Vaginale zwelling: Oorzaken van gezwollen schaamlippen

Vaginale zwelling: Oorzaken van gezwollen schaamlippen Sommige vrouwen ervaren zwelling in het vaginale gebied. Deze zwelling kan optreden in de vaginale lippen (kleine schaamlippen en grote schaamlippen) of de vaginawand. Hoewel dit symptoom zorgwekkend en ongemakkelijk kan zijn, wordt het vaak veroorzaakt door milde aandoeningen zoals een schimmelinfectie of een allergie. Symptomen zoals jeuk, afscheiding en pijn kunnen optreden in combinatie met de gezwollen vagina. De behandeling van een vaginazwelling hangt af van de onderliggende oorzaak.

Epidemiologie van vaginale zwelling

De epidemiologie van vaginale zwelling varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak. In veel gevallen komt vaginale zwelling voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd en kan het veroorzaakt worden door hormonale veranderingen, infecties of inflammatoire aandoeningen. Schimmelinfecties, zoals een candida-infectie, zijn bijzonder veelvoorkomend en kunnen leiden tot zwelling in combinatie met jeuk en ongemak. Daarnaast kunnen seksueel overdraagbare aandoeningen, zoals gonorroe of chlamydia, bijdragen aan de frequentie van vaginale zwelling, vooral in stedelijke gebieden waar de prevalentie van deze aandoeningen hoger is. Bij zwangere vrouwen kan zwelling optreden door verhoogde bloedtoevoer naar het bekken en hormonale veranderingen. Het is belangrijk om deze symptomen in een breder epidemiologisch perspectief te plaatsen, vooral gezien de diverse oorzaken en de invloed van levensstijl en seksuele gezondheid op de frequentie en ernst van vaginale zwelling.

Oorzaken

Vaginale zwelling kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Een veelvoorkomende oorzaak is infectie, zoals schimmelinfecties (candida), bacteriële vaginose, of seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's) zoals gonorroe en chlamydia. Deze infecties kunnen ontsteking en zwelling in het vaginale gebied veroorzaken. Hormonale veranderingen, zoals die tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of menopauze, kunnen ook leiden tot zwelling door fluctuaties in hormoonniveaus en verhoogde bloedtoevoer naar de vaginale weefsels. Trauma of irritatie door geslachtsgemeente, bepaalde medicijnen, of allergische reacties op producten zoals zeep of condooms kunnen eveneens bijdragen aan vaginale zwelling. In sommige gevallen kan zwelling worden veroorzaakt door ernstigere aandoeningen, zoals tumoren of cysten, die verdere medische evaluatie vereisen.

Allergie

Allergieën kunnen leiden tot vaginale zwelling door een overmatige reactie van het immuunsysteem op allergenen. Deze allergenen zijn vaak te vinden in persoonlijke verzorgingsproducten zoals bodylotions, crèmes, glijmiddelen, tampons, menstruele cups, vaginale anticonceptiva, vaginale douches en zepen. Bij blootstelling aan een allergeen kan er een ontstekingsreactie ontstaan, wat resulteert in zwelling en irritatie van de vaginale slijmvliezen. Dit gaat vaak gepaard met jeuk, roodheid en een branderig gevoel. Het vermijden van producten die allergische reacties veroorzaken is cruciaal voor het verminderen van symptomen. In sommige gevallen kan de arts steroïde crèmes voorschrijven om de allergische reactie te behandelen en de ontsteking te verminderen. Door het gebruik van hypoallergene producten en het vermijden van bekende allergenen kan verdere irritatie worden voorkomen en kan de zwelling effectief worden beheerd.

Bartholin-cysten

De Bartholin-klieren bevinden zich aan weerszijden van de vaginale opening en scheiden vocht af om de vagina te smeren. Een cyste (abnormaal gevormde zakvormige holte) op een van deze klieren veroorzaakt vaak klachten alleen als deze geïnfecteerd raakt, wat kan leiden tot een abces. Bij een Bartholin-abces is de huid rond de vagina ontstoken en pijnlijk. Andere mogelijke symptomen zijn een brandend gevoel in de vagina of een abnormale vaginale bloeding. Vaak is medische behandeling niet nodig omdat de cyste of het abces soms vanzelf verdwijnt. De pijn kan worden verlicht door een warm, ondiep bad te nemen. Vrij verkrijgbare medicijnen kunnen ook helpen om pijn en zwelling te verminderen. In ernstigere gevallen kan de arts antibiotica voorschrijven, of kan chirurgische drainage (pus afvoeren) of verwijdering van de cyste noodzakelijk zijn.

Bevalling

Tijdens de bevalling kan weefselbeschadiging aan de vagina optreden, wat later resulteert in vaginale zwelling en vaginale pijn.

Endometriose

Endometriose is een chronische aandoening waarbij baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit, wat leidt tot ontsteking en zwelling in de omliggende gebieden, inclusief de vagina en het perineum. Deze aandoening kan pijnlijke symptomen veroorzaken, vooral tijdens de menstruatie, en kan leiden tot een chronische zwelling en ongemak. Behandeling kan bestaan uit pijnbestrijding, hormonale therapieën of chirurgie om de endometriosehaarden te verwijderen.

Infecties en gezwollen schaamlippen

Bacteriële vaginose
Een overgroei van schadelijke bacteriën in de vagina leidt tot bacteriële vaginose. Gezwollen schaamlippen en een grijsachtige vaginale afscheiding met een vieze geur zijn veel voorkomende tekenen van bacteriële vaginose. De klachten verdwijnen meestal spontaan, maar soms moet de arts antibiotica voorschrijven om het herstel te versnellen. Het regelmatig reinigen van het vaginale gebied en het vermijden van mogelijk irriterende stoffen kan helpen om de aandoening te voorkomen. Daarnaast is het verstandig om geen vaginale douches te gebruiken, omdat deze de bacteriële balans in de vagina kunnen verstoren.

Soms ontstaan wondjes na het scheren, waardoor sneller cellulitis kan optreden / Bron: Stevepb, PixabaySoms ontstaan wondjes na het scheren, waardoor sneller cellulitis kan optreden / Bron: Stevepb, Pixabay
Cellulitis
Cellulitis is een bacteriële huidinfectie van de binnenste huidlagen, die leidt tot een gezwollen, rode en gevoelige huid. Deze aandoening ontstaat wanneer bacteriën een wond binnendringen, zoals bij het scheren van de schaamstreek. Regelmatig schoonmaken van wondjes kan infecties helpen voorkomen. In sommige gevallen kan de arts antibiotica voorschrijven.

Genitale herpes
Het herpes simplex-virus veroorzaakt vaak clusters (groepjes) van kleine, pijnlijke blaren in de buurt van de vagina. Soms barsten deze blaren open en ontstaan er pijnlijke zweren. Niet alle vrouwen ervaren symptomen bij genitale herpes, maar anderen kunnen zwelling en pijn ervaren. Er bestaat geen genezing voor genitale herpes, maar sommige medicijnen kunnen de duur en frequentie van uitbraken verminderen of voorkomen.

Schimmelinfectie
Een schimmelinfectie wordt veroorzaakt door een overgroei van de Candida-schimmelsoort. Candidiasis kan leiden tot zwelling van de vulva (het uitwendige deel van het vrouwelijke geslachtsorgaan) en andere symptomen zoals een brandend gevoel in de vagina, dikke vaginale afscheiding, geïrriteerde huid, pijn tijdens de geslachtsgemeenschap, pijn bij het plassen (dysurie), en roodheid van de vagina. Schimmelinfecties kunnen worden behandeld met topische (op de huid aangebrachte) of orale (via de mond ingenomen) antischimmelmedicijnen (antimycotica). Het is raadzaam om een arts te raadplegen bij tekenen van een schimmelinfectie, omdat andere aandoeningen vergelijkbare symptomen kunnen hebben.

SOA’s en baarmoederhalsontsteking
Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) kunnen leiden tot een baarmoederhalsontsteking (cervicitis). Bekende symptomen hiervan zijn pijn tijdens de geslachtsgemeenschap, een bloeding tussen de menstruaties en een abnormale vaginale afscheiding. Bekende soa’s die een ontsteking van de baarmoederhals kunnen veroorzaken, zijn onder andere chlamydia (bacteriële infectie met symptomen aan de genitaliën), gonorroe (aandoening met symptomen aan de ogen, keel, bloedbaan en urinewegen), en trichomoniasis.

Irritatie

Wanneer de vagina in contact komt met specifieke producten, vooral die met chemische ingrediënten, kan irritatie optreden in de vagina, vulva en schaamlippen, wat resulteert in een gezwollen vagina. Chemische geuren en middelen zijn vaak aanwezig in bijvoorbeeld parfums, toiletpapier, wasmiddelen en zepen. Ook het dragen van bepaalde kledingstukken (vooral kant of polyester ondergoed) kan de vagina irriteren. Soms is de snit van ondergoed verantwoordelijk voor de zwelling; dunne strings bedekken de schaamlippen niet volledig, wat gedurende de dag wrijving en daardoor zwelling kan veroorzaken. Het vermijden van irriterende stoffen is belangrijk. Als de oorzaak niet duidelijk is, is een bezoek aan een arts of dermatoloog (huidarts) aanbevolen.

Kanaalcysten van Gartner

Tijdens de ontwikkeling van de urinewegen en seksuele organen ontstaat een kanaal dat meestal na de geboorte verdwijnt. Blijft hiervan een deel aanwezig, dan spreekt men van het kanaal van Gartner. Het resterende weefsel kan zich aan de vaginawand hechten en uitgroeien tot een cyste. Kanaalcysten van Gartner zijn meestal goedaardig, maar kunnen problemen veroorzaken tijdens het groeien. Ze kunnen bij sommige vrouwen infecties, pijn en zwelling in de vagina veroorzaken. De cyste kan soms zichtbaar zijn als een tumor aan de buitenkant van de vagina. Vaak is een operatie nodig om de kanaalcyste van Gartner te verwijderen. Zodra de cyste is verwijderd, verdwijnt de zwelling meestal.

Menstruatie

Tijdens de menstruatie kunnen hormonale veranderingen leiden tot vochtretentie en zwelling in de vaginale en omliggende gebieden. Dit is een normaal fysiologisch verschijnsel dat vaak gepaard gaat met andere symptomen zoals krampen en gevoelige borsten. De zwelling wordt veroorzaakt door een toename van de bloedstroom en vochtretentie, en vermindert meestal na de menstruatie.

Oedeem

Oedeem (zwelling door vocht) in de vagina kan worden veroorzaakt door volle lymfeklieren of aderen. Aandoeningen aan de baarmoeder of druk op de aderen in het bekkengebied (bijvoorbeeld door vleesbomen of een zwangerschap) kunnen de baarmoeder vergroten, wat leidt tot oedeem. De arts zal de oorzaak van het oedeem behandelen. In sommige gevallen kan het zacht masseren van het gebied helpen om de zwelling te verminderen, maar dit moet idealiter onder begeleiding van een arts gebeuren.

Prostatitis

Prostatitis is een ontsteking van de prostaat bij mannen die kan leiden tot pijn en ongemak tijdens de geslachtsgemeenschap, wat indirect kan resulteren in vaginale zwelling bij vrouwelijke partners door verhoogde gevoeligheid en irritatie. Hoewel prostatitis zelf geen directe oorzaak is van vaginale zwelling, kan de bijbehorende symptomen en ongemak invloed hebben op de seksuele gezondheid en comfort van beide partners.

Ruwe geslachtsgemeenschap

Een onvoldoende gesmeerde vagina kan ongemak of pijn en zwelling van de vagina na het vrijen veroorzaken. Ruwe geslachtsgemeenschap kan soms leiden tot scheuring van de vaginale weefsels, waardoor de kans op infecties toeneemt. Het gebruik van glijmiddel en voldoende tijd besteden aan voorspel kan helpen om wrijving en pijn aan het vaginale gebied te voorkomen. Voor de behandeling van zwelling en pijn kan de vrouw vrij verkrijgbare pijnstillers of niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen (NSAID’s) gebruiken. In sommige gevallen kan de arts steroïde crèmes voorschrijven als de pijn en zwelling niet verminderen met traditionele behandelingen.

Tumoren

Tumoren, zowel goedaardig als kwaadaardig, in of nabij de vaginale regio kunnen leiden tot zwelling door druk of irritatie van de omliggende weefsels. Goedaardige tumoren zoals vaginale cysten of fibromen kunnen de weefsels in de vaginale en omliggende gebieden beïnvloeden, wat kan resulteren in zwelling en andere symptomen zoals pijn of ongemak. Kwaadaardige tumoren, zoals vaginale kanker, kunnen ook zwelling veroorzaken en vereisen vaak een grondige medische evaluatie en behandeling.

Vaginale trauma's of verwondingen

Vaginale trauma's, zoals verwondingen door geslachtsgemeenschap, medische procedures of letsel, kan leiden tot onmiddellijke zwelling van de vaginale weefsels. Deze zwelling ontstaat door het ontstekingsproces dat volgt op het trauma, wat leidt tot een verhoogde bloedtoevoer en vochtretentie in het getroffen gebied. Behandeling kan bestaan uit het vermijden van verdere irritatie en het gebruik van pijnstillers of ontstekingsremmers om het herstel te bevorderen.

Verkrachting

Letsels door verkrachting of aanranding kunnen ook leiden tot een gezwollen vagina en bloeding, evenals bekkenpijn. Vrouwen die verkracht of aangerand zijn, dienen zo snel mogelijk een arts te raadplegen voor een grondig onderzoek en psychologische ondersteuning.

Vreemde voorwerpen in de vagina

Wanneer er een vreemd voorwerp in de vagina aanwezig is, kan dit leiden tot een vieze afscheiding, jeuk, koorts, pijn en zwelling. In sommige gevallen moet een arts het vreemde voorwerp verwijderen. Het regelmatig schoonmaken van de vagina vermindert de kans op een vastzittend voorwerp.

Vulvovaginitis

Vulvovaginitis verwijst naar ontsteking van zowel de vulva als de vagina, vaak veroorzaakt door infecties, irritatie door chemische stoffen, of hormonale veranderingen. Deze aandoening kan leiden tot symptomen zoals zwelling, jeuk, en pijn. De zwelling ontstaat door ontsteking en irritatie van de vaginale en vulvaire weefsels. Behandeling kan variëren afhankelijk van de oorzaak en kan bestaan uit het gebruik van medicinale crèmes, antibiotica, of het vermijden van irriterende stoffen.

Zwangere vrouwen ervaren mogelijk gezwollen schaamlippen / Bron: PublicDomainPictures, PixabayZwangere vrouwen ervaren mogelijk gezwollen schaamlippen / Bron: PublicDomainPictures, Pixabay

Zwangerschap en vaginale zwelling

Veel zwangere vrouwen ervaren tijdens het tweede of derde trimester gezwollen schaamlippen. Naarmate de foetus groeit, neemt de druk op het bekkengebied, de nabijgelegen spieren en bloedvaten toe. Dit resulteert in een verhoogde bloedtoevoer naar het vaginale gebied en verzwakte spieren rond de vagina, wat leidt tot zwelling, jeuk, pijn en/of ongemak. Een koud kompres kan de zwelling en jeuk van de schaamlippen verlichten. Het liggen met de benen tegen een muur kan ook nuttig zijn. Daarnaast kan zwemmen een goede vrijetijdsbesteding zijn, omdat het de druk op het bekkengebied verlicht.

Risicofactoren

Enkele risicofactoren voor vaginale zwelling zijn seksueel gedrag, hormonale veranderingen en medische geschiedenis. Seksueel actieve vrouwen hebben een verhoogd risico op seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's), wat kan leiden tot vaginale zwelling. Onveilige seks, meerdere seksuele partners, en een gebrek aan barrièremethoden zoals condooms verhogen dit risico. Hormonale schommelingen, zoals die veroorzaakt door zwangerschap, menstruatiecyclus of hormonale anticonceptie, kunnen ook bijdragen aan zwelling. Vrouwen met een voorgeschiedenis van vaginale infecties of inflammatoire aandoeningen hebben mogelijk een verhoogd risico op herhaling. Allergieën voor bepaalde producten, zoals zeep of tampons, en het gebruik van bepaalde medicijnen kunnen eveneens bijdragen aan zwelling in het vaginale gebied.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die gepaard gaan met vaginale zwelling kunnen wijzen op ernstigere onderliggende aandoeningen en vereisen onmiddellijke medische evaluatie. Deze symptomen omvatten intense jeuk, branderigheid, pijn tijdens het plassen of geslachtsgemeenschap, abnormale vaginale afscheiding met een ongewone kleur of geur, en koorts of koude rillingen. Zwelling die gepaard gaat met bloeding of hevige pijn kan duiden op een ernstiger probleem, zoals een seksueel overdraagbare aandoening, tumoren, of een ernstige infectie. Het optreden van symptomen zoals kortademigheid of algemene malaise in combinatie met vaginale zwelling kan wijzen op een systemische reactie of allergische reactie die directe medische aandacht vereist.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van vaginale zwelling begint vaak met een gedetailleerde medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek. Artsen zullen vragen naar de duur, ernst en aard van de zwelling, evenals naar bijkomende symptomen zoals pijn, afscheiding of jeuk. Specifieke diagnostische tests kunnen een urineonderzoek, een bekkenonderzoek, uitstrijkjes voor bacteriologisch of mycologisch onderzoek, en bloedonderzoek omvatten. Bij vermoeden van een seksueel overdraagbare aandoening kunnen aanvullende tests nodig zijn, zoals PCR-tests of serologische tests. In sommige gevallen kan beeldvorming, zoals een echografie, noodzakelijk zijn om interne structuren te evalueren en mogelijke cysten of tumoren uit te sluiten.

Diagnostische tabel voor vaginale zwelling

Deze tabel geeft een overzicht van diagnostische methoden die kunnen helpen bij het achterhalen van de oorzaak van een zwelling in of rond de vagina. Omdat verschillende aandoeningen dit symptoom kunnen veroorzaken, is een gerichte medische evaluatie noodzakelijk.

Diagnostische methodeToepassingDetails en aanvullende informatie
BloedonderzoekenDetectie van infecties en hormonale afwijkingenBloedtesten kunnen helpen bij het opsporen van infecties, zoals seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's), en hormonale schommelingen die zwelling kunnen veroorzaken.
KweekonderzoekIdentificeren van bacteriële of schimmelinfectiesEen uitstrijkje of kweek van vaginale afscheiding kan worden geanalyseerd om de aanwezigheid van een infectie te bevestigen.
Beeldvormende onderzoekenVisualisatie van afwijkingenEchografie, MRI of CT-scan kan worden gebruikt om cysten, abcessen of andere structuren in het genitale gebied te beoordelen.
BiopsieOpsporen van abnormale weefselgroeiAls er een verdikking of zwelling is die niet verdwijnt, kan een stukje weefsel worden afgenomen en onderzocht op mogelijke kanker of andere afwijkingen.
Zweet-onderzoekAnalyse van overmatig zweten en irritatieLangdurige vochtigheid in het genitale gebied kan zwelling en irritatie veroorzaken, vooral bij patiënten met overmatig zweten.
UrineonderzoekOpsporen van urineweginfectiesEen infectie in de urinewegen kan zwelling en irritatie in het genitale gebied veroorzaken.
Urologie en gynaecologie-consultMedische evaluatie van het genitale en urinewegsysteemEen specialist kan de oorzaak van de zwelling bepalen en passende behandelingen voorstellen.
Huidinfectie-screeningIdentificeren van bacteriële huidproblemenBacteriële huidinfecties, zoals een steenpuist of een abces, kunnen zwelling en pijn in het vaginale gebied veroorzaken.
LymfeklieronderzoekBeoordeling van ontstoken lymfeklierenGezwollen lymfeklieren in de lies kunnen duiden op een onderliggende infectie of een systemisch probleem.

Behandeling

De behandeling van vaginale zwelling hangt af van de onderliggende oorzaak. Schimmelinfecties worden doorgaans behandeld met antifungale medicijnen, zoals vaginale crèmes of orale medicijnen. Bacteriële infecties kunnen worden behandeld met antibiotica, voorgeschreven op basis van het specifieke type bacterie. Seksueel overdraagbare aandoeningen vereisen gerichte behandeling met antibiotica of antivirale middelen, afhankelijk van de aandoening. Hormonale oorzaken van zwelling kunnen worden behandeld door hormonale therapieën aan te passen of te reguleren. Voor allergieën of irritaties kan het nuttig zijn om de blootstelling aan de veroorzakende stof te vermijden en, indien nodig, antiallergische middelen of corticosteroïden te gebruiken. Bij ernstige gevallen kan aanvullende behandeling noodzakelijk zijn, zoals chirurgische ingrepen bij tumoren of cysten.

Prognose

De prognose voor vaginale zwelling hangt af van de oorzaak en de effectiviteit van de behandeling. In de meeste gevallen kan zwelling succesvol worden behandeld met de juiste medische interventies. Infecties zoals schimmelinfecties of bacteriële vaginose reageren vaak goed op de voorgeschreven medicatie, met een snel herstel van de symptomen. Hormonale veranderingen en allergische reacties kunnen ook effectief worden beheerd door het aanpassen van medicatie of het vermijden van irriterende stoffen. Bij meer ernstige oorzaken, zoals tumoren of ernstige SOA's, kan de prognose variëren en is langdurige medische opvolging nodig om de voortgang te volgen en verdere complicaties te voorkomen.

Complicaties

Mogelijke complicaties van vaginale zwelling kunnen variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Chronische of onbehandelde infecties kunnen leiden tot complicaties zoals terugkerende ontstekingen, verspreiding van de infectie naar andere delen van het lichaam, of zelfs onvruchtbaarheid. Hormonale afwijkingen kunnen leiden tot langdurige symptomen of andere hormonale problemen. Ernstige gevallen van allergische reacties kunnen leiden tot systemische reacties of anafylaxie, wat medische noodhulp vereist. Bij tumoren of ernstige cysten kan de zwelling een teken zijn van een kwaadaardige aandoening, wat kan leiden tot complexere behandelingsbehoeften en een impact op de algehele gezondheid en levenskwaliteit.

Het consumeren van probiotica kan nuttig zijn bij het voorkomen van vaginale zwelling / Bron: HealthGauge, Flickr (CC BY-2.0)Het consumeren van probiotica kan nuttig zijn bij het voorkomen van vaginale zwelling / Bron: HealthGauge, Flickr (CC BY-2.0)

Preventie van gezwollen schaamlippen

Preventie van vaginale zwelling vereist een holistische benadering die gericht is op goede hygiëne, veilige seksuele praktijken en regelmatige medische controle. Het naleven van enkele kernprincipes kan helpen om het risico op zwelling en gerelateerde complicaties te minimaliseren:

Goede persoonlijke hygiëne
Zorg ervoor dat de intieme zone goed wordt gereinigd met milde, ongeparfumeerde zeep en water. Het is cruciaal om van voren naar achteren te vegen na het toiletbezoek om de verspreiding van bacteriën te voorkomen. Vermijd het gebruik van vaginale douches en geparfumeerde producten, aangezien deze de natuurlijke balans van de vaginale flora kunnen verstoren en irritatie kunnen veroorzaken.

Gebruik van ondergoed en kleding
Kies voor ademend katoen als ondergoed om de luchtcirculatie te bevorderen en vochtigheid te verminderen. Vermijd strakke kleding die wrijving en irritatie kan veroorzaken. Losse kleding helpt om de intieme zone droog en comfortabel te houden.

Veilige seksuele praktijken
Gebruik glijmiddelen tijdens de geslachtsgemeente om wrijving en mogelijke irritatie te verminderen. Condooms kunnen helpen om het risico op seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's) te verkleinen, die een veelvoorkomende oorzaak van vaginale zwelling zijn.

Menstruatiehygiëne
Overweeg het gebruik van menstruatiecups in plaats van tampons, aangezien cups vaak minder irriterend zijn en de natuurlijke vochtbalans beter behouden. Zorg ervoor dat menstruatiecups regelmatig worden schoongemaakt en vervangen om infecties te voorkomen.

Antibiotica en probiotica
Gebruik antibiotica alleen wanneer strikt noodzakelijk en voorgeschreven door een arts, aangezien onjuist gebruik kan leiden tot vaginale dysbiose. Het nemen van probiotica kan helpen om een gezonde vaginale flora te behouden door het herstel van goede bacteriën na antibioticabehandelingen.

Regelmatige medische controles
Voor vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken of zwanger zijn, is het belangrijk om regelmatig medische controles te ondergaan. Dit helpt bij het vroegtijdig detecteren en beheren van hormonale veranderingen of mogelijke complicaties die kunnen bijdragen aan vaginale zwelling.

Tijdig zoeken van medische hulp
Het tijdig zoeken van medische hulp bij symptomen van vaginale zwelling is ook essentieel voor een snelle en effectieve behandeling.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kunnen veel voorkomende oorzaken van vaginale zwelling worden verminderd, en kan de algehele gezondheid en welzijn worden bevorderd.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met vaginale zwelling

Zoek medische hulp bij aanhoudende of ernstige zwelling

Vaginale zwelling kan door verschillende oorzaken worden veroorzaakt, zoals een infectie, een allergische reactie, hormonale veranderingen of een verwonding. Als de zwelling aanhoudt, gepaard gaat met pijn, of als je andere symptomen zoals koorts, afscheiding met een onaangename geur of jeuk hebt, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Een arts kan de oorzaak achterhalen en de juiste behandeling voorschrijven om verdere complicaties te voorkomen. Het negeren van deze symptomen kan leiden tot verergering van de aandoening, vooral als er sprake is van een infectie.

Draag ademende, losse kleding

Om verdere irritatie of zwelling te voorkomen, is het aan te raden om ademende, losse kleding te dragen, vooral onderkleding. Katoenen ondergoed is een goede keuze, omdat het de luchtcirculatie bevordert en vocht absorbeert. Strakke, synthetische stoffen kunnen de warmte vasthouden en de kans op infecties verhogen. Het dragen van ademend ondergoed kan helpen de vaginale omgeving droog en gezond te houden, wat de zwelling kan verlichten.

Gebruik geen irriterende producten voor de vagina

Het is belangrijk om te vermijden dat je producten gebruikt die de vaginale omgeving kunnen irriteren. Dit omvat geparfumeerde zeep, sprays, douchegels, of geparfumeerde maandverbanden. Deze producten kunnen de gevoeligheid van de huid in de vaginale regio verhogen en bijdragen aan zwelling of jeuk. Gebruik in plaats daarvan milde, ongeparfumeerde producten die speciaal zijn ontworpen voor de gevoelige huid van het intieme gebied.

Zorg voor een goede hygiëne zonder overdrijven

Goede hygiëne is belangrijk om infecties te voorkomen, maar overmatig reinigen of gebruik van agressieve schoonmaakproducten kan de balans van de vaginale flora verstoren en irritatie of zwelling veroorzaken. Was het gebied dagelijks met lauwwarm water en vermijd overmatig gebruik van zeep. Als je een zeep gebruikt, kies dan voor een zachte, ongeparfumeerde variant. Het is ook belangrijk om je genitaliën goed af te drogen na het wassen om te voorkomen dat vocht de zwelling verergert.

Probeer een koud kompres voor verlichting

Als je last hebt van pijn of ongemak door vaginale zwelling, kan het aanbrengen van een koud kompres helpen om de zwelling te verminderen en verlichting te bieden. Leg een schone doek of handdoek met koud water over het getroffen gebied. Dit kan de bloedvaten vernauwen en zo de zwelling verminderen. Zorg ervoor dat je geen ijs direct op de huid aanbrengt om bevriezing of verdere irritatie te voorkomen.

Gebruik vrij verkrijgbare crèmes of gels voor verlichting

Bij lichte zwelling kun je overwegen een vrij verkrijgbare crème of gel te gebruiken die is bedoeld voor vaginale irritatie. Deze producten bevatten vaak kalmerende ingrediënten zoals aloë vera of hydrocortison om de zwelling te verminderen en de huid te kalmeren. Het is belangrijk om te controleren of het product geschikt is voor vaginale toepassing en geen andere irriterende stoffen bevat. Raadpleeg een arts voordat je een nieuwe behandeling probeert, vooral als de zwelling aanhoudt.

Vermijd seksuele activiteit totdat de zwelling afneemt

Als je vaginale zwelling ervaart, kan seksuele activiteit ongemak veroorzaken of de zwelling verergeren. Het is belangrijk om goed naar je lichaam te luisteren en seksuele activiteit te vermijden totdat de zwelling is afgenomen en je je weer comfortabel voelt. Het uitvoeren van seksuele activiteit met zwelling kan ook het risico op infectie verhogen. Zodra de zwelling is verminderd, kun je opnieuw voorzichtig beginnen met seksuele activiteit, maar zorg ervoor dat je bescherming gebruikt om infecties te voorkomen.

Let op veranderingen in symptomen en houd een dagboek bij

Als je vaginale zwelling regelmatig voorkomt, kan het nuttig zijn om een dagboek bij te houden van je symptomen, inclusief wanneer de zwelling optreedt, hoe lang het aanhoudt, en of er andere symptomen zoals afscheiding, jeuk, of pijn aanwezig zijn. Dit kan helpen om patronen te identificeren en kan belangrijke informatie bieden voor je arts om de oorzaak van de zwelling beter te begrijpen. Zo kun je samen met je arts een effectief behandelplan opstellen.

Raadpleeg een arts als de zwelling gepaard gaat met andere symptomen

Als de vaginale zwelling gepaard gaat met andere symptomen zoals een ongewone geur, afscheiding, hevige pijn of koorts, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Dit kan wijzen op een infectie zoals een vaginale schimmelinfectie, bacteriële vaginose, of een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Tijdige behandeling is essentieel om complicaties te voorkomen en om de juiste diagnose en therapie te krijgen. Een arts kan tests uitvoeren om de oorzaak van de zwelling te bepalen en de juiste behandeling voor te schrijven.

Zorg voor een gezond dieet om ontstekingen te verminderen

Een gezond dieet kan ook helpen om ontstekingen in het lichaam te verminderen en je immuunsysteem te ondersteunen. Focus op een dieet dat rijk is aan groenten, fruit, volkorenproducten, en magere eiwitten. Het drinken van voldoende water helpt je lichaam gehydrateerd te blijven en ondersteunt de algehele gezondheid, wat ook van invloed kan zijn op je vaginale gezondheid. Vermijd overmatig suikergebruik, omdat dit kan bijdragen aan infecties zoals schimmelinfecties, die op hun beurt zwelling kunnen veroorzaken.

Draag geen tampons of maandverband te lang

Als je een tampon of maandverband draagt tijdens de zwelling, zorg er dan voor dat je deze regelmatig vervangt. Het langdurig dragen van tampons of maandverband kan een broedplaats voor bacteriën creëren, wat het risico op infecties verhoogt. Het is aan te raden om tampons niet langer dan vier tot acht uur te dragen en maandverband regelmatig te verwisselen om een gezonde vaginale omgeving te behouden.

Let op hormonale veranderingen

Hormonale schommelingen kunnen ook vaginale zwelling veroorzaken, vooral tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of menopauze. Als je merkt dat de zwelling samenvalt met je menstruatie, het gebruik van anticonceptie of andere hormonale veranderingen, kan dit een aanwijzing zijn dat de zwelling gerelateerd is aan hormonale fluctuaties. In dit geval is het raadzaam om met je arts te bespreken of er een gerichte behandeling of aanpassing van je anticonceptie nodig is.

Misvattingen rond vaginale zwelling

Vaginale zwelling is een symptoom dat bij veel vrouwen voorkomt, maar er bestaan diverse misvattingen over de oorzaken en de ernst ervan. In dit artikel gaan we in op de veelvoorkomende misvattingen die er bestaan over vaginale zwelling, zodat je beter begrijpt wat het kan veroorzaken en wanneer je medische hulp zou moeten zoeken.

Vaginale zwelling is altijd een teken van een ernstige infectie

Een veelvoorkomende misvatting is dat vaginale zwelling altijd een teken is van een ernstige infectie, zoals een huidinfectie of een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). Hoewel infecties inderdaad zwelling in de vagina kunnen veroorzaken, is dit niet altijd het geval. Vaginale zwelling kan ook worden veroorzaakt door andere factoren, zoals hormonale schommelingen, een allergische reactie, of een vaginale cyste. Het is belangrijk om niet meteen te denken aan een ernstige infectie, maar ook rekening te houden met andere mogelijke oorzaken.

Vaginale zwelling is altijd pijnlijk

Veel vrouwen denken dat vaginale zwelling altijd gepaard gaat met pijn, maar dit is niet altijd het geval. In sommige gevallen kan de zwelling volledig pijnloos zijn, vooral als het wordt veroorzaakt door een milde irritatie of hormonale veranderingen. Als de zwelling echter gepaard gaat met pijn, jeuk, of een abnormale afscheiding, kan dit een aanwijzing zijn voor een infectie of een andere onderliggende aandoening die medische aandacht vereist. Het is belangrijk om de symptomen goed in de gaten te houden en indien nodig een arts te raadplegen.

Vaginale zwelling is altijd het gevolg van een seksueel overdraagbare aandoening (SOA)

Hoewel sommige SOA's vaginale zwelling kunnen veroorzaken, is dit niet de enige oorzaak. Vaginale zwelling kan ook optreden door andere oorzaken, zoals vaginitis, een schimmelinfectie, of zelfs een reactie op bepaalde producten zoals zeep of intieme sprays. Het is dus niet altijd een indicatie van een SOA. Als je zwelling ervaart zonder andere symptomen die typisch zijn voor een SOA, zoals pijn bij het urineren of abnormale afscheiding, kan de oorzaak iets minder ingrijpends zijn. Toch is het altijd verstandig om bij twijfel een arts te raadplegen voor een juiste diagnose.

Vaginale zwelling gaat altijd vanzelf over

Sommige vrouwen denken dat vaginale zwelling vanzelf zal verdwijnen zonder behandeling. Dit is echter niet altijd het geval, vooral als de zwelling wordt veroorzaakt door een infectie of een onderliggende medische aandoening. Het is belangrijk om de oorzaak van de zwelling vast te stellen, zodat de juiste behandeling kan worden ingezet. Als de zwelling langer dan een paar dagen aanhoudt, gepaard gaat met pijn of andere verontrustende symptomen, of als je je ongemakkelijk voelt, is het raadzaam om medische hulp te zoeken. Behandeling kan variëren, afhankelijk van de oorzaak, maar het is essentieel om tijdig actie te ondernemen.

Vaginale zwelling is altijd gerelateerd aan een allergische reactie

Hoewel een allergische reactie een veelvoorkomende oorzaak van vaginale zwelling kan zijn, bijvoorbeeld door bepaalde hygiëneproducten of stoffen in kleding, is het niet altijd de oorzaak. Andere mogelijke oorzaken van zwelling kunnen hormonale veranderingen, cysten, infecties, of zelfs overmatig wrijven zijn. Het is dus belangrijk om de zwelling goed te observeren en rekening te houden met andere symptomen die kunnen helpen bij het vaststellen van de oorzaak. Het raadplegen van een arts kan helpen om de juiste diagnose te stellen en de juiste behandeling te starten.

Lees verder

© 2018 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Gezwollen schaamlippen: jeuk en zwelling schaamlippenGezwollen schaamlippen: jeuk en zwelling schaamlippenGezwollen schaamlippen is een vervelende klacht. Zwelling van de schaamlippen of gezwollen schaamlippen kan optreden doo…
Vaginale schimmelinfectie (Candidiasis)Jeuk in en rond de vagina, pijn bij plassen en meer afscheiding dan normaal? Grote kans dat er sprake is van een vaginal…
Vaginale schimmelinfectieVaginale schimmelinfectieEen vaginale schimmelinfectie wordt ook wel een candida infectie genoemd. Er leven schimmels en bacteriën in de vagina,…
De vaginale douche, gezond of ongezond?De vaginale douche, gezond of ongezond?Veel vrouwen gebruiken de vaginale douche voor intieme hygiëne. Hoe belangrijk is het nemen van een vaginale douche en i…

Pijn aan middenrif: oorzaken en symptomen pijnlijk middenrifPijn aan middenrif: oorzaken en symptomen pijnlijk middenrifPijn aan middenrif of middenrifpijn is een klacht die relatief vaak voorkomt. Het diafragma of middenrif is de scheiding…
Bedplassen (onvrijwillig plassen tijdens slaap): OorzakenBedplassen (onvrijwillig plassen tijdens slaap): OorzakenBij bedplassen (enuresis nocturna of bedwateren) wordt onvrijwillige nachtelijke urinelozing ervaren door mensen die nor…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 27 maart 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • SWOLLEN VAGINA AFTER SEX: 5 CAUSES, AND WHAT YOU SHOULD DO ABOUT IT,
  • Swollen Vaginal Area: Causes and Natural Treatments, https://www.healthyandnaturalworld.com/swollen-vaginal-area/
  • Swollen Vaginal Area: What Can Cause Swelling Around Vaginal Area?, https://www.epainassist.com/pelvic-pain/vagina/swollen-vaginal-area
  • Vaginal irritations and swollen labia, https://www.multi-gyn.com/discomforts/vaginal-irritations-swollen-labia/
  • Vaginal Swelling Symptoms, Causes & Common Questions, https://www.buoyhealth.com/symptoms-a-z/vaginal-swelling/
  • What can cause vaginal swelling?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/321333.php
  • What causes labia swelling?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/321077.php
  • What Causes Swollen Labia and How Is It Treated?, https://www.healthline.com/health/swollen-labia#self--care
  • What Causes Vaginal Swelling and How Is It Treated?, https://www.healthline.com/health/womens-health/vaginal-swelling
  • What is vaginal swelling?, https://www.healthgrades.com/symptoms/vaginal-swelling
  • Afbeelding bron 1: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: PublicDomainPictures, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: HealthGauge, Flickr (CC BY-2.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 12-02-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 15
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.