Plasbuisontsteking (urethritis): symptomen en behandeling

Wat is een plasbuisontsteking? Urethritis of plasbuisontsteking is een ontsteking van het slijmvlies aan de binnenkant van de urinebuis. Niet iedereen ervaart klachten. Een branderig of brandend gevoel en pijn bij het plassen zijn zowel bij mannen als bij vrouwen klassieke symptomen van urethritis. Een andere veelvoorkomend symptoom is pus- of witachtige slijmafscheiding uit de penis of ongewone vaginale afscheiding. De behandeling hangt af van de oorzaak van de infectie. Als duidelijk is dat er sprake is van een bacteriële infectie, dan wordt een antibioticum voorgeschreven.

• Plasbuisontsteking bij mannen en vrouwen
• Bij wie komt het voor?
• Oorzaken van een plasbuisontsteking
• Risicofactoren
• Symptomen van urethritis
• Symptomen bij mannen
• Symptomen bij vrouwen
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van urethritis
• Antibioticakuur
• Soa behandelen
• Zelfzorg en plantengeneeskunde
• Cranberry
• Voldoende drinken
• Preventie
• Complicaties
• Bij mannen
• Bij vrouwen
• Aanhoudende klachten
• Prognose

Plasbuisontsteking bij mannen en vrouwen

Urethritis of plasbuisontsteking is een ontsteking van het slijmvlies aan de binnenkant van de urinebuis. De urethra wordt ook wel plasbuis genoemd en is de buis die de urineblaas verbindt met de buitenkant van het lichaam. De plasbuis eindigt bij de man op de eikel van de penis. De urinebuis van de man is ongeveer 20 cm lang. De urinebuis van vrouwen is 2,5 tot 4 cm lang en de opening (ook wel 'plasgaatje' genoemd) bevindt zich in de vulva tussen de clitoris en de vaginale opening.

De plasbuis heeft de functie om urine af te voeren naar buiten. Bij mannen vervoert de plasbuis ook sperma bij een ejaculatie (zaadlozing). De plasbuis is in feite alleen een buis als er urine doorstroomt. Na de urinelozing zorgt het elastiek in de wand van de buis ervoor dat hij dichtvalt.

Bij wie komt het voor?

Mannen tussen 20-35 jaar oud lopen het grootste risico voor het ontwikkelen van besmettelijke urethritis, net als mannen die meerdere seksuele partners hebben of die ander seksueel risicogedrag vertonen zoals het niet gebruiken van condooms of het bedrijven van anale seks.

Het komt voor bij mannen en vrouwen van alle leeftijden voor. Mannen lopen minder risico op het ontwikkelen van een plasbuisontsteking dan vrouwen.

Oorzaken van een plasbuisontsteking

Urethritis wordt in veel gevallen veroorzaakt door de bacteriën die seksueel overdraagbare aandoeningen (soa) veroorzaken (vaak chlamydia- of gonorroebacteriën), of door de bacteriën die urineweginfecties veroorzaken (zoals een blaasontsteking). De symptomen van deze twee soorten veroorzakers zijn vergelijkbaar. De bacteriën nestelen zich in het slijmvlies van de urethra en veroorzaken vervolgens een ontsteking. De betreffende bacteriën kunnen ook de blaas, prostaat en de voortplantingsorganen aantasten.

Risicofactoren

Mensen die meer kans hebben op urethritis, zijn onder meer degenen die:

• een voorgeschiedenis hebben van seksueel overdraagbare aandoeningen
• deelnemen aan seksueel risicogedrag
• aan orale seks doen, aangezien dit een risicofactor kan zijn voor niet-gonorroïsche urethritis (NGU)

Een plasbuisontsteking is niet altijd een seksueel overdraagbare aandoening, maar een persoon met meerdere seksuele partners heeft wel een groter risico om het te krijgen.

Symptomen van urethritis

Niet iedereen ervaart klachten. Wanneer er wel symptomen optreden, dan zijn het onder meer de volgende.

Symptomen bij mannen

• branderig of brandend gevoel en pijn bij het plassen (stekend gevoel) zijn klassieke symptomen van urethritis;
• pus- of witachtige slijmafscheiding uit de penis
• drang om vaker dan normaal plassen;
• jeuk, gevoeligheid, of zwelling in de penis;
• pijn bij geslachtsgemeenschap;
• of bloed in de urine of sperma.

Symptomen bij vrouwen

• pijnlijk urineren (branderig of brandend gevoel en pijn bij het plassen);
• ongewone vaginale afscheiding.

Zowel mannen als vrouwen kunnen last krijgen van bekkenpijn.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

Bij een man zal de (huis)arts normaal gesproken de buik, scrotum, penis en blaas onderzoeken op zwelling of afscheiding. De arts kan de plasbuisuitgang (meatus) uit elkaar spreiden om te zien of er afwijkingen zijn. Een wattenstaafje wordt in de plasbuis of urethra gebracht en vervolgens onder een microscoop onderzocht.

Vrouwen ondergaan meestal buik- en bekkenonderzoeken om te controleren op gevoeligheid van de plasbuis en de onderbuik. De arts zal ook controleren of er sprake is van urethrale afscheiding is.

Vervolgonderzoek

Een cystoscopie behoort ook tot de mogelijkheden. Dit is een inwendig onderzoek van de plasbuis en de blaas dat wordt uitgevoerd met een cystoscoop, een dunne, flexibele slang waarmee de uroloog in de blaas en plasbuis kan kijken.

Diagnostische tests die kunnen worden aanbevolen, zijn onder meer:

• volledig bloedbeeld (CBC), een bloedtest die kan worden aangevraagd om afwijkingen in het bloed op te sporen,
• C-reactieve proteïne-test (CRP-test): verhoogde CRP-waarden komt voor bij infecties, ontsteking
• tests om te controleren op soa's, zoals gonorroe of chlamydia
• urineonderzoek
• bij vrouwen kan bekken-echografie worden uitgevoerd

Behandeling van urethritis

Antibioticakuur

Als duidelijk is dat er sprake is van een bacteriële infectie, dan wordt antibiotica voorgeschreven om de bacteriën te bestrijden. Het is belangrijk dat de kuur afgemaakt wordt, ook als de klachten al eerder zijn verdwenen. Als voortijdig met de kuur gestopt wordt, kunnen bacteriën achterblijven en opnieuw een infectie veroorzaken.

Soa behandelen

Bij een seksueel overdraagbare aandoening moet de patiënt zijn of haar seksuele partner(s) van de afgelopen vijf weken waarschuwen. Ook als zij (nog) geen klachten en ziekteverschijnselen hebben, moeten zij worden behandeld teneinde herbesmetting en verspreiding van de ziekte te voorkomen. Een onbehandelde soa kan bij vrouwen tot onvruchtbaar leiden; bij mannen komt dit minder vaak voor.

Zolang een soa niet is uitgesloten, moet de patiënt maatregelen nemen om besmetting van anderen tegen te gaan. Het gebruik van een condoom kan voorkomen dat bacteriën op uw partner worden overgedragen.

De beste manier om een soa te voorkomen is abstinentie of het hebben van een duurzame en wederzijds monogame relatie met een partner die is getest en van wie bekend is dat deze niet-geïnfecteerd is.

Zelfzorg en plantengeneeskunde

Cranberry

Cranberry's bevatten een stof die kan voorkomen dat bacteriën aan de wand van de plasbuis blijven plakken. Het dagelijks drinken van ongezoet cranberrysap kan vrouwen met frequente urineweginfecties helpen om herhaling te voorkomen.

Voldoende drinken

Het is ook belangrijk om gehydrateerd te blijven alcohol te vermijden en elke dag gemiddeld 1,5 tot 2 liter per dag aan vocht te drinken in de vorm van dranken.

Preventie

Enkele effectieve manieren om plasbuisontsteking te voorkomen, zijn onder meer:

• vermijd onbeschermde en risicovolle seksuele activiteiten, zoals het hebben van meerdere seksuele partners
• vermijd chemicaliën die de plasbuis kunnen irriteren, zoals wasmiddelen of zaaddodende middelen
• betracht goede persoonlijke hygiëne

Complicaties

Bij mannen

Mogelijke complicaties voor mannen zijn onder meer een blaasontsteking, een teelbalontsteking en een prostaatontsteking.

Bij vrouwen

Complicaties bij vrouwen zijn blaasontsteking en baarmoederhalsontsteking. Er is ook een verhoogd risico op pelvic inflammatory disease (PID), wat kan leiden tot onvruchtbaarheid en andere problemen.

Aanhoudende klachten

Soms houden de problemen aan, wat mogelijk wijst op resistentie van bacteriën tegen de antibiotica, of mogelijk een andere onderliggende aandoening.

Prognose

De meeste mannen en vrouwen herstellen uitstekend van een plasbuisontsteking.

Lees verder

• Blaasontsteking bij mannen en vrouwen: oorzaken en symptomen
• Pijn in de plasbuis: symptomen en oorzaken van plasbuispijn
• Nierbekkenontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling
• SOA symptomen: afscheiding penis of vagina, pijn en jeuk
• Urinebuisontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling