Humaan papillomavirus (HPV): symptomen, oorzaak, behandeling

- Wat is humaan papillomavirus (HPV)?
- Hoog-risico HPV en laag-risico HPV
- Oorzaken
- Risicofactoren
- Aantal seksuele partners
- Leeftijd
- Verzwakt immuunsysteem
- Beschadigde huid
- Persoonlijk contact
- Symptomen en klachten van een HPV-infectie
- Geen klachten
- Baarmoederhalskanker
- Besmetting voorkomen
- Langdurige, wederzijds monogame relatie
- Condoomgebruik
- Minder HPV op penis na besnijdenis
- HPV behandeling
- HPV-vaccin
- Rijksvaccinatieprogramma
- Vaccinatie voor meisjes
- Vóórdat je seksueel actief bent
- Complicaties
- Orale en bovenste luchtwegletsels
- Kanker
- Prognose
Wat is humaan papillomavirus (HPV)?
Het humaan papillomavirus (afgekort ‘HPV’), is een virus dat op de huid en slijmvliezen voorkomt. Het betreft een groep van meer dan 150 verwante virussen. Het virus is vaak aanwezig in de schaamstreek. Het kan worden overgedragen via huid-op-huid contact, huid-op-slijmvlies contact of slijmvlies-op-slijmvlies contact. Een van de meest voorkomende geslachtsziekten of seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) zijn genitale wratten, welke worden veroorzaakt door HPV. HPV zelf is een virus en géén aandoening, maar het virus wordt dus wel via seksueel contact overgedragen.Hoog-risico HPV en laag-risico HPV
Seksueel overdraagbare HPV’s vallen uiteen in twee categorieën:- Hoog-risico of oncogene HPV's, die kanker kunnen veroorzaken. Er kunnen 15 hoog-risico HPV-typen worden geïdentificeerd. Twee van deze, type 16 en 18, zijn verantwoordelijk voor de meeste gevallen van baarmoederhalskanker. De HPV-vaccinatie richt zich dan ook op deze twee oncogene HPV-types. De gevaarlijke HPV’s kunnen ook zorgen voor andere kankers, zoals van de vagina, schaamlippen en anus.
- Laag-risico HPV's, die geen kanker, maar genitale wratten veroorzaken op of rond de geslachtsdelen of de anus. De typen 6 en 11 veroorzaken 90 procent van alle genitale wratten. Laagrisico-HPV’s kunnen ook wratten op handen en voeten veroorzaken.
Hoog-risico of oncogene HPV's:
- HPV 16
- HPV 18
- HPV 31
- HPV 33
- HPV 45
- HPV 52
Het eiwitomhulsel (capside) van een papillomavirus / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)
- HPV 58
- HPV 35
- HPV 39
- HPV 51
- HPV 56
- HPV 59
- HPV 68
Laag-risico HPV's:
- HPV 6
- HPV 11
- HPV 40
- HPV 42
- HPV 43
- HPV 44
- HPV 54
- HPV 61
- HPV 70
- HPV 72
- HPV 81
- HPV 83
- HPV 84
- HPV 89
Oorzaken
HPV-infectie treedt op wanneer het virus je lichaam binnendringt, veelal door een snee, schaafwond of klein scheurtje in de huid. Het virus wordt voornamelijk overgedragen door huid-op-huidcontact. Genitale HPV-infecties worden opgelopen door geslachtsgemeenschap, anale seks en ander huid-op-huidcontact in het genitale gebied. Sommige HPV-infecties worden opgelopen via orale seks. Een zwangere vrouw die genitale wratten heeft, kan de infectie doorgeven aan haar baby. Wratten zijn vaak zeer besmettelijk. Ze kunnen zich verspreiden door direct contact met een wrat. Wratten kunnen zich ook verspreiden wanneer je iets aanraakt dat iemand met een wrat heeft aangeraakt.Risicofactoren
HPV-infecties zijn zeer courant. Risicofactoren voor HPV-infectie zijn onder meer:Aantal seksuele partners
Des te meer seksuele partners je hebt, des te groter de kans dat je een genitale HPV-infectie oploopt. Seks hebben met een partner die meerdere sekspartners heeft gehad, verhoogt ook je risico.Leeftijd
Veel voorkomende wratten komen vooral voor bij kinderen. Genitale wratten komen het vaakst voor bij adolescenten en jongvolwassenen.Verzwakt immuunsysteem
Mensen met een verzwakt immuunsysteem lopen een groter risico op HPV-infecties. Je immuunsysteem kan worden verzwakt door hiv/aids of door immuunsysteemonderdrukkende medicijnen die worden gebruikt na orgaantransplantaties.Beschadigde huid
Beschadigingen op de huid zorgen ervoor dat het betreffende huidgebied vatbaarder is voor het ontwikkelen van gewone wratten. Huidbeschadigingen vormen een porte d'entrée voor het virus.Persoonlijk contact
Door iemands wratten aan te raken of geen bescherming te dragen (bijvoorbeeld badslippers) voordat je in contact komt met oppervlakken die zijn blootgesteld aan HPV, zoals openbare douches of zwembaden, kan het risico op HPV-infectie toenemen.Symptomen en klachten van een HPV-infectie
Geen klachten
Als je besmet bent met HPV, dan merk je daar niets van. Je krijgt geen duidelijke klachten. Wel kun je van sommige typen wratjes krijgen op de geslachtsorganen, maar deze worden echter veroorzaakt door HPV typen die geen kanker veroorzaken. De boosdoener nestelt zich in de cellen en worden vaak opgeruimd door (het afweersysteem van) het lichaam. Niet altijd is het lichaam in staat het virus goed op te ruimen. Het is niet duidelijk waarom dit zo is. Wel is bekend dat je meer kans hebt om lang besmet te blijven als je rookt of als je bepaalde medicijnen gebruikt die de afweer verzwakken.