Chlamydia: Bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën

Chlamydia is een bacteriële infectie veroorzaakt door de overdracht van Chlamydia trachomatis tijdens geslachtsgemeenschap. Deze infectieziekte tast vooral de geslachtsorganen bij zowel mannen als vrouwen aan. Omdat de aandoening vaak asymptomatisch is, kan iemand een partner besmetten zonder zelf symptomen te vertonen. Daarom is een snelle diagnose en behandeling met antibiotica cruciaal om de verspreiding van de infectie te voorkomen en complicaties te vermijden. De vooruitzichten zijn meestal zeer goed wanneer de patiënt tijdig een behandeling krijgt.

• Synoniem chlamydia
• Epidemiologie seksueel overdraagbare aandoening
• Mechanisme
• Oorzaken van de bacteriële infectie
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen aan genitaliën bij mannen en vrouwen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via antibiotica
• Prognose is uitstekend
• Complicaties
• Preventie van chlamydia
• Praktische tips voor het omgaan met chlamydia
• Zorg goed voor jezelf met de juiste medicatie
• Communiceer openlijk met je partner(s)
• Let goed op je lichaam en symptomen
• Voorkom verspreiding van de infectie
• Houd rekening met je langetermijngezondheid
• Misvattingen rond chlamydia
• Chlamydia komt alleen voor bij mensen die seksueel actief zijn
• Chlamydia veroorzaakt altijd symptomen
• Je kunt chlamydia niet krijgen als je geen penetrerende seks hebt
• Als je chlamydia hebt, kun je niet tegelijkertijd andere SOA's hebben
• Chlamydia is altijd te genezen met antibiotica
• Chlamydia komt alleen voor bij jonge mensen
• Chlamydia kan alleen via seks worden overgedragen van man naar vrouw

Synoniem chlamydia

Chlamydia werd vroeger “Bedsonia” genoemd.

Epidemiologie seksueel overdraagbare aandoening

Het organisme komt wereldwijd voor en is in België en Nederland de meest vastgestelde seksueel overdraagbare aandoening. De prevalentie bedraagt naar schatting 50 op 100.000 personen. De jaarlijkse incidentie bedraagt naar schatting meer dan 100 miljoen mensen. Genitale infecties met chlamydia komen vaak voor, met maximaal 14% van de seksueel actieve mensen onder de leeftijd van 25 jaar die besmet zijn. De infectie gaat vaak gepaard met andere pathogenen: 20% van de mannen en 40% van de vrouwen met gonorroe bleken eveneens te lijden aan Chlamydia-infecties. Bij mannen is 40% van de niet-gonokokken en postgonokokale uretritis het gevolg van chlamydia. Vaak is chlamydia asymptomatisch waardoor de arts de infectie niet herkent en ook niet behandelt, wat de besmettelijke populatie in stand houdt. Mogelijk is hierdoor de werkelijke frequentie van chlamydia eveneens hoger.

Mechanisme

Chlamydia wordt veroorzaakt door de bacterie Chlamydia trachomatis, die zich binnen de cellen van het lichaam nestelt en zich daar vermenigvuldigt. De infectie verspreidt zich meestal via onbeschermde seks, zowel vaginale, anale als orale seks.

Infectie in het genitale gebied
De bacterie infecteert voornamelijk de slijmvliezen van de urinewegen en het voortplantingssysteem, maar kan ook andere slijmvliezen zoals de ogen of de keel aantasten. Bij vrouwen veroorzaakt de infectie vaak een ontsteking in de baarmoederhals, de baarmoeder of de eileiders.

Ongemerkt verloop
Chlamydia kan vaak onopgemerkt blijven, omdat de symptomen niet altijd direct optreden. Bij veel mensen met chlamydia komen geen symptomen voor, waardoor ze onbewust de bacterie kunnen overdragen. Als symptomen zich voordoen, kunnen ze mild zijn en variëren van afscheiding tot pijn tijdens het plassen.

Oorzaken van de bacteriële infectie

Chlamydia is een infectie veroorzaakt door de ovale bacterie Chlamydia trachomatis. Deze bacteriën vermenigvuldigen zich uitsluitend intracellulair (in de cellen). Meestal gebeurt de verspreiding van de bacterie via seksueel contact.

Risicofactoren

Risicofactoren voor het oplopen van de besmetting met chlamydia zijn:

• alleenstaand zijn (single)
• besmet sperma of vaginaal vocht in het oog
• contact met de geslachtsdelen van een patiënt; een penetratie, een orgasme of een ejaculatie is met andere woorden niet nodig
• drugs of alcohol gebruiken alvorens geslachtsgemeenschap te hebben
• een abortus
• een leeftijd van 15-24 jaar (vooral jonger dan 19 jaar)
• een pleegkind zijn (enkel bij mannen)
• homo
• meer dan één sekspartner
• niet-blank ras
• onbeschermde vaginale, anale of orale seks
• ongewassen of onbedekte (met een condoom) seksspeeltjes delen telkens ze worden gebruikt
• slechte sociaaleconomische omstandigheden (bijvoorbeeld dakloosheid)

Risicogroepen

Er zijn bepaalde groepen die bijzonder vatbaar zijn voor chlamydia-infecties.

Jongeren
Zoals eerder genoemd, zijn jongeren tussen de 15 en 29 jaar de meest getroffen groep. De risicofactoren voor deze leeftijdsgroep zijn onder andere meerdere seksuele partners en onregelmatige soa-tests.

Vrouwen in de vruchtbare leeftijd
Vrouwen in de vruchtbare leeftijd, vooral jongere vrouwen, lopen een hoger risico op een chlamydia-infectie. Onbehandelde infecties bij vrouwen kunnen leiden tot ernstige complicaties zoals pelvische inflammatoire aandoeningen (PID), buitenbaarmoederlijke zwangerschap en onvruchtbaarheid.

Mensen met risicovol seksueel gedrag
Individuen die geen beschermende maatregelen treffen, zoals het gebruik van condooms, of die seksueel risicovol gedrag vertonen (bijvoorbeeld meerdere seksuele partners), lopen een groter risico op het oplopen van chlamydia.

Symptomen aan genitaliën bij mannen en vrouwen

Mannen
Bij mannen geeft chlamydia aanleiding tot anterieure uretritis (ontsteking van de urinebuis met pijn bij het plassen (dysurie). Deze ontsteking resulteert in symptomen die lijken op die van gonorroe (symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan). De patiënt ervaart een branderig gevoel bij het plassen, pyurie (pus in de urine), slijm in de urine, gevoeligheid of pijn in de testikels en een witte, troebele of waterige afscheiding uit het uiteinde van de penis. De infectie verloopt bij ongeveer de helft van de patiënten echter zonder de aanwezigheid van symptomen. Een opstijgende infectie leidt tot epididymitis (bijbalontsteking). Soms ontstaat een rectale infectie die leidt tot proctitis, vooral bij mannen die anale geslachtsgemeenschap hebben.

Vrouwen
Bij vrouwen is de meest voorkomende plaats van infectie de endocervix (baarmoederhalskanaal). Bij 80% van de vrouwen blijft de infectie op deze plaats ongemerkt omdat ze geen symptomen ervaart. Andere aanwezige symptomen zijn onder meer een vaginale afscheiding (zoals een witte afscheiding of een gele afscheiding), bloedingen na geslachtsgemeenschap, bloedingen tussen menstruatieperiodes (abnormale vaginale bloeding), vaginale jeuk, een zwaardere menstruatieperiode, pijn in de onderbuik, een branderig gevoel bij het plassen en een brandend gevoel aan de vagina. Een opstijgende infectie veroorzaakt acute salpingitis (ontsteking van het slijmvlies van de eileiders of salpinges). Zwangere vrouwen kunnen de ziekte mogelijk doorgeven aan hun kind, wat kan resulteren in mucopurulente neonatale conjunctivitis (slijmerige en etterige oogbindvliesontsteking bij pasgeborenen) en een longontsteking (pneumonie).

Minder bekende symptomen
De bacterie kan mogelijk ook de keel aantasten door orale seks, wat resulteert in een infectie in de keelholte of een amandelontsteking (tonsillitis). Wanneer de ogen in contact komen met besmet sperma of vaginaal vocht, kan dit conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) veroorzaken, gekenmerkt door roodheid, pijn en afscheiding uit de ogen.

Alarmsymptomen

Chlamydia kan soms zonder symptomen aanwezig zijn, maar het is belangrijk om alert te zijn op de volgende alarmsymptomen:

Pijn bij het urineren
Pijn of branderigheid bij het urineren kan een symptoom zijn van een chlamydia-infectie, vooral bij mannen en vrouwen.

Abnormale afscheiding
Bij vrouwen kan chlamydia leiden tot abnormale vaginale afscheiding, die vaak dun en geel is. Mannen kunnen ook afscheiding uit de penis ervaren, vooral bij acute infecties.

Pijn in de onderbuik
Bij vrouwen kan chlamydia pijn in de onderbuik veroorzaken als de infectie zich verspreidt naar de baarmoeder of eileiders. Dit kan gepaard gaan met koorts.

Pijn of bloedingen tijdens of na seks
Vrouwen met chlamydia kunnen pijn ervaren tijdens of na seks, en in sommige gevallen kunnen er vaginale bloedingen optreden.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

Chlamydia is niet eenvoudig op te sporen. Een bloedonderzoek is nodig. Bij mannen test de arts een urinemonster of een uitstrijkje uit de plasbuis. Bij vrouwen zijn endocervicale uitstrijkjes de beste monsters, maar ook bij hen is een uitstrijkje uit de plasbuis mogelijk. Bij vrouwen zijn urinemonsters minder betrouwbaar dan endocervicale uitstrijkjes, maar ze zijn nuttig als een speculumonderzoek niet mogelijk is. Vaak controleert de arts de monsters op de aanwezigheid van andere seksueel overdraagbare aandoeningen zoals gonorroe, hiv-infectie, syfilis, hepatitis en genitale herpes (zweren op de genitaliën door het herpesvirus).

Differentiële diagnose
Bij het identificeren van chlamydia moet de arts enkele aandoeningen uitsluiten, waaronder:

• candidiasis
• conjunctivitis
• buitenbaarmoederlijke zwangerschap (ectopische zwangerschap)
• eileiderontsteking
• urineweginfectie
• endometriose (cellen van baarmoederslijmvlies in andere lichaamsdelen met pijn rond menstruatie bij vrouwen)
• gonorroe
• herpes simplex
• koortsvrije longontsteking syndroom
• orchitis (ontsteking van de teelbal)
• reactieve artritis
• trichomoniasis (seksueel overdraagbare aandoening met stinkende afscheiding uit de vagina bij vrouwen)

Behandeling via antibiotica

De arts zet antibiotica in voor de behandeling van chlamydia. Voorts is het noodzakelijk om seksuele contacten op te sporen, in kennis te stellen en te behandelen, vooral omdat het diagnosticeren van veel besmettingen uitblijft. Na vier weken controleert de arts de patiënt opnieuw om te bevestigen dat de bacteriën verdwenen zijn.

Prognose is uitstekend

Een behandeling met antibiotica werkt bijna altijd als de patiënt en zijn of haar partner de medicijnen innemen zoals voorgeschreven. Als chlamydia zich heeft verspreid naar de baarmoeder, kan dit leiden tot littekens, wat kan resulteren in mogelijke vruchtbaarheidsproblemen.

Complicaties

Hoewel chlamydia meestal geen symptomen veroorzaakt en goed te behandelen is met een korte antibioticakuur, kunnen complicaties ernstig zijn indien de arts deze niet tijdig behandelt. Indien onbehandeld, verspreidt de infectie zich naar andere lichaamsdelen en kan dit leiden tot chronische gezondheidsproblemen. Enkele voorbeelden hiervan zijn een bekkenontsteking (infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen, wat kan leiden tot een buitenbaarmoederlijke zwangerschap en onvruchtbaarheid) (vrouwelijke onvruchtbaarheid) en epididymo-orchitis (ontsteking van bijbal en testikels). Soms resulteert de ziekte zelfs in reactieve artritis. Een snelle diagnose en behandeling zijn met andere woorden noodzakelijk bij de aanwezigheid van chlamydia.

Preventie van chlamydia

De verspreiding van chlamydia kan worden voorkomen door rekening te houden met de volgende adviezen:

• de voorgeschreven antibioticakuur volledig uitnemen
• het gebruik van een condoom
• het niet delen van seksspeeltjes
• het tijdig bezoeken van de arts bij het bemerken van symptomen
• terug geslachtsgemeenschap hebben nadat de infectie volledig genezen is
• voor 25-jarige leeftijd en bij een nieuwe sekspartner of meerdere sekspartners aan de arts vragen naar een test voor chlamydia

Praktische tips voor het omgaan met chlamydia

Chlamydia is een seksueel overdraagbare aandoening die in veel gevallen zonder duidelijke symptomen kan blijven. Het is van groot belang om snel te handelen en de juiste zorg te krijgen om complicaties te voorkomen. Hier zijn enkele praktische tips voor het omgaan met chlamydia, zowel voor jezelf als voor je omgeving.

Zorg goed voor jezelf met de juiste medicatie

Bij de behandeling van chlamydia is het van essentieel belang dat je de voorgeschreven medicatie volgens de aanwijzingen van de arts inneemt. Meestal wordt een antibioticakuur voorgeschreven. Het is belangrijk om de volledige kuur af te maken, ook al voel je je beter voor het einde van de behandeling. Dit voorkomt dat de infectie opnieuw opkomt of zich verder verspreidt. Als je last hebt van bijwerkingen of moeite hebt met het innemen van de medicatie, bespreek dit dan met je arts, zodat er alternatieven kunnen worden voorgesteld.

Communiceer openlijk met je partner(s)

Omdat chlamydia een seksueel overdraagbare aandoening is, is het belangrijk om open en eerlijk te communiceren met je partner(s). Zorg ervoor dat ook je partner(s) zich laten testen en behandelen, indien nodig. Dit voorkomt dat je elkaar opnieuw infecteert. Gebruik altijd beschermende middelen, zoals condooms, totdat je arts bevestigt dat de infectie is genezen en je geen risico meer loopt op verdere verspreiding.

Let goed op je lichaam en symptomen

Hoewel veel patiënten geen symptomen van chlamydia ervaren, kunnen anderen last krijgen van pijn bij het urineren, abnormale afscheiding of andere ongemakken. Het is belangrijk om alert te blijven op veranderingen in je lichaam. Als de symptomen verergeren of als je nieuwe symptomen opmerkt, neem dan meteen contact op met je arts voor verdere beoordeling en advies. Het tijdig herkennen van veranderingen kan helpen bij het voorkomen van ernstigere gezondheidsproblemen.

Voorkom verspreiding van de infectie

Om verdere verspreiding van chlamydia te voorkomen, is het belangrijk om seksuele contacten te vermijden totdat jij en je partner(s) volledig zijn behandeld en de arts bevestigt dat de infectie is genezen. De infectie kan gemakkelijk opnieuw worden overgedragen, dus zorg ervoor dat je de behandeling volledig afrondt. Het is ook raadzaam om met je arts te overleggen over wanneer je veilig weer seksuele activiteiten kunt hervatten.

Houd rekening met je langetermijngezondheid

Chlamydia kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals onvruchtbaarheid, als het niet goed behandeld wordt. Na de behandeling is het belangrijk om controleafspraken te maken om te zorgen dat de infectie volledig is genezen en om eventuele complicaties te bespreken. Regelmatige controleafspraken kunnen helpen om je gezondheid op lange termijn te beschermen. Als je ooit opnieuw symptomen ervaart of je zorgen hebt, neem dan contact op met je arts voor begeleiding.

Medicatie is een belangrijk onderdeel van de behandeling van chlamydia. Het is cruciaal om het juiste geneesmiddel op de juiste manier in te nemen om ervoor te zorgen dat je volledig herstelt en de infectie voorkomt.

Misvattingen rond chlamydia

Chlamydia is een van de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) wereldwijd, maar er bestaan verschillende misvattingen over deze infectie. Hieronder worden enkele van deze misvattingen besproken.

Chlamydia komt alleen voor bij mensen die seksueel actief zijn

Hoewel chlamydia een seksueel overdraagbare aandoening is, betekent dit niet dat je alleen via seks deze infectie kunt oplopen. Er zijn gevallen waarbij chlamydia via bevuilde voorwerpen of tijdens de bevalling van moeder op baby kan worden overgedragen. Het is dus belangrijk om te begrijpen dat hoewel seksuele activiteit een risico vormt, chlamydia niet uitsluitend via seks wordt verspreid.

Chlamydia veroorzaakt altijd symptomen

Veel mensen denken dat chlamydia altijd duidelijke symptomen heeft, zoals pijn of een abnormale afscheiding. In werkelijkheid zijn veel mensen besmet met chlamydia zonder dat ze het weten, omdat de infectie in veel gevallen asymptomatisch is. Dit betekent dat de infectie kan voortduren zonder dat iemand zich er bewust van is. Daarom is het belangrijk om regelmatig getest te worden, vooral als je seksueel actief bent, zelfs als je geen symptomen hebt.

Je kunt chlamydia niet krijgen als je geen penetrerende seks hebt

Een veelvoorkomende misvatting is dat je chlamydia alleen kunt krijgen bij penetrerende seks. Hoewel penetrerende seks het meest risicovolle is, kan de infectie ook via orale of anale seks worden overgedragen. Ook als er geen sprake is van penetratie, is er nog steeds een risico op besmetting door huid-op-huidcontact of door het delen van voorwerpen die besmet zijn.

Als je chlamydia hebt, kun je niet tegelijkertijd andere SOA's hebben

Mensen denken vaak dat als ze chlamydia hebben, dit de enige SOA is die ze kunnen krijgen. In werkelijkheid is het heel goed mogelijk om meerdere SOA's tegelijk te hebben, zoals bijvoorbeeld borstkanker of herpes, zonder dat je dit meteen door hebt. Het is dus belangrijk om je regelmatig te laten testen op verschillende SOA's, vooral als je risicogedrag vertoont.

Chlamydia is altijd te genezen met antibiotica

Hoewel chlamydia doorgaans effectief te behandelen is met antibiotica, is het belangrijk om de volledige kuur af te maken, zelfs als je je al beter voelt. Als je de behandeling niet goed volgt, kan de infectie terugkeren en mogelijk ernstigere gezondheidsproblemen veroorzaken. In sommige gevallen kan chlamydia ook leiden tot complicaties zoals mentale gezondheidproblemen of infecties van de baarmoeder of eileiders, wat kan leiden tot onvruchtbaarheid.

Chlamydia komt alleen voor bij jonge mensen

Een andere misvatting is dat chlamydia alleen voorkomt bij jongeren. In werkelijkheid kan iedereen die seksueel actief is, ongeacht de leeftijd, chlamydia oplopen. Vooral oudere volwassenen die geen veilige sekspraktijken gebruiken, lopen risico. Het is dus belangrijk voor alle leeftijdsgroepen om zich bewust te zijn van de risico's en zich regelmatig te laten testen op SOA's.

Chlamydia kan alleen via seks worden overgedragen van man naar vrouw

Hoewel vrouwen vaker worden gediagnosticeerd met chlamydia, betekent dit niet dat mannen niet ook de infectie kunnen oplopen. Chlamydia kan ook van vrouw naar man worden overgedragen, en mannen kunnen net als vrouwen complicaties ervaren door de infectie, zoals ontstekingen van de darmen of urethra. Het is dus belangrijk dat zowel mannen als vrouwen zich bewust zijn van de risico's van chlamydia en maatregelen nemen om besmetting te voorkomen.

Lees verder

• Seksueel overdraagbare aandoeningen bij mannen en vrouwen
• Chlamydiale urethritis bij mannen: Bacteriële infectie
• Chlamydia bij mannen: Seksueel overdraagbare aandoening