Chlamydia: Bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën

Chlamydia is een bacteriële infectie veroorzaakt door de overdracht van Chlamydia trachomatis tijdens geslachtsgemeenschap. Deze infectieziekte tast vooral de geslachtsorganen bij zowel mannen als vrouwen aan. Omdat de aandoening vaak asymptomatisch is, kan iemand een partner besmetten zonder zelf symptomen te vertonen. Daarom is een snelle diagnose en behandeling met antibiotica cruciaal om de verspreiding van de infectie te voorkomen en complicaties te vermijden. De vooruitzichten zijn meestal zeer goed wanneer de patiënt tijdig een behandeling krijgt.

• Synoniem chlamydia
• Epidemiologie seksueel overdraagbare aandoening
• Oorzaken van de bacteriële infectie
• Risicofactoren
• Symptomen aan genitaliën bij mannen en vrouwen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via antibiotica
• Prognose is uitstekend
• Complicaties
• Preventie van chlamydia
• Conclusie

Synoniem chlamydia

Chlamydia werd vroeger “Bedsonia” genoemd.

Epidemiologie seksueel overdraagbare aandoening

Het organisme komt wereldwijd voor en is in België en Nederland de meest vastgestelde seksueel overdraagbare aandoening. De prevalentie bedraagt naar schatting 50 op 100.000 personen. De jaarlijkse incidentie bedraagt naar schatting meer dan 100 miljoen mensen. Genitale infecties met chlamydia komen vaak voor, met maximaal 14% van de seksueel actieve mensen onder de leeftijd van 25 jaar die besmet zijn. De infectie gaat vaak gepaard met andere pathogenen: 20% van de mannen en 40% van de vrouwen met gonorroe bleken eveneens te lijden aan Chlamydia-infecties. Bij mannen is 40% van de niet-gonokokken en postgonokokale uretritis het gevolg van chlamydia. Vaak is chlamydia asymptomatisch waardoor de arts de infectie niet herkent en ook niet behandelt, wat de besmettelijke populatie in stand houdt. Mogelijk is hierdoor de werkelijke frequentie van chlamydia eveneens hoger.

Oorzaken van de bacteriële infectie

Chlamydia is een infectie veroorzaakt door de ovale bacterie Chlamydia trachomatis. Deze bacteriën vermenigvuldigen zich uitsluitend intracellulair (in de cellen). Meestal gebeurt de verspreiding van de bacterie via seksueel contact.

Risicofactoren

Risicofactoren voor het oplopen van de besmetting met chlamydia zijn:

• alleenstaand zijn (single)
• besmet sperma of vaginaal vocht in het oog
• contact met de geslachtsdelen van een patiënt; een penetratie, een orgasme of een ejaculatie is met andere woorden niet nodig
• drugs of alcohol gebruiken alvorens geslachtsgemeenschap te hebben
• een abortus
• een leeftijd van 15-24 jaar (vooral jonger dan 19 jaar)
• een pleegkind zijn (enkel bij mannen)
• homo
• meer dan één sekspartner
• niet-blank ras
• onbeschermde vaginale, anale of orale seks
• ongewassen of onbedekte (met een condoom) seksspeeltjes delen telkens ze worden gebruikt
• slechte sociaaleconomische omstandigheden (bijvoorbeeld dakloosheid)

Symptomen aan genitaliën bij mannen en vrouwen

Mannen

Bij mannen geeft chlamydia aanleiding tot anterieure uretritis (ontsteking van de urinebuis met pijn bij het plassen (dysurie). Deze ontsteking resulteert in symptomen die lijken op die van gonorroe (symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan). De patiënt ervaart een branderig gevoel bij het plassen, pyurie (pus in de urine), slijm in de urine, gevoeligheid of pijn in de testikels en een witte, troebele of waterige afscheiding uit het uiteinde van de penis. De infectie verloopt bij ongeveer de helft van de patiënten echter zonder de aanwezigheid van symptomen. Een opstijgende infectie leidt tot epididymitis (bijbalontsteking). Soms ontstaat een rectale infectie die leidt tot proctitis, vooral bij mannen die anale geslachtsgemeenschap hebben.

Vrouwen

Bij vrouwen is de meest voorkomende plaats van infectie de endocervix (baarmoederhalskanaal). Bij 80% van de vrouwen blijft de infectie op deze plaats ongemerkt omdat ze geen symptomen ervaart. Andere aanwezige symptomen zijn onder meer een vaginale afscheiding (zoals een witte afscheiding of een gele afscheiding), bloedingen na geslachtsgemeenschap, bloedingen tussen menstruatieperiodes (abnormale vaginale bloeding), vaginale jeuk, een zwaardere menstruatieperiode, pijn in de onderbuik, een branderig gevoel bij het plassen en een brandend gevoel aan de vagina. Een opstijgende infectie veroorzaakt acute salpingitis (ontsteking van het slijmvlies van de eileiders of salpinges). Zwangere vrouwen kunnen de ziekte mogelijk doorgeven aan hun kind, wat kan resulteren in mucopurulente neonatale conjunctivitis (slijmerige en etterige oogbindvliesontsteking bij pasgeborenen) en een longontsteking (pneumonie).

Minder bekende symptomen

De bacterie kan mogelijk ook de keel aantasten door orale seks, wat resulteert in een infectie in de keelholte of een amandelontsteking (tonsillitis). Wanneer de ogen in contact komen met besmet sperma of vaginaal vocht, kan dit conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) veroorzaken, gekenmerkt door roodheid, pijn en afscheiding uit de ogen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

Chlamydia is niet eenvoudig op te sporen. Een bloedonderzoek is nodig. Bij mannen test de arts een urinemonster of een uitstrijkje uit de plasbuis. Bij vrouwen zijn endocervicale uitstrijkjes de beste monsters, maar ook bij hen is een uitstrijkje uit de plasbuis mogelijk. Bij vrouwen zijn urinemonsters minder betrouwbaar dan endocervicale uitstrijkjes, maar ze zijn nuttig als een speculumonderzoek niet mogelijk is. Vaak controleert de arts de monsters op de aanwezigheid van andere seksueel overdraagbare aandoeningen zoals gonorroe, hiv-infectie, syfilis, hepatitis en genitale herpes (zweren op de genitaliën door het herpesvirus).

Differentiële diagnose

Bij het identificeren van chlamydia moet de arts enkele aandoeningen uitsluiten, waaronder:

• candidiasis
• conjunctivitis
• buitenbaarmoederlijke zwangerschap (ectopische zwangerschap)
• eileiderontsteking
• urineweginfectie
• endometriose (cellen van baarmoederslijmvlies in andere lichaamsdelen met pijn rond menstruatie bij vrouwen)
• gonorroe
• herpes simplex
• koortsvrije longontsteking syndroom
• orchitis (ontsteking van de teelbal)
• reactieve artritis
• trichomoniasis (seksueel overdraagbare aandoening met stinkende afscheiding uit de vagina bij vrouwen)

Behandeling via antibiotica

De arts zet antibiotica in voor de behandeling van chlamydia. Voorts is het noodzakelijk om seksuele contacten op te sporen, in kennis te stellen en te behandelen, vooral omdat het diagnosticeren van veel besmettingen uitblijft. Na vier weken controleert de arts de patiënt opnieuw om te bevestigen dat de bacteriën verdwenen zijn.

Prognose is uitstekend

Een behandeling met antibiotica werkt bijna altijd als de patiënt en zijn of haar partner de medicijnen innemen zoals voorgeschreven. Als chlamydia zich heeft verspreid naar de baarmoeder, kan dit leiden tot littekens, wat kan resulteren in mogelijke vruchtbaarheidsproblemen.

Complicaties

Hoewel chlamydia meestal geen symptomen veroorzaakt en goed te behandelen is met een korte antibioticakuur, kunnen complicaties ernstig zijn indien de arts deze niet tijdig behandelt. Indien onbehandeld, verspreidt de infectie zich naar andere lichaamsdelen en kan dit leiden tot chronische gezondheidsproblemen. Enkele voorbeelden hiervan zijn een bekkenontsteking (infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen, wat kan leiden tot een buitenbaarmoederlijke zwangerschap en onvruchtbaarheid) (vrouwelijke onvruchtbaarheid) en epididymo-orchitis (ontsteking van bijbal en testikels). Soms resulteert de ziekte zelfs in reactieve artritis. Een snelle diagnose en behandeling zijn met andere woorden noodzakelijk bij de aanwezigheid van chlamydia.

Preventie van chlamydia

De verspreiding van chlamydia kan worden voorkomen door rekening te houden met de volgende adviezen:

• de voorgeschreven antibioticakuur volledig uitnemen
• het gebruik van een condoom
• het niet delen van seksspeeltjes
• het tijdig bezoeken van de arts bij het bemerken van symptomen
• terug geslachtsgemeenschap hebben nadat de infectie volledig genezen is
• voor 25-jarige leeftijd en bij een nieuwe sekspartner of meerdere sekspartners aan de arts vragen naar een test voor chlamydia

Conclusie

Chlamydia blijft een veelvoorkomende en potentieel ernstige infectie, maar met tijdige diagnose en behandeling kunnen de meeste mensen volledig herstellen. Door gebruik te maken van preventieve maatregelen en bewust te zijn van de symptomen en risicofactoren, kan de verspreiding van deze infectie effectief worden beperkt.

Lees verder

• Seksueel overdraagbare aandoeningen bij mannen en vrouwen
• Chlamydiale urethritis bij mannen: Bacteriële infectie
• Chlamydia bij mannen: Seksueel overdraagbare aandoening