Codeïne: Toepassingen en bijwerkingen van het medicijn
Codeïne is het meest gebruikte opioïde medicijn. Codeïne werkt door te voorkomen dat pijnsignalen langs de zenuwen naar de hersenen reizen. De arts zet dit geneesmiddel in voor het behandelen van matige tot hevige pijn, maar ook voor het verlichten van een kriebelhoest. Dit meestal via de mond ingenomen geneesmiddel kent net als andere medicijnen ook mogelijke bijwerkingen, zoals braken, constipatie, jeuk, duizeligheid en slaperigheid, al komen sporadisch ook ernstige bijwerkingen tot stand. Bij ernstige bijwerkingen alsook wanneer het medicijn niet effectief is, is het verstandig om de arts te raadplegen. Codeïne werd ontdekt in 1832 door Pierre Jean Robiquet.
Toepassingen van soort opiaat

Codeïne verlicht mogelijk matig tot hevige hoofdpijn /
Bron: Geralt, PixabayPijn
Codeïne schrijft de arts voor om matige tot hevige
pijn te behandelen. De arts schrijft dit deze opioïde
pijnstiller meestal voor voor het verlichten van
rugpijn,
fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en
vermoeidheid),
artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen) en
hoofdpijn.
Hoesten
Ook verlicht codeïne een
kriebelhoest / droge hoest bij volwassenen. Werkt het
hoestprikkeldempend medicijn niet na drie weken, dan is het verstandig een arts te raadplegen.
Andere toepassingen
Mogelijk is codeïne ook inzetbaar voor het verlichten van
kankerpijn, maar bij deze patiënten komen wel vaker bijwerkingen tot uiting. Soms zet de arts dit
geneesmiddel ook in voor het verlichten van diarree.
Contra-indicaties van codeïne
Dit medicijn is niet aanbevolen voor het behandelen van een kriebelhoest bij kinderen jonger dan twaalf jaar omdat dit sneller leidt tot
ademhalingsfalen. Wanneer patiënten voor achttienjarige leeftijd een
tonsillectomie (chirurgische verwijdering van de
keelamandelen) en/of adenoïdectomie hebben gehad voor het verlichten van
obstructieve slaapapneu, mogen ze codeïne niet als pijnstillend medicijn gebruiken. Dit leidt namelijk ook sneller tot ademhalingsfalen. Zwangere vrouwen nemen het beste contact op met de arts omdat ze mogelijk het medicijn niet mogen gebruiken, zeker niet vlak voor de bevalling. Ook mogen vrouwen het soort
opiaat niet gebruiken in de
borstvoedingsperiode, omdat dit leidt tot opiaattoxiciteit bij de
baby. Ook andere patiënten mogen dit medicijn niet gebruiken zoals patiënten met:
Ook het gebruik van monoamine-oxidaseremmers in combinatie met codeïne is afgeraden.
Codeïne wordt op de markt gebracht als een enkelvoudig ingrediëntgeneesmiddel en in combinatiepreparaten met paracetamol (vooral nuttig voor het behandelen van
neuropathische pijn = pijn door schade aan zenuwstelsel). Codeïne wordt ook vaak op de markt gebracht in producten die codeïne bevatten met andere pijnstillers of spierverslappers.

Om constipatie als bijwerking te voorkomen, nuttigen patiënten best een vezelrijke voeding met veel groenten en fruit /
Bron: Jill111, PixabayInname van het geneesmiddel
Het medicijn is tot slot verkrijgbaar in tabletten, capsules, een hoestsiroop, een injectie en een drankje om door te slikken. Omdat het medicijn mogelijk leidt tot obstipatie, eten patiënten het beste veel vezelrijke voedingsmiddelen zoals groenten, fruit en volkorenproducten en verder is het ook aangewezen om veel vocht (vooral
water) te drinken. Indien nodig zet de arts een
laxeermiddel zodat de constipatie niet tot stand komt. Een patiënt met pijn neemt het medicijn totdat de pijn verdwenen is (meestal enkele dagen), maar het pijnstillend medicijn is ook inzetbaar voor het verlichten van
chronische pijnklachten en dan nemen patiënten dit soort opiaat mogelijk jarenlang in. Wanneer patiënten het medicijn gebruiken als hoestprikkelonderdrukkend middel, dan is het meestal voldoende om dit gedurende enkele dagen te nemen. Dit meestal via de
mond ingenomen medicijn werkt bij de meeste patiënten na een half uur, met een maximaal effect na twee uur. De effecten van het medicijn duren ongeveer drie tot zes uur.
Bijwerkingen van medicijn om pijn en hoest te behandelen

Slaperigheid is één van de mogelijke bijwerkingen van codeïne /
Bron: Unsplash, PixabaySymptomen
Veel voorkomende bijwerkingen van het gebruik van codeïne zijn sufheid,
slaperigheid, een vertraagd reactievermogen en
constipatie. De patiënt mag dit medicijn niet innemen in combinatie met
alcohol, omdat hierdoor sneller sufheid tot uiting komt. Minder vaak komen ook symptomen voor zoals
jeuk,
misselijkheid,
braken, een
droge mond,
miosis (vernauwde oogpupillen),
duizeligheid,
orthostatische hypotensie (plotseling duizeling na het opstaan),
tintelingen in
vingers en tenen,
wazig zien,
bronchospasmen (
spierkrampen aan luchtpijp met ademnood), tremoren (
bevingen), zwakte,
buikkrampen,
urineretentie (blaas niet of niet volledig kunnen ledigen) en
stemmingswisselingen (euforie en dysforie). Ook bemerkt een patiënt mogelijk geen pijnklachten door andere verwondingen op (bijvoorbeeld aan de
voeten). Zeldzame bijwerkingen zijn onder andere
anafylaxie (ernstige
allergische reactie), slaapapneu, epileptische aanvallen,
acute pancreatitis (
alvleesklierontsteking) en ademhalingsfalen. Zoals met alle opiaten, zijn de effecten op lange termijn variabel. Patiënten ervaren mogelijk een verminderd libido,
apathie (gebrek aan motivatie in het leven) en
geheugenverlies. Sommige patiënten ontwikkelen een
allergische reactie op codeïne, waarbij een gezwollen huid en een
huiduitslag (
netelroos) tot stand komt.
Intrekking en afhankelijkheid
Net als bij andere opiaat gebaseerde pijnstillers, veroorzaakt een chronisch gebruik van codeïne lichamelijke afhankelijkheid; patiënten kunnen hieraan dan verslaafd raken. Wanneer lichamelijke afhankelijkheid is ontstaan, treden ontwenningsverschijnselen op als een patiënt de medicatie plotseling stopt. Ontwenningsverschijnselen zijn onder meer een verlangen naar de medicijnen, een
loopneus,
geeuwen,
zweten, slapeloosheid, zwakte,
maagkrampen, misselijkheid, braken, diarree,
spierspasmen,
koude rillingen,
prikkelbaarheid en pijn. Om ontwenningsverschijnselen te minimaliseren, moeten langdurige gebruikers geleidelijk hun codeïnemedicatie verminderen onder toezicht van een arts.
Lees verder