Bijbalontsteking en teelbalontsteking: symptomen en oorzaak
Bijbalontsteking en teelbalontsteking symptomen zijn vooral zwelling en roodheid van de aangetaste zaadbal en bijbal. Bijbalontsteking en teelbalontsteking (ontsteking aan de zaadbal, testis of testikel), is meestal het gevolg van een infectie. Een teelbal- en bijbalontsteking kan door een urineweginfectie worden veroorzaakt waarbij een bacterie vanuit de urinewegen via de zaadleider in de bijbal terechtkomt. Een bijbalontsteking kan ook het gevolg van een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Een antibioticumkuur wordt vaak voorgeschreven om de infectie te bestrijden. Daarnaast is bedrust van belang en zo nodig kan een pijnstiller worden genomen. Een inenting tegen bof en veilig vrijen verminderen de kans op een teelbalontsteking.Bijbalontsteking en teelbalontsteking
- Epididymo-orchitis: bijbalontsteking en teelbalontsteking
- Oorzaken bijbalontsteking en teelbalontsteking
- Wat zijn de verschijnselen en symptomen van epididymo-orchitis?
- Diagnose en onderzoek
- Behandeling epididymo-orchitis
- Antibiotica
- Ziekenhuisopname
- Orchiëctomie
- Stoppen met amiodaron
- Behandeling op maat
- Bedrust en pijnstilling
- Complicaties bijbalontsteking en teelbalontsteking
- Preventie
Epididymo-orchitis: bijbalontsteking en teelbalontsteking
Epididymo-orchitis is een ontsteking van zowel de teelbal als de bijbal (epididymis) respectievelijk bijbalontsteking en teelbalontsteking genoemd. Aangezien de zaadbal en bijbal dicht naast elkaar liggen, is het vaak moeilijk te zeggen wanneer de bijbal, de testis of beide ontstoken zijn. Daarom wordt bijna altijd de term epididymo-orchitis gebruikt.Een ontsteking van de teelbal wordt orchitis genoemd. De testisontsteking kan op zichzelf optreden of in combinatie met de ontsteking van de epididymis, epididymo-orchitis genoemd.
Oorzaken bijbalontsteking en teelbalontsteking
De meeste gevallen van deze aandoening zijn het gevolg van een infectie, die kan worden veroorzaakt door de volgende complicaties:- een urineweginfectie (in de blaas, urinebuis, urineleiders of prostaat), die vaak wordt veroorzaakt door de bacterie Escherichia coli;
- seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), hetgeen vaak het geval is bij mannen jonger dan 35 jaar;
- vroeger was de bofvirus een veel voorkomende oorzaak, waarbij het virus in 1 op de 5 gevallen via de bloedbaan de testikels bereikt;
- in sporadische gevallen kan tuberculose (tbc) leiden tot epididymo-orchitis;
- een ontsteking aan de teelballen is een typisch nevenverschijnsel dat wel eens voorkomt bij het langdurig en veelvuldig gebruiken van speed, de straatnaam voor amfetaminen en wekaminen.
Wat zijn de verschijnselen en symptomen van epididymo-orchitis?
De symptomen ontwikkelen zich gewoonlijk snel - vaak binnen een dag. De volgende klachten kunnen optreden:- de aangetaste zaadbal en bijbal zwellen snel op en het scrotum wordt groter¹;
- naast zwelling, treden roodheid en gevoeligheid op - het kan heel pijnlijk zijn;
- koorts en rillingen;
- afscheiding vanuit de plasbuis (bij urethrale infectie);
- pijn bij het urineren (plassen), kan zeker het geval zijn bij een urineweginfectie;
- pijn tijdens de geslachtsgemeenschap of tijdens de ejaculatie (zaadlozing);
- de pijn in de teelbal wordt soms heviger tijdens het defeceren (ontlasten/poepen) of bij inspanning;
- soms kunnen er pijnlijke en opgezette lymfeknopen aan de aangedane zijde aanwezig zijn.
De klachten kunnen lijken op een torsie van de teelbal. Bij teelbaltorsie is de teelbal in het scrotum gedraaid en dit zorgt voor hevige pijn.
Diagnose en onderzoek
Een urineonderzoek zal plaatsvinden wanneer een urineweginfectie de oorzaak lijkt te zijn. Een uitstrijkje uit de urinebuis (plasbuis) zal worden verricht bij vermoeden van een soa. Bij twijfel of er sprake is van een teelbaltorsie, kan een echo uitgevoerd worden.
Behandeling epididymo-orchitis
Antibiotica
Een antibioticumkuur is de meest aangewezen behandeling, behalve bij het bofvirus want dan heeft een antibioticum geen zin; antibiotica doden geen virussen. De pijn neemt meestal na een paar dagen af, maar de zwelling kan een week aanhouden en soms zelfs langer. De keuze van het antibioticum hangt af van de onderliggende oorzaak van de infectie.De meest voorkomende antibiotica gebruikt worden zijn:
- doxycycline;
- ciprofloxacine;
- levofloxacin; en
- co-trimoxazol (een combinatie van een sulfonamide met trimethopriom).
Ziekenhuisopname
Bij complicaties moet je in het ziekenhuis verblijven voor een behandeling. Bijvoorbeeld als je frequent moet braken, hoge koorts hebt of als antibiotica beter per infuus gegeven kan worden.Orchiëctomie
Tuberculose epididymitis is ernstiger, maar is zeer zeldzaam. Het wordt behandeld met anti-tuberculose geneesmiddelen. Soms is een operatie nodig om de testikel en de bijbal te verwijderen (orchiëctomie).Stoppen met amiodaron
Epididymitis veroorzaakt door amiodaron, een middel dat gebruikt wordt bij hartritmestoornissen, wordt behandeld door het beperken of stoppen van het gebruik van het geneesmiddel.Behandeling op maat
Voor andere vormen van niet-infectieuze epididymitis, is er geen geprotocoliseerde behandeling en zal per geval bekeken worden wat nodig is.Bedrust en pijnstilling
Het is belangrijk bedrust te houden en veel te drinken. Er kan worden geadviseerd het scrotum hoog te leggen. Het doel is het ontstoken gebied boven het niveau van het hart te krijgen. Dit helpt de doorbloeding, waardoor zwelling en pijn vermindert, en het helpt bij de genezing. De patiënt kan middelen nemen ter verlichting van de pijn. Anti-inflammatoire pijnstillers zoals ibuprofen of naproxen kunnen de pijn verlichten. Zij verminderen ook de zwelling die de pijn veroorzaakt. Een ijskompres kan helpen om de zwelling tegen te gaan.Complicaties bijbalontsteking en teelbalontsteking
De meeste mensen herstellen volledig en complicaties zijn zeldzaam. Mogelijke complicaties zijn:- een abces;
- verminderde vruchtbaarheid in de getroffen testis, vooral in gevallen waarin het is veroorzaakt door het bofvirus;
- een chronische ontsteking die af en toe de kop opsteekt;
- in zeer zeldzame gevallen kan ernstige schade aan de testis optreden en hetgeen resulteert in gangreen (dood weefsel) in de testis dat operatief verwijderd moet worden.
Preventie
Een inenting tegen bof en veilig vrijen verminderen de kans op een teelbalontsteking.Noot: