voorkomende kankersoort bij vrouwen.

Symptomen

• Bloed bij ontlasting
• Slijm bij ontlasting
• Ontlastingspatroon verandert
• Chronische buikpijn
• Verstopping
• Diarree
• Gewichtsafname
• Bloedarmoede
• Vermoeidheid
• Loze aandrang van persen

Wat houdt darmkanker in?

Darmkanker treedt vooral op bij patiënten die ouder zijn dan 50 jaar. De ziekte treedt bijna nooit acuut op, maar ontstaat sluipenderwijs. Het start met een poliep die zich kwaadaardig ontwikkelt. De symptomen die optreden, hangen af van de plek waar de tumor zich bevindt in de dikke darm of de endeldarm. Een gezwel aan het eind van de dikke darm wordt het vaakst ontdekt, doordat die smal is. Klachten treden daardoor eerder op, zoals verstoppingen, ernstige buikpijn en vermagering. Bloedarmoede treedt op, doordat de tumor bloedt. Het bloed zit in de ontlasting, waardoor de patiënt die vaak niet opmerkt. Meestal zijn bloed en slijm in de ontlasting alleen zichtbaar, wanneer de tumor zich in de endeldarm bevindt. Darmkanker verspreidt zich via de lymfeklieren door de rest van het lichaam. Vaak treedt de eerste uitzaaiing op in de lever.

Diagnose

Een huisarts geeft bij vermoedens van darmkanker een verwijsbrief naar een specialist, doorgaans een internist, chirurg of maag-darm-leverarts. De specialist kan verschillende onderzoeken laten uitvoeren, zoals een endoscopie, een röntgenonderzoek van de dikke darm, een endo-echografie en bloedonderzoek. Bij een endoscopie kan er gekozen worden voor een rectoscopie, een sigmoïdoscopie of een colonoscopie. Een endoscopie houdt in dat een arts of een gespecialiseerde verpleger met een slangetje de darm ingaat. Bij een rectoscopie wordt de alleen het rectum onderzocht. Bij een sigmoïdoscopie wordt de dikke darm verder binnengaan en bij een colonoscopie wordt de gehele darm en soms nog een deel van de dunne darm bekeken. Bij endo-echografie wordt de dikke darm ook beken met een slang met een cameraatje, maar is er ook een echo-apparaat aan vastgeklonken, wanneer de endeldarm van binnenuit op een monitor visueel wordt weergegeven. Met röntgenonderzoek wordt de dikke darm zichtbaar gemaakt met behulp van bariumpap en lucht. Dat wordt in het lichaam gebracht door een slang via de anus naar binnen te schuiven. In het bloed wordt het CEA-niveau bekeken. Dit is een stof die soms wordt uitgescheiden door kwaadaardige gezwellen in de darm. Als blijkt dat u aan darmkanker lijdt, worden er nog meer onderzoeken gedaan om te kijken hoever de ziekte is gevorderd. Dat kan via CT-, MRI- en echo-onderzoek.

Behandeling

Bij de behandeling van darmkanker wordt doorgaans het deel van de darm verwijderd waarin de tumor zich bevindt. Ongeveer de helft van de darm wordt daarbij verwijderd. Dat gebeurt samen met een groot aantal lymfeklieren. Daarvoor wordt gekozen omdat darmkanker zich uitzaait via de lymfeklieren. Na de verwijdering niet of hecht de chirurg de overgebleven stukken darm aan elkaar. Als blijkt dat de darmkanker al zo ver is gevorderd dat verwijdring onmogelijk is geworden, kan de specialist kiezen voor een andere operatie. De chirurg legt de darm dan om, zodat er geen verstopping optreedt. Wanneer dit niet mogelijk is, wordt er een stoma gemaakt. Dit houdt in dat de darm door de buik naar buiten loopt. De ontlasting komt dan niet meer via de anus naar buiten, maar in een zakje dat aan de huid vast zit. Geregeld komt het voor dat de darmkanker zich al in een ver stadium bevindt of zelfs is uitgezaaid. Dan wordt er doorgaans gekozen voor behandeling met chemotherapie. Uitzaaiingen kunnen zo worden bestreden, waardoor het leven van de patiënt gerekt wordt. Voor bestraling wordt meestal alleen gekozen wanneer een patiënt een tumor heeft in de endeldarm. Voor de operatie kan worden bestraald, zodat de tumor kleiner wordt en makkelijker is weg te halen. Bestraling is doorgaans niet doeltreffend bij de behandeling van dikke darmkanker.

Oorzaak

De oorzaak voor het ontstaan van darmkanker is onbekend. Wel is duidelijk dat verschillende elementen kunnen bijdragen aan het veroorzaken van de ziekte. Daarbij gaat het om erfelijke aanleg en het veel eten van ongezond voedsel. Patiënten met darmziektes als colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn lopen een grotere kans op het krijgen van darmkanker.

Prognose

Hoe eerder de darmkanker wordt ontdekt, hoe groter de kans op overleving. Darmkanker kan het beste worden bestreden, wanneer de ziekte nog niet is uitgezaaid. Ongeveer zestig procent van alle patiënten geneest van darmkanker. Als de ziekte zich nog in het eerste stadium bevindt, wordt tachtig tot negentig procent van de patiënten beter. Bij veel uitzaaiingen rest vaak nog een palliatieve behandeling. Daarbij kan de kanker worden geremd en wordt er gekeken hoe de ziekte voor de patiënt zo dragelijk mogelijk kan worden gemaakt. Na genezing blijven patiënten onder controle van een specialist.