Transvaginale echografie: Onderzoek via sonde in vagina

Transvaginale echografie: Onderzoek via sonde in vagina Een transvaginale echografie is een diagnostisch onderzoek waarbij de gynaecoloog gebruikmaakt van hoogfrequente geluidsgolven om de voortplantingsorganen van een vrouw te bekijken. Dit omvat de baarmoeder, eileiders, eierstokken, baarmoederhals en vagina. Het onderzoek wordt uitgevoerd met behulp van een ultrasone sonde die via de vagina wordt ingebracht. Dit onderzoek is nuttig voor het diagnosticeren van verschillende aandoeningen en kan ook worden toegepast tijdens de zwangerschap. Het is een pijnloos en veilig onderzoek dat snel resultaten oplevert.

Synoniemen van het onderzoek

Een transvaginale echografie staat ook bekend onder de volgende synoniemen:
  • echografie - zwangerschap
  • echografisch onderzoek
  • inwendige echografie
  • ultrageluidonderzoek via de vagina
  • ultrasound - transvaginaal
  • vaginale echografie
  • verloskundig sonogram
  • verloskundige echografie
  • zwangerschap sonogram

Toepassingen van transvaginale echografie

Transvaginale echografie wordt niet alleen gebruikt voor de evaluatie van anatomische structuren, maar heeft ook een breed scala aan toepassingen in zowel de diagnostiek als de monitoring van verschillende gynaecologische en zwangerschapsgerelateerde aandoeningen.

Beoordeling van de baarmoeder en eierstokken
Een van de belangrijkste toepassingen van transvaginale echografie is het visualiseren van de baarmoeder en eierstokken. Het wordt gebruikt om de gezondheid van deze organen te controleren, bijvoorbeeld om tumoren, cysten of andere afwijkingen te identificeren. Het kan helpen bij het vaststellen van de oorzaak van onregelmatige menstruatie of pijn in de onderbuik.

Diagnose van voortplantingsproblemen
De echografie kan helpen bij het diagnosticeren van aandoeningen zoals endometriose, fibromen, poliepen of infecties in de voortplantingsorganen. Daarnaast wordt het vaak toegepast bij vrouwen die moeite hebben met zwanger worden (onvruchtbaarheid). Het biedt artsen gedetailleerde beelden van de baarmoeder en eileiders, waardoor ze mogelijke obstructies of afwijkingen kunnen identificeren die de voortplanting kunnen belemmeren.

Begeleiding bij vruchtbaarheidsbehandelingen
Bij vrouwen die onder vruchtbaarheidsbehandeling staan, kan transvaginale echografie helpen om de follikelgroei te monitoren. Dit is van cruciaal belang voor het plannen van de juiste timing voor bevruchting of het uitvoeren van een eicelpunctie tijdens behandelingen zoals IVF.

Technologie en werkwijze van transvaginale echografie

Bij een transvaginale echografie wordt een speciale sonde gebruikt die via de vagina wordt ingebracht om gedetailleerde beelden te verkrijgen van de interne voortplantingsorganen. Het onderzoek maakt gebruik van ultrasone geluidsgolven die door weefsels reflecteren om een afbeelding van de structuren in het lichaam te creëren.

Het principe van echografie
De transvaginale echografie werkt op basis van het principe van geluidsgolven die niet hoorbaar zijn voor het menselijk oor. De geluidsgolven worden door de sonde naar de interne structuren gestuurd en vervolgens weerkaatst naar de sensor, waardoor een gedetailleerd beeld van de organen ontstaat. Dit proces is pijnloos en vereist geen röntgenstraling, waardoor het een veilige optie is voor het verkrijgen van diagnostische beelden.

Het gebruik van contrastmiddelen
In sommige gevallen kan een contrastmiddel worden gebruikt tijdens de transvaginale echografie om het beeld verder te verbeteren. Dit is meestal het geval bij onderzoek van de eileiders of andere structuren die moeilijk zichtbaar zijn zonder extra ondersteuning. Het contrastmiddel helpt artsen om meer gedetailleerde informatie te verkrijgen en een nauwkeuriger beeld van de situatie te krijgen.

Toepassing bij zwangerschapsmonitoring

Transvaginale echografie speelt een cruciale rol bij het monitoren van de gezondheid van de zwangerschap, vooral in de vroege stadia. Het biedt gedetailleerde beelden van de baarmoeder en het embryo of de foetus, wat van groot belang is voor het detecteren van eventuele complicaties.

Vroege zwangerschapsonderzoeken
Bij vrouwen die in de vroege stadia van hun zwangerschap verkeren, wordt transvaginale echografie vaak gebruikt om de aanwezigheid van het hartslag van de baby te bevestigen, het aantal embryo’s in het geval van een meerlingzwangerschap te bepalen en om eventuele tekenen van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap te identificeren.

Begeleiding bij risicovolle zwangerschappen
In risicovolle zwangerschappen kan transvaginale echografie artsen helpen om de gezondheid van de baarmoeder en placenta te controleren. Dit kan belangrijk zijn voor het opsporen van zwangerschapscomplicaties zoals placenta-abruptie of vroegtijdige bevalling, waardoor gerichte medische interventie mogelijk is.

Veiligheid en comfort tijdens het onderzoek

Transvaginale echografie is over het algemeen een veilige en pijnloze procedure, hoewel sommige vrouwen zich ongemakkelijk kunnen voelen vanwege de manier waarop de sonde wordt ingebracht. De meeste patiënten ervaren slechts minimale ongemakken tijdens het onderzoek.

Comfort van de patiënt
Om het comfort van de patiënt te waarborgen, wordt vaak gevraagd om de blaas gedeeltelijk te legen voordat de procedure wordt uitgevoerd. Dit helpt om druk op de baarmoeder en de omliggende structuren te verminderen, wat de ervaring voor de patiënt kan verbeteren. De sonde is meestal omhuld met een gel die de sonde gemakkelijk in de vagina laat glijden en de geluidsgolven helpt om effectief te reizen.

Veiligheidsmaatregelen en infectierisico
Hoewel transvaginale echografie over het algemeen veilig is, moeten standaard hygiënemaatregelen worden genomen om het risico op infecties te minimaliseren. De echografie sonde wordt zorgvuldig gesteriliseerd en er wordt altijd voor gezorgd dat het gebruikte apparaat schoon is. Er is doorgaans geen significante blootstelling aan risico’s zoals straling of ernstige complicaties tijdens het onderzoek.

Indicaties voor transvaginale echografie

Een transvaginale echografie wordt vaak uitgevoerd bij:

Tegenindicaties voor transvaginale echografie

Een transvaginale echografie is mogelijk niet geschikt voor sommige patiënten, zoals jonge meisjes of vrouwen die ongemak ervaren bij inwendig onderzoek. Voor hen kan een transabdominale echografie een alternatief zijn.

Voorbereiding op het onderzoek

Dit onderzoek vindt poliklinisch plaats, wat betekent dat de patiënte na afloop direct naar huis kan. Het is aan te raden om comfortabele kleding te dragen. Voor een optimale beeldvorming moet de blaas van de patiënte leeg of gedeeltelijk gevuld zijn. De gynaecoloog zal de patiënte hierover informeren. Een zwangere vrouw dient ongeveer een uur voor het onderzoek twee tot drie glazen water te drinken om de blaas goed gevuld te hebben. Tevens dient de vrouw eventuele tampons te verwijderen en zich uit te kleden vanaf de taille naar beneden. De duur van het onderzoek varieert van vijftien tot zestig minuten.

Tijdens het onderzoek: Gebruik van de sonde

De patiënte ligt op een onderzoeksbank met gebogen knieën en de voeten in voetsteunen. De gynaecoloog plaatst een transducer (sonde) in de vagina, die bedekt is met een condoom en een soms koud aanvoelende gel. Deze sonde zendt geluidsgolven uit die weerkaatsen op de lichaamsstructuren. De teruggekaatste golven worden door een computer omgezet in beelden die op een tv-scherm worden weergegeven. De gynaecoloog beweegt de sonde rond het bekkengebied om de organen te visualiseren. In sommige gevallen kan een speciale transvaginale echografie worden uitgevoerd waarbij een zoutoplossing wordt ingebracht om de baarmoeder beter zichtbaar te maken (saline infusie echografie), maar dit gebeurt niet bij zwangere vrouwen. Over het algemeen is het onderzoek niet pijnlijk, hoewel sommige vrouwen de druk van de sonde als licht ongemakkelijk kunnen ervaren. Slechts een klein deel van de sonde wordt ingebracht.

Resultaten van het onderzoek

Na afloop van het onderzoek bespreekt de gynaecoloog de resultaten met de patiënte, waarna mogelijk verdere behandeling of aanvullend onderzoek wordt voorgesteld. De resultaten zijn doorgaans binnen vierentwintig uur beschikbaar.

Normale resultaten
Bij normale resultaten worden de bekkenstructuren als normaal bevonden. Tijdens een zwangerschap zijn de baby, de placenta, het vruchtwater en de omliggende structuren zoals verwacht voor de zwangerschapsduur.

Abnormale resultaten
Algemene aandoeningen
Abnormale resultaten kunnen wijzen op diverse aandoeningen, zoals:

Specifiek voor zwangerschap
Bij zwangere vrouwen kunnen abnormale resultaten onder andere duiden op:
  • Aangeboren afwijkingen van de baby.
  • Buitenbaarmoederlijke zwangerschap.
  • Meerlingzwangerschappen.
  • Miskramen.
  • Slechte groei van de baby in de baarmoeder.
  • Te veel vruchtwater (polyhydramnion) of te weinig vruchtwater.
  • Zwangerschapstumoren.
  • Problemen met de eierstokken, baarmoeder of andere bekkenstructuren.
  • Problemen met de placenta, zoals placenta previa en placentaloslating.
  • Positieproblemen van de baby in de baarmoeder.

Risico’s en bijwerkingen van het onderzoek

Een transvaginale echografie heeft geen bekende schadelijke effecten, in tegenstelling tot radiografisch onderzoek (radiografie). Het onderzoek is veilig voor zowel de patiënte als de foetus.

Vergelijking met andere diagnostische technieken

Hoewel transvaginale echografie een waardevolle diagnostische tool is, zijn er andere beeldvormingstechnieken die artsen kunnen gebruiken om dezelfde of aanvullende informatie te verkrijgen.

Transabdominale echografie
In tegenstelling tot transvaginale echografie, waarbij de sonde via de vagina wordt ingebracht, wordt bij transabdominale echografie een sonde op de buik geplaatst om beelden van de voortplantingsorganen te verkrijgen. Hoewel transabdominale echografie vaak minder gedetailleerd is dan transvaginale echografie, wordt het soms gebruikt wanneer een transvaginale benadering niet mogelijk is of als alternatief voor patiënten die zich ongemakkelijk voelen bij de transvaginale benadering.

Magnetische resonantie imaging (MRI)
MRI is een geavanceerde beeldvormingstechniek die gedetailleerde beelden van de voortplantingsorganen biedt, maar het wordt doorgaans niet als standaardonderzoek gebruikt vanwege de hogere kosten en langere wachttijden in vergelijking met echografie. MRI kan echter nuttig zijn voor het beoordelen van bepaalde aandoeningen die niet goed zichtbaar zijn met echografie, zoals grote tumoren of complexere afwijkingen in de voortplantingsorganen.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met transvaginale echografie

Bereid je goed voor op de echografie

Een transvaginale echografie vereist een beetje voorbereiding. Zorg ervoor dat je, indien gevraagd, een volle blaas hebt, omdat dit kan helpen om betere beelden te verkrijgen. Als je geen specifieke instructies hebt gekregen, is het belangrijk om rustig te blijven en eventuele zorgen te bespreken met je arts vooraf. Heb je last van allergieën voor bepaalde stoffen of materialen? Meld dit dan aan je arts zodat ze hiermee rekening kunnen houden bij het gebruik van gel of andere hulpmiddelen tijdens de echografie.

Wat gebeurt er tijdens de procedure?

De echografie wordt uitgevoerd met behulp van een dunne sonde die in de vagina wordt ingebracht. Deze procedure is doorgaans pijnloos, maar kan wel ongemak veroorzaken. Het is belangrijk om je te ontspannen en rustig adem te halen om het ongemak te minimaliseren. Bespreek eventuele pijn of zorgen met je arts. Als je bijvoorbeeld pijn hebt door een beenaandoening of andere lichamelijke ongemakken, kan je arts alternatieven of manieren om het ongemak te verlichten voorstellen.

Wat te doen na de echografie?

Na de transvaginale echografie kun je je dagelijkse activiteiten gewoon hervatten, tenzij je arts anders aangeeft. Het is normaal om een beetje afscheiding of een lichte bloeding te hebben, maar als je ernstige pijn of hevige bloeding ervaart, neem dan onmiddellijk contact op met je arts. Mocht je last hebben van huidziekten zoals irritatie of uitslag na de procedure, raadpleeg dan je arts voor advies.

Wanneer moet je je arts raadplegen?

Als je symptomen zoals hevige buikpijn, abnormale bloeding of andere ongewone klachten hebt, is het belangrijk om dit te melden aan je arts. Soms kunnen de resultaten van een transvaginale echografie wijzen op aandoeningen zoals alvleesklieraandoeningen of cysten, wat verdere opvolging vereist.

Zorg goed voor jezelf na de procedure

Na de echografie is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Zorg ervoor dat je voldoende rust neemt en drink voldoende water om je lichaam goed gehydrateerd te houden. Als je last hebt van insectenbeten of andere huidirritaties, wees dan voorzichtig met het aanraken van de behandelde gebieden om verdere infectie te voorkomen.

Volg de aanbevelingen van je arts op

Op basis van de resultaten van de transvaginale echografie kan je arts verdere tests of behandelingen aanbevelen. Dit kan ook het geval zijn bij de diagnose van spier- en gewrichtsafwijkingen, waardoor je arts je mogelijk doorverwijst naar een specialist voor aanvullende zorg. Zorg ervoor dat je alle afspraken opvolgt voor de beste resultaten.

Blijf kalm en voorbereid

Als je je zenuwachtig voelt voor de procedure, probeer dan te ontspannen en je zorgen met je arts te bespreken. Een transvaginale echografie is een relatief korte en veilige procedure die gedetailleerde informatie kan geven over je gezondheid. Bespreek eventuele bezorgdheden over pijn of ongemak, vooral als je gevoelig bent door een onderliggende aandoening zoals darmproblemen of beharing.

Het is belangrijk om goed voorbereid te zijn, maar vooral om te vertrouwen op de zorg en ervaring van je arts en medisch personeel. Door het juiste advies op te volgen en vragen te stellen, kan de echografie helpen bij het bepalen van je gezondheidstoestand en het opstellen van een passend behandelplan.

Lees verder

© 2016 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Specialist: de gynaecoloogSpecialist: de gynaecoloogEen gynaecoloog houdt zich voornamelijk bezig met de behandeling van vrouwenziekten en zwangerschappen. De meeste mensen…
Een vrouw met twee baarmoedersEen vrouw met twee baarmoedersEr zijn vrouwen die beschikken over twee baarmoeders. Sommige vrouwen hebben ook een dubbele vagina. Dit is een zeldzame…
Echografisch onderzoek: gynaecologisch en prenataalTijdens je zwangerschap wordt je opgevolgd door een vroedvrouw of gynaecoloog. Tijdens deze onderzoeken wordt vaak gebru…
Hysterosalpingografie: Beeld van baarmoeder en eileidersHysterosalpingografie: Beeld van baarmoeder en eileidersEen hysterosalpingografie is een radiografisch onderzoek waarbij de gynaecoloog de baarmoeder en de eileiders in beeld k…

Bloedonderzoek: soorten bloedtesten & waarden bloedonderzoekBloedonderzoek: soorten bloedtesten & waarden bloedonderzoekBloedonderzoek waarden zijn afhankelijk van wat onderzocht wordt. Bloedonderzoek of bloedafname gebeurt vaak op aanvraag…
Hoe gevaarlijk is C8 of perfluoroctaanzuur?Hoe gevaarlijk is C8 of perfluoroctaanzuur?De stof perfluoroctaanzuur, beter bekend onder de naam C8, is een synthetisch materiaal dat van nature niet in het milie…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Tjmwatson, Flickr (CC BY-2.0)
  • http://www.healthline.com/health/transvaginal-ultrasound#resultaten5
  • http://www.insideradiology.com.au/pages/view.php?T_id=72#.VwkRI_mLQ_U
  • http://www.wdhmn.nl/werkafspraak-vaginale-echo.html
  • https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/003778.htm
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 23-01-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.