Gonorroe: Symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan

Gonorroe is één van de meest voorkomende geslachtsziekten, veroorzaakt door de bacterie Neisseria gonorrhoeae. Urogenitale infecties komen hierbij vaak voor, maar de infectie veroorzaakt een breed spectrum van symptomen zoals onder andere een oogbindvliesontsteking, een keelontsteking en huid- en gewrichtsaandoeningen. De behandeling van de seksueel overdraagbaar aandoening verloopt via een antibioticakuur. Deze medicijnen verhelpen in de meeste gevallen de symptomen waardoor de patiënt goed herstelt. Een snelle diagnose en behandeling zijn echter noodzakelijk omdat de aandoening anders ernstige complicaties met zich meebrengt en de patiënt tevens de ziekte kan doorgeven aan andere sekspartners. Veilige geslachtsgemeenschap is vereist om de ziekte te voorkomen.

• Synoniemen gonorroe
• Oorzaken: Bacterie Neisseria gonorrhoeae
• Risicofactoren geslachtsziekte
• Symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via antibiotica
• Complicaties infectie
• Prognose seksueel overdraagbare aandoening
• Preventie via veilige seks

Synoniemen gonorroe

Gonorroe is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• blennorroe
• druiper
• gonorrhoea
• urethritis venerea

Oorzaken: Bacterie Neisseria gonorrhoeae

Bacterie Neisseria gonorrhoeae

Neisseria gonorrhoeae is een gramnegatieve intracellulaire diplokok die verantwoordelijkheid is voor de geslachtsziekte gonorroe. Diplokokken zijn bacteriën die groeien per paren. Vooral het epitheel (bovenste laag van de huid en slijmvliezen) is getroffen. De bacteriën groeien in warme, vochtige lichaamsgebieden omdat deze niet goed bestand zijn tegen de droogte. Gonorroe tast met andere woorden de urinewegen, de oogbindvliezen, de bloedbaan en soms nog andere lichaamsgebieden aan.

Overdracht

Mensen zijn de enige gastheer en de verspreiding van het organisme gebeurt door intiem lichamelijk contact (elk type seks). Mensen krijgen de ziekte met andere woorden door contact met de mond, de vagina, de penis of de anus. Hoewel af en toe meldingen van verspreiding door geïnfecteerd materiaal bestaan, is deze overdrachtswijze van de infectie uiterst zeldzaam.

Risicofactoren geslachtsziekte

Bepaalde risicofactoren verhogen de kans op het ontwikkelen van gonorroe:

• commerciële sekswerkers
• een hiv-infectie
• een partner hebben met een verleden van een seksueel overdraagbare aandoening
• onder de 25 jaar zijn
• overmatig alcoholgebruik
• overmatig drugsgebruik
• tijdens de geslachtsgemeenschap geen condoom gebruiken
• veel sekspartners hebben

Symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan

Tot 50% van de vrouwen en 10% van de mannen is asymptomatisch (heeft geen symptomen van de ziekte). Dit verhoogt echter het risico op complicaties en leidt sneller tot een besmetting van andere personen. De incubatietijd (tijd tussen de besmetting en het optreden van de symptomen) bedraagt twee tot veertien dagen waarbij de meeste symptomen verschijnen tussen de tweede en de vijfde dag. In sommige gevallen vertonen mannen pas één maand na de besmetting symptomen. Vooral de urinewegen, de ogen, de keel en de bloedbaan zijn getroffen door de seksueel overdraagbare aandoening gonorroe.

Urinewegen

Mannen
Bij mannen is het meest voorkomende symptoom uretritis (ontsteking van de urinebuis) waardoor plasproblemen (brandende pijn bij het plassen, pijn bij het plassen (dysurie), vaker plassen = pollakisurie, dringender plassen) en een witte, gele of groene afscheiding in de urine (slijm in de urine) en pyurie (pus in de urine) ontstaan. De opening van de penis (urethra) is hierbij rood en gezwollen. Daarnaast zijn de testikels gevoelig en gezwollen. Complicaties zijn een infectie die zich naar boven verspreidt naar de bijbal of de prostaat, wat resulteert in een acute of chronische infectie. Hierdoor heeft de patiënt pijn en jeuk in combinatie met een afscheiding.

Vrouwen
Bij vrouwen is de primaire site van de infectie meestal geconcentreerd in de voortplantingsorganen (eileiders, baarmoeder en baarmoederhals). De soms zeer milde symptomen zijn onder meer een verhoogde of veranderde vaginale afscheiding, pijn in het bekkengebied (bekkenpijn) als gevolg van een opstijgende infectie, problemen bij het plassen (branderig en pijnlijk gevoel), een brandend gevoel aan de vagina, vaginale jeuk, een witte afscheiding, gele vaginale afscheiding of bloederige afscheiding, een pijnlijke geslachtsgemeenschap, intermenstruele bloedingen (bloedingen tussen de menstruatieperiode) en een zwaardere menstruatieperiode. Complicaties zijn Bartholin-abcessen (abcessen bij de schede-ingang), ernstige pijn in de onderbuik (als de infectie zich uitbreidt naar de eileiders en maagstreek) en in zeldzame gevallen een perihepatitis (ontsteking rond de lever). Gonorroe is wereldwijd één van de meest voorkomende oorzaken van vrouwelijke onvruchtbaarheid.

Ogen
De bacterie besmet mogelijk het oogbindvlies, een dun vliesje aan de buitenzijde van het oog dat traanvocht produceert. Deze besmetting leidt tot conjunctivitis gonorrhoica. Deze oogbindvliesontsteking komt vaak voor bij pasgeborenen van besmette moeders. Meestal heeft de baby dan rode, gezwollen ogen, en verliest hij een dikachtige oogafscheiding.

Keel

Ook keelpijn en koorts (gonokokken keelontsteking) zijn mogelijke symptomen van de geslachtsziekte. Daarnaast presenteren sommige patiënten zich met stomatitis (ontsteking van slijmvlies in en rond mond) als gevolg van gonorree.

Bloedbaan

Als gonorroe zich verspreidt naar de bloedbaan, leidt dit tot artritis (gewrichtsontsteking) en een karakteristieke papulaire (met papels) of pustuleuze (met pustels) rode huiduitslag in combinatie met koorts en malaise (een algemeen ziek gevoel). Deze complicaties komen vaker voor bij vrouwen.

Diagnose en onderzoeken

De arts identificeert N. gonorrhoeae eenvoudig door een deel van de afscheiding microscopisch te laten onderzoeken. Dit onderzoek staat bekend als een “gramkleuring”. Deze snelle methode is echter niet altijd betrouwbaar. Een DNA-urineonderzoek is het meest betrouwbare onderzoek voor het opsporen van gonorroe. De arts onderzoekt verder de aanwezigheid van andere seksueel overdraagbare aandoeningen, waaronder chlamydia (bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën), syfilis, herpes, HIV en hepatitis (leverontsteking). Sommige patiënten hebben namelijk meer dan één SOA.

Behandeling via antibiotica

De behandeling van gonorroe gebeurt bij patiënten en bij mensen die recent seksuele omgang met een patiënt met gonorroe hebben gehad. Vooreerst draagt de patiënt steeds een condoom bij de geslachtsgemeenschap wanneer gonorroe is vastgesteld. Daarnaast schrijft de arts een antibioticakuur voor. Hoewel N. gonorrhoeae gevoelig is voor diverse antimicrobiële stoffen, zijn veel bacteriestammen resistent voor antibiotica. Antibiotica blijven echter de meest aangewezen geneesmiddelen voor de behandeling van gonorroe en deze neemt de patiënt oraal (via de mond) of krijgt hij via een injectie toegediend. Een langere antibioticakuur (in een ziekenhuis) is nodig bij een gecompliceerde infectie. 72 uur na de behandeling is nog een vervolgbeoordeling en cultuurkweek nodig.

Complicaties infectie

Een behandeling is steevast vereist. Onbehandeld blijven patiënten namelijk van zes maanden tot meer dan één jaar besmettelijk na het oplopen van de besmetting. Bovendien treden bij onbehandelde patiënten vaker complicaties op.

Vrouwen

Naar de eileiders verspreide infecties leiden tot littekens. Dit resulteert in problemen om later zwanger te geraken, maar ook chronische bekkenpijn, onvruchtbaarheid en een buitenbaarmoederlijke zwangerschap behoren tot de mogelijke complicaties. Zwangere vrouwen met ernstige gonorroe geven soms de ziekte door terwijl de baby zich nog in de baarmoeder bevindt of wanneer de baby ter wereld komt (tijdens de bevalling). Soms leidt gonorroe tijdens de zwangerschap eveneens tot een vroeggeboorte of een infectie bij de baby. Zo krijgt een pasgeborene bijvoorbeeld neonatale conjunctivitis (oogbindvliesontsteking bij zuigelingen).

Mannen

Complicaties bij mannen omvatten een abces (ophoping van pus rond de plasbuis) en littekens of een vernauwing van de urethra (urinebuis)

Vrouwen en mannen

Complicaties bij zowel mannen als vrouwen zijn gewrichtsinfecties, een hartklepinfectie en meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek).

Prognose seksueel overdraagbare aandoening

Ongecompliceerde gonorroe valt meestal goed te behandelen met antibiotica, hoewel sommige stammen wel resistent zijn en de arts daarom een andere antibioticum moet voorschrijven. Als een arts gonorroe-infecties snel en correct diagnosticeert en behandeld, herstelt de patiënt meestal goed, tenzij zich een bekkenontstekingsziekte ontwikkelt. Een bekkenontsteking ontwikkelt zich sneller wanneer de patiënt de behandeling uitstelt. Dit leidt dan tot onvruchtbaarheid, met littekens bedekte eileiders en chronische buikpijn.

Preventie via veilige seks

Het vermijden van seksueel contact is de enige zekere manier om gonorroe te voorkomen. Verder is het aanbevolen om geen seks te hebben met andere mensen; dit verlaagt het risico sterk op het ontwikkelen van de ziekte. Tevens is het noodzakelijk om veilig te vrijen. Alle sekspartners laten zich daarom screenen op seksueel overdraagbare aandoeningen. Ook het gebruik van een condoom is nodig.

Lees verder

• Gonokokkenartritis: Symptomen aan gewrichten, pezen en huid