Eetstoornissen: Anorexia, boulimie en binge eating disorder

Eetstoornissen: Anorexia, boulimie en binge eating disorder Eetstoornissen zijn een groep van aandoeningen waarbij een patiënt ongezonde eetgewoonten heeft met daarnaast vaak een ernstige nood of bezorgdheid over het eigen lichaamsbeeld. Er zijn drie hoofdtypen eetstoornissen met name anorexia nervosa, boulimia nervosa (boulimie) en binge eating disorder (vreetbuien). Vaak ontwikkelen deze psychische aandoeningen zich bij tieners en jongvolwassenen, en zijn meisjes vaker dan jongens getroffen. De oorzaak is niet bekend maar psychologische en medische problemen, zoals een laag zelfbeeld, depressie, angst, moeite met het omgaan met emoties en drugsmisbruik zijn wel geassocieerd met de ziekten. Een persoon uit de omgeving moet vaak letten op details om de symptomen van de eetstoornis op te merken, omdat een patiënt doorgaans goed in staat is het ongezonde gedrag te verbergen. Hulp zoeken is zeer belangrijk omdat onbehandeld mogelijk ernstige complicaties ontstaan.

Oorzaken en risicofactoren van eetstoornissen

Eetstoornissen zijn complexe aandoeningen waarvan de exacte oorzaak onbekend is anno oktober 2020, maar wellicht speelt een combinatie van biologische, psychologische en/of omgevingsfactoren een rol aan de totstandkoming van deze psychologische ziekte.

Biologische factoren

Eating Disorders Hope heeft op zijn website een lijst geplaatst van voorbeelden van biologische factoren met name genetica, onregelmatige hormoonfuncties en voedingstekorten.

Psychologische factoren

Voorbeelden van psychologische factoren zijn een negatief lichaamsbeeld en slecht zelfrespect.

Omgevingsfactoren

Ook omgevingsfactoren dragen bij aan de totstandkoming van eetstoornissen zoals:
  • beroepen en carrières die het dun zijn en gewichtsverlies bevorderen, zoals ballet en modellenwerk
  • culturele factoren en/of groepsdruk onder vrienden en collega's
  • esthetisch georiënteerde sporten, waarbij veel nadruk ligt op het behoud van een slank lichaam voor betere prestaties zoals roeien, duiken, ballet, gymnastiek, worstelen, langeafstandslopen
  • familiale- en kindertrauma's: seksueel misbruik van kinderen, een ernstig trauma
  • familiale problemen
  • stressvolle overgangen of levensveranderingen

Anorexia nervosa

Anorexia nervosa kenmerkt zich door gewichtsverlies dat vaak te wijten is aan overmatig diëten en overmatige lichaamsbeweging, soms tot op het punt van verhongering. Patiënten met anorexia voelen zich nooit mager genoeg en blijven zichzelf als 'vet' aanzien, zelfs als hebben ze al extreem veel gewicht verloren. Patiënten met anorexia nervosa hebben een extreme angst om aan te komen. Ze eten en oefenen vaak erg vaak, soms totdat ze uitgehongerd zijn. Ongeveer één op de drie tot de helft van de patiënten misbruiken laxeermiddelen of eten wel maar gaan dan braken. Patiënten met anorexia hebben een vervormd lichaamsbeeld en denken dat ze overgewicht hebben, terwijl ze in feite te licht zijn. Ze kunnen calorieën obsessief tellen en alleen kleine delen van bepaald specifiek voedsel toestaan. Als een patiënt met anorexia wordt geconfronteerd, zal hij vaak ontkennen dat er een probleem is. De tekenen van anorexia zijn in het begin mogelijk nog subtiel, omdat de ziekte zich geleidelijk ontwikkelt.

Volgende symptomen en gedragskenmerkend zijn typerend bij patiënten met anorexia:
  • dramatisch gewichtsverlies
  • gestopte menstruatie
  • het ontkennen van de extreme dunheid
  • klagen over constipatie of maagpijn
  • koude-intolerantie (sneller koud hebben)
  • losse, omvangrijke kleding dragen om gewichtsverlies te verbergen
  • maaltijden vermijden
  • maaltijden voor anderen bereiden maar ze zelf niet eten
  • obsessief bezig zijn met eten, diëten, calorieën tellen, etc.
  • opmerkingen maken over 'dik' zijn
  • overmatige lichaamsbeweging
  • weigering om bepaalde voedingsmiddelen te eten, zoals koolhydraten of vetten

Vaak merkt de omgeving niet dat patiënten lijden aan de eetstoornis omdat ze dit goed kunnen verbergen. Vermoedt iemand uit de omgeving dat een patiënt lijdt aan de ziekte, dan is het belangrijk om de patiënt te laten beoordelen door een arts. Indien onbehandeld leidt anorexia tot ernstige complicaties zoals ondervoeding en orgaanfalen. Dankzij een goede behandeling krijgen de meeste patiënten met anorexia nervosa weer een normaal gewicht en verbeteren de symptomen die tot stand zijn gekomen door de psychische aandoening.

Boulimia nervosa (boulimie)

Boulimie (boulimia nervosa) is een eetstoornis waarbij een patiënt cycli van extreem overeten (binge eating disorder, vreetbuien) kent, die gevolgd worden door compenserend gedrag voor het overeten, meestal in de vorm van braken of het gebruik van laxeermiddelen, vasten of overmatig sporten. Vaak is de psychische aandoening geassocieerd met gevoelens van een verlies van controle over eten. Meestal hebben patiënten met boulimie een normaal gewicht, maar deze patiënten hebben vaak wel – net zoals bij anorexia – een intense angst om aan te komen in gewicht. Daarnaast hebben deze patiënten een verstoord lichaamsbeeld. Ze zien zichzelf als ‘dik’ en willen wanhopig afvallen. Patiënten met deze aandoening zijn eveneens goed in het verbergen van de typische gedragingen die gepaard gaan met boulimie.

Volgende symptomen komen vaak voor:
  • bewijs van compenserend gedrag, zoals naar het toilet gaan na de maaltijd, geluiden of geuren van overgeven, of pakketten van laxeermiddelen of diuretica (plaspillen)
  • bewijs van eetaanvallen, waaronder het in korte tijd verdwijnen van grote hoeveelheden voedsel of het vinden van veel lege voedselverpakkingen of blikken
  • constant diëten
  • het overmatig gebruik van mondspoeling
  • het overslaan van maaltijden of het eten van zeer kleine porties
  • klagen over ‘dik’ zijn
  • met littekens bedekte knokkels door het herhaaldelijk veroorzaakt braken
  • overmatige lichaamsbeweging
  • slordige kleding dragen om het lichaam te verbergen

Indien onbehandeld leidt boulimie tot langdurige gezondheidsproblemen zoals abnormale hartritmes, slokdarmbloedingen als gevolg van overmatige reflux door maagzuur, gebitsproblemen en nierproblemen. De behandeling gebeurt meestal succesvol met behulp van cognitieve gedragstherapie (vorm van psychotherapie), bepaalde anticonvulsieve geneesmiddelen, antidepressiva of combinaties van deze therapieën.

Binge eating disorder (vreetbuien)

Bij binge eating disorder krijgen patiënten te maken met regelmatige afleveringen van extreme vreetbuien en gevoelens van een verlies van controle over eten. Net als patiënten met boulimie voelen patiënten zich tijdens deze vreetbuien vaak onbeheersbaar en voelen ze zich later schuldig en beschaamd. Patiënten komen hierdoor terecht in een vicieuze cirkel waarbij ze zich zorgen maken over hun gedrag, maar daardoor juist nog meer gaan eten. Deze patiënten hebben geen compenserend gedrag, waardoor ze vaak lijden aan overgewicht of obesitas. Vrouwen zijn hierbij net zo vaak als mannen aangetast. De meeste patiënten krijgen voor het eerst met de eetbuistoornis te maken wanneer ze rond de 25 jaar zijn. Patiënten jonger dan zestig jaar zijn het vaakst aangetast.

Veel voorkomende symptomen van eetbuistoornis zijn:
  • constant diëten, maar zelden afvallen
  • een bewijs van eetaanvallen, zoals het snel verdwijnen van grote hoeveelheden voedsel of het vinden van veel lege voedselverpakkingen of blikken
  • het overslaan van maaltijden
  • slordige kleding dragen om het lichaam te verbergen
  • voedsel hamsteren of grote hoeveelheden voedsel op vreemde plaatsen verstoppen

Vreetbuien leiden tot obesitas wat onbehandeld mogelijk leidt tot gezondheidscomplicaties. Gedragsverminderingsprogramma’s zijn inzetbaar voor het verliezen van gewicht alsook om de eetbuien onder controle te krijgen. Verder zijn medicijnen beschikbaar voor het behandelen van een eetbuistoornis. Omdat veel patiënten met binge eating disorder lijden aan een depressie, zijn ook antidepressiva en psychotherapie voorhanden.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat zijn de symptomen van het Binge Eating disorderHet Binge Eating Disorder is een eetstoornis die veel lijkt op de twee andere eetstoornissen Anorexia Nervosa en Boulimi…
Binge eating en de rol van gezamelijke maaltijdenBinge eating en de rol van gezamelijke maaltijdenBinge eating disorder is een eetstoornis waarbij men in een korte periode een grote hoeveelheid voedsel tot zich neemt.…
Eetstoornis NAOEetstoornis NAODe eetstoornis NAO (niet anders omschreven) is de diagnose die gesteld wordt als patiënten niet aan alle criteria van ee…
De verschillende soorten eetstoornissenEetstoornissen zijn psychische ziekten die leiden tot abnormale eetpatronen die een negatief effect hebben op de gezondh…

Voeding en ooggezondheid: Goede voedingsmiddelen voor ogenVoeding en ooggezondheid: Goede voedingsmiddelen voor ogenWanneer het gezichtsvermogen achteruit gaat, schrijven mensen dit vaak toe aan de veroudering of oogvermoeidheid. Vaak e…
Cold shock: in shock door te koud waterCold shock: in shock door te koud waterEr zijn verschillende soorten shocks die het menselijk lichaam ernstig kunnen beschadigen. Een van de bekendste is de al…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 7 juli 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 201
  • Eating disorders, https://healthyfamilies.beyondblue.org.au/age-13/mental-health-conditions-in-young-people/eating-disorders
  • Eating disorders, https://medlineplus.gov/eatingdisorders.html
  • Eating disorders, https://www.nimh.nih.gov/health/topics/eating-disorders/index.shtml
  • Eating Disorders: Causes, Symptoms, Signs & Treatment Help, https://www.eatingdisorderhope.com/information/eating-disorder
  • Signs of an Eating Disorder, https://www.webmd.com/mental-health/eating-disorders/signs-of-eating-disorders#1
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 08-10-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.