Urinebuisontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling

Urinebuisontsteking symptomen bestaan vooral uit een branderig of pijnlijk gevoel bij het plassen. De urinebuis, ook plasbuis of urethra genoemd, brengt urine van de blaas naar buiten. De binnenkant van de urinebuis is bekleed met een slijmvlieslaagje en een ontsteking van dit laagje wordt urinebuisontsteking of plasbuisontsteking genoemd. De medische benaming is 'urethritis'. Zowel mannen als vrouwen kunnen last krijgen van een urinebuisontsteking. Het wordt veelal veroorzaakt door bacteriën die urineweginfecties veroorzaken, zoals een blaasontsteking. Het kan ook worden veroorzaakt door bacteriën die seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) veroorzaken. Behandeling bestaat uit antibiotica als er bacteriën in het spel zijn. Vroegtijdige behandeling is nodig om complicaties te voorkomen.

• Wat is een urinebuisontsteking?
• Urinebuisontsteking oorzaak
• Bacteriële boosdoeners
• Chlamydia en gonorroe
• Risicofactoren
• Urinebuisontsteking symptomen
• Diagnose en onderzoek
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Differentiële diagnose
• Urinebuisontsteking behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Uitbreiding van de infectie
• Onvruchtbaarheid
• Prostaatontsteking
• Vernauwing van de urinebuis
• Preventie

Wat is een urinebuisontsteking?

Een urinebuisontsteking is een ontsteking van de urinebuis, ook wel plasbuis of urethra genoemd. Een urinebuisontsteking staat ook wel bekend als 'uretritis'. Dat is de buis die de urine uit de blaas naar buiten voert. Pijn bij het plassen is het belangrijkste symptoom van een urinebuisontsteking. De aandoening wordt vaak veroorzaakt door bacteriën en kan gewoonlijk goed worden bestreden met antibiotica.

Urinebuisontsteking oorzaak

Bacteriële boosdoeners

Een urinebuisontsteking wordt veelal veroorzaakt als er te veel bacteriën in de urinebuis terechtkomen vanuit de omringende huid rond de opening van de urinebuis. Het gaat vaak om de volgende boosdoeners:

• E. coli, de poepbacterie;
• Gonococcus of gonokok, de verwekker van gonorroe (een druiper);
• Chlamydia trachomatis, een bacterie die de seksueel overdraagbare aandoening chlamydia veroorzaakt.

Het herpes simplex virus (HSV-1 en HSV-2) kan ook urinebuisontsteking veroorzaken. Trichomonas is een andere oorzaak van urinebuisontsteking. Het is een eencellig organisme dat seksueel wordt overgedragen.

Chlamydia en gonorroe

Seksueel overdraagbare aandoeningen, zoals gonorroe en chlamydia, blijven meestal beperkt tot de plasbuis. Maar ze kunnen zich evenwel ook verspreiden naar de voortplantingsorganen van vrouwen en pelvic inflammatory disease (PID) veroorzaken. Bij mannen kunnen gonorroe en chlamydia soms epididymitis of bijbalontsteking veroorzaken. Zowel PID als epididymitis kunnen tot onvruchtbaarheid leiden.

Risicofactoren

Risicofactoren voor het krijgen van urethritis zijn onder meer:

• Vrouwen vaker dan mannen;
• Een vrouw in haar vruchtbare jaren;
• Mannen in de leeftijd van 20 tot 35 jaar;
• Het hebben van wisselende seksuele partners;
• Risicovol seksueel gedrag (zoals anale seks);
• Geschiedenis van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's).

Urinebuisontsteking symptomen

Het belangrijkste symptoom van een urinebuisontsteking is branderig gevoel of pijn bij het plassen (dysurie). Naast pijn, kun je last krijgen van de volgende klachten:

• Frequente aandrang om te plassen;
• Moeite hebben om te beginnen met plassen
• Jeuk, pijn of ongemak als je niet plast;
• Pijn tijdens geslachtsgemeenschap;
• Afscheiding uit de opening van de urinebuis;
• Bloed in de urine;
• Bloed in de sperma;
• Vergrote lymfeklieren in de liesstreek.

Diagnose en onderzoek

Anamnese en lichamelijk onderzoek

De arts zal vragen stellen over je klachten en hij zal bovendien je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen. Heb je bijvoorbeeld eerder last gehad van dezelfde klachten? Ben je eerder behandeld voor een seksueel overdraagbare aandoening? De arts zal daarna lichamelijk onderzoek doen, waarbij hij onder meer de genitaliën, buik en rectum onderzoekt.

Vervolgonderzoek

Er kan voorts een bloedonderzoek, urinetest of een uitstrijkje worden gedaan. Bij mannen kunnen veel soa’s worden aangetoond door onderzoek van hun urine. Bij vrouwen is een zelf afgenomen uitstrijkje uit de vagina betrouwbaarder. Bij mannen kan soms ook met een staafje wat vocht uit de urinebuis worden afgenomen. Dit zal vooral gebeuren als er sprake is van afscheiding of pijn bij het plassen.

Differentiële diagnose

De symptomen van een urinebuisontsteking kunnen veel gelijkenis vertonen met een aantal andere aandoeningen, zoals:

• Acute prostaatontsteking of prostatitis;
• Anale jeuk (pruritis);
• Artritis als uiting van systemische ziekte;
• Bacteriële vaginose;
• bijbalontsteking of teelbalontsteking;
• Blaasontsteking (cystitis);
• Candida balanitis (ontsteking van de eikel of glanspenis);
• Chlamydophila pneumoniae (een bacterie die de longen aantast);
• Door gonokokken veroorzaakte bacteriële artritis;
• eileiderontsteking;
• Genitale wratten;
• Gonorroe;
• Herpes simplex
• Humaan papillomavirus (HPV);
• Mycobacterium gordonae;
• Mycobacterium haemophilum;
• Mycobacterium kansasii;
• Mycoplasma infecties;
• Proctitis of endeldarmontsteking;
• Prostaatabces;
• Syfilis
• Tichomoniasis;
• Ureaplasma infectie;
• Urethraal divertikel;
• Urethraal syndroom;
• Urethraal trauma;
• Urethrale papil;
• urethrakanker of plasbuiskanker;
• urethrastrictuur (plasbuisvernauwing) bij mannen;
• Urogenitale Chlamydia trachomatis (CT);
• vaginitis;
• vulvovaginitis
• Weke sjanker.

Urinebuisontsteking behandeling

Behandeling is afhankelijk van de oorzaak en bestaat ofwel uit antibiotica (als er bacteriën in het spel zijn) ofwel uit antivirale medicijnen (bij een virale oorzaak). Met het oog op genezing en het voorkomen van complicaties, is het belangrijk dat je de behandeling opvolgt zoals voorgeschreven. Als urinebuisontsteking wordt veroorzaakt door een soa, dan zullen beide partners behandeld moeten worden om herbesmetting te voorkomen.

Prognose

De symptomen van een urinebuisontsteking verdwijnen vaak binnen 3 dagen na aanvang van behandeling met antibiotica. Een recidief is vaak het gevolg van herinfectie of mislukken van de behandeling. Een mislukte behandeling is vaak het gevolg van onvolledige antimicrobiële behandeling, co-infectie met andere organismen of geneesmiddelresistentie. De symptomen verdwijnen in 95% van de gevallen van onbehandelde gonorroïsche-urethritis (GU) binnen 3 maanden . De symptomen van non-gonorroïsche urethritis (NGU) verminderen in het algemeen bij 30% tot 70% van de onbehandelde personen binnen 3 maanden.

Complicaties

Uitbreiding van de infectie

Urinebuisontsteking geneest vaak snel bij adequate behandeling. Onbehandeld kunnen er blijvende en zeer ernstige complicaties optreden. De infectie kan bijvoorbeeld uitwaaieren naar andere delen van de urinewegen, waaronder de urineleiders, nieren en blaas. Dit vereist vaak een agressievere behandeling en als te laat een behandeling wordt ingezet, kan er schade aan deze organen en structuren optreden. Een onbehandelde infectie kan zich ook uitbreiden naar het bloed en leiden tot sepsis, wat dodelijk kan zijn.

Onvruchtbaarheid

Een soa kan het voortplantingssysteem beschadigen. Vrouwen kunnen pelvic inflammatory disease (PID) ontwikkelen, wat kan leiden tot onvruchtbaarheid en aanhoudende bekkenpijn of pijn tijdens seksuele gemeenschap veroorzaken. Vrouwen met onbehandelde soa's lopen ook een hoger risico op buitenbaarmoederlijke zwangerschappen, die levensbedreigend kunnen zijn.

Prostaatontsteking

Mannen kunnen last krijgen van een prostaatontsteking.

Vernauwing van de urinebuis

De infectie kan tevens littekenvorming geven, waardoor een deel van de urinebuis vernauwt, wat het plassen bemoeilijkt en pijn geeft bij het plassen.

Preventie

Veel van de bacteriën die een urinebuisontsteking veroorzaken kunnen worden doorgeven aan een ander persoon via seksueel contact. Een soa kun je voorkomen door seksuele onthouding. Als je toch besluit seks te hebben, kun je dit het beste doen binnen een duurzame, wederzijds monogame relatie, met een partner van wie bekend is dat hij geen soa heeft. Voorkom wisselende seksuele contacten en vrij veilig (door gebruik te maken van een condoom).

Andere maatregelen
Je kunt ook zorgen voor een goede gezondheid van de urinewegen door veel te drinken en door direct na het vrijen te plassen. Vermijd zure voedingsmiddelen. Bepaalde voedingsmiddelen zijn in het bijzonder goed voor de blaas en het urinestelsel, zoals cranberry's, yoghurt en knoflook. Vermijd ook blootstelling aan zaaddodende middelen, vooral als je al weet dat ze je plasbuis irriteren.

Lees verder

• Plasbuisontsteking (urethritis): symptomen en behandeling
• Plasbuisvernauwing: symptomen & behandeling urethrastrictuur
• Urineweginfectie: symptomen, oorzaken en behandeling
• Urineonderzoek: urinetest en waarden van urineonderzoek