Epididymo-orchitis: Ontsteking van bijbal en testikels

Epididymo-orchitis is een ontsteking van de bijbal; de buis die sperma en/of de zaadbal opslaat en draagt. Het wordt normaal gesproken veroorzaakt door een seksueel overdraagbare infectie of een urineweginfectie. Een snelle zwelling van de teelbal, koorts en pijn bij het plassen zijn enkele symptomen. Antibiotica zijn meestal effectief bij het opruimen van de infectie. Het gebruik van een condoom bij de geslachtsgemeenschap vermindert tot slot de kans op het krijgen van epididymo-orchitis.

• Oorzaken van ontsteking bijbal en testikels
• Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa)
• Urineweginfecties
• Virale infecties
• Risicofactoren van epididymo-orchitis
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Advies voor seksuele partners

Oorzaken van ontsteking bijbal en testikels

Bij epididymitis is er een ontsteking van de epididymis (bijbal: een buis die sperma opslaat en vervoert). Orchitis is een ontsteking van één of beide testikels (teelballen: waar sperma wordt gemaakt). De meeste gevallen van epididymo-orchitis zijn het gevolg van een infectie. De twee meest voorkomende infecties die leiden tot epididymo-orchitis zijn seksueel overdraagbare aandoeningen en urineweginfectie.

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa)

Soa's zoals chlamydia of gonorroe zijn de meest voorkomende oorzaak bij mannen jonger dan 35 jaar. Deze hebben onbeschermde seks gehad met een patiënt die lijdt aan de soa.

Urineweginfecties

Een urineweginfectie is de meest voorkomende oorzaak bij mannen ouder dan 35 jaar. Deze aandoening treedt op wanneer bacteriën zoals E. coli die urineweginfecties veroorzaken, de zaadleider bereiken. Dit is de buis die sperma van de bijbal naar de urethra draagt.

Virale infecties

Andere oorzaken zijn de bof (virale infectie met gezwollen oorspeekselklieren) en andere virale infecties.

Risicofactoren van epididymo-orchitis

Epididymo-orchitis komt vaker voor bij mannen van 15-30 jaar en bij mannen ouder dan zestig jaar. De aandoening komt niet vaak voor de puberteit tot stand. Het risico op epididymo-orchitis neemt toe in volgende situaties:

• anale seks beoefenen
• bof: ongeveer drie op de tien jongens die bof hebben na de puberteit ontwikkelen de aandoening.
• een katheter of ander instrument in de urethra

Symptomen

De symptomen ontwikkelen zich meestal snel en bestaan uit

• een algemeen ziek gevoel (malaise)
• koorts
• soms een penisafscheiding (vooral als een soa de oorzaak is)
• soms pijn bij het plassen (vooral als een urineweginfectie de oorzaak is)
• zwelling en pijn in het getroffen testikel of scrotum

De symptomen van epididymo-orchitis zijn erg vergelijkbaar met een teelbaltorsie (verdraaiing van teelbal met pijn en zwelling). Dit is een medisch noodgeval en vereist meteen een behandeling.

Diagnose en onderzoeken

Onmiddellijk medisch advies is nodig bij epididymo-orchitis. De arts voert een lichamelijk onderzoek uit. Hij heeft mogelijk een uitstrijkje uit de penis en een urinemonster nodig. Als een soa wordt bevestigd, moeten alle seksuele partners ook worden getest. Een urineonderzoek wordt meestal uitgevoerd als een urineweginfectie de vermoedelijke oorzaak is. Soms zijn verdere onderzoeken nodig om obstructies (blokkades) of andere afwijkingen van de urinewegen op te sporen die de urineweginfectie veroorzaken.

Behandeling

Zelfzorg

Om de pijn te verzachten, zijn volgende tips nuttig:

• ijs aanbrengen aan op het getroffen gebied.
• ondersteunend ondergoed dragen
• pijnstillers nemen zoals paracetamol of ibuprofen

Professionele medische behandeling

Meestal is een antibioticakuur nodig zodra de arts epididymo-orchitis heeft gediagnosticeerd. Het type antibioticum is afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de infectie. Zodra de antibiotica zijn gestart, verbetert de pijn gewoonlijk binnen een paar dagen. Het duurt echter mogelijk tot een paar weken voordat de zwelling volledig is verdwenen. Als een soa aan de basis ligt van de aandoening, mag de man weer geslachtsgemeenschap uitoefenen wanneer de behandeling en opvolgbezoeken bij de arts zijn voltooid. Soms hebben seksuele partners ook antibiotica nodig. Antibiotica doden geen virussen en zijn dus niet nodig als de oorzaak van virale oorsprong is, zoals de bof.

Advies voor seksuele partners

Als een soa de oorzaak is van epididymo-orchitis, zijn enkele dingen noodzakelijk. De patiënt moet de persoon of personen met wie hij de afgelopen drie maanden seks heeft gehad, adviseren om een seksuele gezondheidscontrole te ondergaan en een behandeling te krijgen. De man mag gedurende twee weken vanaf het begin van de behandeling en tot één week nadat de seksuele contacten zijn behandeld, geen geslachtsgemeenschap beoefenen. Als dit niet mogelijk is, gebruikt de man altijd een condoom, ook voor orale seks, totdat de behandeling en de seksuele contacten zijn behandeld en de behandeling volledig is voltooid.

Lees verder

• Epididymitis: Pijnlijke ontsteking van de bijbal
• Orchitis: Ontsteking van de teelbal (teelbalontsteking)