Binge eating disorder: Eetbuistoornis met vreetbuien

Periodes van overmatig veel eten zijn voor de meeste mensen bekend, bijvoorbeeld op vakantie of tijdens een speciale gelegenheid. Sommige patiënten lijden echter aan een eetstoornis waarbij ze episodes hebben waarbij ze dwangmatig eten, ook al zitten ze vol. Deze psychische aandoening staat bekend als binge eating disorder (vreetbuien). De patiënt eet bij de eetbuistoornis veel en snel, ook al heeft hij geen honger. Meestal lijdt de patiënt hierdoor aan overgewicht. De patiënt schaamt zich hiervoor. Hulp is beschikbaar in de vorm van het praten met een psychiater of een psycholoog, medicijnen en emotionele steun van familie en vrienden.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen: Eetbuien met daarna schuldgevoel
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties door dwangmatig overmatig eten
• Preventie

Epidemiologie

Binge eating disorder komt wereldwijd voor en kan op elke leeftijd beginnen. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, hoewel het ook bij mannen kan optreden. Studies tonen aan dat de aandoening vaak begint in de adolescentie of vroege volwassenheid, maar het kan op latere leeftijd beginnen. De prevalentie varieert, maar sommige studies schatten dat ongeveer 2-3% van de bevolking lijdt aan binge eating disorder. Er zijn aanwijzingen dat de aandoening in sommige families vaker voorkomt, wat suggereert dat genetische factoren een rol kunnen spelen.

Oorzaken

Het is anno september 2024 niet volledig duidelijk waarom sommige mensen een eetbuistoornis ontwikkelen. Er wordt aangenomen dat een combinatie van genetische, biologische, psychologische en omgevingsfactoren een rol speelt. Genetische aanleg kan bijdragen aan de ontwikkeling van de stoornis, evenals chemische onbalans in de hersenen, zoals verstoorde niveaus van neurotransmitters zoals serotonine en dopamine. Psychologische factoren zoals een laag zelfbeeld, perfectionisme, en stress kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van binge eating disorder. Ook trauma of emotioneel misbruik in de kindertijd kan een rol spelen.

Risicofactoren

Patiënten met obesitas hebben een hoger risico op het ontwikkelen van een eetbuistoornis, maar ook personen met een normaal gewicht kunnen binge eating disorder ervaren. Ongeveer 75% van de patiënten met obesitas lijdt aan deze eetstoornis. Moeilijkheden met het reguleren van emoties kunnen ook bijdragen aan de stoornis, waarbij voeding gebruikt wordt als troost of beloning. Het overslaan van maaltijden en andere ernstige diëten kunnen leiden tot terugval in vreetbuien. De aandoening komt vaak voor in combinatie met depressie en angststoornissen. Mogelijk spelen hersenchemicaliën of het metabolisme (de manier waarop het lichaam voedsel gebruikt) een rol bij de totstandkoming van binge eating disorder. Het komt ook voor in sommige families, wat wijst op een mogelijke genetische predispositie. Vrouwen hebben meer kans dan mannen om de stoornis te ontwikkelen. Sommige patiënten hebben een voorgeschiedenis van emotioneel of fysiek misbruik of verslavingen zoals alcoholisme.

Symptomen: Eetbuien met daarna schuldgevoel

Patiënten met binge eating disorder vertonen vaak een combinatie van de volgende symptomen:

• Alleen eten zodat niemand de hoeveelheid voedsel ziet die de patiënt eet
• De hoeveelheid eten niet kunnen bepalen
• Gemiddeld één keer per week gedurende drie maanden een eetbui
• Genoeg eten om ongemakkelijk vol te zijn
• Meer voedsel dan anderen in dezelfde situatie eten
• Stress en angst kunnen alleen verlicht worden door te eten
• Te veel eten, zelfs wanneer honger afwezig is (verlies van eetlust)
• Veel sneller dan normaal eten
• Voedsel opslaan om stiekem op een later tijdstip te consumeren
• Zich boos voelen na een vreetbui
• Zich schuldig of depressief voelen over het eten of walgen van zichzelf

Patiënten met een eetbuistoornis proberen in tegenstelling tot boulimie (oncontroleerbare vreetbuien en compenserend gedrag) niet over te geven na te veel eten.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van binge eating disorder kunnen onder meer zijn:

• Herhaaldelijke episodes van overmatig eten met een verlies van controle
• Ernstige schuldgevoelens, schaamte of depressieve symptomen na het eten
• Frequente gewichtstoename of moeite met gewichtsbeheersing
• Onderliggende angst- of depressieve stoornissen

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt de patiënt diverse vragen over eetgewoonten, zoals:

• Blijft de patiënt eten nadat hij zich ongemakkelijk en vol voelt?
• Eet de patiënt snel?
• Heeft de patiënt gelogen over de hoeveelheden die hij eet?
• Hoe voelt de patiënt zich over de hoeveelheid die hij eet?
• Kan de patiënt stoppen met eten als hij begint te eten?
• Wil de patiënt alleen eten en waarom?

Patiënten met eetstoornissen proberen dit vaak te verbergen. Het is echter belangrijk om bij een eetstoornis zoals binge eating disorder open te zijn naar de arts. De arts classificeert binge eating als mild als het één tot drie keer per week voorkomt. Bij matige vreetbuien heeft de patiënt vier tot zeven keer per week een eetbui. Bij ernstige binge eating disorder heeft de patiënt acht tot dertien keer per week vreetbuien. Wanneer dit meer dan veertien keer per week plaatsvindt, wordt gesproken van een extreme eetbuistoornis.

Behandeling

Zelfzorg

Meditatie, lichaamsbeweging, massagetherapie en ontspanningstechnieken kunnen helpen om stress te verlichten, wat een belangrijke risicofactor is voor eetbuien. Daarnaast is het verstandig om gezond te eten. Hierbij kunnen de arts, therapeut en/of voedingsdeskundige adviezen geven. Bij diabetici of patiënten met een hoog cholesterolgehalte is het belangrijk om de voedingsstijl te herzien, aangezien bepaalde voedingsmiddelen mogelijk beperkt of geschrapt moeten worden.

Professionele medische zorg

De arts kan soms medicijnen voorschrijven om het verlangen naar eetbuien te onderdrukken. Een psychiater of psycholoog kan cognitieve gedragstherapie (een vorm van psychotherapie) aanbieden, zodat de patiënt leert omgaan met de gedachten over eten. Ook kunnen gezinsleden betrokken worden bij het behandelproces, zodat ze meer over de aandoening kunnen leren, stressfactoren thuis kunnen herkennen en de patiënt beter kunnen ondersteunen. Een steungroep of contactgroep kan nuttig zijn voor patiënten. Als de patiënt ook een depressie of angst ervaart, kan de arts antidepressiva of andere medicijnen voorschrijven. Tot slot zijn er medicijnen beschikbaar om gewicht te verliezen.

Prognose

De meeste patiënten kunnen de eetstoornis overwinnen met behulp van behandeling. Het herstelproces kan tijd kosten, en patiënten moeten geduldig zijn met zichzelf. Soms moeten patiënten tegenslagen verwerken, maar ze leren uiteindelijk meer controle over hun eetgedrag te krijgen.

Complicaties door dwangmatig overmatig eten

Patiënten kunnen complicaties door obesitas of ongezond eten ervaren, zoals:

• Diabetes mellitus (suikerziekte) type 2
• Een depressie en/of angststoornis
• Galblaasaandoeningen
• Hoge bloeddruk
• Gewrichtspijn
• Hartaandoeningen
• Verhoogde hoeveelheid geconsumeerd voedsel
• Onregelmatige menstruatieperioden
• Slapeloosheid of slaapapneu
• Spierpijn
• Spijsverteringsproblemen

Preventie

Preventie van binge eating disorder richt zich op het vermijden van risicofactoren en het bevorderen van gezonde eetgewoonten en emotionele regulatie. Dit kan onder meer het volgende omvatten:

• Het ontwikkelen van gezonde copingmechanismen voor stress en emoties
• Het vermijden van extreme diëten en het behouden van een gebalanceerde voeding
• Regelmatige lichamelijke activiteit en het bevorderen van een gezonde levensstijl
• Het zoeken naar professionele hulp bij tekenen van eetstoornissen of emotionele problemen
• Het ondersteunen van een ondersteunend sociaal netwerk en het betrekken van familie en vrienden bij het herstelproces

Het bevorderen van bewustzijn over binge eating disorder kan ook helpen om vroege tekenen van de aandoening te herkennen en tijdig hulp te zoeken.

Lees verder

• Anorexia nervosa: Eetstoornis met verstoord lichaamsbeeld
• Boulimie: Oncontroleerbare vreetbuien en compenserend gedrag
• Eetstoornissen: Anorexia, boulimie en binge eating disorder