Presyncope: Bijna flauwvallen (licht gevoel in het hoofd)
Een licht gevoel in het hoofd (presyncope) is een veel voorkomend en vervelend gevoel waarbij een patiënt een gevoel van flauwvallen heeft. Hij valt echter niet flauw en verliest het bewustzijn ook niet. De meeste oorzaken van een licht gevoel in het hoofd zijn niet ernstig en genezen spontaan of zijn gemakkelijk te behandelen. Af en toe zijn echter ernstige aandoeningen gekoppeld aan het bijna-flauwvallen, zoals een beroerte of een hartaanval. Verder leiden ook enkele omgevingsfactoren zoals medicatiegebruik tot een presyncope. Veel zelfzorgmaatregelen verlichten het licht gevoel in het hoofd, al is het wel verstandig om bij bijkomende tekenen de arts te raadplegen. Hij zet mogelijk een medicamenteuze behandeling, een procedure of zelfs chirurgie in om het onderliggend probleem te verhelpen.
Oorzaken van presyncope
Voor een goede werking van het evenwicht moeten de
hersenen allerlei informatie verwerken die ze ontvangen van de
ogen, het zenuwstelsel en de binnenoren. Als de hersenen deze signalen niet kunnen verwerken, bijvoorbeeld doordat de berichten tegenstrijdig zijn, of als de sensorische systemen niet goed werken, ervaart de patiënt een licht gevoel in het hoofd.
Risicofactoren van bijna-flauwvallen
Aandoeningen
Een licht gevoel in het hoofd is in de meeste gevallen te wijten aan een tijdelijk tekort aan bloed of
zuurstof in de hersenen als gevolg van een bloeddrukdaling, snelle
uitdroging door
braken,
diarree of
koorts.
Andere oorzaken zijn:
Vaak komen ook bijkomende symptomen tot stand wanneer een onderliggend probleem aanwezig is, zoals
pijn op de borst,
hartkloppingen, een
verlies van spraak of een verandering van het gezichtsvermogen.
Omgevingsfactoren
Een presyncope is een soort prodroom van een syncope. Dit is mogelijk ook het gevolg van omgevingsfactoren.
Houding/positie
Ook enkele houdingen/posities leiden mogelijk tot bijna-flauwvallen:
- langdurig rechtstaan / lange tijd doorbrengen op de voeten
- te snel rechtop komen: Veel patiënten ervaren een licht gevoel in het hoofd als ze te snel opstaan vanuit een liggende of zittende positie. Vaak treft dit ouderen.

Roken leidt mogelijk tot een presyncope /
Bron: Geralt, Pixabay Levensstijl
Patiënten die maaltijden overslaan leiden sneller aan een presyncope. Het gevoel van bijna-flauwvallen wordt mogelijk ook uitgelokt door
overmatig alcoholgebruik.
Nicotine- of tabaksproducten en
drugs veroorzaken tot slot eveneens een licht gevoel in het hoofd voor onervaren gebruikers.
Medicatie
Een licht gevoel in het hoofd resulteert mogelijk uit het gebruik van
antihistaminica (
geneesmiddelen voor de behandeling van
allergische reacties), het gebruik van bloeddrukverlagende medicatie of uit het gebruik van sommige
antibiotica of
selectieve serotonineheropnameremmers. Verdovende middelen, zoals
codeïne, leiden ook een licht gevoel in het hoofd veroorzaken.
Warmte
Lichaamsbeweging in de warmte, teveel tijd doorbrengen in de hete zon en warme, benauwde kamers zijn mogelijk uitlokkende factoren van een licht gevoel in het hoofd.
Symptomen
Licht gevoel in hoofd
Een licht gevoel in het hoofd duidt op bijna-flauwvallen zonder effectief het bewustzijn te verliezen (
bewustzijnsverlies). Een licht gevoel in het hoofd is van korte (enkele seconden) of lange (enkele minuten) duur, of keert sporadisch ook terug. Het hoofd voelt hierbij mogelijk gewichtloos aan. Soms heeft de patiënt ook het gevoel dat de kamer draait of beweegt. Meestal verschijnt het symptoom wanneer de patiënt zit of rechtstaat. In liggende positie is dit teken minder vaak aanwezig.

Bijna-flauwvallen gaat mogelijk ook gepaard met wazig zien /
Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0)Andere tekenen
Ook treden mogelijk andere tekenen op:
Diagnose en onderzoeken
De arts doorloopt de
medische geschiedenis en de medicatiegeschiedenis, voert een lichamelijk onderzoek uit. Afhankelijk van de aanwezige symptomen, zijn nog één of meer onderzoeken nodig om de oorzaak van een presyncope op te sporen:
Behandeling van licht gevoel in het hoofd
De behandeling voor een licht gevoel in het hoofd hangt af van de oorzaak of het onderliggende probleem.

Veel water drinken verhelpt mogelijk een presyncope /
Bron: Jarmoluk, PixabayZelfzorg
Soms is een patiënt gebaat met zelfzorgmaatregelen, zoals het
drinken van veel water of andere vloeistoffen (tenzij een licht gevoel in het hoofd het gevolg is van
watervergiftiging want dan is het drinken van drinkwater vrij gevaarlijk). Verder moeten patiënten proberen iets suikerachtig te eten en te gaan liggen of zitten en de hoogte van het hoofd ten opzichte van het lichaam te verminderen (bijvoorbeeld door het hoofd tussen de knieën te plaatsen). Andere eenvoudige remedies zijn het vermijden van plotselinge veranderingen in houding tijdens zitten of liggen en het vermijden van fel licht. Ook omgevingsfactoren die mogelijk leiden tot dit symptoom, moet de patiënt indien mogelijk vermijden of beperken.
Professionele medische zorg
Als een patiënt niet in staat is om vloeistoffen binnen te houden door de misselijkheid of braken, is een intraveneuze (via een ader) vochttoediening nodig. Verder zet de arts mogelijk medicatie in om het onderliggend probleem aan te pakken: diuretica (
plaspillen),
anti-angstmedicatie,
medicijnen tegen misselijkheid en braken en geneesmiddelen die
migraine (aanvallen van een aura en/of
eenzijdige hoofdpijn) behandelen. Ook verwijst de arts de patiënt mogelijk door naar een fysiotherapeut waar hij evenwichtsoefeningen kan krijgen. Zeer sporadisch moet de arts het gehele of gedeeltelijke binnenoor verwijderen via een chirurgische ingreep. Dit gebeurt vooral bij herhaalde episodes.
Prognose
De meeste patiënten herstellen snel van een licht gevoel in het hoofd. Soms blijft de bloeddruk gedurende 15-30 minuten aanhoudend laag met bijbehorende zwakte. Patiënten voelen zich vaak de volgende dag helemaal ‘weggespoeld’.
Lees verder