Abnormale vaginale afscheiding: Geur, kleur en consistentie

Elke vrouw produceert vaginale afscheiding, een combinatie van baarmoederhalsslijm en vaginale afscheidingen. Deze heldere, dikke of dunne en meestal geurloze vloeistof houdt de vagina op een natuurlijke manier schoon, biedt smering tijdens de geslachtsgemeenschap en helpt bij het voorkomen van infecties. De hoeveelheid, consistentie en kleur van de vaginale afscheiding kunnen variëren en hangen af van verschillende factoren, zoals de menstruatiecyclus, seksuele activiteit en anticonceptie. Veranderingen in afscheiding kunnen ook optreden door zwangerschap, hormonale veranderingen of infecties, wat invloed kan hebben op de consistentie, kleur, volume en geur van de afscheiding.

• ‘Normale’ vaginale afscheiding
• Geur
• Kleur en consistentie
• Volume
• Abnormale kleur, geur en consistentie
• Bruin of bloederig
• Geel
• Groen
• Wit of grijs
• Abnormale hoeveelheid
• Grotere afscheiding
• Geen of weinig afscheiding
• Zwangere vrouwen en vaginale afscheiding
• Alarmsignalen
• Wanneer een arts raadplegen?
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Preventie van abnormale vaginale afscheiding

‘Normale’ vaginale afscheiding

Geur

Een normale vaginale afscheiding is doorgaans geurloos of heeft een milde, niet onaangename geur. Deze afscheiding kan zich mengen met urine of bloed rond de menstruatie, wat een lichte verandering in geur of zichtbaarheid in het ondergoed kan veroorzaken. Vrouwen zijn het beste bekend met hun eigen typische geur van vaginale afscheiding.

Kleur en consistentie

Aan het begin van de menstruatiecyclus is de vaginale afscheiding vaak droog en kleverig. Deze verandert in de eerste fase van de cyclus in een romige, witachtige afscheiding. Vlak voor en rond de eisprong is de afscheiding elastisch (slijmachtig), nat en transparant. Na de eisprong verandert de afscheiding meestal weer in een drogere, kleverige consistentie, met een witte of lichtgele kleur.

Volume

De hoeveelheid vaginale afscheiding neemt toe gedurende de eerste fase van de cyclus, met de meeste afscheiding aanwezig in de dagen vóór en tijdens de eisprong. Het volume neemt één of twee dagen na de ovulatie weer af en blijft normaal tot het einde van de cyclus. De vagina produceert bovendien meer vocht naarmate de vrouw meer opgewonden is.

Abnormale kleur, geur en consistentie

Bruin of bloederig

Een bruine vaginale afscheiding tijdens of aan het einde van de menstruatie is normaal. Onregelmatige menstruatiecycli kunnen ook leiden tot bruine afscheiding. Echter, een bruine of bloederige afscheiding kan af en toe een teken zijn van een vroege zwangerschap of een miskraam. Bij postmenopauzale vrouwen kan deze afscheidingskleur zelden wijzen op kanker van de vrouwelijke organen. In zeldzame gevallen kan bruine of bloedige afscheiding een indicatie zijn van gevorderde baarmoederhalskanker. Jaarlijkse gynaecologische onderzoeken en het laten nemen van een uitstrijkje worden daarom aanbevolen.

Geel

Een gele vaginale afscheiding kan wijzen op een infectie of juist niet. Als de afscheiding lichtgeel en geurloos is, zonder andere symptomen, is er meestal geen reden tot bezorgdheid. In andere gevallen kan een gele afscheiding wijzen op een seksueel overdraagbare aandoening of een bacteriële infectie.

Oorzaken van gele afscheiding zijn onder meer:

• chlamydia: een bacteriële infectie die vaak geen symptomen vertoont.
• gonorroe: infectie met symptomen aan de urinewegen, ogen, keel en bloedbaan.
• trichomoniasis: een seksueel overdraagbare aandoening met jeuk, pijn tijdens het plassen en een onaangename geur.

Groen

Meestal wijst een groene vaginale afscheiding op een infectie. Een gele of groene, dikke en stinkende vaginale afscheiding is niet normaal en kan een teken zijn van een seksueel overdraagbare aandoening zoals trichomoniasis.

Wit of grijs

Een witte afscheiding of grijze vaginale afscheiding is vaak niet abnormaal. Een beetje witte afscheiding, vooral aan het begin of het einde van de menstruatiecyclus, is normaal. Echter, als er vaginale jeuk, een branderig gevoel, bekkenpijn of een abnormale geur bij de afscheiding aanwezig is, kan dit wijzen op een onderliggend probleem.

Bacteriële vaginose
Een dunne, witte of grijze vaginale afscheiding met een sterke visgeur kan wijzen op bacteriële vaginose. Bacteriële vaginose is de meest voorkomende vaginale infectie bij vrouwen tussen 15 en 44 jaar. Andere symptomen zijn een brandend gevoel bij het urineren en vaginale jeuk.

Schimmelinfectie
Een witte vaginale afscheiding kan soms wijzen op een schimmelinfectie. Als de afscheiding klonterig is en lijkt op cottage cheese, wijst dit meestal op een schimmelinfectie. Een schimmelinfectie (meestal Candidiasis) veroorzaakt daarnaast vaak vaginale jeuk en een branderig gevoel in de vagina.

Abnormale hoeveelheid

De hoeveelheid vaginale afscheiding varieert gedurende de menstruatiecyclus als gevolg van veranderingen in de hormoonspiegels in het lichaam.

Grotere afscheiding

Volgende factoren kunnen de hoeveelheid normale vaginale afscheiding verhogen:

• de eisprong: het vrijkomen van een ei uit de eierstok midden in de menstruatiecyclus
• een zwangerschap
• seksuele opwinding

Geen of weinig afscheiding

Sommige vrouwen ervaren weinig of geen vaginale afscheiding door verlaagde oestrogeenwaarden. Dit kan optreden onder de volgende omstandigheden:

• chemotherapie
• intensieve lichaamsbeweging
• operatie om de eierstokken te verwijderen
• depressie
• ernstige stress
• gebruik van geneesmiddelen of hormonen voor de behandeling van borstkanker, endometriose (pijn rond de menstruatieperiode bij een vrouw), vleesbomen (goedaardige gezwellen in de baarmoeder) of onvruchtbaarheid (vrouwelijke onvruchtbaarheid)
• radiotherapie aan het bekkengebied

Zwangere vrouwen en vaginale afscheiding

Tijdens de zwangerschap ervaren vrouwen vaak een toename van vaginale afscheiding. Dit kan soms zo overvloedig zijn dat het lijkt alsof ze urine lekken of dat hun water gebroken is.

Alarmsignalen

Hoewel vaginale afscheiding normaal is, kunnen veranderingen hierin wijzen op een probleem. Verschillende soorten infecties hebben soms vergelijkbare symptomen, maar vereisen verschillende behandelingen. Het is daarom belangrijk om een arts te raadplegen bij abnormale vaginale afscheiding. Medisch advies is nodig wanneer één of meer van de volgende tekenen optreden:

• bekkenpijn
• een afscheiding die schuimig is of lijkt op kwark
• een brandend gevoel in de vagina
• een groene, gele of grijze afscheiding
• een visachtige of onaangename geur
• vaginale jeuk

Wanneer een arts raadplegen?

Het is belangrijk om medische hulp te zoeken wanneer je veranderingen opmerkt in je vaginale afscheiding die gepaard gaan met symptomen zoals:

• Ongewone of aanhoudende pijn in de buik of het bekken
• Ernstige jeuk of irritatie in de vaginale regio
• Ongewone afscheiding met een sterke of onaangename geur
• Afscheiding die gepaard gaat met koorts, pijn tijdens het plassen of andere symptomen

Door alert te zijn op deze signalen en tijdig een arts te raadplegen, kun je ervoor zorgen dat eventuele problemen snel worden aangepakt en behandeld.

Diagnose en onderzoeken

De arts zal verschillende vragen stellen om de oorzaak van de afwijkende vaginale afscheiding te achterhalen, zoals:

• Heeft de vaginale afscheiding een vieze of onaangename geur?
• Heeft de vrouw andere klachten in combinatie met de afscheiding, zoals koorts of buikpijn?
• Heeft de vrouw onbeschermde seks gehad of een nieuwe seksuele partner?
• Hoe lang zijn de symptomen al aanwezig?
• Is de vrouw zwanger?
• Is er een zwelling in de vagina aanwezig?
• Is er een huiduitslag rond de vagina (vaginale huiduitslag)?
• Is er jeuk aanwezig?
• Komt de vaginale afscheiding alleen voor tijdens de geslachtsgemeenschap?
• Is de vrouw in de pre-menopauze of postmenopauze?

De arts zal doorgaans een gynaecologisch onderzoek uitvoeren en bloedonderzoek doen om de oorzaak van de afwijkende vaginale afscheiding te bepalen.

Behandeling

De behandeling van abnormale vaginale afscheiding richt zich op de onderliggende oorzaak. Schimmelinfecties worden vaak behandeld met antimycotica, terwijl bacteriële infecties behandeld worden met antibiotica.

Prognose

Een vaginale afscheiding is vaak normaal, maar afwijkingen in kleur, hoeveelheid of consistentie kunnen wijzen op een onderliggend probleem. Schimmelinfecties, soa's en bacteriële vaginose kunnen allemaal leiden tot veranderingen in de vaginale afscheiding. Over het algemeen zijn de oorzaken van een abnormale vaginale afscheiding goed te behandelen.

Preventie van abnormale vaginale afscheiding

Een normale vaginale afscheiding is een natuurlijk onderdeel van het vrouwelijk lichaam en hoeft niet te worden voorkomen. Door enkele voorzorgsmaatregelen te nemen, kan echter de kans op abnormale afscheiding verminderd worden:

• Draag katoenen ondergoed (absorbeert vocht en voorkomt schimmelinfecties).
• Gebruik ongeparfumeerde zepen, tampons en menstruele cups: geurige of sterke producten kunnen de natuurlijke balans van bacteriën in de vagina verstoren, wat het risico op infecties verhoogt.
• Vermijd vaginale douches (doden de goede bacteriën die helpen bij het voorkomen van vaginale infecties).
• Oefen veilige geslachtsgemeenschap uit door het gebruik van een condoom, het beperken van het aantal seksuele partners en regelmatige controles op soa's.

Lees verder

• Stinkende vaginale afscheiding: Oorzaken vislucht uit vagina
• Gele vaginale afscheiding: Oorzaken van geelachtige kleur
• Bruine vaginale afscheiding: Oorzaken en symptomen
• Groene vaginale afscheiding: Teken van infectie
• Kleverige vaginale afscheiding: Soorten baarmoederhalsslijm