Brandend (branderig) gevoel in vagina: Oorzaken en symptomen

Een branderig gevoel rond het vaginale gebied is een vervelend maar veelvoorkomend symptoom bij meisjes en vrouwen. Dit ongemak kan verschillende oorzaken hebben, waaronder seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), irriterende stoffen, huidaandoeningen of hormonale veranderingen zoals die tijdens de menopauze voorkomen. Terwijl sommige oorzaken van een branderig gevoel aan de vagina vanzelf verdwijnen of met eenvoudige huismiddeltjes behandeld kunnen worden, vereisen andere oorzaken medische behandeling om het onderliggende probleem aan te pakken. Langdurige klachten en complicaties kunnen ontstaan als de onderliggende aandoening niet adequaat wordt behandeld.

• Anatomie van de vagina
• Epidemiologie van brandende gevoelens in de vagina
• Oorzaken van branderig gevoel in vagina
• Huidaandoeningen
• Infecties
• Irritatie
• Menopauze
• Risicofactoren bij branderige gevoelens in vagina
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Huismiddeltjes bij brandend gevoel in de vagina
• Professionele medische behandeling
• Prognose brandende gevoelens in vagina
• Complicaties bij onbehandeld branderig gevoel in het vaginale gebied
• Preventie

Anatomie van de vagina

De vagina is een belangrijk deel van het vrouwelijke voortplantingssysteem en speelt een cruciale rol in verschillende functies, zoals seksuele gemeenschap, menstruatie en bevalling. De anatomie van de vagina is complex en bestaat uit verschillende componenten die bijdragen aan de algehele gezondheid en functie.

Structuur en functie
De vagina is een buisvormige structuur die zich uitstrekt van de vulva (de uitwendige genitaliën) tot de baarmoeder. De wand van de vagina is gemaakt van een elastisch weefsel dat zich kan uitrekken tijdens seksuele activiteit en bevalling. De vagina heeft ook een zelfreinigend vermogen, waarbij de normale bacteriële flora, zoals lactobacillen, helpt om de pH in balans te houden en infecties te voorkomen.

Anatomische kenmerken
De vagina heeft verschillende anatomische kenmerken die essentieel zijn voor haar functie. De vaginale wand bestaat uit drie lagen: een slijmlaag, een spierlaag en een bindweefsellaag. Deze lagen werken samen om de vaginale flexibiliteit en veerkracht te waarborgen.

De vaginale opening is omringd door de kleine en grote schaamlippen, die een beschermende rol spelen. De clitoris, die zich boven de vaginale opening bevindt, speelt een belangrijke rol in de seksuele opwinding en het genot. Een gezond vaginale milieu is essentieel om brandende gevoelens of ongemakken te voorkomen. Een verstoring van de vaginale flora, zoals bij vaginale infecties of hormonale schommelingen, kan leiden tot irritatie en branderigheid. Dit kan het gevolg zijn van verschillende factoren, zoals schimmelinfecties, bacteriële vaginose of hormonale veranderingen, zoals tijdens de menstruatiecyclus of de menopauze.

Gezondheid en onderhoud
Het handhaven van een goede vaginale gezondheid is van groot belang. Regelmatige gynaecologische controles zijn essentieel voor het opsporen van eventuele afwijkingen of infecties. Goede hygiënepraktijken, zoals het vermijden van irriterende stoffen en het dragen van ademende onderkleding, kunnen ook bijdragen aan het behoud van een gezonde vaginale omgeving.

Daarnaast kunnen symptomen zoals brandende gevoelens wijzen op een onderliggend probleem en moeten deze serieus worden genomen. Vrouwen worden aangemoedigd om medische hulp te zoeken als ze aanhoudend ongemak ervaren, zodat een correcte diagnose en behandeling kan worden vastgesteld.

Epidemiologie van brandende gevoelens in de vagina

Brandende gevoelens in de vagina komen veel voor en kunnen verschillende oorzaken hebben. Het is belangrijk om de prevalentie, risicofactoren en demografische gegevens van deze aandoening te begrijpen, aangezien ze kunnen helpen bij de identificatie van patiënten die risico lopen op dergelijke symptomen.

Prevalentie
Brandende gevoelens in de vagina zijn een veelvoorkomend symptoom bij vrouwen van alle leeftijden, maar vooral tijdens de reproductieve jaren. Schattingen suggereren dat ongeveer 20-30% van de vrouwen ooit last heeft van vaginale irritatie of branderigheid. Dit percentage kan echter variëren afhankelijk van de gebruikte definitie en het type populatie dat wordt bestudeerd.

Demografische gegevens
Brandende gevoelens in de vagina komen voor bij vrouwen van verschillende leeftijden en etnische achtergronden. Studies hebben aangetoond dat jongere vrouwen, met name die in hun tienerjaren en vroege twintiger jaren, vaker last hebben van vaginale irritatie dan oudere vrouwen. Dit kan verband houden met factoren zoals seksuele activiteit en hormonale fluctuaties.

Daarnaast zijn er verschillen in de incidentie van vaginale branderigheid op basis van etniciteit en sociaaleconomische status, hoewel verder onderzoek nodig is om deze verschillen volledig te begrijpen.

Oorzaken van branderig gevoel in vagina

Huidaandoeningen

Huidaandoeningen kunnen de vulva, het uitwendige huidgebied rond de vagina, beïnvloeden. Veel voorkomende huidaandoeningen die branderigheid kunnen veroorzaken zijn:

• Eczeem (chronische huidziekte gekenmerkt door droge huid en jeuk)
• Psoriasis (chronische huidaandoening met schilfers en een droge huid)
• Deze aandoeningen kunnen leiden tot jeuk en ongemak, wat vrouwen kan aanzetten tot krabben, resulterend in een brandend gevoel. De arts kan medicatie voorschrijven om de droogheid en jeuk te verminderen, waardoor het branderige gevoel ook afneemt.

• Infecties

• Antibiotica zijn nodig om bacteriële vaginose te behandelen / Bron: Stevepb, Pixabay
• Bacteriële vaginose
• Bacteriële vaginose is een aandoening waarbij een overmatige groei van bepaalde bacteriën in de vagina plaatsvindt, wat de normale bacteriële balans verstoort. Hoewel bacteriële vaginose niet altijd symptomen vertoont, ervaren symptomatische vrouwen vaak:
• een brandend gevoel bij het urineren
• een branderig gevoel in de vagina
• een sterke visachtige vaginale geur, vooral na de geslachtsgemeenschap
• een witte of grijze vaginale afscheiding
• jeuk
• pijn
Vrouwen met bacteriële vaginose hebben een verhoogd risico op seksueel overdraagbare aandoeningen (soa). Snelle behandeling met antibiotica is noodzakelijk.

Chlamydia
Chlamydia is een soa veroorzaakt door de bacterie Chlamydia trachomatis. De verspreiding van de bacterie gebeurt via seksueel contact met een geïnfecteerde persoon. Ongeveer zeventig procent van de geïnfecteerde personen vertoont geen symptomen, wat de verspreiding vergemakkelijkt. Symptomen bij vrouwen kunnen zijn:

• bloedingen tijdens of na de geslachtsgemeenschap
• een branderig gevoel in de vagina
• een verhoogde vaginale afscheiding
• pijn bij het urineren (dysurie) en tijdens seks
Chlamydia wordt behandeld met antibiotica.

Genitale herpes
Genitale herpes wordt overgedragen via huid-op-huidcontact met een geïnfecteerde persoon. Het herpesvirus blijft levenslang in het lichaam aanwezig, maar symptomen treden vaak pas op wanneer het virus actief wordt. Mogelijke symptomen zijn:

• een branderig gevoel in de vagina
• een verandering in de vaginale afscheiding
• griepachtige symptomen
• opgezwollen klieren
• pijn in het vaginale gebied, vooral bij het urineren
• vaginale jeuk of een tintelend gevoel
Na enkele dagen kunnen pijnlijke blaren of zweren ontstaan. Genitale herpes wordt behandeld met antivirale geneesmiddelen.

Gonorroe
Gonorroe is een infectie veroorzaakt door de bacterie Neisseria gonorrhoeae, die de slijmvliezen van de baarmoederhals, de baarmoeder en de eileiders infecteert. De infectie verspreidt zich meestal via seksueel contact met een geïnfecteerde persoon en komt vooral voor bij jongeren van 15 tot 24 jaar. Symptomen kunnen zijn:

• een branderig gevoel tijdens het plassen
• een vaginale afscheiding
• pijn bij het urineren
• vaginale bloedingen tussen menstruaties
Gonorroe wordt behandeld met een intensieve antibioticakuur, vaak bestaande uit een combinatie van twee antibiotica.

Schimmelinfectie
Een schimmelinfectie in de vagina wordt vaak veroorzaakt door de schimmel Candida albicans. Candidiasis (spruw) kan de volgende symptomen veroorzaken:

• een branderig gevoel in de vagina
• jeuk
• pijn in de vagina
• pijn tijdens de geslachtsgemeenschap
• pijn of ongemak bij het urineren
• een afscheiding uit de vagina
Vrouwen met een verhoogd risico op candidiasis zijn onder anderen die:

• diabetes mellitus (suikerziekte) hebben
• een zwak immuunsysteem hebben
• hormonale anticonceptie gebruiken
• recentelijk antibiotica hebben gebruikt of momenteel gebruiken
• zwanger zijn
De behandeling van een vaginale schimmelinfectie gebeurt met topische (op de huid aangebrachte) antischimmelmiddelen (antimycotica) of orale antischimmelmiddelen.

Trichomoniasis
Trichomoniasis is een parasitaire infectie veroorzaakt door de Trichomonas vaginalis parasiet, overgedragen via seksueel contact. Ongeveer één op de drie patiënten met trichomoniasis vertoont symptomen, waaronder:

• een vaginale afscheiding die helder, wit, geel of groen van kleur is en een visgeur heeft
• een branderig gevoel in de vagina
• jeuk, roodheid of pijn
• ongemak bij het urineren
De behandeling van trichomoniasis gebeurt met orale metronidazol of tinidazol.

Urineweginfectie
Bij een urineweginfectie kan een infectie ontstaan in de blaas, de urethra en/of de nieren. Symptomen van een urineweginfectie kunnen een brandend gevoel in de vagina omvatten, vaak samen met:

• bloed in de urine
• een algemeen ziek gevoel
• een plotselinge plasaandrang (urinaire urgentie)
• pijn bij het urineren (dysurie)
• pijn in de onderbuik
• stinkende urine
• troebele urine
• frequente urinelozing
• vermoeidheid
Antibiotica zijn effectief voor de behandeling van urineweginfecties, en de symptomen verdwijnen doorgaans binnen vijf dagen na het starten van de antibioticakuur.



Irritatie

Contactdermatitis, veroorzaakt door irriterende stoffen zoals zepen, parfums en andere verzorgingsproducten, kan een branderig gevoel in de vagina veroorzaken. Symptomen van contactdermatitis omvatten:

• een prikkelend en brandend gevoel in de vagina
• een ruw gevoel in de vagina
• ernstige jeuk
• pijn in het vaginale gebied
Het vermijden van de uitlokkende stoffen en het niet krabben aan het vaginale gebied zijn essentieel. Soms kan de arts medicatie voorschrijven om het branderige gevoel te verlichten.



Menopauze

Tijdens de menopauze ondergaat het lichaam hormonale veranderingen die kunnen leiden tot een branderig gevoel in de vagina, naast andere symptomen zoals:

• een verminderde zin in seks
• hoofdpijn
• nachtzweten
• opvliegers
• slaapproblemen
• stemmingswisselingen
• vaginale droogheid
Niet alle vrouwen hebben een behandeling nodig voor menopauzale symptomen, maar sommige kunnen baat hebben bij hormoontherapie.



Risicofactoren bij branderige gevoelens in vagina

Geassocieerde symptomen

Onbehandeld kunnen ernstige complicaties optreden, vooral bij zwangere vrouwen / Bron: PublicDomainPictures, Pixabay

Alarmsymptomen

Als een branderig gevoel in de vagina niet spontaan verdwijnt, gepaard gaat met andere symptomen of als de vrouw bezorgd is, is het belangrijk om medische hulp in te roepen. De arts kan de onderliggende aandoening diagnosticeren en indien nodig medicatie voorschrijven. Vrouwen wiens partner recentelijk is gediagnosticeerd met een soa, wordt aangeraden ook een arts te raadplegen.



Diagnose en onderzoeken

Huismiddeltjes bij brandend gevoel in de vagina

Enkele huismiddeltjes kunnen het branderige gevoel verlichten, waaronder:

• Het aanbrengen van een coldpack of koud kompres op het getroffen gebied
• Het gebruik van vaseline op de huid om een beschermend en verlichtend gevoel te geven
• Het dragen van ademend, katoenen ondergoed en het vermijden van nauwsluitende kleding om irritatie te verminderen
• Het vermijden van producten die het vaginale gebied kunnen irriteren, zoals geparfumeerde zeep en geurend toiletpapier



Professionele medische behandeling

Prognose brandende gevoelens in vagina

Complicaties bij onbehandeld branderig gevoel in het vaginale gebied

Onbehandelde aandoeningen zoals bacteriële vaginose of soa's kunnen leiden tot ernstige complicaties. Soa's kunnen zwangerschapscomplicaties veroorzaken, waarbij de baby tijdens de geboorte de infectie kan oplopen. Chlamydia, genitale herpes en trichomoniasis kunnen het risico op vroeggeboorte verhogen. Bovendien verhogen bacteriële vaginose, chlamydia, gonorroe en trichomoniasis de vatbaarheid voor een hiv-infectie bij seksueel contact met een hiv-geïnfecteerde persoon.



Preventie




Lees verder

• Abnormaal vaginaal bloedverlies: Oorzaken & risicofactoren
• Abnormale vaginale afscheiding: Geur, kleur en consistentie
• Vaginale droogheid: Oorzaken van droogte van vagina
• Vaginale zwelling: Oorzaken van gezwollen schaamlippen
• Brandende gevoelens: Oorzaken en locaties branderig gevoel