Bradypneu: Langzame ademhaling (traag ademen)

Bij bradypneu, een vertraagde ademhaling, haalt een persoon ouder dan twaalf jaar minder dan twaalf keer per minuut adem. Bij kinderen is sprake van een te langzame ademhaling wanneer minder dan twintig ademhalingen per minuut worden geregistreerd. Zowel medische aandoeningen als omgevingsfactoren kunnen leiden tot bradypneu. Dit symptoom gaat vaak gepaard met andere klachten, afhankelijk van de oorzaak. Na een grondig onderzoek behandelt de arts de onderliggende oorzaak. Het is cruciaal dat de arts snel een juiste diagnose stelt om levensbedreigende complicaties te voorkomen.

• Epidemiologie
• Oorzaken van vertraagde ademhaling
• Medische oorzaken
• Omgevingsfactoren
• Risicofactoren
• Bijkomende symptomen van langzame ademhaling
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van bradypneu
• Prognose
• Complicaties van langzame ademhaling
• Preventie en leefstijlveranderingen

Epidemiologie

Bradypneu komt voor in verschillende populaties, maar is vooral relevant bij oudere volwassenen en patiënten met aandoeningen die het zenuwstelsel aantasten. De prevalentie kan variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaken, zoals aandoeningen van de ademhalingswegen, hartziekten en neurologische stoornissen. In klinische settingen wordt bradypneu vaak geobserveerd bij patiënten die intensieve zorg ontvangen of die onder behandeling staan voor ernstige medische aandoeningen.

Oorzaken van vertraagde ademhaling

Bepaalde hersengebieden regelen de ademhaling. Verschillende factoren kunnen deze ademhalingscentra verstoren. Deze factoren kunnen zowel medisch van aard zijn als gerelateerd aan omgevingsfactoren.

Medische oorzaken

Elektrolytische verstoringen
Elektrolyten, zoals natrium, kalium, calcium en magnesium, zijn essentieel voor de normale werking van spieren en zenuwen, inclusief de ademhalingsspieren. Een verstoring in de balans van deze elektrolyten kan leiden tot spierzwakte, hartritmestoornissen en ademhalingsproblemen. Hypokaliëmie (een laag kaliumgehalte) kan bijvoorbeeld leiden tot spierzwakte en bradypneu doordat de ademhalingsspieren minder effectief functioneren.

Hartproblemen
Hartafwijkingen leiden vaak tot longziekten en andere longgerelateerde problemen, aangezien het hart en de longen nauw samenwerken om de bloedcirculatie te bevorderen. Een verlaagde hartslag (bradycardie) resulteert vaak in bradypneu.

Hersenaandoeningen
Bloedstolsels, hersentumoren en andere ziektes aan de hersenen kunnen de normale werking van de hersenen verstoren. Dit veroorzaakt schade aan het verlengde merg en de cerebrale cortex (hersenschors), gebieden die essentieel zijn voor de ademhalingscontrole.

Hypothyreoïdie
Bij hypothyreoïdie werkt de schildklier te traag. De schildklier reguleert het metabolisme en de ademhalingssnelheid, wat kan leiden tot een vertraagde ademhaling.

Hypertensie (hoge bloeddruk)
Hoge bloeddruk kan leiden tot hart- en vaatproblemen, wat de hartfunctie beïnvloedt. Wanneer het hart niet in staat is om effectief bloed te pompen, kan dit resulteren in een verminderde zuurstofvoorziening naar de weefsels, inclusief de hersenen. Dit kan de ademhalingscentra beïnvloeden en leiden tot een lagere ademhalingsfrequentie, zoals gezien bij bradypneu.

Leverfalen
Bij leverfalen is de lever niet in staat om zijn functies adequaat uit te voeren, wat resulteert in een opbouw van toxines in het bloed. Dit kan leiden tot encefalopathie (veranderingen in de hersenfunctie) die de ademhalingscentra kan beïnvloeden. De verhoogde druk in de bloedvaten van de lever (portal hypertensie) kan ook bijdragen aan ademhalingsproblemen.

Medicatiegebruik
Bepaalde medicijnen, zoals geneesmiddelen voor hartritmestoornissen en hoge bloeddruk, kunnen de ademhalingssnelheid verlagen. Dit omvat opioïden en sedativa die de ademhalingscentra in de hersenen onderdrukken.

Myocarditis
Myocarditis, of ontsteking van de hartspier, kan de pompfunctie van het hart beïnvloeden. Dit kan leiden tot een verminderde bloedtoevoer naar de longen en een verstoorde gaswisseling. Patiënten met myocarditis kunnen ervaren dat hun ademhalingssnelheid afneemt, wat kan resulteren in bradypneu.

Obstructief slaapapneu
Patiënten met het obstructief slaapapneusyndroom ontwaken meerdere keren per nacht door een spontane obstructie van de luchtwegen. Dit resulteert in een lage ademhalingsfrequentie en leidt vaak tot bradypneu.

Ontstekingsziekten
Lupus en andere auto-immuunziekten kunnen ontstekingen in het lichaam veroorzaken, wat de werking van organen en systemen, waaronder de longen en het hart, kan beïnvloeden. Bij patiënten met lupus kan er een verhoogde kans zijn op pleuritis of longontsteking, wat de ademhaling kan bemoeilijken en bijdragen aan een lagere ademhalingsfrequentie.

Toxisch shock syndroom
Dit ernstige bacteriële infectie kan levensbedreigend zijn en gaat vaak gepaard met koorts, een lage bloeddruk en orgaanschade. Door de systemische ontstekingsreactie die het lichaam in gang zet, kunnen de ademhalingscentra worden aangetast, wat kan leiden tot een vertraagde ademhaling of bradypneu.

Zenuwstelselaandoeningen
Aandoeningen zoals multiple sclerose en amyotrofische laterale sclerose (ALS) kunnen de zenuwen die de ademhalingsspieren aansteken aantasten, wat resulteert in bradypneu.

Omgevingsfactoren

Bradypneu komt vaker voor bij ouderen dan bij jongeren. Deze leeftijdsgroep is gevoeliger voor verschillende factoren die de ademhaling kunnen beïnvloeden.

Alcoholmisbruik
Overmatig alcoholgebruik kan de werking van het centrale zenuwstelsel remmen, wat leidt tot een verminderde activiteit van de ademhalingscentra in de hersenen. Dit kan resulteren in een langzamere ademhaling, bekend als bradypneu. Bovendien kan alcohol de reflexen die verantwoordelijk zijn voor het in stand houden van een normale ademhalingsfrequentie verstoren, wat de situatie verergert.

Medicijnen en verdovende middelen
Bepaalde medicijnen, zoals opioïden en andere sedativa, kunnen een euforisch gevoel veroorzaken, maar ook de ademhalingsfrequentie verlagen. Deze middelen werken op het centrale zenuwstelsel en kunnen de communicatie tussen neuronen die verantwoordelijk zijn voor de ademhaling verstoren. Het gebruik van verdovende middelen kan dus leiden tot bradypneu, vooral wanneer ze in hoge doseringen worden ingenomen.

Roken
Roken is een belangrijke risicofactor voor diverse ademhalingsproblemen. Het inademen van tabaksrook kan leiden tot chronische obstructieve longziekte (COPD), die de longfunctie en daarmee de ademhalingsfrequentie kan beïnvloeden. Langdurig roken kan de ademhalingscentra in de hersenen ook indirect aantasten, wat bijdraagt aan een langzamere ademhaling.

Deze omgevingsfactoren zijn cruciaal voor het begrijpen van de risicogroepen en de mechanismen die leiden tot bradypneu. Als je verdere aanvullingen of verduidelijkingen nodig hebt, laat het me weten!

Risicofactoren

De risicofactoren voor bradypneu omvatten:

Leeftijd
Ouderen hebben een verhoogd risico op bradypneu als gevolg van veroudering van het ademhalingssysteem en de mogelijke aanwezigheid van comorbide aandoeningen.

Chronische ziekten
Patiënten met chronische long- of hartaandoeningen, zoals COPD of hartfalen, hebben een verhoogd risico op ademhalingsproblemen, waaronder bradypneu.

Medicatiegebruik
Het gebruik van sedativa, opioïden en andere ademhalingsonderdrukkende medicijnen kan bijdragen aan de ontwikkeling van bradypneu.

Bijkomende symptomen van langzame ademhaling

Bradypneu kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• Duizeligheid
• Een abnormaal lage ademhalingssnelheid
• Flauwvallen of bijna-flauwvallen (licht gevoel in het hoofd)
• Kortademigheid
• Lusteloosheid of zwakte
• Pijn op de borst
• Uitputting
• Vermoeidheid
• Verwardheid of geheugenproblemen

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die samen kunnen gaan met bradypneu zijn:

Kortademigheid
Patiënten kunnen ernstige kortademigheid ervaren, vooral tijdens inspanning.

Blauwe verkleuring van de lippen of huid
Cyanose kan optreden bij ernstige bradypneu, wat wijst op een tekort aan zuurstof in het bloed.

Onregelmatige hartslag
Een trage of onregelmatige hartslag kan optreden in combinatie met bradypneu.

Diagnose en onderzoeken

De patiënt heeft vaak al een onderliggende aandoening of gebruikt medicatie die bradypneu kan veroorzaken. De arts noteert alle symptomen, de medische geschiedenis en het medicatiegebruik van de patiënt. Vervolgens telt hij het aantal ademhalingen binnen een minuut, waarbij de patiënt in rusttoestand moet zijn om nauwkeurige resultaten te verkrijgen. Een bloedonderzoek kan nodig zijn om hypothyreoïdie op te sporen. Vermoedt de arts hartritmestoornissen, dan kan een elektrocardiografie (ECG) worden uitgevoerd.

Behandeling van bradypneu

De behandeling van bradypneu hangt af van de onderliggende aandoening. Bij hypothyreoïdie wordt schildkliermedicatie voorgeschreven. Soms is extra zuurstof nodig via een zuurstofmasker, aangezien zuurstofgebrek in cellen en organen kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. In sommige gevallen is een operatie of een andere invasieve behandeling nodig, bijvoorbeeld bij een hersentumor. Als de bradypneu wordt veroorzaakt door verslaving aan verdovende middelen, is een afkickprogramma noodzakelijk. Bij hartproblemen kan een pacemaker nodig zijn om de hartslag en ademhaling te normaliseren.

Prognose

De prognose van bradypneu hangt af van de oorzaak en de algehele gezondheid van de patiënt. Bij tijdige behandeling van de onderliggende oorzaken kan de prognose gunstig zijn. Echter, in gevallen van ernstige neurologische of chronische aandoeningen kan de prognose minder positief zijn.

Complicaties van langzame ademhaling

Mogelijke complicaties bij bradypneu zijn:

• Hypoxemie: Een tekort aan zuurstof in het bloed.
• Hypercapnie: Een te hoge hoeveelheid kooldioxide in het bloed.
• Respiratoire acidose: Een verstoord zuurbasen-evenwicht, wat leidt tot een te hoge zuurgraad van het bloed.

Deze complicaties kunnen leiden tot vaker flauwvallen en hartproblemen. Luchtwegproblemen die hierbij optreden, kunnen levensbedreigend zijn en andere organen en weefsels beschadigen. In de ernstigste gevallen kan bradypneu resulteren in een hartstilstand of een plotselinge dood.

Preventie en leefstijlveranderingen

Om bradypneu te voorkomen, zijn er verschillende leefstijlveranderingen die kunnen helpen:

• Stoppen met roken en matig alcoholgebruik om de ademhalingsfunctie te verbeteren.
• Regelmatige lichaamsbeweging om het cardiovasculaire systeem te versterken.
• Het handhaven van een gezond gewicht om druk op de ademhalingsspieren te verminderen.
• Het volgen van een uitgebalanceerd dieet om de algehele gezondheid te bevorderen.
• Regelmatige medische controles om vroegtijdige symptomen van bradypneu te detecteren en te behandelen.

Door deze maatregelen te nemen, kunnen individuen hun risico op het ontwikkelen van bradypneu aanzienlijk verminderen en hun algehele gezondheid verbeteren.

Lees verder

• Tachypneu: Snelle, oppervlakkige ademhaling
• Ademhalingsproblemen: Oorzaken van moeite met ademen