Bijbalontsteking: symptomen en oorzaak ontsteking van bijbal
Bijbalontsteking of epididymitis is een ontsteking van de bijbal. De bijbal licht aan de achterkant van de teelbal. De bijbal speelt een rol bij het uitrijpen en de opslag van spermacellen. Mannen van alle leeftijden kunnen bijbalontsteking ontwikkelen. Een bijbalontsteking wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie, waaronder seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), zoals gonorroe of chlamydia. Soms raakt je teelbal ook ontstoken, een aandoening die epididymo-orchitis wordt genoemd. Symptomen van bijbalontsteking kunnen bestaan uit een gezwollen, rood of warm scrotum; testikelpijn en -gevoeligheid, meestal aan één kant, die meestal geleidelijk opkomt; pijnlijk urineren of een dringende of frequente behoefte om te plassen; afscheiding uit de penis; pijn of ongemak in de onderbuik of het bekken; bloed in het sperma; (soms) koorts. Behandeling van een bijbalontsteking hangt af van de onderliggende oorzaak. Bij goede en tijdige behandeling, is de prognose vaak gunstig.- Wat is een bijbalontsteking?
- Wie krijgt bijbalontsteking?
- Hoe lang duurt het?
- Acute bijbalontsteking
- Chronische bijbalontsteking
- Symptomen van bijbalontsteking
- Complicaties
- Oorzaken van een ontsteking van de bijbal
- Wie loopt er risico op bijbalontsteking?
- Bijbalontsteking bij kinderen
- Oorzaken
- Symptomen
- Behandeling
- Onderzoek en diagnose
- Behandeling van bijbalontsteking
- Medicatie en bedrust
- Aanvullende behandeling
- Herstel
- Operatie
- Prognose
- Preventie
Anatomie van de mannelijke geslachtsorganen:1. urineblaas, 2. schaambeen, 3. penis, 4. zwellichaam, 5. eikel, 6. voorhuid, 7. urinebuis, 8. dikke darm, 9. endeldarm, 10. zaadblaas, 11. zaadleider, 12. prostaat, 13. Cowperse klier, 14. anus, 15. zaadleider, 16. bijbal, 17. teelbal, 18. scrotum / Bron: Elf Sternberg, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Wat is een bijbalontsteking?
Epididymitis is een ontsteking van de bijbal, ofwel een bijbalontsteking. De bijbal of epididymis ligt in de balzak, achter de teelballen of testes. Spermacellen worden in de teelballen gemaakt. De bijballen hebben een functie bij het uitrijpen en de opslag van spermacellen. Wanneer de bijbal opgezwollen raakt, kan deze pijn en zwelling in de testikels veroorzaken.Wie krijgt bijbalontsteking?
Bijbalontsteking kan jongens en mannen van alle leeftijden treffen, maar komt het meest voor bij jongens en mannen tussen de 14 en 35 jaar oud. Een bijbalontsteking wordt meestal veroorzaakt door een bacteriële infectie of een seksueel overdraagbare aandoening (soa). De aandoening wordt vaak behandeld met antibiotica.Hoe lang duurt het?
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen acute en chronische bijbalontsteking.Acute bijbalontsteking
Acute bijbalontsteking duurt zes weken of minder. In de meeste gevallen van acute bijbalontsteking zijn de teelballen ook ontstoken (teelbalontsteking). Deze aandoening wordt epididymo-orchitis genoemd. Het kan moeilijk zijn om te bepalen of de teelbal, bijbal of beide ontstoken zijn. Dat is waarom de term epididymo-orchitis vaak wordt gebruikt. Gonorroe en chlamydia zijn de meest voorkomende oorzaken bij mannen van 35 jaar of jonger.Chronische bijbalontsteking
Chronische bijbalontsteking duurt zes weken of langer. Symptomen zijn ongemak of pijn in het scrotum, bijbal of de teelballen. Dit kan worden veroorzaakt door granulomateuze reacties, die kunnen resulteren in cysten of calcificaties (kalkophopingen).Symptomen van bijbalontsteking
Bijbalontsteking kan beginnen met slechts een paar milde symptomen. Wanneer het onbehandeld blijft, kunnen de klachten verergeren. Een bijbalontsteking kan de volgende symptomen geven:- lichte koorts
- koude rillingen
- pijn in het bekkengebied (bekkenpijn)
- drukkende gevoel in de testikels of teelballen
- gevoeligheid en pijn in de testikels
- roodheid en warmte in het scrotum
- vergrote lymfeklieren in de lies
- pijn tijdens geslachtsgemeenschap en ejaculatie
- pijn tijdens het plassen of pijn tijdens de stoelgang
- dringend en frequent urineren
- abnormale penisafscheiding
- bloed in het sperma
Complicaties
Complicaties van een bijbalontsteking kunnen bestaan uit:- met pus gevulde infectie (abces) in het scrotum
- epididymo-orchitis, als de aandoening zich van de bijbal naar je testikel verspreidt
- (zelden) verminderde vruchtbaarheid
Oorzaken van een ontsteking van de bijbal
Oorzaken van bijbalontsteking zijn onder meer:- Soa's. Gonorroe en chlamydia zijn de meest voorkomende oorzaken van bijbalontsteking bij jonge, seksueel actieve mannen.
- Andere infecties. Bacteriën van een urineweginfectie of prostaatontsteking kunnen zich van ontstekingsplek naar de bijbal verspreiden. Ook kunnen virale infecties, zoals het bofvirus, bijbalontsteking veroorzaken.
- Urine bij de bijbal. Deze aandoening treedt op wanneer urine naar achteren stroomt in de bijbal, mogelijk door zwaar tillen of persen.
- Trauma. Een liesblessure kan een bijbalontsteking veroorzaken.
- Tuberculose (tbc). Soms wordt een bijbalontsteking veroorzaakt door een tuberculose-infectie.
Wie loopt er risico op bijbalontsteking?
De meest voorkomende oorzaak van een bijbalontsteking is een soa, vooral gonorroe en chlamydia. Een bijbalontsteking kan echter ook worden veroorzaakt door een niet-seksueel overdraagbare infectie, zoals een urineweginfectie of een prostaatontsteking. Je hebt een verhoogd risico op een bijbalontsteking als je:- niet besneden bent
- onbeschermde seks hebt
- structurele problemen hebt in de urinewegen
- tuberculose (tbc) hebt
- een vergrote prostaat waardoor de prostaat de plasbuis dichtduwt en de blaas niet goed leeg geplast kan worden
- onlangs een urinewegoperatie hebt gehad
- onlangs een liesblessure hebt ondervonden
- een urinekatheter gebruikt
- hartmedicatie, genaamd amiodaron (een geneesmiddel om hartritmestoornissen te behandelen), gebruikt
Bijbalontsteking bij kinderen
Oorzaken
Kinderen kunnen net als volwassenen een bijbalontsteking krijgen, hoewel het bij kinderen vaak een andere oorzaak heeft. Veel voorkomende oorzaken van bijbalontsteking bij kinderen zijn:- direct trauma
- urineweginfecties die zich verspreiden naar de urethra (plasbuis) en bijbal
- terugvloeiing van urine in de bijbal
- het draaien van de bijbal
Symptomen
Symptomen van bijbalontsteking bij kinderen zijn onder meer:- afscheiding uit de plasbuis
- gevoel van ongemak in het bekken of onderbuik (pijn in de onderbuik)
- pijn of branderig gevoel tijdens het plassen
- roodheid of gevoeligheid van het scrotum
- koorts
Behandeling
De behandeling van bijbalontsteking bij kinderen zal afhangen van de onderliggende oorzaak van de aandoening. In veel gevallen kan de aandoening vanzelf overgaan met rust en pijnstillers zoals ibuprofen. Bij een bacteriële infectie, zoals een urineweginfectie, kunnen antibiotica worden voorgeschreven. Kinderen wordt ook geadviseerd niet te lang hun plas op te houden, niet te lang op de toiletpot te blijven zitten en om meer water te drinken.
Urineonderzoek / Bron: Angellodeco/ShutterstockOnderzoek en diagnose
De arts zal eerst een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Hij of zij zal kijken naar zwelling van de testikels, zwelling van de lymfeklieren in de liesstreek en abnormale afscheiding uit de penis. Als er afscheiding is, gebruikt de arts een wattenstaafje om een monster te verzamelen om deze op soa's te testen. Je arts kan ook de volgende tests en procedures uitvoeren:- rectaal onderzoek, dat kan aantonen of een vergrote prostaat de aandoening veroorzaakt
- bloedonderzoek, zoals een volledig bloedbeeld, om te bepalen of er een infectie in aanwezig is
- urineonderzoek, dat kan aangeven of je een urineweginfectie of een soa hebt
- beeldvormingsonderzoek kunnen worden uitgevoerd om andere aandoeningen uit te sluiten
Behandeling van bijbalontsteking
Medicatie en bedrust
Behandeling van bijbalontsteking richt zich primair de onderliggende oorzaak en daarnaast op het verlichten van de symptomen. Behandeling kan bestaan uit:- antibiotica, die worden toegediend gedurende 4 tot 6 weken bij chronische bijbalontsteking
- pijnmedicatie, die zonder recept beschikbaar kan zijn (ibuprofen) of waarvoor een recept nodig is (codeïne of morfine)
- ontstekingsremmende medicijnen op voorschrift
- bedrust
Aanvullende behandeling
Aanvullende behandelingen kunnen bestaan uit:- het verhogen van het scrotum, gedurende ten minste twee dagen
- koude kompressen toepassen op het scrotum indien je veel last hebt van pijn
- het dragen van een suspensoir, dit zijn zeer geschikte draagbanden om het scrotum te ondersteunen
- vermijd het optillen van zware voorwerpen
- In het geval van een soa moet jij en je partner zich onthouden van geslachtsgemeenschap totdat je de antibioticakuur hebt voltooid en volledig bent genezen
Herstel
Het kan soms enkele weken duren voordat de pijn of het ongemak helemaal weg is. De meeste gevallen van bijbalontsteking verdwijnen binnen 3 maanden. In sommige gevallen kan echter een meer invasieve behandeling nodig zijn.Operatie
In geval van een abces, kan de arts de pus draineren met een naald of met een operatie. Als bovenstaande behandelingen onvoldoende soelaas bieden, kan het nodig zijn om de bijbal of een deel ervan te verwijderen. Chirurgie kan ook nodig zijn om eventuele lichamelijke gebreken te herstellen die bijbalontsteking kunnen veroorzaken.
Dagelijks voldoende drinken / Bron: Mimagephotography/Shutterstock.com
