Pelvic inflammatory disease (PID): symptomen en behandeling

Pelvic inflammatory disease (PID) is een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen. PID is meestal te wijten aan seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), die zich verspreiden van je vagina naar je baarmoeder, eileiders en eierstokken. Veel vrouwen met pelvic inflammatory disease ontwikkelen of ondervinden vrijwel geen tekenen of symptomen en blijven dus onbehandeld. PID wordt vaak pas ontdekt wanneer je problemen hebt om zwanger te raken of als je last krijgt van chronische bekkenpijn. Grofweg 1 op de 8 vrouwen die PID hebben gehad, ondervinden moeilijkheden om zwanger te raken. Behandeling van pelvic inflammatory disease bestaat uit antibiotica. Soms is een operatieve ingreep nodig.

• Wat is pelvic inflammatory disease (PID)?
• Synoniemen
• Hoe vaak komt PID voor?
• Pelvic inflammatory disease oorzaken
• Pelvic inflammatory disease symptomen
• Risicofactoren PID
• Complicaties
• Diagnose en onderzoek
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Kweken
• Aanvullend onderzoek
• Pelvic inflammatory disease behandeling
• Antibiotica
• Partner meebehandelen
• Chirurgie
• Prognose
• Preventie

Wat is pelvic inflammatory disease (PID)?

Pelvic inflammatory disease (PID) is een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen. PID is een van de meest ernstige complicaties van een seksueel overdraagbare aandoening, vooral chlamydia, bij vrouwen. Het kan leiden tot onherstelbare beschadiging van de baarmoeder, eierstokken, eileiders, of andere delen van het vrouwelijke voortplantingssysteem, en is de belangrijkste oorzaak van onvruchtbaarheid bij vrouwen.

Synoniemen

Andere benamingen voor pelvic inflammatory disease zijn salpingitis, adnexitis of eileiderontsteking. Het staat ook wel bekend als een ontsteking in het kleine bekken.

Hoe vaak komt PID voor?

De incidentie is 0,7 per 1.000 vrouwen per jaar. In de leeftijdsgroep 25- 45 jaar is dit zelfs 0,7 – 1,7 per 1.000 vrouwen. Vermoedelijk gaat het hier om onderschattingen, aangezien PID vaak zonder symptomen verloopt en dus niet ontdekt wordt.

Pelvic inflammatory disease oorzaken

Normaal gesproken zal de baarmoederhals verhinderen dat bacteriën die de vagina binnenkomen, zich verspreiden naar de inwendige geslachtsorganen. Als de baarmoederhals is blootgesteld aan een seksueel overdraagbare aandoening (soa), zoals gonorroe of chlamydia, dan raakt deze zelf geïnfecteerd en zal daardoor minder goed in staat zijn om de verspreiding van ziekteverwekkende organismen naar de inwendige organen tegen te gaan. PID treedt op wanneer de ziekteverwekkende organismen van de baarmoederhals naar de bovenste genitale tractus reizen. Onbehandelde gonorroe en chlamydia veroorzaken ongeveer 90% van alle gevallen van PID. Andere oorzaken zijn abortus, bevalling, en behandelingen waarbij het bekken betrokken is.

Pelvic inflammatory disease symptomen

De symptomen van PID variëren, maar kunnen onder meer bestaan uit:

• Gevoeligheid of doffe pijn in de onderbuik, of pijn in de rechter bovenbuik (pijn aan de eierstokken of baarmoeder);
• Abnormale vaginale afscheiding, geel of groen van kleur of met een ongewone geur;
• Pijn bij het plassen;
• Rillingen of hoge koorts;
• Misselijkheid en overgeven;
• Pijn tijdens seksuele gemeenschap.

Risicofactoren PID

Er zijn een aantal risicofactoren die de kans op pelvic inflammatory disease vergroten. Vrouwen met een seksueel overdraagbare aandoening, vooral chlamydia maar ook gonorroe, hebben een groter risico op het ontwikkelen van PID. Vrouwen die eerder PID hebben gehad, hebben een hoger risico om het weer te krijgen. Seksueel actieve tieners hebben meer kans op het ontwikkelen van PID dan oudere vrouwen. Vrouwen met veel wisselende seksuele partners lopen een groter risico op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) en PID. Sommige studies suggereren dat vaginaal douchen kan bijdragen aan PID. Het verstoort de normale vaginale fauna en het kan mogelijkerwijs bacteriën verder de vagina instuwen. Het kan ook afscheiding maskeren, terwijl afscheiding een signaal is dat er iets loos is.

Complicaties

Onbehandelde pelvic inflammatory disease kan ervoor zorgen dat er littekenweefsel en abcessen ontstaan in je eileiders en kan tevens schade aan je voortplantingsorganen veroorzaken. Complicaties van PID kunnen bestaan uit:

• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap;
• Onvruchtbaarheid; en
• Chronische pijn in het bekken (bekkenpijn).

Diagnose en onderzoek

Anamnese en lichamelijk onderzoek

De arts begint met het in kaart brengen van je algemene gezondheid en seksuele activiteit. Hij zal vragen stellen over je klachten en daarbij ook je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen. Daarna volgt een lichamelijk onderzoek. Vaak zal de arts eerst de buik onderzoeken, waarna een inwendig onderzoek volgt. Ook wordt er nagegaan of je koorts hebt. Bij het inwendig onderzoek kunnen er kweken worden afgenomen (zie onder). Ook zal de arts met twee vingers van de ene hand en de andere hand op de buik, de baarmoeder en de eierstokken aftasten.

Kweken

Bij onderzoek met een speculum, in de volksmond 'eendenbek' genoemd, kan de arts kweken afnemen, welke in het laboratorium worden onderzocht op de aanwezigheid van ziekteverwekkers (chlamydia, gonorroe of andere bacteriën).

Aanvullend onderzoek

Aanvullend onderzoek kan bestaan uit:

• Bloedonderzoek, op zoek naar aanwijzingen voor een ontsteking (verhoogd aantal witte bloedcellen of een verhoogde bezinking);
• Urineonderzoek;
• Echoscopisch onderzoek teneinde andere oorzaken van buikpijn uit te sluiten;
• Zwangerschapstest om te onderzoeken of er sprake is van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
• Endometriale biopsie, een procedure waarbij een klein stukje weefsel uit de bekleding van de baarmoeder wordt verwijderd voor microscopisch onderzoek;
• Laparoscopie, een procedure waarin een dun instrument (laparoscoop) via een kleine snede in de onderbuik wordt ingebracht, teneinde de inwendige geslachtsorganen te onderzoeken.

Pelvic inflammatory disease behandeling

Zodra de diagnose pelvic inflammatory disease wordt gesteld, zal onmiddellijk aangevangen worden met de behandeling.

Antibiotica

De initiële behandeling van milde gevallen van PID bestaat gewoonlijk uit één of meer antibiotische geneesmiddelen, die via de mond worden ingenomen. Ernstiger gevallen kunnen zo nodig worden behandeld met een combinatie van intraveneuze en orale antibiotica. Als de behandeling niet aanslaat of indien de infectie ernstig is, kan het nodig zijn om te worden opgenomen in het ziekenhuis. Hier zal je de medicatie intraveneus ontvangen (rechtstreeks in een ader). Na een paar dagen aan het infuus te hebben gelegen, wordt de behandeling vaak met tabletten voortgezet.

Partner meebehandelen

Als je bent gediagnosticeerd met PID en de boosdoener is een seksueel overdraagbare aandoening, dan is het belangrijk dat je seksuele partner onderzocht en zo nodig ook behandeld wordt. Dit voorkomt herinfectie. Gebruik een condoom totdat je partner adequaat behandeld is.

Chirurgie

Wanneer PID een abces veroorzaakt, is vaak een operatie nodig om deze te verwijderen. Afhankelijk van de omstandigheden kan dit worden gedaan met een laparoscoop of een procedure waarbij de arts de buik opent om de inwendige organen (laparotomie) te bekijken. Beide technieken worden uitgevoerd onder algemene verdoving. Als zich abcessen op de baarmoeder of eierstokken hebben gevormd, kan je arts hysterectomie (verwijdering van de baarmoeder) of oöforectomie of ovariëctomie (verwijdering van de eierstokken) aanraden.

Prognose

Normaal verdwijnen de klachten snel bij adequate behandeling en voel je je binnen enkele dagen alweer een stuk beter. Therapietrouw is hierbij het sleutelwoord. Maak de voorgeschreven kuur af, ook al voel je je weer goed.

Preventie

Pelvic inflammatory disease is te voorkomen. De nummer één oorzaak van PID is een onbehandelde soa. Stappen die je kunt nemen om PID te voorkomen zijn onder meer:

• Seksuele onthouding is de beste methode om een soa te voorkomen;
• Verricht alleen seksuele activiteiten binnen een duurzame, wederzijds monogame relatie met een persoon van wie bekend is dat deze geen soa heeft;
• Vermijd wisselende seksuele partners;
• Gebruik een condoom als je toch seks wilt hebben buiten een duurzame, wederzijds monogame relatie.

Ga direct naar de huisarts als je last krijgt van klachten die op PID of een seksueel overdraagbare aandoening kunnen wijzen, waaronder ongebruikelijke vaginale afscheiding, pijn in het bekken, of tussentijdse bloedverlies.

Lees verder

• Groene afscheiding: oorzaken groene vaginale afscheiding
• Eileiderontsteking: buikpijn onderbuik en afscheiding
• Eileiderontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling
• Bruine afscheiding: oorzaken van bruine vaginale afscheiding
• Vaginale afscheiding: geur en kleur (geel, bruin of groen)