Bekkenontsteking: Infectie vrouwelijke voortplantingsorganen

Een pelvic inflammatory disease (bekkenontsteking, PID) is een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen met name de eileiders, de baarmoeder, de eierstokken, de vagina en de baarmoederhals. Meestal is de bacteriële infectie te wijten aan een seksueel overdraagbare aandoening maar ook medische procedures veroorzaken mogelijk de aandoening. Een behandeling met antibiotica is zo snel mogelijk nodig omdat anders mogelijk blijvende problemen ontstaan zoals onder andere pijn en onvruchtbaarheid.

• Epidemiologie bij vrouwen
• Oorzaken van de infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen
• Blindedarmontsteking
• Medische behandelingen
• Seksueel overdraagbare aandoeningen
• Risicofactoren van bekkenontsteking
• Symptomen: Pijn
• PID
• Algemene tekenen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van PID
• Complicaties van bekkenontsteking
• Preventie van een pelvic inflammatory disease

Epidemiologie bij vrouwen

Ongeveer één op de acht seksueel actieve meisjes heeft een bekkenontsteking vóór de leeftijd van twintig jaar.

Oorzaken van de infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen

Een bekkenontsteking is een bacteriële infectie waarbij bacteriën uit de vagina of baarmoederhals naar de baarmoeder, eileiders of eierstokken reizen. Dit zorgt ervoor dat de vrouwelijke voortplantingsorganen geïnfecteerd zijn met name de baarmoeder, de baarmoederhals, de eierstokken, de eileiders en de vagina.

Blindedarmontsteking

Een blindedarmontsteking (appendicitis) verhoogt het risico op een PID heel lichtjes als de infectie zich uitbreidt van de appendix (aanhangsel van de dikke darm) naar het bekkengebied.

Medische behandelingen

Bepaalde medische procedures zorgen ervoor dat bacteriën die normaal in de baarmoederhals aanwezig zijn, toch in de baarmoeder en de eileiders terechtkomen. Dit gebeurt bij:

• een abortus
• een bevalling
• een endometriumbiopsie (verwijderen van een klein stukje van het baarmoederslijmvlies om dit te testen op baarmoederkanker)
• een miskraam
• het inbrengen van een spiraaltje

Seksueel overdraagbare aandoeningen

Een bekkenontsteking start meestal met een infectie van de vagina en de baarmoederhals (de opening naar de baarmoeder), veroorzaakt door een seksueel overdraagbare aandoening, zoals gonorroe of chlamydia. Als de arts de bacteriële infecties van de vagina en de baarmoederhals niet met antibiotica behandelt, breiden de infecties zich uit naar het baarmoederslijmvlies en vervolgens naar de eileiders, de eierstokken en de buik. Het hebben van onbeschermde geslachtsgemeenschap met een partner met een seksueel overdraagbare aandoening veroorzaakt bijgevolg mogelijk een pelvic inflammatory disease.

Risicofactoren van bekkenontsteking

Elke vrouw krijgt mogelijk te maken met een bekkenontsteking, maar in sommige gevallen heeft een vrouw meer kans op het ontwikkelen van een pelvic inflammatory disease:

• de vrouw heeft een sekspartner met gonorroe of chlamydia
• de vrouw heeft een vaginale douche gebruikt (verandert de natuurlijke flora en zuurtegraad in de vagina)
• de vrouw heeft gonorroe of chlamydia opgelopen en heeft een spiraaltje
• de vrouw heeft in het verleden een seksueel overdraagbare aandoening gehad
• de vrouw heeft onlangs een bekkenontsteking gehad
• de vrouw heeft seks met veel verschillende mannen
• de vrouw heeft voor twintigjarige leeftijd geslachtsgemeenschap gehad

Symptomen: Pijn

Een bekkenontsteking is acuut wanneer deze minder dan dertig dagen aanwezig is. Houden de symptomen langer aan dan dertig dagen, dan is sprake van een chronische bekkenontsteking. Een vrouw met een pelvic inflammatory disease ervaart echter niet steeds symptomen (stille vorm). De symptomen van een ontsteking van het bekkengebied verschillen van vrouw tot vrouw, afhankelijk van het feit of ze een acute, chronische of stille bekkenontsteking ervaart.

PID

Symptomatische vrouwen ervaren volgende mogelijke tekenen:

• abnormaal vaginaal bloedverlies gedurende de maand
• bekkenpijn
• een abnormale vaginale afscheiding (verandering in geur, kleur of hoeveelheid)
• krampen gedurende de maand
• lagere buikpijn en/of lage rugpijn
• langere en/of zwaardere menstruaties
• pijn tijdens de geslachtsgemeenschap
• pijn tijdens een gynaecologisch onderzoek
• plasproblemen:
• frequent urineren (pollakisurie)
• pijn of een brandend gevoel bij het plassen (dysurie)
• vaginaal bloedverlies na het vrijen

Algemene tekenen

Braken, diarree, een verlies van eetlust, gezwollen lymfeklieren, koorts, koude rillingen, misselijkheid, vermoeidheid en zwakte zijn enkele algemene, griepachtige symptomen waarmee een vrouw mogelijk te maken krijgt wanneer ze een bekkenontsteking heeft.

Alarmsymptomen

Treden algemene tekenen op in combinatie met de specifieke tekenen van een bekkenontsteking, dan is het verstandig dat een vrouw medische hulp opzoekt. Vooral bij ernstige pijn en hoge koorts is medisch advies nodig omdat de infectie zich mogelijk slechts in één of twee dagen verspreidt en dan schade aan de voortplantingsorganen veroorzaakt.

Diagnose en onderzoeken

De arts luistert naar de symptomen van een vrouw en vervolgens voert hij een gynaecologisch onderzoek uit. Een urineonderzoek en bloedonderzoek zijn ook gebruikelijk. Soms maakt de arts een echografie om de voortplantingsorganen beter te kunnen bestuderen, want zo spoort hij eventueel een abces of een andere aandoening. In zeldzame gevallen is een laparoscopie (inwendig kijkonderzoek van de voortplantingsorganen) nodig. De symptomen van de aandoening doen soms denken aan Soms lijken de symptomen op die van een eierstokcyste, appendicitis (ontsteking van het aanhangsel van de blindedarm), endometriose (pijn rond de menstruatieperiode bij een vrouw) of een urineweginfectie.

Behandeling van PID

Een vroege behandeling vermindert de kans op het ontwikkelen van complicaties, zoals onvruchtbaarheid. De arts bekijkt naar de ernst van de symptomen en bepaalt dan of de behandeling thuis of in het ziekenhuis moet plaatsvinden. Zwangere vrouwen of vrouwen met zeer ernstige pijn krijgen vaak een ziekenhuisopname. Een behandeling met (een combinatie van meerdere) antibiotica is nodig. Deze vindt plaats via een ader (intraveneus), via de mond (oraal) of via een injectie. De arts controleert de vrouw enkele dagen nadat ze gestart is met de medicijnen. Hij zet dan soms ook andere medicatie in omdat dan uit de onderzoeksresultaten bekend is welke bacteriën de ziekte veroorzaken. Voelt ze dan namelijk nog niet beter, dan is verder onderzoek nodig en/of schrijft de arts andere medicatie voor. Verder moet de partner van een vrouw met een PID zich laten testen op gonorroe en chlamydia en zich hiervoor laten behandelen.

Complicaties van bekkenontsteking

Een onbehandelde bekkenontsteking leidt tot littekenvorming in de eileiders en de buik. Deze littekens blokkeren mogelijk de werking van de eileiders waardoor problemen ontstaan om zwanger te worden (onvruchtbaarheid), of anders ontstaat de zwangerschap in de eileiders (ectopische zwangerschap). De littekens veroorzaken bovendien ((chronische) pijn). Een operatie dringt zich op bij ernstige littekenvorming. Ook ontstaat sneller een tubo-ovarieel abces wanneer vrouwen zich niet laten behandelen voor een pelvic inflammatory disease. Andere complicaties zijn verklevingen, peritonitis (infectie van de zijdeachtige bekleding die de buikorganen bedekt) en perihepatitis (ontsteking van de bekleding van de lever). In zeldzame, ernstige gevallen leidt een onbehandelde PID tot de dood. Verder ervaren vrouwen sneller een bekkenontsteking als ze weer te maken krijgen met een soa. Des te vaker een vrouw lijdt aan een pelvic inflammatory disease, des te meer schade ontstaat aan het lichaam.

Preventie van een pelvic inflammatory disease

Het is belangrijk om de kans op soa's te verkleinen door geen geslachtsgemeenschap te hebben, altijd latex condooms te gebruiken bij eventuele geslachtsgemeenschap toch zeker te zijn dat de vrouw en partner gescreend zijn op de aanwezigheid van een soa. Verder moet de vrouw stoppen met roken en is een vaccinatie tegen HPV (humaan papillomavirus) nodig. Tot slot is het gebruik van vaginale douches afgeraden.