Voorhuid: problemen met de voorhuid en ontsteking/infectie

De voorhuid of het preputium is de voorste huidplooi die de eikel of glanspenis bedekt. Zonder regelmatige (dagelijkse) reiniging kan zich onder de voorhuid een witgele substantie ophopen, die bekendstaat als 'smegma', een mengeling van epitheelcellen, huidafscheiding en vocht, hetgeen een ontsteking kan veroorzaken. Besnijdenis of circumcisie is een chirurgische procedure om de voorhuid te verwijderen en is een veel voorkomende behandeling voor veel problemen met de voorhuid. Door dagelijks je eikel en voorhuid met lauw water af te spoelen, voorkom je veel problemen. Aandoeningen die de voorhuid kunnen treffen, kunnen gepaard gaan met symptomen als zwelling, roodheid, jeuk, irritatie en pijn. De oorzaken variëren van een ontsteking tot (in zeldzame gevallen) kanker.

• Wat is de voorhuid?
• Besnijdenis
• Wat is een besnijdenis?
• Besnijdenis vanwege medische redenen
• Voordelen van besnijdenis
• Risico's van besnijdenis
• Verzorging van de voorhuid
• Baby's en jonge jongens
• Tieners en mannen
• Symptomen van problemen met de voorhuid
• Ontsteking
• Infectie
• Chronische infecties
• Fimosis
• Parafimosis
• Tumor
• Ritstrauma
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van aandoeningen van de voorhuid
• Besnijdenis bij oudere jongens en mannen

Wat is de voorhuid?

De voorhuid is de huidplooi die de eikel (het ronde, glanzende uiteinde van de penis) bedekt. Bij de geboorte zijn de voorhuid en de eikel lichtjes met elkaar verbonden. Na verloop van tijd scheidt de voorhuid zich en kan deze worden teruggetrokken. Dit kan meestal worden gedaan tegen de leeftijd van ongeveer twee. Soms scheidt de voorhuid later. Bij de meeste jongens, ongeveer als ze vijf jaar oud zijn, kan de voorhuid op z'n minst gedeeltelijk worden teruggetrokken en in de puberteit kan de voorhuid volledig worden teruggetrokken bij ongeveer negen van de tien jongens.

Besnijdenis

Wat is een besnijdenis?

Een besnijdenis of circumcisie is een ingreep om de voorhuid (gedeeltelijk) te verwijderen. De procedure wordt meestal uitgevoerd om religieuze redenen. Besnijdenis wordt soms aanbevolen voor oudere jongens en mannen die aanhoudende voorhuidproblemen hebben, zoals een infectie die niet reageert op andere vormen van behandeling.

Besnijdenis vanwege medische redenen

Het gebruik van besnijdenis om medische redenen of gezondheidsredenen is anno 2024 nog steeds onderwerp van gesprek met voor- en tegenstanders. De American Academy of Pediatrics (AAP) is van mening dat de gezondheidsvoordelen van de besnijdenis van pasgeboren jongetjes opwegen tegen de risico's, maar de voordelen zijn niet groot genoeg om dit als voor alle jongetjes aan te bevelen. De procedure kan worden aanbevolen bij oudere jongens en mannen om fimosis of voorhuidsvernauwing te behandelen of om een steeds terugkerende ontsteking van de glanspenis te behandelen.

Voordelen van besnijdenis

Er zijn aanwijzingen dat besnijdenis bepaalde gezondheidsvoordelen heeft, waaronder:

• Een verminderd risico op urineweginfecties.
• Een verlaagd risico op sommige seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) bij mannen.
• Bescherming tegen peniskanker en een verminderd risico op baarmoederhalskanker bij vrouwelijke sekspartners.
• Preventie van balanitis (ontsteking van de eikel) en balanoposthitis (ontsteking van de eikel en de voorhuid).
• Preventie van fimosis (het niet kunnen terugtrekken van de voorhuid en parafimosis (waarbij de voorhuid over de eikel is geschoten en niet terug kan worden geschoven).
• Besnijdenis maakt het ook gemakkelijker om het uiteinde van de penis schoon te houden.

Risico's van besnijdenis

Zoals bij elke chirurgische ingreep zijn er risico's verbonden aan een besnijdenis. Dit risico is echter zeer klein. Problemen die kunnen optreden bij een besnijdenis zijn:

• pijn
• risico op bloeding en infectie op de plaats van de besnijdenis
• irritatie van de eikel
• plasbuisontsteking (urethritis).
• risico op verwonding van de penis

Verzorging van de voorhuid

Baby's en jonge jongens

Een goede verzorging van de voorhuid is belangrijk en jonge jongens moeten leren hoe ze voor hun penis moeten zorgen. Suggesties zijn onder meer:

• Behandel de penis van een baby zoals elk ander lichaamsdeel wanneer je hem een ​​bad geeft. Maak je geen zorgen over het reinigen onder de voorhuid. Was de penis eenvoudig met lauw water of met een milde zeep en daarna goed afspoelen.
• Trek de voorhuid van een baby niet met geweld terug. Dit kan pijn, bloedingen, infecties of littekens veroorzaken.
• Verander de natte of vuile luiers van je zoontje zo snel mogelijk om het risico op infectie te verminderen.
• Trek de voorhuid (indien mogelijk) terug als je de penis schoonmaakt. Rol de voorhuid daarna terug over de eikel.
• Leer je zoon hoe hij onder zijn voorhuid moet schoonmaken.

Tieners en mannen

Het verzorgen van je voorhuid moet een gewoonte worden. Neem de volgende hygiënische maatregelen in acht:

• Reinig onder de voorhuid. Zonder regelmatige reiniging kan onder de voorhuid een opeenhoping van een witgele substantie die bekend staat als 'smegma' optreden. Smegma kan eruitzien als pus voor het ongetrainde oog.
• Raadpleeg je huisarts als je je zorgen maakt.

Symptomen van problemen met de voorhuid

Aandoeningen die de voorhuid kunnen treffen, zijn:

Ontsteking

Een ontstoken voorhuid kenmerkt zich door een pijnlijke en rode voorhuid. Veel voorkomende oorzaken zijn het geforceerd terugtrekken van de voorhuid, irriterende stoffen in bijvoorbeeld bubbelbaden of vuile luiers.

Infectie

De meest voorkomende zijn posthitis en balanitis. Posthitis is een infectie van de voorhuid, meestal veroorzaakt door schimmel die gedijt in de warme en vochtige omstandigheden. Balanitis is een infectie van de voorhuid en de eikel en wordt meestal veroorzaakt door slechte hygiëne. Smegma stimuleert de groei van ziektekiemen die infecties veroorzaken.

Chronische infecties

Bij sommige mannen komt posthitis of balanitis vaak voor. Een complicatie van chronische infecties is littekenweefsel, waardoor de voorhuid aan de eikel kan verkleven met als gevolg dat je de voorhuid niet meer kan terugtrekken. Chronische infecties van de penis en voorhuid verhogen ook het risico op urineweginfecties. Herhaaldelijke nierbekkenontstekingen kunnen de nierfunctie beïnvloeden.

Fimosis

Bij fimosis is de voorhuid abnormaal strak, waardoor je deze niet kan terugtrekken. Dit kan terugkerende balanitis veroorzaken omdat een goede hygiëne moeilijk of onmogelijk is. Een erectie kan ervoor zorgen dat de voorhuid scheurt en bloedt. De strakke voorhuid kan ook het plassen belemmeren en in sommige gevallen vult de voorhuid zich als een kleine ballon met urine. Fimosis is de meest voorkomende medische reden voor besnijdenis na de kindertijd.

Parafimosis

Parafimosis of Spaanse kraag is een permanente teruggetrokken voorhuid. De voorhuid ligt als een strakke rubberen band rond de penis, wat zwelling en pijn veroorzaakt. Deze aandoening is de op een na meest voorkomende medische reden voor besnijdenis bij volwassen mannen.

Tumor

Zelden ontwikkelen zich abnormale gezwellen op de voorhuid. In sommige gevallen is de tumor kwaadaardig. Peniskanker is uiterst zeldzaam bij besneden mannen.

Ritstrauma

De voorhuid (of andere delen van de geslachtsorganen, meestal het scrotum) kan tussen de rits van je broek komen. Het dragen van een onderbroek of een broek met knopen is de beste preventie.

Onderzoek en diagnose

Onderzoeken die worden gebruikt voor het diagnosticeren van problemen met de voorhuid kunnen zijn:

• vraaggesprek
• medische voorgeschiedenis
• lichamelijk onderzoek
• uitstrijkje

Behandeling van aandoeningen van de voorhuid

De behandeling van klachten aan de voorhuid is afhankelijk van de aandoening, maar kan bestaan uit:

• Ontsteking: vermijd irriterende stoffen zoals schuimwaterlotion of agressieve zeep. Was dagelijks onder de voorhuid. Hydrocortisonzalf kan worden aanbevolen door de huisarts.
• Infectie: de arts kan antischimmel- of ontstekingsremmende crèmes, orale antibiotica en pijnstillers voorschrijven. Probeer dagelijks een warm bad te nemen om pijnlijk of moeilijk plassen te verlichten. In ernstige gevallen zijn intraveneuze antibiotica nodig.
• Chronische infecties: hierbij kan de arts besnijdenis aanbevelen als een permanente oplossing.
• Fimosis: behandeling kan bestaan uit het aanbrengen van een corticosteroïd crème waardoor de voorhuid iets dunner en soepeler wordt. Als de voorhuid strak blijft, kan besnijdenis uitkomst bieden. Er kan ook voorhuidplastiek worden toegepast. Hierbij kort de chirurg de voorhuid niet in, maar maakt hij hem wijder.
• Parafimosis: op kinderleeftijd wordt een vernauwde voorhuid vaak eerst behandeld met cortisonezalf.
• Ritstrauma: de arts zal verdovende crème aanbrengen op de voorhuid. De voorhuid wordt vrijgemaakt door de rits te openen of door de rits met een schaar door te knippen.

Besnijdenis bij oudere jongens en mannen

Besnijdenis is een veel voorkomende behandeling voor veel problemen met de voorhuid. De procedure bij pasgeborenen is eenvoudig en snel, maar bij oudere jongens en mannen is dit veel gecompliceerder. Dan vereist besnijdenis meestal epidurale of algemene anesthesie en een periode van herstel van ongeveer zes weken. Complicaties zijn ongebruikelijk, maar kunnen bestaan uit bloedingen, allergische reacties op anesthesie, of infectie.

Lees verder

• Ontstoken voorhuid (posthitis): symptomen en behandeling
• Witte plek op penis/witte plekjes voorhuid: lichen sclerosus
• Spaanse kraag (parafimose): symptomen, oorzaak & behandeling
• Ontsteking van de eikel of glans-penis, voorhuid (balanitis)
• Penis: aandoeningen, (pijn + jeuk) klachten en afwijkingen