Echografie: Beeldvormend onderzoek via ultrageluid door arts
Echografie linken heel wat mensen meteen met een zwangere vrouw die via dit onderzoek een beeld te zien krijgt van haar ongeboren kind. Echografie valt echter nog veel breder in te zetten. Echografie is een vorm van een beeldvormend onderzoek. Hierbij maakt de arts gebruik van hoogfrequente geluidsgolven om beelden van organen en structuren in het lichaam te visualiseren. Een apparaat dat werkt met geluidsgolven maakt beelden waardoor de arts in staat is om organen in het lichaam te onderzoeken. Het apparaat stuurt hoogfrequente geluidsgolven die weerkaatsen op lichaamsstructuren. Een computer ontvangt de golven en maakt hiervan een beeld.
Synoniemen echografie
Echografie is eveneens gekend onder deze synoniemen:
Werking beeldvormend onderzoek: Teruggekaatst geluid
Geluid absorberen en terugkaatsen
Bij echografie maakt de arts via een toestel gebruik van hoogfrequent geluid, dat voor de patiënt niet hoorbaar is. Geluidsgolven gaan door de huid heen naar een orgaan. Het echoapparaat vangt vervolgens het teruggekaatste geluid weer op. Dit geluid verschilt naargelang het soort weefsel. Zo absorberen lucht en bot vrijwel geen geluid, zodat het toestel veel geluidsgolven terugkaatst. Daarentegen absorberen bloed en vocht veel geluid waardoor vrijwel niets terugkaatst. Dankzij deze absorptie- en terugkaatsingsverschillen krijgt de arts van het onderzochte orgaan bewegende beelden te zien op een computerscherm. Traditionele echografie omvat het maken van 2D-beelden, maar 3D-beelden en zelfs 4D-beelden zijn reeds voorhanden.
Doppler
Soms gaat een echografie gepaard met een Doppleronderzoek.
Doppler-echografie is een speciale ultrageluidstechniek waardoor de arts in staat is om de bloedstroom door de slagaders en aders te bekijken en beoordelen in de buik, de armen, de benen, de nek en/of de
hersenen (bij kinderen) of in verschillende lichaamsorganen zoals de lever of de nieren.
Indicatie onderzoek via echografie
Diagnose van aandoening
Echografie is mogelijk bij onderzoek van de alvleesklier (het pancreas), de
baarmoeder, de blaas, de borst, de buik (
abdominale echografie), de eierstokken, de galblaas, de hersenen (bij
zuigelingen), de heupen (bij zuigelingen), de lever, de milt, de nieren, de ogen (
oogechografie), de prostaat (
prostaatechografie) en het scrotum (testikels), de schildklier en bijschildklieren, het bekken, het hart en de bloedvaten en het ongeboren kind (de foetus) bij zwangere vrouwen (
zwangerschapsechografie). De arts spoort hiermee een infectie, zwelling en de bron van
pijn op. In combinatie met Doppleronderzoek merkt hij verstoppingen in de bloedstroom (stolsels), tumoren, vernauwde bloedvaten (
vasoconstrictie) en bloedtoevoerproblemen op.
Hulp bij behandeling
De arts zet echografie bovendien in bij de behandeling van naaldbiopsieën (zoals bijvoorbeeld een long naaldbiopsie).
Tegenindicatie onderzoek via echografie
Lucht bevattende organen zoals darmen en longen of organen die omgeven zijn door botweefsel zoals hersenen, zijn moeilijk echografisch te onderzoeken. Hiervoor voert de arts een
CT-scan of een
MRI-scan uit bij de patiënt.
Voor het onderzoek via ultrasoon geluid
Voorbereidingen
De patiënt hoeft voor de meeste onderzoeken via echografie geen speciale voorbereidingen te treffen.
Praktisch
De voorbereidingen variëren sterk, afhankelijk van het orgaan dat de arts wil onderzoeken. Af en toe moet de patiënt nuchter zijn voor het onderzoek, terwijl bij een ander onderzoek de patiënt juist erg veel moet drinken voor het onderzoek. Dit bespreekt de patiënt met zijn behandelend arts voor het onderzoek. De patiënt komt daarnaast best met comfortabele, loszittende kleding naar het onderzoek. Af en toe is het nodig om net voor het onderzoek sieraden te verwijderen, maar dit hoort hij vlak voor het onderzoek van de arts of verpleegkundige. Het onderzoek kent een tijdsduur van gemiddeld dertig minuten tot één uur, afhankelijk van het te onderzoeken gebied.
Tijdens het onderzoek door de arts: Gebruikt van transducer
De patiënt gaat liggen op een onderzoekstafel. De arts brengt vervolgens een heldere gel op waterbasis aan op de huid van het te onderzoeken gebied van de patiënt. Dit voelt mogelijk wat koud en nat aan, maar is niet schadelijk of pijnlijk. De gel helpt bij het doorgeven van de geluidsgolven. De arts gebruikt een apparaatje dat hij vasthoudt in de hand (transducer, transductor) om het gebied te onderzoeken. De transducer verplaatst hij voorzichtig op de met gel ingesmeerde huid. Soms vraagt de arts aan de patiënt om van positie te veranderen. Aan het echoapparaat is een computer aangesloten. Op deze manier is de arts in staat om andere lichaamsgebieden te bekijken en beoordelen.
Na het onderzoek
De patiënt mag na het onderzoek meteen naar huis en aan het verkeer deelnemen. Indien hij in het ziekenhuis verblijft, mag hij terug naar de afdeling. Normaal gezien is er geen hersteltijd.
Resultaten van patiënten
De resultaten zijn afhankelijk van het te oordelen gebied. Bij een zwangerschapsechografie krijgt de zwangere vrouw meestal meteen de resultaten te horen. Bij diagnostisch onderzoek verkrijgt de arts reeds informatie over de werking van de organen tijdens het onderzoek. Hij bekijkt en beoordeelt de resultaten en maakt hiervan een uitgebreid verslag. Vervolgens bezorgt hij dit verslag aan de behandelende arts van de patiënt. De behandelende arts geeft op zijn beurt de volledige uitslag mee aan de patiënt. Het is afhankelijk per ziekenhuis wanneer de patiënt terugkomt naar de behandelende arts voor de bespreking van de resultaten, maar in de meeste ziekenhuizen zijn de resultaten vrijwel meteen bekend.
Normale resultaten
De arts vindt bij normale resultaten geen afwijkingen van de organen en weefsels.
Abnormale resultaten
Eventuele afwijkende resultaten zijn afhankelijk van het onderzochte lichaamsdeel.
Risico’s onderzoek via ultrageluid bij de patiënt
Aan een echografie zijn geen risico’s of bijwerkingen verbonden. In tegenstelling tot een
radiografisch onderzoek gebruikt de onderzoekstechniek geen ioniserende straling.
Voordelen echografie voor patiënten
In tegenstelling tot een röntgenfoto (radiologisch onderzoek) of CT-scan, maakt deze onderzoekstechniek geen gebruik van ioniserende straling waardoor het onderzoek veilig is en vaak opnieuw in te zetten is. Daarnaast is het onderzoek pijnloos en meestal ook snel.
Lees verder