Genitale wratten: symptomen, oorzaken en behandeling

Genitale wratten symptomen zijn wratten rond de geslachtsorganen of anus en jeuk of een branderig gevoel en soms pijn. Bij vrouwen treden er vooral op of rond de schaamlippen, bij de ingang van de vagina of rond de anus wratten op. Het kan ook voorkomen dat wratten ontstaan in de vagina of op de baarmoedermond. Bij mannen komen wratten hoofdzakelijk voor op en rond de penis, de balzak (scrotum), en in het gebied rond de anus - het rectale gebied. Ze zijn net als alle andere wratten onschuldig, maar ze kunnen wel zeer hinderlijk zijn. Genitale wratten zijn een zeer besmettelijke seksueel overdraagbare aandoening (soa).

• Genitale wratten zijn zeer besmettelijk
• Synoniemen
• Oorzaken van genitale wratten
• Humaan Papilloma Virus (HPV)
• Soorten HPV
• Zonder symptomen
• Verspreiding en overdracht
• Vóórkomen wereldwijd
• Risicofactoren genitale wratten
• Symptomen genitale wratten
• Kleine huidkleurige bultjes
• Symptomen bij mannen en vrouwen
• Pearly penile papules
• Complicaties
• Kanker
• Problemen tijdens de zwangerschap
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek en biopsie
• Differentiële diagnose
• Behandeling van genitale wratten
• Crème of vloeistof
• Verwijderen van de wratten door de arts
• Spontane genezing
• Prognose
• Preventie
• Vaccinatie genitale wratten

Genitale wratten zijn zeer besmettelijk

Genitale wratten zijn een een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Het manifesteert zich als zachte, wratachtige gezwellen op de geslachtsdelen en rond de anus die worden veroorzaakt door een virus. Ze zijn net als alle andere wratten onschuldig, maar ze kunnen wel zeer hinderlijk zijn. Genitale wratten zijn zeer besmettelijk.

Synoniemen

Genitale wratten staat ook bekend onder de volgende benamingen:

• Condylomata acuminata; en
• Anogenitale wratten.

Oorzaken van genitale wratten

Humaan Papilloma Virus (HPV)

Het virus dat verantwoordelijk is voor genitale wratten heet Humaan Papilloma Virus (HPV). HPV is een groep van meer dan 100 aan elkaar verwante virussen. Verschillende typen veroorzaken genitale wratten. Ze worden papillomavirussen genoemd, omdat het virus bepaalde soorten (goedaardige) wratten, of papillomen, kan veroorzaken. Er zijn ook varianten die kanker kunnen veroorzaken, zoals baarmoederhalskanker. Tevens blijkt dat ten minste 90% van de gevallen van anale kanker door HPV wordt veroorzaakt. Voorts laten wetenschappelijke studies zien dat HPV een rol speelt bij kanker van de vulva, vagina en penis en kanker in de mondholte. Deze typen worden hoogrisico HPV genoemd.

Soorten HPV

De varianten die ervoor zorgen dat er wratten groeien moeten onderscheiden worden van die varianten die tumoren veroorzaken in het genitale gebied. HPV6 en HPV11 veroorzaken genitale wratten, en er zijn weer andere typen die bijvoorbeeld wratten op de hand of voet veroorzaken. Genitale wratten kunnen worden gevonden op de penis, vulva, urinebuis, vagina, baarmoederhals, de bilspleet (de plooi tussen de billen) en rond en in de anus. Deze twee typen HPV kunnen bij kinderen ook larynxpapillomen (strottenhoofdwratten) veroorzaken die kinderen belemmeren in hun spraak en ademhaling. Wellicht ten overvloede: HPV6 en HPV11 veroorzaken dus geen kanker.

Zonder symptomen

Het komt vaak voor dat een HPV-infectie rond de geslachtsdelen zonder symptomen of klachten verloopt. Zelfs als iemand geen symptomen heeft, moet hij zich wel laten behandelen om complicaties te voorkomen en de verspreiding van de aandoening tegen te gaan.

Verspreiding en overdracht

HPV en genitale wratten kunnen op de volgende manieren worden verspreid:

• HPV-infectie wordt overgedragen van de ene naar de andere persoon via seksueel contact (vaginale, orale of anale seks);
  Gebruik altijd een schone handdoek / Bron: Mama_mia/Shutterstock.com
• besmetting kan ook plaatsvinden via de vingers en zelfs door handdoeken van personen met genitale wratten;
• genitale wratten kunnen worden verspreid, ook wanneer er geen wratten zichtbaar zijn;
• het duurt ten minste 6 weken tot wel 6 maanden na besmet te zijn geraakt, voordat er wratten verschijnen, maar het kan ook langer duren;
• niet iedereen die is blootgesteld aan het HPV-virus zal genitale wratten ontwikkelen;
• wratten kunnen inwendig zitten en daardoor onopgemerkt blijven.

Vóórkomen wereldwijd

Naar schatting lijdt wereldwijd ongeveer 1% van de seksueel actieve bevolking aan genitale wratten. Genitale wratten komen het vaakst voor bij personen tussen 17-33 jaar, met een piek bij personen tussen 20-24 jaar.

Risicofactoren genitale wratten

De volgende factoren geven een hoger risico voor het krijgen van genitale wratten:

• meerdere seksuele partners;
• seksueel actief op een vroege leeftijd;
• het gebruik van tabak en alcohol;
• het hebben van stress en andere virale infecties (zoals herpes) op hetzelfde moment;
• zwangerschap;
• het hebben van een niet goed functionerend immuunsysteem, zoals tijdens de behandeling van kanker of aids.

Symptomen genitale wratten

Kleine huidkleurige bultjes

Hoewel genitale wratten pijnloos zijn, kunnen zij wel als lastig en hinderlijk worden ervaren vanwege hun ligging, grootte, of als gevolg van jeuk. Er ontstaan groepjes van kleine bultjes, die vergelijkbaar zijn met wratjes op de vinger. Ze nemen de kleur van de huid aan, waardoor ze in eerste instantie niet opgemerkt kunnen worden. Genitale wratjes zijn meestal pijnloos.

Symptomen bij mannen en vrouwen

• Mannen en vrouwen met genitale wratten klagen vaak over jeuk of een branderig gevoel en soms pijn.
• Bij vrouwen treden er vooral op of rond de schaamlippen, bij de ingang van de vagina of rond de anus wratten op.
• Het kan voorkomen dat wratten ontstaan in de vagina of op de baarmoedermond.
• Bij mannen komen wratten hoofdzakelijk voor op en rond de penis, de balzak (scrotum), en in het gebied rond de anus - het rectale gebied.
• In zeldzame gevallen kunnen vrouwen bloeden na de geslachtsgemeenschap, of last krijgen van jeuk of vaginale afscheiding.

Wratten rond de anus betekent niet per definitie dat er anaal seksueel contact heeft plaatsgevonden. Je kunt het namelijk ook oplopen via vingers of een gebruikte handdoek.

Complicaties

Genitale wratten kunnen de volgende complicaties geven:

Kanker

Baarmoederhalskanker is nauw verbonden met genitale HPV-infectie. Bepaalde soorten HPV worden ook geassocieerd met vulvakanker, anuskanker, peniskanker, en kanker van de mond en keel. Een humaan papillomavirus infectie leidt niet altijd tot kanker.

Problemen tijdens de zwangerschap

Genitale wratten kunnen problemen tijdens zwangerschap veroorzaken. Wratten dusdanig groot worden dat je daardoor moeilijk kunt urineren. Wratten op de vaginawand kunnen het vermogen van het vaginale weefsel om op te rekken tijdens de bevalling danig verminderen. Grote wratten op de vulva of de vagina kunnen gaan bloeden wanneer ze worden uitgerekt tijdens de bevalling. In zeldzame gevallen kan een baby die wordt geboren uit een moeder met genitale wratten, wratten in zijn of haar keel ontwikkelen.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek en biopsie

Om te testen op genitale wratten is op zich geen urineonderzoek, kweekje of bloedonderzoek nodig. De arts kan meestal op het oog de diagnose stellen. Bij twijfels kan desgewenst een klein stukje huid verwijderd worden (biopsie) of een huiduitstrijkje gemaakt worden voor verder onderzoek

Differentiële diagnose

Bij het stellen van de diagnose van genitale wratten, is het belangrijk om volgende aandoeningen uit te sluiten:

• condyloma lata (secundaire syfilis);
• herpes simplex;
• neoplasie (nieuwvorming);
• naevi of moedervlekken;
• vulva neurofibromatose (neurofibromatose type 1 is een aandoening waarbij kinderen en volwassenen meerdere lichtbruine vlekken op de huid hebben, zogeheten cafe-au-lait vlekken);
• vulvar vestibular papillomatosis (een goedaardige afwijking van de vaginawand);
• ziekte van Darier (keratosis follicularis);
• ziekte van Hailey-Hailey.

Behandeling van genitale wratten

Het primaire doel van behandeling is het verwijderen van de zichtbare genitale wratten, alsmede het verminderen van het aantal viruscellen in het lichaam, hetgeen de kans op een recidief verminderd. Er zijn een aantal verschillende soorten behandelingen met elk hun voordelen en nadelen.

Crème of vloeistof

De huisarts kan een geneesmiddel voorschrijven: een crème of een vloeistof die de patiënt regelmatig, een aantal dagen per week, op de wratten moet aanbrengen. Deze behandeling kan wel vijf tot zestien weken duren.

Verwijderen van de wratten door de arts

De behandelend arts kan de wratten ook verwijderen door ze te bevriezen, weg te branden of weg te snijden. Dit laatste gebeurt vooral als het er veel zijn, zogenaamde 'trossen'. Het wegsnijden van wratten gebeurt onder plaatselijke verdoving.

Spontane genezing

De wratten kunnen ook spontaan, zonder behandeling, verdwijnen, maar dit kan wel jaren duren.

Prognose

Ondanks behandeling kunnen wratten nog regelmatig terugkeren en ongemak veroorzaken.

Preventie

Het gebruik van een condoom elke keer dat je seks hebt, vermindert het risico op genitale wratten aanzienlijk. Hoewel condoomgebruik het risico vermindert, is het niet 100 procent effectief. Je kunt nog steeds genitale wratten oplopen. Vooral als de wratjes op plaatsen aanwezig zijn die niet door het condoom worden bedekt.

Vaccinatie genitale wratten

Genitale wratten kun je voorkomen door een vaccin, welke beschermt tegen HPV-typen 6, 11, 16 en 18. Het gaat hierbij om het vaccin Gardasil. Typen 16 en 18 veroorzaken onder meer baarmoederhalskanker, 6 en 11 genitale wratten. Na vaccinatie is de kans dat je ooit genitale wratten oploopt, heel klein. Een complete vaccinatieserie geeft levenslange bescherming en bestaat in totaal uit twee prikken. HPV-vaccinatie die beschermt tegen typen HPV16 en HPV18 is opgenomen in het Nederlands rijksvaccinatieprogramma. Op twaalfjarige leeftijd krijgen meisjes een vaccinatie, en zes maanden later volgt dan een tweede dosis.

Lees verder

• Gonorroe: symptomen, oorzaak en behandeling van een druiper
• SOA symptomen: afscheiding penis of vagina, pijn en jeuk
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Wratten aanstippen en wratten verwijderen met stikstof
• Wratten (wratjes): verwijderen, symptomen en voorkomen