Bleke huidskleur (pallor): Oorzaken van bleekheid van huid

Bij mensen met bleekheid (pallor) is de normale huidskleur of de kleur van de slijmvliezen bleker (witter) dan normaal. Wanneer deze bleekheid niet gepaard gaat met bleke lippen, een bleke tong, bleke handpalmen, een bleke binnenkant van de mond en/of een bleek oogbindvlies, kan dit minder ernstig zijn en mogelijk geen behandeling vereisen. Sommige mensen hebben van nature een blekere huidskleur, zoals in vele Noord-Europese landen. Ook een gebrek aan blootstelling aan zonlicht, blootstelling aan kou of het overlijden kunnen leiden tot pallor. Naast de normale en natuurlijke oorzaken van bleekheid, zijn er echter ook verschillende ziekten die verantwoordelijk kunnen zijn voor een bleke huidskleur.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van bleekheid
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen van bleke huid
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Algemene prevalentie

Bleke huidskleur komt wereldwijd voor en kan afhankelijk van de regio verschillende oorzaken hebben, zoals voedingstekorten of infectieziekten. In ontwikkelingslanden is bleke huidskleur vaak gerelateerd aan ijzertekort en bloedarmoede, terwijl het in westerse landen meestal door chronische ziekten of genetische factoren veroorzaakt wordt.

Geslachtsverschillen

Vrouwen vertonen vaker symptomen van bleke huidskleur dan mannen, vooral vanwege hogere risico’s op bloedarmoede door menstruatie en zwangerschap. Regelmatige medische opvolging voor vrouwen met deze risicofactoren is dan ook essentieel om bloedarmoede tijdig te diagnosticeren en te behandelen.

Leeftijdsgebonden verschillen

Bij ouderen komt bleke huidskleur vaak voor vanwege leeftijdsgerelateerde aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en chronische nierziekte. Deze aandoeningen kunnen de doorbloeding of zuurstofvoorziening naar de huid verminderen, wat resulteert in een bleke huidskleur.

Mechanisme

Verminderde doorbloeding

Een bleke huidskleur kan ontstaan door een verminderde doorbloeding, zoals bij koud weer of vasoconstrictie. Bij vasoconstrictie vernauwen de bloedvaten zich, wat minder bloed en dus minder kleur aan de huid geeft. Dit mechanisme is vaak tijdelijk en kan op gang komen als een beschermingsreactie.

Bloedarmoede en zuurstoftransport

Bij bloedarmoede is er een tekort aan rode bloedcellen of hemoglobine, wat leidt tot minder zuurstoftransport in het lichaam. Zuurstofarm bloed geeft de huid een blekere tint. Het lichaam kan hierdoor verschillende compensatiemechanismen activeren, zoals het verhogen van de hartslag, om het zuurstofgebrek te compenseren.

Verlies van pigment

Hoewel bleke huidskleur doorgaans niet gerelateerd is aan pigmentverlies, kan bij sommige aandoeningen zoals albinisme een genetische mutatie ervoor zorgen dat er onvoldoende melanine wordt geproduceerd, waardoor de huid een zeer bleke tint krijgt.

Oorzaken van bleekheid

Bleekheid kan ontstaan door een verminderde bloedtoevoer naar de huid of door een verminderd aantal rode bloedcellen (bloedarmoede). Het is belangrijk om te onderscheiden dat bleekheid van de huid niet hetzelfde is als een verlies van pigment. Bleekheid is gerelateerd aan de bloedcirculatie in de huid, niet aan de afgifte van melanine. Sommige mensen verwarren het verlies van huidpigmentatie, zoals bij albinisme, met bleekheid. Ook vitiligo, een huidaandoening waarbij witte vlekken op de huid ontstaan, wordt door artsen niet als bleekheid beschouwd.

Veel verschillende ziekten kunnen leiden tot bleekheid. De meest voorkomende oorzaken zijn:

• Angst en stress
• Bevriezing
• Bloedarmoede en bloedverlies, zoals:
• Aplastische anemie: bloedarmoede door beenmergfalen
• Fanconi anemie: tekort aan alle soorten bloedcellen en afwijkingen
• Ferriprieve anemie: bloedarmoede door ijzertekort
• Leukopenie: verlaagd aantal witte bloedcellen (leukocyten)
• Maagbloeding: symptomen van bloedbraken en zwarte ontlasting
• Mallory-Weiss-syndroom: scheur met bloeding in de slokdarm
• Pernicieuze anemie: falen van vitamine B12-absorptie met vitamine B12-tekort als gevolg
• Sikkelcelanemie: een aandoening van de rode bloedcellen
• Diepe veneuze trombose: pijn en zwelling aan het been of bekken
• Infecties, zoals:
• Atrofische gastritis: infectie en verschrompeling van de maag
• Babesiosis: infectie door een besmette teek
• Endocarditis: ontsteking van de binnenkant van het hart
• Pancreatitis: ontsteking van de alvleesklier met buikpijn
• Een lage bloedsuikerspiegel (hypoglykemie)
• Een schok (gevaarlijk lage bloeddruk)
• Kanker, zoals:
• Acute lymfatische leukemie (ALL): acute vorm van bloedkanker
• Acute myeloïde leukemie (AML): acute vorm van bloedkanker
• Chronische lymfatische leukemie (CLL): een vorm van bloedkanker
• Neuroblastoom: kanker van zenuwcellen bij kinderen
• Rhabdomyosarcoom: kanker in spierweefsel bij kinderen
• Ziekte van Kahler: kanker van plasmacellen met botpijn

Risicofactoren

Chronische ziekten

Chronische ziekten zoals nierfalen, hartfalen en chronische infecties verhogen het risico op een bleke huidskleur door aanhoudende verminderde doorbloeding of onvoldoende zuurstoftransport in het lichaam. Patiënten met deze ziekten moeten regelmatig gecontroleerd worden om bleke huidskleur als symptoom vroegtijdig te herkennen.

Voedingsdeficiënties

Tekorten aan ijzer, vitamine B12 en foliumzuur zijn belangrijke risicofactoren voor een bleke huidskleur. Deze nutriënten zijn nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen, en een tekort kan leiden tot bloedarmoede. Voedingsaanpassingen kunnen helpen om deze tekorten aan te vullen en zo het risico op bleke huidskleur te verminderen.

Medicijngebruik

Sommige medicijnen, zoals chemotherapie of immunosuppressiva, kunnen als bijwerking bloedarmoede veroorzaken en daarmee bijdragen aan een bleke huidskleur. Patiënten die deze medicijnen gebruiken, dienen hun bloedwaarden regelmatig te laten controleren om deze bijwerking tijdig te signaleren.

Risicogroepen

Ouderen

Ouderen hebben door afname van de nier- en leverfunctie een verhoogd risico op bleke huidskleur. Deze afname kan leiden tot een verminderde productie van rode bloedcellen. Ouderen worden vaak geadviseerd om regelmatig hun bloedwaarden te laten controleren om tekorten tijdig op te sporen.

Zwangere vrouwen

Tijdens de zwangerschap hebben vrouwen een verhoogde behoefte aan ijzer en andere nutriënten. Indien deze behoefte niet wordt aangevuld, kan dit leiden tot bloedarmoede en bleke huidskleur. Zwangere vrouwen wordt aangeraden om ijzer- en foliumzuursupplementen te nemen ter preventie van bloedarmoede.

Patiënten met een laag inkomen

Patiënten met een beperkt inkomen lopen een verhoogd risico op voedingsdeficiënties door een gebrek aan toegang tot voedzaam voedsel, wat kan leiden tot een bleke huidskleur. Toegang tot betaalbare, voedzame voedingskeuzes en begeleiding van een voedingsdeskundige kan helpen om deze risico’s te verminderen.

Symptomen van bleke huid

Een bleke huidskleur kan het hele lichaam beïnvloeden of slechts een ledemaat aantasten. Bleekheid is het duidelijkst zichtbaar op het gezicht, het oogbindvlies, de binnenkant van de mond en de nagels. Bleekheid gaat vaak gepaard met bloedarmoede, waarvan de symptomen een lage bloeddruk (hypotensie), bewustzijnsverlies, een versnelde hartslag (tachycardie), kortademigheid en pijn op de borst kunnen zijn. Bij buikpijn, ademhalingsproblemen, pijn aan een ledemaat, pijn op de borst, bloed braken, bloedingen uit het rectum, koorts en flauwvallen, is het raadzaam om een arts te raadplegen. Ook bij acute bleekheid (plotseling ontstaan) is onmiddellijke medische zorg nodig. Wanneer een patiënt last heeft van bleekheid, lage bloeddruk, een snelle pols en zwakte, kan dit wijzen op een ernstige aandoening en is het belangrijk om snel een arts te consulteren. Een inwendige bloeding kan ook optreden, wat zich kan uiten in buikpijn en een gevoelige buik.

Alarmsymptomen

Vermoeidheid en duizeligheid

Bleke huidskleur in combinatie met extreme vermoeidheid en duizeligheid kan wijzen op ernstige bloedarmoede of andere aandoeningen die het zuurstoftransport belemmeren. In dergelijke gevallen is spoedige medische opvolging cruciaal om de oorzaak vast te stellen en gepaste behandeling in te zetten.

Hartkloppingen en kortademigheid

Symptomen zoals hartkloppingen en kortademigheid in combinatie met een bleke huidskleur kunnen duiden op een ernstig tekort aan zuurstof in het bloed. Dit kan gevaarlijk zijn en vereist onmiddellijke controle en mogelijk verdere behandeling.

Onverklaard gewichtsverlies

Onverklaard gewichtsverlies samen met bleke huidskleur kan wijzen op een onderliggende ziekte zoals kanker of chronische infecties. Patiënten die deze symptomen ervaren, moeten direct medisch advies inwinnen.

Diagnose en onderzoeken

Pallor kan met het blote oog worden vastgesteld, hoewel het bij mensen met een donkere huid moeilijker te diagnosticeren kan zijn. Bij hen kan de diagnose alleen worden bevestigd door het inspecteren van het oogbindvlies en de mondbekleding. De arts zal verschillende tests uitvoeren, zoals een uitgebreid bloedonderzoek, een urineonderzoek, een stoelgangsonderzoek, een röntgenfoto, echografie en/of CT-scan van de buik, een elektrocardiografie (hartfilmpje) en een arteriografie (beeldvormend onderzoek waarbij een kleurstof in een slagader van een ledemaat wordt ingespoten, zodat mogelijke verstoppingen zichtbaar worden).

Behandeling

De behandeling van bleekheid hangt af van de onderliggende oorzaak. Indien een specifieke ziekte de oorzaak is, zal de arts deze behandelen met medicatie, medische behandelingen of een operatie. In sommige gevallen kan het aanvullen van ijzer, vitamine B12, vitamine D of foliumzuur voldoende zijn. Daarnaast wordt vaak aangeraden om een gezonde en evenwichtige voeding te volgen om de algemene gezondheid te verbeteren.

Prognose

Afhankelijk van de oorzaak

De prognose bij bleke huidskleur is sterk afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bij voedingsdeficiënties is de prognose doorgaans gunstig als de tekorten worden aangevuld. Bij chronische ziekten is de prognose vaak afhankelijk van het verloop en de behandeling van de ziekte zelf.

Invloed van therapietrouw

Bij patiënten die hun medische adviezen goed opvolgen, zoals het nemen van voorgeschreven ijzersupplementen of voedingsaanpassingen, is de kans op verbetering aanzienlijk. Therapie kan ervoor zorgen dat symptomen verminderen en de bleke huidskleur terug normaliseert.

Risico op complicaties

Indien onbehandeld, kan bleke huidskleur veroorzaakt door bloedarmoede of chronische ziekten leiden tot ernstige complicaties. Vroege interventie en regelmatige opvolging kunnen echter de vooruitzichten aanzienlijk verbeteren.

Complicaties

Hart- en vaatproblemen

Bloedarmoede, die vaak gepaard gaat met bleke huidskleur, kan de belasting op het hart verhogen. Dit kan leiden tot complicaties zoals hartfalen, vooral bij patiënten met al bestaande hartproblemen. Regelmatige controle van bloedwaarden kan helpen om deze complicaties te voorkomen.

Verhoogd risico op infecties

Bij ernstige bloedarmoede en bleke huidskleur kan het immuunsysteem verzwakt raken, waardoor patiënten vatbaarder worden voor infecties. Patiënten met chronische anemie wordt geadviseerd om voorzorgsmaatregelen te nemen om infecties te voorkomen.

Chronische vermoeidheid en afname van levenskwaliteit

Onbehandelde oorzaken van bleke huidskleur, zoals bloedarmoede, kunnen leiden tot chronische vermoeidheid en een afname in de kwaliteit van leven. Het behandelen van de onderliggende oorzaak kan helpen om deze symptomen te verminderen en de algehele gezondheid te verbeteren.

Preventie

Gezond voedingspatroon

Een uitgebalanceerd voedingspatroon rijk aan ijzer, vitamine B12 en foliumzuur kan helpen om het risico op bloedarmoede en daarmee bleke huidskleur te verminderen. Het aanpassen van het voedingspatroon volgens de specifieke behoeften van de patiënt is essentieel, vooral voor risicogroepen zoals zwangere vrouwen en ouderen.

Regelmatige medische controle

Voor risicogroepen zoals ouderen en patiënten met chronische ziekten is regelmatige controle van bloedwaarden belangrijk om tijdig in te grijpen bij beginnende bloedarmoede. Hiermee kunnen symptomen vroeg worden opgespoord en behandeld, wat bijdraagt aan het voorkomen van complicaties.

Voorlichting en begeleiding

Voorlichting over risicofactoren en begeleiding bij voedingsaanpassingen door een diëtist of arts kan helpen om het risico op bleke huidskleur te verlagen. Dit is vooral belangrijk voor patiënten met een verhoogd risico door genetische factoren of chronische aandoeningen.