Vasoconstrictie: Bloedvatvernauwing (vernauwde bloedvaten)

Vasoconstrictie duidt op de vernauwing (constrictie) van de bloedvaten. Diverse aandoeningen maar ook medicatiegebruik en andere omgevingsfactoren verhogen de kans op deze toestand. Door de vernauwde bloedvaten is de bloedstroom vertraagd of geremd. Hierdoor krijgt de patiënt een bleke huidskleur en heeft hij het koud. Daarnaast zijn andere symptomen mogelijk. Een verandering in de levensstijl en medicatie zijn de belangrijkste behandelingsmethoden voor de vernauwde bloedvaten. Hierdoor is het mogelijk om ernstige complicaties zoals een amputatie van een ledemaat of een hartaanval te voorkomen.

• Aandoeningen en vernauwde bloedvaten
• Omgevingsfactoren en vernauwing van de bloedvaten
• Medicijnen
• Stoffen
• Voeding
• Symptomen
• Behandeling van vasoconstrictie
• Complicaties van bloedvatvernauwing

Aandoeningen en vernauwde bloedvaten

Enkele aandoeningen zorgen voor een vaatvernauwing:

• angst
• de ziekte van Buerger: zwelling en ontsteking van de bloedvaten met pijn en huidzweren aan voeten en handen
• de ziekte van Raynaud: kleine slagaders vernauwen en beperken de bloedtoevoer naar de huid (wijzigingen van de huidskleur wat gepaard gaat met koude en pijn)
• migraine: ernstige hoofdpijn, gepaard gaand met misselijkheid en visusproblemen
• ontstekingsziekten: aandoeningen met een ernstige ontsteking
• posttraumatische dystrofie: pijn, zwelling en vasomotorische disfunctie van een ledemaat
• stress

Omgevingsfactoren en vernauwing van de bloedvaten

Medicijnen

Vasoconstrictie resulteert mogelijk uit medicatiegebruik:

• amfetaminen
• antihistaminica (bestrijden een allergische reactie)
• decongestiva, inclusief pseudo-efedrine (medicijnen die de zwelling van de neusslijmvliezen verminderen)
• hoestdranken
• medicijnen voor de behandeling van een verkoudheid
• pseudo-efedrine
• stimulerende medicijnen
• sympathicomimetische geneesmiddelen (gebruikt voor de behandeling van een te lage bloeddruk)
• tetrahydrozoline hydrochloride (in oogdruppels)
• vasopressine-analogen: Medicijnen die de lage natriumspiegels in het bloed (hyponatriëmie) behandelen.

Stoffen

Het misbruik van cocaïne en nicotine (roken) verhoogt het risico op het krijgen van vasoconstrictie.

Voeding

Enkele voedingsmiddelen verhogen de kans op het ontwikkelen van vasoconstrictie:

Alcohol
Een beperkte inname van alcohol is aanbevolen daar een overmatige inname (alcoholmisbruik) de bloedvaten doet vernauwen.

Cafeïnehoudende voedingsmiddelen en dranken
Koffie, thee, frisdrank en chocolade vernauwen de bloedvaten. Vooral de inname van veel cafeïne verhoogt het risico op een vasoconstrictie.

Geraffineerde koolhydraten
De consumptie van voedsel dat de glucosewaarden verhoogt, leidt mogelijk tot een bloedvatvernauwing. Wit brood en witte pasta zijn hiervan enkele voorbeelden. Complexe koolhydraten, zoals volle granen, groenten en fruit zijn betere opties om vernauwde bloedvaten te voorkomen.

Slechte cholesterol
Voedingsmiddelen die verzadigde vette en transvetten bevatten, hebben een negatieve invloed op de bloedsomloop. Het is belangrijk om ‘gezonde’ cholesterol te consumeren ter preventie van een vernauwing van de bloedvaten.

Tyramine
Tyramine is een natuurlijke substantie in voedingsmiddelen die sneller resulteert in de vernauwing van bloedvaten.

Zout
Natrium zorgt voor vochtretentie (het vasthouden van vocht), waardoor het bloedvolume in het lichaam verhoogt, hetgeen de bloedvaten doet vernauwen. Mensen die een zoutrijke voeding eten zijn vatbaar voor vasoconstrictie. Het vermijden van bewerkte voedingsmiddelen vermindert de natriuminname reeds voor een groot gedeelte.

Symptomen

De bloedvatvernauwing is mild of ernstig. Wanneer vernauwde bloedvaten optreden, heeft de patiënt een bleke huidskleur (pallor) als gevolg van de verminderde doorbloeding. Ook koelt het lichaam af. Tintelingen in de vingers en/of tenen, gevoelloosheid in de ledematen, krampen, hoofdpijn, evenwichtsproblemen, een gedeeltelijk verlies van het gezichtsvermogen of wazig zien, een verhoogde bloeddruk en een verlies van spiercontrole of verlamming van de spieren komen ook voor. In ernstige gevallen treedt sporadisch een onduidelijke spraak op.

Behandeling van vasoconstrictie

Het is belangrijk om de behandeling snel in te zetten zodat verdere complicaties niet ontstaan. De behandeling is voor elke patiënt anders, maar de meest voorkomende behandelingen bestaan uit:

• alcohol beperken, drugs vermijden en stoppen met roken
• gezonde en evenwichtige voeding: geen bewerkte voedingsmiddelen, ingeblikt voedsel of voeding die te veel zout bevat
• koude vermijden: Koude vernauwt de bloedvaten dus het is belangrijk om niet te lang in de kou te blijven.
• massage: Sommige patiënten zijn gebaat bij massage aan het getroffen gebied, zodat de bloedstroom verhoogt en ten minste een tijdelijke vasoconstrictie verkregen wordt.
• medicijnen: Bepaalde medicijnen verhogen de bloedstroom (vasodilatoren). Deze medicijnen blokkeren calciumkanalen en remmen de activiteit van alfa-adrenoceptoren.
• oefeningen: Cardio-training gedurende een uur per dag bestrijdt vasoconstrictie. Hierdoor verbetert de bloeddoorstroming en verwijden de bloedvaten.
• onderliggende ziekten behandelen: Wanneer de vaatvernauwing het gevolg is van een andere ziekte, is het belangrijk dat de patiënt hiervoor de juiste behandeling inzet zodat dit ook helpt bij het behandelen van de bloedvatvernauwing.
• stress vermijden: Stress verminderen voorkomt acute vasoconstrictie.

Complicaties van bloedvatvernauwing

Vasoconstrictie en bloeddruk zijn nauw verwant. Naarmate bloedvaten vernauwen, verandert de bloedstroom, waardoor de bloeddruk verhoogt. Houdt de vernauwing aan, dan ontstaan volgende complicaties

• amputatie van de ledematen
• een chronische hoge bloeddruk (hypertensie) wat mogelijk leidt tot een beroerte
• erectiestoornissen
• hartritmestoornissen wat mogelijk leidt tot een hartaanval