Abnormale vaginale afscheiding: Geur, kleur en consistentie

Elke vrouw produceert een vaginale afscheiding, een combinatie van baarmoederhalsslijm en vaginale afscheidingen. Deze heldere dikke of dunne en meestal geurloze vloeistof houdt de vagina natuurlijk schoon, biedt smering tijdens de geslachtsgemeenschap en helpt bij het voorkomen van infecties. De hoeveelheid, consistentie en ook kleur van de vaginale afscheiding zijn variabel en hangen af van de diverse tijdstippen tijdens de maandelijkse menstruatiecyclus, de seksuele activiteit en de anticonceptie. Door een zwangerschap, hormonale veranderingen of de aanwezigheid van een infectie, ontstaan soms abnormale wijzigingen aan de vaginale afscheiding op het vlak van consistentie, kleur, volume en geur.

• ‘Normale’ vaginale afscheiding
• Geur
• Kleur en consistentie
• Volume
• Abnormale kleur, geur en consistentie
• Bruin of bloederig
• Geel
• Groen
• Wit of grijs
• Abnormale hoeveelheid
• Grotere afscheiding
• Geen of weinig afscheiding
• Zwangere vrouwen en vaginale afscheiding
• Alarmsignalen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Preventie van abnormale vaginale afscheiding

‘Normale’ vaginale afscheiding

Geur

Een normale vaginale afscheiding is geurloos of heeft een milde, niet onaangename geur. Deze afscheiding vermengt zich met wat urine of bloed rond de tijd van de menstruatie, waardoor de vaginale afscheiding een beetje een andere geur krijgt of zichtbaar is in het ondergoed. Vrouwen kennen het best de eigen typische geur van de vaginale afscheiding.

Kleur en consistentie

Aan het begin van de menstruatiecyclus is de vaginale afscheiding meer droog/kleverig. Deze wordt romig en witachtig in de eerste fase van de menstruatiecyclus. Vlak voor en rond de eisprong is de afscheiding elastisch (slijmachtig), nat en transparant. Kort na de eisprong verandert de vaginale afscheiding meestal weer naar droog/kleverig. De vloeistof is wit of licht gelig.

Volume

De vaginale afscheiding neemt toe gedurende de eerste fase van de cyclus, waarbij de meeste vaginale afscheiding aanwezig is in de dagen ervoor en tijdens de eisprong. Het vochtvolume neemt dan één of twee dagen na de ovulatie af, wat normaal tot het einde van de cyclus duurt. De vagina produceert bovendien meer vocht naarmate de vrouw meer opgewonden is.

Abnormale kleur, geur en consistentie

Bruin of bloederig

Een bruine vaginale afscheiding tijdens of tegen het einde van de menstruatieperiode is normaal. Ook onregelmatige menstruatiecycli gaan gepaard met een bruine vaginale afscheiding. Heel af en toe wijst een bruine of bloederige vaginale afscheiding op een vroege zwangerschap of een miskraam. Als een vrouw postmenopauzaal (na de menopauze) is, wijst deze vaginale afscheidingskleur zeer sporadisch op kanker van de vrouwelijke organen. In zeldzame gevallen is bruine of bloedige afscheiding een signaal van vergevorderde baarmoederhalskanker. Een jaarlijks gynaecologisch onderzoek en het laten nemen van een uitstrijkje zijn daarom aanbevolen.

Geel

Een gele vaginale afscheiding wijst wel of niet op de aanwezigheid van een infectie. Als de afscheiding lichtgeel en geurloos is en niet gepaard gaat met andere symptomen, vormt dit geen reden tot bezorgdheid. In andere gevallen duidt de gele afscheiding mogelijk op een seksueel overdraagbare aandoening of een bacteriële infectie.

Oorzaken van een gele afscheiding zijn onder meer:

• chlamydia: bacteriële infectie die vaak geen symptomen heeft.
• gonorroe: symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan
• trichomoniasis: seksuele overdraagbare aandoening met jeuk, pijn tijdens het plassen en een onaangename geur

Groen

Meestal is een groene vaginale afscheiding abnormaal en wijst dit op een infectie. Een gele of groene dikke en stinkende vaginale afscheiding is niet normaal, maar is mogelijk een teken van een seksueel overdraagbare aandoening zoals trichomoniasis.

Wit of grijs

Een witte afscheiding of grijze vaginale afscheiding is niet noodzakelijk abnormaal. Een beetje witte vaginale afscheiding, vooral aan het begin of het einde van je menstruatiecyclus, is normaal. Wanneer vaginale jeuk, een branderig gevoel, bekkenpijn of een abnormale geur bij de afscheiding aanwezig is, is mogelijk wel sprake van een onderliggend probleem.

Bacteriële vaginose
Een dunne, witte of grijze vaginale afscheiding met een sterke visgeur is mogelijk een teken van bacteriële vaginose. Bacteriële vaginose is de meest voorkomende vaginale infectie bij vrouwen tussen 15 en 44 jaar. Andere symptomen zijn een brandend gevoel bij het urineren en vaginale jeuk.

Schimmelinfectie
Een witte vaginale afscheiding wijst soms ook op de aanwezigheid van een infectie. Als de afscheiding klonterig is en lijkt op cottage cheese, duidt dit meestal op een schimmelinfectie. Een schimmelinfectie (meestal Candidiasis) veroorzaakt bovendien vaginale jeuk en een branderig gevoel in de vagina.

Abnormale hoeveelheid

De hoeveelheid geproduceerd slijm varieert tijdens de menstruatiecyclus als gevolg van de verandering in hormoonspiegels in het lichaam.

Grotere afscheiding

Volgende factoren vergroten de hoeveelheid normale vaginale afscheiding:

• de eisprong: het vrijkomen van een ei uit de eierstok in het midden van de menstruatiecyclus
• een zwangerschap
• seksuele opwinding

Geen of weinig afscheiding

Sommige vrouwen ervaren weinig of geen vaginale afscheiding door gedaalde oestrogeenwaarden. Dit gebeurt bij volgende omstandigheden:

• chemotherapie
• een intensieve lichaamsbeweging
• een operatie om de eierstokken te verwijderen
• een depressie
• ernstige stress
• geneesmiddelen of hormonen voor de behandeling van borstkanker, endometriose (pijn rond de menstruatieperiode bij een vrouw), vleesbomen (goedaardige gezwellen in baarmoeder) of onvruchtbaarheid (vrouwelijke onvruchtbaarheid)
• radiotherapie aan het bekkengebied

Zwangere vrouwen en vaginale afscheiding

Vrouwen die zwanger zijn, hebben de neiging om meer dan gemiddeld vaginale afscheiding te hebben. Soms voelt het net alsof ze plassen of urine lekken. Ook verliezen sommige zwangere vrouwen zoveel vaginale afscheiding dat ze denken dat hun water gebroken is.

Alarmsignalen

Het is normaal om een vaginale afscheiding te hebben, maar wanneer wijzigingen in de afscheiding optreden, duidt dit mogelijk op de aanwezigheid van een probleem. Verschillende soorten infecties hebben soms vergelijkbare symptomen. De behandeling hiervan verloopt wel anders, dus het is wel belangrijk om een arts te raadplegen bij een abnormale vaginale afscheiding. Wanneer één of meer van volgende tekenen verschijnen, is medisch advies nodig:

• bekkenpijn
• een afscheiding die schuimig is of doet denken aan kwark
• een brandend gevoel in de vagina
• een groene, gele of grijze afscheiding
• een visachtige of onaangename geur
• vaginale jeuk

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt aan de vrouw diverse vragen zoals bijvoorbeeld:

• Heeft de vaginale afscheiding een vieze of luchtige geur?
• Heeft de vrouw nog andere klachten in combinatie met de afscheiding, zoals koorts of buikpijn?
• Heeft de vrouw onbeschermde seks of een nieuwe seksuele partner gehad?
• Hoe lang zijn de symptomen al aanwezig?
• Is de vrouw zwanger?
• Is een zwelling aanwezig in de vagina?
• Is er een huiduitslag rond de vagina (vaginale huiduitslag)?
• Is jeuk aanwezig?
• Komt de vaginale afscheiding alleen voor tijdens de geslachtsgemeenschap?
• Zit de vrouw in de pre-menopauze of in de postmenopauze?

De arts voert meestal een gynaecologisch onderzoek en bloedonderzoek uit om de oorzaak van de afwijkende vaginale afscheiding op te sporen.

Behandeling

De arts behandelt de onderliggende oorzaak van een abnormale vaginale afscheiding. Schimmelinfecties die de vagina treffen, behandelt hij met antimycotica. Antibiotica behandelen bacteriële infecties.

Prognose

Een vaginale afscheiding is vaak normaal, maar soms duidt de kleur, de hoeveelheid of de consistentie van de afscheiding wel op een onderliggend probleem. Schimmelinfecties, soa's en bacteriële vaginose leiden namelijk tot een verandering in vaginale afscheiding. Veelal zijn de oorzaken van een abnormale vaginale afscheiding wel goed te behandelen.

Preventie van abnormale vaginale afscheiding

Een normale vaginale afscheiding hoeft een vrouw niet te voorkomen; daar deze afscheiding nodig is voor het lichaam. Door het nemen van enkele voorzorgsmaatregelen is het echter wel mogelijk om de kans op een abnormale afscheiding te verkleinen:

• katoenen ondergoed dragen (absorbeert vocht en een voorkomt een schimmelinfectie)
• ongeparfumeerde zepen, tampons en menstruele cups gebruiken: Geurende of sterke producten verstoren mogelijk de natuurlijke balans van bacteriën in de vagina, wat het risico op een infectie verhoogt
• vaginale douches vermijden (doodt de goede bacteriën die helpen bij het voorkomen van vaginale infecties)
• veilige geslachtsgemeenschap uitoefenen door het gebruik van een condoom, een beperkt aantal seksuele partners en een regelmatige controle op de aanwezigheid van soa’s

Lees verder

• Stinkende vaginale afscheiding: Oorzaken vislucht uit vagina
• Gele vaginale afscheiding: Oorzaken van geelachtige kleur
• Bruine vaginale afscheiding: Oorzaken en symptomen
• Groene vaginale afscheiding: Teken van infectie
• Kleverige vaginale afscheiding: Soorten baarmoederhalsslijm