Acute urineweginfecties: behandeling is meestal noodzakelijk

Acute urineweginfecties: behandeling is meestal noodzakelijk Een acute urineweginfectie komt veel voor. Na een luchtweginfectie is het de meest voorkomende infectie in Nederland. Meer dan één miljoen mensen melden zich jaarlijks met een urineweginfectie bij de huisarts. Ruim 80% hiervan is vrouw en in het overgrote merendeel van de gevallen gaat het om een blaasontsteking. Een acute urineweginfectie wordt vrijwel altijd veroorzaakt door bacteriën. Als je er op tijd bij bent, is de infectie meestal relatief eenvoudig te behandelen met antibiotica. De urineleiders, de blaas en de urinebuis (plasbuis) vormen samen de urinewegen. De urineleiders verbinden de nieren met de blaas. In de nieren worden afvalstoffen uit ons bloed gehaald en wordt urine gevormd. Via de urineleiders wordt de urine afgegeven aan de blaas, waar deze tijdelijk wordt opgeslagen. Als je naar het toilet gaat, opent de sluitspier van de blaas zich en verlaat de urine via de urinebuis je lichaam. Bij mannen is ook de prostaat met de plasbuis verbonden. Deze klier met het formaat van een walnoot ligt om de plasbuis heen, vlakbij de blaasuitgang. Zaadcellen worden, vermengd met prostaatvocht, vanuit de prostaat de plasbuis in geperst en verlaten vervolgens het lichaam.

Bacteriën als belangrijkste veroorzaker van een urineweginfectie

Een urineweginfectie wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door bacteriën die zich via je urinebuis een weg naar binnen weten te banen. Vaak gaat het om bacteriën die in je darmen leven en die, bijvoorbeeld wanneer je je achterste afveegt, in je urinebuis terecht komen. Meestal komen de bacteriën niet verder dan je urinebuis en je blaas en veroorzaken daar een urinebuis- en/of blaasontsteking. Soms zijn de bacteriën echter in staat om vanuit de blaas verder omhoog te gaan en kunnen dan via de urineleiders je nieren bereiken. In dat geval ontstaat een ernstiger nierbekkenontsteking. Bij mannen weten de bacteriën soms via de urinebuis de prostaat te bereiken. Het gevolg is dan een pijnlijke prostaatontsteking. Urineweginfecties komen veel meer voor bij vrouwen dan bij mannen. Dit komt omdat bij vrouwen de urinebuis veel korter en wijder is dan bij mannen. Bacteriën kunnen daarom makkelijker binnendringen en een infectie veroorzaken.

Een urinebuisontsteking

Een urinebuisontsteking is vaak een gevolg van gonorroe, een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die wordt veroorzaakt door bacteriën (gonokokken). Bij mannen ontstaat hierdoor de bekende 'druiper'. Een urinebuisontsteking als onderdeel van een urineweginfectie, wordt echter niet overgedragen door geslachtsverkeer. Deze vorm van een urinebuisontsteking wordt veroorzaakt door andere bacteriesoorten en wordt ook wel non-gonokokkale urethritis genoemd. Door de ontsteking ontstaat een branderig gevoel en is plassen erg pijnlijk. Soms zo erg dat je helemaal niet kunt plassen. Ook jeuk en bloed of gele pus in de urine, kunnen voorkomen. Bij vrouwen kan een urinebuisontsteking tot extra afscheiding leiden. Een milde ontsteking van de urinebuis kan vanzelf overgaan. Bij ernstiger klachten kun je echter beter naar de huisarts gaan. Door een niet of te laat behandelde ernstige urinebuisontsteking kunnen littekens in de plasbuis ontstaan, waardoor de plasbuis nauwer wordt. Hierdoor wordt plassen blijvend moeilijker.

Na een bacteriologisch onderzoek van de urine of de afscheiding uit de urinebuis kan de diagnose worden gesteld. Een behandeling met antibiotica is meestal afdoende.

Een blaasontsteking

Bij een blaasontsteking hebben bacteriën een ontsteking van het slijmvlies aan de binnenkant van de blaas veroorzaakt. De bacteriën hebben via je urinebuis je blaas bereikt. Iedereen kan een blaasontsteking krijgen, maar mensen die bij het plassen hun blaas niet helemaal kunnen legen, hebben een verhoogd risico. Vrouwen met een verzakking van bijvoorbeeld de baarmoeder of mannen met een vergrote prostaat hebben hier nogal eens last van. De baarmoeder of prostaat drukken dan op de blaas, waardoor deze niet volledig kan worden leeg geplast. Omdat er steeds een beetje urine in de blaas achterblijft, ontstaat een gunstig klimaat voor bacteriën waarin ze zich snel kunnen vermeerderen.

De eerste tekenen van een blaasontsteking zijn meestal vaak moeten plassen, kleine beetjes plassen en pijn bij het plassen. Soms kan pijn in de onderbuik of rug ontstaan. Ook een onaangenaam ruikende, troebele urine en bloed bij de urine kunnen symptomen zijn van een blaasontsteking. Een blaasontsteking kan soms vanzelf weer overgaan. Krijg je echter koorts, hevige pijn in je zij of blijven de klachten langer dan een week bestaan, dan is het zaak om naar de huisarts te gaan. De blaasontsteking is dan mogelijk uitgebreid tot een nierbekken- of prostaatontsteking. Zwangere vrouwen doen er altijd verstandig aan om met een blaasontsteking naar de huisarts te gaan. Na een urineonderzoek kan de diagnose worden gesteld. Een behandeling met antibiotica is meestal afdoende.

Om een blaasontsteking te voorkomen, is het belangrijk om voldoende te drinken (twee liter per dag), regelmatig te plassen en de blaas volledig leeg te plassen. Hiermee worden bacteriën goed de blaas uitgespoeld. Bij sommige mensen helpt het drinken van cranberrysap om een blaasontsteking te voorkomen.

Een nierbekkenontsteking

Bacteriën kunnen via je urinebuis, je blaas en je urineleiders uiteindelijk in één of beide nieren terechtkomen en daar een ontsteking veroorzaken. De bacteriën dringen meestal de wand van je nierbekken binnen. Dit bevindt zich aan de binnenkant van je nier en het is de plek waar je urine wordt opgevangen en wordt afgegeven aan de urineleider. Een nierbekkenontsteking wordt vaak veroorzaakt door een niet (goed) behandelde blaasontsteking en de symptomen van beide aandoeningen lijken veel op elkaar. Je moet vaak plassen, plast kleine beetjes en het plassen is pijnlijk. Je urine is veelal troebel en soms lichtrood (omdat er bloed in de urine zit). Bij een nierbekkenontsteking heb je daarnaast meestal hoge koorts en koude rillingen. Je bent dus een stuk zieker dan bij een blaasontsteking. Ook misselijkheid en een ernstige pijn in de rug of zij, die langzaam richting de lies trekt, komen vaak voor bij een nierbekkenontsteking.

Een nierbekkenontsteking kan acuut of chronisch zijn. In het eerste geval ontstaan plotseling hevige klachten. Een chronische nierbekkenontsteking geeft vaak veel minder hevige klachten. Meestal zijn vermoeidheid en een vage pijn lange tijd de enige symptomen. Een chronische nierbekkenontsteking kan soms al jaren aanwezig zijn, voordat hij (veelal bij toeval) wordt ontdekt. Als gevolg van de langdurige ontsteking kan ondermeer een hoge bloeddruk ontstaan. Ook kunnen de nieren op den duur minder goed gaan functioneren, waardoor zich ureum in het bloed ophoopt. Hierdoor ontstaan klachten als hoofdpijn, grotere hoeveelheden plassen en erge dorst.

Na een urineonderzoek en eventueel bloedonderzoek kan de diagnose worden gesteld. Afhankelijk van de ernst van je klachten en de uitslag, zal de huisarts je doorsturen naar het ziekenhuis. Een acute ontsteking wordt behandeld met antibiotica. De arts kan aanvullend pijnstillers en medicijnen tegen de misselijkheid voorschrijven. Daarnaast is het belangrijk om voldoende te drinken en te plassen, zodat de urine goed blijft doorstromen. De behandeling van een chronische nierbekkenontsteking is complexer. De bacteriële ontsteking is vaak het gevolg van een vernauwing van de urinewegen door bijvoorbeeld nierstenen of door het teruglekken van urine uit de blaas naar de urineleiders. De onderliggende aandoening moet dan eerst behandeld worden. In aanvulling hierop worden meestal antibiotica gegeven. Als de nier ernstig is beschadigd, moet deze soms (deels) operatief verwijderd worden.

Een prostaatontsteking

Bij een ontsteking van de prostaat zijn de bacteriën via de plasbuis of de blaas in de prostaat terecht gekomen. De ontsteking zorgt ervoor dat de prostaat opzwelt. Omdat de prostaat om de plasbuis heen ligt, wordt de plasbuis gedeeltelijk dichtgedrukt door de vergrote prostaat. Hierdoor kun je moeilijker plassen en is het plassen ook vaak pijnlijk. Daarnaast kunnen er plotseling hoge koorts en koude rillingen ontstaan, kun je een enorme aandrang hebben om te plassen, kan er een branderig en jeukend gevoel tijdens en na het plassen zijn en is er soms bloed in de urine aanwezig. Ook pijn in de onderrug, tussen de balzak en de anus en (tijdens zaadlozingen) in het onderlichaam en de liezen, komen vaak voor bij een prostaatontsteking. Een prostaatontsteking komt het meest voor bij mannen van 50 jaar of ouder en ontstaat vaak als gevolg van een niet (goed) behandelde urinebuis- of blaasontsteking.

Een prostaatontsteking kan acuut of chronisch zijn. Bij een acute ontsteking ontstaan er plotseling hevige klachten. Bij een chronische ontsteking zijn de klachten vaak minder hevig, maar wel al langere tijd aanwezig. Als de huisarts een prostaatontsteking vermoedt, zal hij je doorsturen naar het ziekenhuis. De uroloog zal hier, via je anus, de prostaat onderzoeken. Daarnaast vindt onderzoek plaats van de urine en soms het sperma, om te achterhalen welke bacterie de ontsteking veroorzaakt. De behandeling bestaat meestal uit een (langdurige) antibioticakuur. Bij een chronische ontsteking worden daarnaast zitbaden en een herhaaldelijke massage van de prostaat geadviseerd.

Als een prostaatontsteking niet snel behandeld wordt, kan een abces ontstaan dat de plasbuis volledig dichtdrukt. Dit is een spoedgeval. De urine, met daarin gifstoffen, kan het lichaam dan niet meer verlaten. De gifstoffen kunnen dan door het bloed worden opgenomen en een zeer ernstige vergiftiging veroorzaken.

Acute urineweginfecties komen heel veel voor. Jaarlijks worden meer dan één miljoen mensen er door getroffen. In verreweg de meeste gevallen veroorzaken bacteriën, die normaliter in de darmen leven, een ontsteking van de urinebuis of blaas. Deze infecties zijn over het algemeen redelijk eenvoudig te behandelen met antibiotica. Wanneer de ontsteking te lang blijft bestaan, zien de bacteriën echter vaak kans om vanuit de blaas naar de nieren of de prostaat te trekken. Een veel ernstiger ontsteking aan het nierbekken of de prostaat is dan het gevolg. De eerste klachten van een urineweginfectie zijn meestal vaak moeten plassen, kleine beetjes plassen en pijn bij het plassen. Zijn de klachten ernstig, krijg je koorts of hevige pijn of houden de klachten langer dan een week aan, ga dan altijd naar de huisarts.
© 2011 - 2024 Tamira, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
De blaasontstekingEen blaasontsteking of wel cystitis, is een infectie van de urineweg. Dit geeft vooral bij vrouwen een vervelende pijn b…
Pijn bij het plassen bij man en vrouw: symptomen en oorzaakPijn bij het plassen bij man en vrouw: symptomen en oorzaakPijn bij plassen man en vrouw. Dysurie is de medische term voor pijn of ongemak bij het urineren of plassen. Dit wordt o…
Blaasontsteking bij de vrouw, symptomen en behandelingCystitis of blaasontsteking is een vaak voorkomende aandoening bij vrouwen, vooral tijdens de menopauze. Vele vrouwen be…
Waarom moet ik vaak plassen? PlasproblemenWaarom moet ik vaak plassen? Plasproblemen'Waarom moet ik vaak plassen?' is een vraag die veel mensen zich stellen. Vaak heeft vaak moeten plassen te maken met ou…

Middenoorontsteking bij volwassenen, baby en kindMiddenoorontsteking bij volwassenen, baby en kindMiddenoorontsteking komt zowel bij volwassenen, kinderen als bij baby's voor. Voornamelijk kinderen hebben hier vaker la…
Slokdarmontsteking: symptomen en behandeling oesofagitisSlokdarmontsteking: symptomen en behandeling oesofagitisEen slokdarmontsteking is een ontsteking van het slijmvlies van de slokdarm (oesofagus). De medische benaming van een sl…
Bronnen en referenties
  • www.gezondheidsplein.nl
  • http://nhg.artsennet.nl
  • www.nationaalkompas.nl
  • www.gezondvgz.nl
  • www.prostaat.nl
Tamira (94 artikelen)
Gepubliceerd: 27-09-2011
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.