Nierinfarct: oorzaak, gevolg en behandeling van stolsels

Een nierinfarct is een zeldzame - en daardoor vaak gemiste - oorzaak van nierproblemen met een daling van de nierfunctie tot gevolg. Een plotselinge onderbreking van de bloedtoevoer van de nierader door een stolsel of vernauwing treedt vooral bij volwassen en ouderen op. In zeldzame gevallen kan een afsluiting ook bij pasgeboren baby’s ontstaan. Snelle diagnose en een adequate behandeling zijn van belang om de gevolgen op de korte en lange termijn te beperken. Omdat de klachten vaak niet duidelijk zijn, wordt de diagnose echter niet altijd tijdig gesteld. De afsluiting van de nierslagader of van een grote vertakking van een bloedvat in de nier is zeldzaam maar vaak ernstig. Meestal komt het stolsel uit een andere plek in het lichaam en eindigt in een relatief kleiner bloedvat. De afsluiting kan ook in de nier zelf ontstaan door een beschadiging van de slagader of een vernauwing van het bloedvat.

• Oorzaak van een nierinfarct
• Symptomen van een afgesloten bloedvat in de nier
• Diagnose van een infarct in de nier
• Behandeling van een stolsel met medicijnen of katheterisatie
• Gevolgen van weefselschade: nierinsufficiëntie

Oorzaak van een nierinfarct

Er zijn verschillende redenen waardoor een nierinfarct kan ontstaan. Bij al aanwezige hart- en vaatziekten bestaat een verhoogd risico op het optreden van een stolsel in de nier. Een nierinfarct treedt dan op als gevolg van atriumfibrilleren, een hartontsteking, aderverkalking, een defecte hartklep of een hartinfarct. Fibrodysplasie komt vooral bij jonge vrouwen voor, waarbij één of beide nierslagaders vernauwd raken door de aanwezigheid van vezelig materiaal in de bloedvaten. Bij een nierinfarct kan er tevens sprake zijn van de gelijktijdige aanwezigheid van een stolsel in andere bloedvaten.

Stoornis in de bloedstolling

De aanwezigheid van een bloedstollingsaandoening, zoals Factor V Leiden of APS (antifosfolipidensyndroom), kan een mogelijke oorzaak zijn van een stolsel in de nier. Daarnaast kan er een (deel van) een stolsel aanwezig zijn in een van de andere kleine bloedvaten zoals vaten in de longen, de darmen, het hart, de hersenen, handen, voeten of in de ogen. Een stolsel op één van deze plekken kan soms ook ernstige problemen zorgen, zoals een CVA, hartinfarct of necrose van het weefsel.

Symptomen van een afgesloten bloedvat in de nier

Bij een klein infarct of een geringe afsluiting van een slagader of bloedvat zijn meestal geen symptomen aanwezig. Geleidelijk kan steeds hogere bloeddruk ontstaan of al bestaande hoge bloeddruk kan verergeren. Als er sprake is van een groot infarct, dan treedt vaak ernstige en onverklaarbare buikpijn op in de flank of rug, vergezeld door temperatuursverhoging of koortsklachten en/of misselijkheid. Soms bevindt zich ook bloed in de urine. De urineproductie kan afnemen door de verminderde nierwerking.

Diagnose van een infarct in de nier

Bloedonderzoek laat een plotselinge stijging zien van het LDH-gehalte en soms ook van het serum creatinegehalte. LDH is een enzym dat vrijkomt wanneer een orgaan beschadigd is. De waarden van het bloedonderzoek leveren een verdenking op, maar de diagnose kan alleen met aanvullend onderzoek definitief gesteld worden. De meest betrouwbare diagnose wordt verkregen door toepassing van angiografie. Dit onderzoek vindt echter alleen plaats als de arts operatieve verwijdering van het stolsel overweegt. Ook een CT-scan of een echografisch onderzoek kunnen afwijkingen laten zien, waardoor de diagnose gesteld kan worden.

Behandeling van een stolsel met medicijnen of katheterisatie

Tijdige diagnostiek is van groot belang, zowel voor een goede behandeling als voor het voorkomen van een recidief (opnieuw optreden) van een nierinfarct of trombosevorming in een ander bloedvat. Een nierinfarct wordt bestreden door het toedienen van medicijnen zoals bloedverdunners, eventueel in combinatie met bloeddrukverlagende middelen. De antistollingsmiddelen worden door injecties of via een infuus toegediend. Later kunnen deze middelen via tabletten ingenomen worden. Soms wordt een nierkatheterisatie uitgevoerd, waarbij het verstopte bloedvat met een ballon geopend wordt en eventueel een stent geplaatst wordt om het bloedvat doorgankelijk te houden. In uitzonderlijke gevallen wordt het stolsel operatief verwijderd.

Behandeling van baby's
Bij baby’s vindt geen behandeling van het stolsel plaats, het lost spontaan op als meer drinken aan het kindje gegeven wordt waardoor de urineproductie toeneemt. De verschijnselen verdwijnen geleidelijk en volledig binnen 10-15 dagen bij pasgeboren baby’s.

Gevolgen van weefselschade: nierinsufficiëntie

Afhankelijk van de duur van de verstopping van het bloedvat kunnen de gevolgen variëren van weinig tot geen schade, tot een langdurige daling van de nierfunctie. De nierfunctie kan na verloop van tijd nog verbeteren, maar herstelt meestal niet volledig door afsterving van het nierweefsel (necrose). De opgetreden necrose kan blijvende nierinsufficiëntie veroorzaken, waarvoor verdere behandeling moet plaatsvinden.

Lees verder

• Nieren, verbeteren van de nierfunctie