Vaginale droogheid: Oorzaken van droogte van vagina

Vaginale droogte is een veel voorkomend probleem dat vooral vrouwen na de menopauze treft. Hierbij zijn de weefsels van de vagina niet langer goed gesmeerd en gezond, hetgeen problemen oplevert tijdens de geslachtsgemeenschap maar ook daarbuiten. Daarnaast verschijnen ook andere symptomen zoals jeuk, een branderig gevoel en pijn. Een droge vagina heeft een grote emotionele impact op vrouwen. Vaginale droogheid verschijnt mogelijk ook op een jongere leeftijd en kent dan verschillende oorzaken, zoals bijvoorbeeld diabetes mellitus (suikerziekte) of het gebruik van bepaalde medicijnen. In de meeste gevallen is het dankzij enkele zelfzorgtips en medische behandelingen mogelijk om de vaginale droogte te verhelpen waardoor de kwaliteit van leven weer verhoogt.

• Oorzaken van vaginale droogheid
• Risicofactoren van droge vagina
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen
• Dunnere huid van vagina
• Vaginale afscheiding
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van vaginale droogte
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg

Oorzaken van vaginale droogheid

Het hormoon oestrogeen houdt de wanden van de vagina gesmeerd, dik, elastisch en gezond. Normaal gezien maakt de bekleding van de vagina een dunne heldere, smerende vloeistof aan. Hierdoor is de geslachtsgemeenschap comfortabel. De smerende vloeistof vermindert bovendien de vaginale droogte. Door een verminderd aantal oestrogeen in het lichaam, ontstaat sneller vaginale droogheid. Het vaginale weefsel gaat hierdoor krimpen en verdunt, hetgeen in medische termen gekend is als ‘atrofische vaginitis’ of ‘vaginale atrofie’. Deze toestand veroorzaakt uitdroging en een ontsteking.

Risicofactoren van droge vagina

Vaginale droogte is een bekend symptoom van de menopauze wat één op de drie tot de helft van menopauzale vrouwen ervaren.

Aandoeningen

Volgende aandoeningen verhogen de kans op vaginale droogheid:

• anuskanker (kanker in anus met anale bloedingen en anale jeuk)
• diabetische neuropathie (zenuwschade door diabetes met pijn)
• een chronische hoge bloeddruk
• een depressie
• een operatie om de eierstokken te verwijderen
• een verstoord immuunsysteem
• ernstige stress: Het lichaam gaat door ernstige stress het hormoon epinefrine produceren, die de seksuele responscyclus van het lichaam verstoort en daarom de vaginale smering belemmert.
• graft-versus-host ziekte (complicatie na transplantatie)
• het Sjögren-syndroom (een auto-immuunziekte die cellen in het lichaam aanvalt die vocht produceren met onder andere een droge mond, een droge keel en droge ogen)
• hormonale veranderingen: na de menopauze, direct na de bevalling of tijdens het geven van borstvoeding
• huidziekten:
• eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• nierdialyse
• ondergewicht
• sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in huid en organen)
• uitdroging: Uitdroging door hitte, ziekte of alcoholgebruik veroorzaakt eveneens een droge vagina.

Omgevingsfactoren

Een droge vagina ontstaat sneller bij één of meer van volgende omgevingsfactoren:

• bepaalde medicijnen zoals:
• antioestrogeenmedicatie voor de behandeling van baarmoederfibromen of endometriose
• bepaalde antidepressiva
• geneesmiddelen of hormonen voor de behandeling van borstkanker, endometriose (pijn rond de menstruatieperiode bij een vrouw), vleesbomen of onvruchtbaarheid (vrouwelijke onvruchtbaarheid)
• medicijnen voor de behandeling van een allergie (allergiemedicatie zoals antihistaminica)
• medicijnen voor de behandeling van een verkoudheid
• chemotherapie of radiotherapie voor de behandeling van kanker
• condooms
• een intensieve lichaamsbeweging
• groot gewichtsverlies
• irritatie aan vagina door zepen, verzorgingsmiddelen, lotions, parfums of vaginale douches
• ontharing van vaginale gebied: Schaamhaar is een natuurlijke barrière om de huid op de vulva vochtig te houden.
• onvoldoende voorspel voor de geslachtsgemeenschap
• roken
• tampons

Symptomen

Vaginale droogheid is vaak erg ongemakkelijk voor vrouwen. Dit leidt tot diverse problemen en wijzigingen.

Dunnere huid van vagina

Bij vrouwen is de huid rond de vagina namelijk dunner (dunnere huid), waardoor sneller schade tijdens de geslachtsgemeenschap ontstaat, zelfs bij een zachte wrijving. Vrouwen verliezen hierdoor mogelijk de zin in seks wat een grote impact heeft op de relatie met de partner maar ook met het zelfbeeld en zelfvertrouwen van de vrouw. Ook ontstaat ongemak bij het zitten, rechtstaan, sporten, plassen of zelfs werken. Een droge vagina tast bijgevolg het dagelijks leven aan van al dan niet seksueel actieve vrouwen. Dit veroorzaakt een negatief effect op de kwaliteit van leven.

Vaginale afscheiding

Bij vrouwen met vaginale droogte ontstaan wijzigingen in de vaginale afscheiding. Deze is namelijk meer waterig, verkleurd en stinkt een beetje. Irritatie, vaginale jeuk, vaginaal bloedverlies na het vrijen en een brandend gevoel aan de vagina zijn eveneens mogelijk. Deze symptomen zijn te wijten aan de hormonale veranderingen en zijn geen indicatie voor een ernstig onderliggend probleem.

Diagnose en onderzoeken

De arts bevraagt de patiënt over de vroegere gezondheidstoestand, de duur van de symptomen en eventuele bijkomende tekenen. Verder wil de arts weten welke factoren de vaginale droogte verergeren of juist doen verbeteren. Daarna voert de arts een gynaecologisch onderzoek uit en controleert hij de vagina op tekenen van verdunning of roodheid. Het onderzoek helpt ook om andere mogelijke oorzaken van het ongemak uit te sluiten, waaronder vaginitis (ontsteking van het slijmvlies van de vagina) of een urineweginfectie. Verder neemt de arts cellen uit de vaginawand of baarmoederhals voor een uitstrijkje. Bij vrouwen met vaginale droogheid is dit mogelijk wel pijnlijker.

Behandeling van vaginale droogte

Zelfzorg

Het gebruik van vaginale douches, geparfumeerde zeep en lotions rond het gevoelige vaginale gebied is afgeraden. Deze producten verergeren de droogte mogelijk. Speciale vochtinbrengende vaginale crèmes verlichten mogelijk de klachten. Deze brengt de vrouw twee à drie keer per week aan. Producten op oliebasis, zoals vaseline, babyolie, minerale olie of plantaardige oliën zijn niet gezond om inwendig te gebruiken. Ook glijmiddelen zijn inzetbaar. Deze middelen zijn vergelijkbaar met de natuurlijke smering en brengt de vrouw aan rond de schaamlippen (vulva) en de vagina net voordat de geslachtsgemeenschap plaatsvindt. Tot slot nemen vrouwen best voldoende tijd voor de geslachtsgemeenschap.

Professionele medische zorg

De arts schrijft oestrogeentherapie voor. Deze medicijnen vervangen een deel van het hormoon dat het lichaam niet meer aanmaakt. Hierdoor verlichten de vaginale symptomen.

De meeste vrouwen gebruiken:

• een vaginale ring (flexibele ring waarin rechtstreeks oestrogeen wordt afgegeven aan de weefsels; elke drie maanden wordt deze ring vervangen)
• een tablet (gedurende eerste twee weken één filmomhulde tablet per dag in de vagina, daarna twee keer per week totdat het niet meer nodig is)
• crème in de vagina

Deze middelen veroorzaken mogelijk bijwerkingen zoals abnormaal vaginaal bloedverlies en borstpijn.

Topische oestrogeen zijn niet aanbevolen bij:

• vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven
• vrouwen met borstkanker (vooral bij het gebruik van een aromatase-remmer)
• vrouwen met een voorgeschiedenis van endometriumkanker (baarmoederkanker)
• vrouwen met vaginale bloedingen, zonder te weten waarom

Lees verder

• Abnormale vaginale afscheiding: Geur, kleur en consistentie
• Abnormaal vaginaal bloedverlies: Oorzaken & risicofactoren
• Vaginale atrofie: Dunne, droge en ontstoken vaginawanden
• Brandend (branderig) gevoel in vagina: Oorzaken en symptomen
• Vaginale jeuk: Oorzaken van jeukende vagina en vulva