Ibuprofen: Toepassing, contra-indicaties en bijwerkingen

Ibuprofen: Toepassing, contra-indicaties en bijwerkingen Ibuprofen is één van de meest gebruikte medicijnen ter wereld. Dit medicijn vermindert koorts, verlicht pijn en remt ontstekingen. Deze NSAID (niet-steroïdaal anti-inflammatoir geneesmiddel) is daarom bruikbaar bij de behandeling van onder andere hoofdpijn, artritis (gewrichtsontsteking) en menstruele pijn. Het medicijn is vrij verkrijgbaar, maar hoge doses (hoger dan 400 mg) zijn alleen verkrijgbaar op doktersvoorschrift. Dit geneesmiddel gaat net als andere medicijnen mogelijk eveneens gepaard met bijwerkingen, bijvoorbeeld aan de maag, de darmen en het hart. Tot slot nemen patiënten soms een overdosis van ibuprofen, wat meestal niet erg is. Treden er toch klachten op, dan is een ondersteunende behandeling nodig.

Namen

Bekende namen van iboprofen zijn:
  • Advil
  • Brufen
  • Ibuprofen (merkloze naam)
  • Nurofen
  • Sarixell
  • Spidifen
  • Zafen

Ibuprofen verlicht hoofdpijnklachten / Bron: Geralt, PixabayIbuprofen verlicht hoofdpijnklachten / Bron: Geralt, Pixabay

Toepassingen: Pijn, koorts en ontsteking verminderen

Ibuprofen is inzetbaar voor het verlichten van:

Werking van medicijn

Ibuprofen zit in een klasse medicijnen die bekendstaat als NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen). De NSAID werkt door de productie van een stof te stoppen die pijn, koorts en ontstekingen veroorzaakt.

Contra-indicaties en voorzichtigheid

Allergieën en overgevoeligheden

De arts en apotheker moeten op de hoogte zijn van eventuele allergieën voor ibuprofen, aspirine of andere NSAID's zoals ketoprofen en naproxen (Aleve, Naprosyn), andere medicijnen of één van de inactieve ingrediënten in het type ibuprofen dat een patiënt wil gaan gebruiken. Dit medicijn is dan namelijk niet geïndiceerd.

Andere aandoeningen

De arts moet op de hoogte zijn van één van de volgende aandoeningen of symptomen:

De arts schrijft dan namelijk dit medicijn meestal niet voor of anders overweegt hij een andere dosis.

Sommige geneesmiddelen hebben een wisselwerking met ibuprofen / Bron: Stevepb, PixabaySommige geneesmiddelen hebben een wisselwerking met ibuprofen / Bron: Stevepb, Pixabay
Andere gebruikte middelen
Een arts en apotheker moeten op de hoogte zijn van welke voorgeschreven en niet-voorgeschreven medicijnen, vitaminen, voedingssupplementen en kruidenproducten de patiënt gebruikt of van plan is te gaan nemen. De arts moet mogelijk de doses van de medicijnen aanpassen of de patiënt zorgvuldiger controleren op bijwerkingen. Mogelijk ontstaat ook een wisselwerking met deze middelen, waardoor deze een versterkte of juist een verzwakte werking hebben. Een wisselwerking gebeurt vooral met:

Fenylketonurie

Als een patiënt lijdt aan fenylketonurie (een aangeboren ziekte waarbij een verstandelijke handicap ontstaat als de patiënt een bepaald dieet niet volgt), leest hij best zorgvuldig de bijsluiter of vraagt hij advies vaan de arts of apotheker. Sommige soorten ibuprofen zijn gezoet met aspartaam, een bron van fenylalanine, dat de symptomen doet verergeren.

Tandheelkundige ingreep

Als een patiënt een operatie ondergaat, zoals een tandheelkundige ingreep, moet de (tand)arts hiervan op de hoogte zijn.

Ibuprofen is niet aanbevolen voor zwangere vrouwen / Bron: PublicDomainPictures, PixabayIbuprofen is niet aanbevolen voor zwangere vrouwen / Bron: PublicDomainPictures, Pixabay
Zwangerschap en borstvoeding
De arts moet op de hoogte zijn van een zwangerschap, vooral als de vrouw in de laatste paar maanden van de zwangerschap is. Ook vrouwen die van plan zijn zwanger te worden, of borstvoeding willen geven, raadplegen het best een arts. Dit medicijn is namelijk mogelijk schadelijk.

Toedieningswijze van NSAID

Typische doseringsformuleringen omvatten:
  • een combinatiekit
  • een intraveneuze oplossing
  • een kauwtablet
  • een orale (via de mond ingenomen) capsule
  • een orale suspensie (vloeistof)
  • een orale tablet
  • een poeder
  • een topische (op de huid toegepaste) gel
  • een zetpil

Een patiënt neemt deze NSAID meestal drie of vier keer per dag in voor de behandeling van artritis, of elke vier tot zes uur indien nodig voor het verlichten van pijn. Volwassenen en kinderen ouder dan twaalf jaar mogen ibuprofen om de vier tot zes uur indien nodig voor het verminderen van pijn of het verlagen van koorts. Kinderen en zuigelingen mogen om de zes tot acht uur ibuprofen krijgen als dat nodig is voor het behandelen van pijn of koorts, maar ze mogen niet meer dan vier doses binnen 24 uur krijgen. Het via de mond innemen van ibuprofen mag met voedsel of melk worden ingenomen om maagklachten te voorkomen. Als een patiënt ibuprofen regelmatig gebruikt, moet hij het medicijn elke dag op hetzelfde tijdstip innemen.

Bijwerkingen van ibuprofen

Hart

Patiënten die niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID's) zoals ibuprofen gebruiken, lopen een hoger risico op een hartaanval of een beroerte dan mensen die deze medicijnen niet gebruiken. Deze aandoeningen treden mogelijk op zonder waarschuwing en leiden af en toe tot de dood. Dit risico is hoger bij patiënten die langdurig NSAID's gebruiken. Patiënten die recent een hartaanval hebben gehad, mogen geen NSAID zoals ibuprofen gebruiken, tenzij de arts deze medicatie heeft voorgeschreven. Een arts moet voorts steeds op de hoogte zijn dat een patiënt zelf of een familielid een hartziekte, een hartaanval of een beroerte heeft gehad. Ook moet de arts op de hoogte zijn van andere risicofactoren van hart- en vaataandoeningen zoals roken, een hoog cholesterolgehalte, een hoge bloeddruk of diabetes mellitus (suikerziekte). Patiënten die een bypass-kransslagader-operatie (een soort hartoperatie) gaan ondergaan, mogen ibuprofen niet vlak voor of direct na de operatie gebruiken.

Een patiënt kampt mogelijk met netelroos als bijwerking / Bron: Hans, PixabayEen patiënt kampt mogelijk met netelroos als bijwerking / Bron: Hans, Pixabay
Huid
Een huiduitslag is ook een bekend nadelig effect van het gebruik van ibuprofen, meestal als gevolg van een overgevoeligheid voor geneesmiddelen of huidirritatie via lokale toediening. Een uitslag is mogelijk ook een onderdeel van een ernstiger syndroom veroorzaakt door ibuprofen, zoals anafylaxie of een reactie op geneesmiddelen met eosinofilie en systemische symptomen. Verder komen ook nog volgende huidgerelateerde klachten voor:

Maag en darmen

Vaak voorkomende bijwerkingen van het gebruik van ibuprofen zijn een verlies van eetlust, maagpijn, een maagontsteking (gastritis), misselijkheid, constipatie, diarree, gas of een opgeblazen gevoel. Een arts moet voorts altijd op de hoogte zijn van een geschiedenis van zweren en bloedingen in de maag of darmen of andere bloedingsstoornissen. NSAID's zoals ibuprofen leiden namelijk mogelijk tot zweren, bloedingen of gaten (perforatie) in de maag of darm. Deze problemen ontwikkelen mogelijk zich op elk moment tijdens de behandeling, verschijnen zonder waarschuwingssymptomen en leiden soms de dood. Het risico is hoger voor patiënten die langdurig NSAID's gebruiken, ouder zijn, een slechte gezondheid hebben of drie of meer alcoholische dranken per dag drinken terwijl ze ibuprofen gebruiken.

Wanneer patiënten één of meer van volgende medicijnen gebruiken, is het belangrijk dat de arts hiervan op de hoogte is omdat deze sneller leiden tot maag- en darmklachten zoals een perforatie en zweren:
  • andere NSAID's zoals ketoprofen en naproxen (Aleve, Naprosyn)
  • anticoagulantia ('bloedverdunners') zoals warfarine
  • aspirine
  • orale (via de mond ingenomen) steroïden (krachtige ontstekingsremmers)
  • selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) (soort antidepressiva)
  • serotonine norepinefrine heropname remmers (SNRI's) (soort antidepressiva)

Sommige patiënten kampen met vermoeidheid door het gebruik van deze NSAID / Bron: Concord90, PixabaySommige patiënten kampen met vermoeidheid door het gebruik van deze NSAID / Bron: Concord90, Pixabay
Mentaal
Psychische en mentale complicaties komen soms ook tot uiting:

Mond en keel

Een gezwollen keel, heesheid en slikproblemen zijn enkele mond- en keelgerelateerde klachten die af en toe verschijnen.

Nieren

Een verminderde nierfunctie komt ook voor bij het gebruik van ibuprofen. Deze NSAID vertoont nefrotoxische (giftig voor de nier) eigenschappen, zelfs bij patiënten met een goede nierfunctie. Uitdroging is een veel voorkomende risicofactor bij door ibuprofen veroorzaakte nierschade. Andere nierproblemen omvatten troebele urine, verkleurde urine of bloederige urine en moeilijk of pijnlijk urineren (dysurie).

één van de mogelijke bijwerkingen van ibuprofen zijn rode ogen / Bron: Marco Mayer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)één van de mogelijke bijwerkingen van ibuprofen zijn rode ogen / Bron: Marco Mayer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
Ogen
Wanneer de ogen getroffen zijn door bijwerkingen, leidt dit tot:
andere problemen met het gezichtsvermogen

Andere bijwerkingen

Andere bijwerkingen die mogelijk ontstaan door het nemen van ibuprofen omvatten:

Overdosis van geneesmiddel

De meeste patiënten melden geen of milde symptomen na een overdosis ibuprofen. Wanneer symptomen optreden, treedt het begin meestal binnen 4 uur op. Een overdosis ibuprofen veroorzaakt dan:
  • duizeligheid
  • een blauwe kleur rond de lippen, mond en neus (cyanose)
  • een langzame ademhaling (bradypneu) of korte perioden zonder ademhaling (apneu)
  • snelle, oncontroleerbare oogbewegingen (nystagmus)

De behandeling van een patiënt met ibuprofentoxiciteit is vooral ondersteunend. Actieve kool is nodig bij een ernstige overdosering van het geneesmiddel.

Lees verder

© 2019 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ibuprofen: gebruik, dosis, bijwerkingen & neveneffectenIbuprofen: gebruik, dosis, bijwerkingen & neveneffectenIbuprofen is voor de meeste mensen een gekend pijnstillend medicijn, denk bijvoorbeeld aan de merknamen brufen of nurofe…
Gewrichtsklachten: pijnstillers en gels tegen gewrichtspijnGewrichtsklachten: pijnstillers en gels tegen gewrichtspijnGewrichtspijn kan je dagelijkse leven erg bemoeilijken, zeker wanneer de koude de pijn nog verergert. Vermits gewrichtsk…
Soorten pijnstillers: paracetamol, aspirine en NSAIDSoorten pijnstillers: paracetamol, aspirine en NSAIDEr zijn verschillende soorten pijnstillers die je kan krijgen bij de apotheek zonder voorschrift. We kunnen ze onderverd…
Diclofenac: gebruik, bijwerkingen, merknamen & neveneffectenDiclofenac: gebruik, bijwerkingen, merknamen & neveneffectenDiclofenac behoort tot de geneesmiddelengroep van de NSAID's en is een van de meest gebruikte pijnstillers. Diclofenac w…

Zenuwpijn in het been: oorzaken, behandeling en preventieZenuwpijn in het been: oorzaken, behandeling en preventieZenuwpijn in het been wordt neuralgie genoemd en hierbij is een enkele of zijn meerdere zenuwen betrokken. Ischias duidt…
Licht gevoel in het hoofd: oorzaken, symptomen & behandelingLicht gevoel in het hoofd: oorzaken, symptomen & behandelingJe licht in het hoofd voelen of een licht gevoel in het hoofd is een vorm van duizeligheid. Je voelt je draaierig, zweve…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Vnukko, Pixabay
  • Geraadpleegd op 14 augustus 2019:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Ibuprofen Toxicity, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526078/
  • Ibuprofen, https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a682159.html
  • Ibuprofen, https://www.apotheek.nl/medicijnen/ibuprofen?product=ibuprofen
  • Ibuprofen, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK542299/
  • Ibuprofen, https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/ibuprofen
  • Ibuprofen: Dosage, Side Effects & Other Facts, https://www.livescience.com/42205-ibuprofen.html
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: PublicDomainPictures, Pixabay
  • Afbeelding bron 4: Hans, Pixabay
  • Afbeelding bron 5: Concord90, Pixabay
  • Afbeelding bron 6: Marco Mayer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 31-03-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 15
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.