Bloeden na geslachtsgemeenschap: Oorzaken van bloedingen

Sommige vrouwen ervaren een bloeding net nadat ze seks gehad hebben. Vaginaal bloedverlies na het vrijen lijkt een alarmerend teken, maar dit vaak voorkomend symptoom is meestal geen reden tot bezorgdheid. Soms is het bloeden na de geslachtsgemeenschap echter het teken van een infectie of baarmoederhalskanker. Daarom nemen vrouwen met eventuele bijkomende symptomen ook steeds contact op met de arts om een ernstiger probleem uit te kunnen sluiten. De prognose is bij veel vrouwen goed omdat de bloedingen vanzelf verdwijnen. In andere gevallen verhelpt een medische behandeling meestal het onderliggend probleem van de bloedingen na de seks. Een aantal preventieve maatregelen zijn tot slot beschikbaar om het risico op bloeden na het vrijen te verminderen.

• Epidemiologie van bloeden na de seks
• Oorzaken van normale bloedingen na de seks
• Menstruatie
• Zwangerschap
• Oorzaken van abnormale bloedingen na geslachtsgemeenschap
• Anatomische afwijkingen
• Baarmoederhalsontsteking
• Bekkenverzakking
• Bloedaandoeningen
• Cervicale dysplasie
• Cervicale ectropion
• Endometriose
• Infecties
• Kanker
• Letsel
• Poliepen en vleesbomen
• Vaginale droogheid
• Risicofactoren van postcoïtale bloedingen
• Diagnose en onderzoeken
• Contact met de arts
• Vraaggesprek
• Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
• Behandeling
• Prognose van vaginaal bloedverlies na het vrijen
• Preventie van verlies van bloed na de seks

Epidemiologie van bloeden na de seks

0,7 tot 9% van de menstruerende vrouwen ervaart vaginaal bloedverlies na de geslachtsgemeenschap en dit voornamelijk vanuit de baarmoederhals.

Oorzaken van normale bloedingen na de seks

Menstruatie

Een vrouw die net menstrueert ervaart mogelijk bloedverlies.

Zwangerschap

Een vaginale bloeding na de seks is bij zwangere vrouwen vaak te wijten aan extra bloedvaten die zich in de baarmoederhals ontwikkelen.

Oorzaken van abnormale bloedingen na geslachtsgemeenschap

Anatomische afwijkingen

Sommige vrouwen hebben anders gevormde voortplantingsorganen, wat de kans op pijnlijke wrijving en scheuren vergroot, met vaginaal bloedverlies na het vrijen tot gevolg.

Baarmoederhalsontsteking

Een ontsteking van de baarmoederhals (cervicitis) is soms volledig onschadelijk maar soms treedt de baarmoederhalsontsteking door een seksueel overdraagbare aandoening zoals chlamydia of gonorroe. Wanneer sprake is van een soa, is een medische behandeling vereist. Beide soorten baarmoederhalsontstekingen veroorzaken mogelijk een bloeding na de geslachtsgemeenschap.

Bekkenverzakking

Bij een bekkenverzakking steken bekkenorganen, zoals de blaas of baarmoeder, uit voorbij de vaginale wanden. Dit veroorzaakt mogelijk vaginaal bloedverlies na het vrijen.

Bloedaandoeningen

Bloedings- of bloedstollingsaandoeningen verhogen het risico op postcoïtale bloedingen, een andere benaming voor bloedverlies na het vrijen. Bloedverdunnende medicijnen resulteren eveneens in bloedingen na de seks.

Cervicale dysplasie

Cervicale dysplasie treedt op wanneer abnormale, precancereuze cellen (voorlopercellen van kanker) groeien in de bekleding van het baarmoederhalskanaal (de opening die de vagina en de baarmoeder scheidt). Deze gezwellen irriteren en beschadigen uiteindelijk de omliggende weefsels, vooral tijdens geslachtsgemeenschap.

Cervicale ectropion

Kliercellen aan de binnenkant van het baarmoederhalskanaal groeien mogelijk abnormaal aan de buitenkant van de baarmoederhals. Deze aandoening verdwijnt meestal zonder behandeling, maar veroorzaakt soms vlekken en vaginale bloedingen.

Endometriose

Endometriose leidt tot de groei van endometriumweefsels (de weefsels die de baarmoeder bekleden) buiten de baarmoeder. Dit veroorzaakt ontstekingen, meestal in het bekkengebied en de onderbuik.

Infecties

Elk type infectie veroorzaakt mogelijk een ontsteking van vaginaal weefsel, waardoor het vaginaweefsel meer vatbaarder is voor schade. Schimmelinfecties, een bekkenontsteking (infectie van de vrouwelijke geslachtsorganen), een baarmoederhalsontsteking, vaginitis en seksueel overdraagbare aandoeningen zoals chlamydia en gonorroe veroorzaken mogelijk bloedingen na de seks. De arts behandelt deze aandoeningen meestal met antibiotica.

Kanker

Baarmoederhalskanker, vaginakanker of baarmoederkanker veranderen vaginale weefsels en de hormoonspiegels waardoor de weefsels meer vatbaar zijn voor schade.

Letsel

De wrijving en schaafwonden van de geslachtsgemeenschap maken snel kleine scheuren en snijwonden in de gevoelige genitale weefsels. Ook de bevalling doet de vaginale weefsels uitrekken en scheuren, waardoor ze soms kwetsbaarder zijn voor verwondingen. Bij de eerste keer seks is het maagdenvlies (een klein flapje vaginale huid) vaak uitgerekt en breekt dit. Dit veroorzaakt een kleine bloeding die één à twee dagen aanhoudt.

Poliepen en vleesbomen

Cervicale poliepen (baarmoederhalspoliepen) en endometriumpoliepen (baarmoederpoliepen) zijn meestal kleine gezwelletjes van ongeveer één tot twee centimeter groot. De meeste poliepen zijn goedaardig en de arts kan deze reeds verwijderen tijdens een gynaecologisch onderzoek. Vleesbomen groeien op de rand van de baarmoederhals of de baarmoeder, vooral bij menstruerende vrouwen, en veroorzaken mogelijk pijn en bloedingen na de geslachtsgemeenschap.

Vaginale droogheid

Een droge vagina is één van de meest voorkomende oorzaken van postcoïtale bloedingen. Wanneer de huid droog is, is deze uiterst kwetsbaar voor schade. Slijmproducerende weefsels, zoals vaginaweefsels zijn bijzonder kwetsbaar voor vaginale droogheid. Veel voorkomende oorzaken van vaginale droogheid zijn eierstokschade of de verwijdering van de eierstokken, chemicaliën en irriterende stoffen en de menopauze.

Risicofactoren van postcoïtale bloedingen

Veel voorkomende risicofactoren voor postcoital bloeden zijn onder meer:

• angst of tegenzin rond de geslachtsgemeenschap en intimiteit
• de blootstelling aan irriterende chemicaliën of allergenen (uitlokkende stoffen van een allergische reactie)
• de perimenopauze, menopauze of postmenopauze
• een agressieve geslachtsgemeenschap
• een familiegeschiedenis van vaginale droogheid of ontsteking
• een gebrek aan seksuele ervaring
• een geschiedenis van baarmoederhalskanker of baarmoederkanker
• een hoge bloeddruk
• immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken)
• immuunaandoeningen
• seks zonder het gebruik van condooms
• suikerziekte
• uitdroging
• vaginale droogheid
• vaginale infecties of baarmoederinfecties

Diagnose en onderzoeken

Contact met de arts

Als het bloeden gebeurt vlak voordat de vrouw de menstruatie moet krijgen of binnen een paar dagen nadat de menstruatie is afgelopen en dit niet opnieuw gebeurt, is dit symptoom wellicht niet ernstig. Ook wanneer een vrouw onlangs een gynaecologisch onderzoek en een uitstrijkje heeft gehad waarbij geen afwijkingen werden vastgesteld, zijn de bloedingen normaal gesproken niet ernstig.

Maakt een vrouw zich zorgen, zijn er tekenen van een infectie aanwezig of heeft een vrouw een bloeding na het vrijen nadat ze de menopauze doorlopen heeft, dan is het belangrijk om een arts te raadplegen om een eventueel onderliggend probleem vast te stellen en tijdig te behandelen.

In volgende omstandigheden is contact met de arts eveneens noodzakelijk:

• braken
• duizeligheid
• een abnormaal bleke huid (pallor)
• een abnormale vaginale afscheiding
• een brandend gevoel aan de vagina
• een stekend of brandend gevoel bij het urineren (dysurie)
• een verlies van eetlust
• hoofdpijn
• intense buikpijn
• lage rugpijn
• misselijkheid
• onverklaarbare vermoeidheid en zwakte
• pijn tijdens de geslachtsgemeenschap
• symptomen aan de blaas of de dikke darm
• vaginale jeuk

Vraaggesprek

De arts stelt enkele vragen om een voor de hand liggende oorzaak voor het vaginaal bloedverlies na de geslachtsgemeenschap uit te sluiten, zoals een doorbraakbloeding nadat de vrouw net begonnen is met het innemen van een anticonceptiepil. Ook wil de arts weten of de vrouw pijn heeft tijdens de seks, wat vaak een teken is van vaginale droogheid of een infectie, afhankelijk van wanneer dit optreedt.

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts voert een gynaecologisch onderzoek uit en zoekt elke bron van bloedingen op, zoals een vaginale scheur of letsels aan de vagina, tekenen van een bekkenbodemverzakking, baarmoederhalspoliepen of een ontsteking. Als de arts poliepen vindt, verwijdert hij deze mogelijk reeds tijdens het gynaecologisch onderzoek. Hij stuurt de poliepen dan naar een laboratorium om te testen. In sommige gevallen verwijdert de arts de poliepen op een later tijdstip. De arts test tijdens tevens of een vrouw lijdt aan een seksueel overdraagbare aandoening zoals chlamydia en gonorroe, die soms na de seks bloedingen veroorzaken. Het uitstrijkje detecteert ook elk teken van abnormale, precancereuze gezwellen of kankercellen. Als het uitstrijkje afwijkingen aan de baarmoederhals onthult, krijgt de vrouw waarschijnlijk een colposcopie (inwendig kijkonderzoek van de baarmoederhals, vagina en vulva). Dit arts gebruikt een speciaal vergrootinstrument, een colposcoop, om de baarmoederhals van dichterbij te bekijken. Als de arts iets verdachts ziet, neemt hij een klein stukje weefsel weg en laat hij dit microscopisch onderzoeken. Als het bloeden na het vrijen een continu proces is, is een colposcopie vaak aanbevolen, zelfs als het uitstrijkje normaal is. Vrouwen na de menopauze krijgen een transvaginale echografie zodat de arts een beeld krijgt van de bekkenorganen

Behandeling

In veel gevallen is er geen enkele duidelijke oorzaak van postcoïtale bloedingen, dus dan is een behandeling ook moeilijk.

Mogelijke behandelingsopties zijn onder meer:

• antibiotica voor infecties veroorzaakt door bacteriën, zoals gonorroe, syfilis en chlamydia
• antivirale geneesmiddelen voor virale infecties
• een chirurgische verwijdering van poliepen, vooral van poliepen die een significante bloeding veroorzaken of abnormaal lijken
• een chirurgische verwijdering, cryotherapie (behandeling via bevriezing) of elektrocauterisatie bij cervicale ectropion
• een operatie of andere behandeling voor kanker
• laaggedoseerde vaginale oestrogeentherapie, in de vorm van crèmes, zetpillen of ringen, voor vaginale droogheid
• vaginale vochtinbrengende middelen

Prognose van vaginaal bloedverlies na het vrijen

Bloeden na geslachtsgemeenschap is een veel voorkomend symptoom, vooral bij vrouwen die niet meer menstrueren of die problemen met de eierstokken hebben. Bij vrouwen die menstrueren, stopt het postcoitale bloeden normaal gesproken vanzelf. Bij ernstige, chronische of gecompliceerde bloedingen na de seks is medische aandacht vereist. Bij iets meer dan de helft van de vrouwen die bloeden na de seks, stopt de vaginale bloeding na het vrijen uiteindelijk vanzelf binnen de twee jaar.

Preventie van verlies van bloed na de seks

Een kleine postcoïtale bloeding is vaak niet te voorkomen. De bloedingen verminderen in ernst en frequentie bij het naleven van enkele adviezen:

• agressieve seksuele handelingen vermijden
• altijd condooms gebruiken
• dagelijks vaginale vochtinbrengende middelen gebruiken
• een arts bezoeken bij een vermoeden van infecties
• een beetje langer wachten om te vrijen na de menstruatie
• gehydrateerd blijven
• geparfumeerde of gearomatiseerde vrouwelijke producten vermijden
• glijmiddelen op basis van water of silicium gebruiken tijdens het voorspel en de geslachtsgemeenschap
• praten met de sekspartners over angsten en terughoudendheid rond de geslachtsgemeenschap
• proberen opgewonden te raken voordat het vrijen

Lees verder

• Abnormaal vaginaal bloedverlies: Oorzaken & risicofactoren