Darmobstructie: Verstopping in darm met buikpijn en braken

Bij een darmobstructie is de dunne of dikke darm geheel of gedeeltelijk verstopt. Dit belemmert de doorgang van vocht en verteerd voedsel door de darm. Symptomen zoals buikpijn, misselijkheid, braken en een ernstig opgeblazen gevoel zijn vaak aanwezig. Deze aandoening leidt tot verhoogde druk in de darm, wat gevaarlijk kan zijn omdat de darm kan scheuren. Het is cruciaal dat de arts de oorzaak van de darmobstructie snel opspoort en behandelt, aangezien een onbehandelde obstructie vaak fataal kan zijn.

• Epidemiologie van darmobstructie
• Oorzaken van darmobstructie
• Risicofactoren
• Symptomen van een darmobstructie
• Alarmsymptomen van een darmobstructie
• Diagnose en onderzoeken bij darmobstructie
• Behandeling van darmobstructie
• Prognose
• Complicaties van darmobstructie
• Preventie van darmobstructie

Epidemiologie van darmobstructie

Darmobstructie is een veelvoorkomende aandoening die wereldwijd aanzienlijke medische aandacht vereist. De epidemiologie van darmobstructie varieert afhankelijk van de oorzaak, leeftijdsgroep en geografische locatie. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste epidemiologische gegevens:

Incidentie en prevalentie

De incidentie van darmobstructie verschilt per regio en populatie. Wereldwijd komt darmobstructie vaak voor bij zowel volwassenen als kinderen, maar de specifieke prevalentie kan variëren:

• Volwassenen: Darmobstructie is een veelvoorkomende aandoening bij volwassenen, met een geschatte incidentie van ongeveer 200 gevallen per 100.000 mensen per jaar in westerse landen. In landen met een hogere levensverwachting en geavanceerde medische zorg is deze incidentie mogelijk hoger door een grotere overleving van risicopatiënten.
• Kinderen: Bij kinderen komt darmobstructie ook regelmatig voor, met een prevalentie die varieert, afhankelijk van de leeftijd en oorzaak. Bij pasgeborenen en jonge kinderen zijn intestinale atresie en meconium ileus vaak de onderliggende oorzaken, terwijl oudere kinderen vaker last hebben van volvulus of invaginatie.

Leeftijdsgebonden verschillen

De leeftijd van de patiënt speelt een belangrijke rol bij het type en de frequentie van darmobstructie:

• Ouderen: Bij ouderen is darmobstructie vaak gerelateerd aan ader- of hernia-gerelateerde oorzaken. Het risico neemt toe met de leeftijd, vooral door de toename van hernia's en adhesies na abdominale chirurgie.
• Volwassenen: Bij volwassenen zijn adhesies door eerdere abdominale operaties de meest voorkomende oorzaak van darmobstructie. Andere oorzaken kunnen onder meer tumoren en ontstekingsziekten zijn.
• Kinderen: Bij kinderen zijn congenitale afwijkingen zoals darmatresie en meconium ileus de voornaamste oorzaken. Verder zijn invaginatie en volvulus frequentere oorzaken bij jonge kinderen.

Geslacht en geografische variatie

Er zijn geen substantiële geslachtsverschillen in de prevalentie van darmobstructie, hoewel sommige oorzaken zoals bepaalde vormen van hernia vaker bij mannen voorkomen. Geografische variaties kunnen optreden, waarbij ontwikkelingslanden hogere incidentiecijfers kunnen vertonen vanwege een hogere prevalentie van infectieziekten en onvoldoende medische voorzieningen.

Oorzaken van darmobstructie

Een darmobstructie kan worden veroorzaakt door verschillende factoren. Er zijn twee hoofdtypen van obstructie: mechanische obstructies en paralytische obstructies.

Mechanische oorzaken

Mechanische obstructies ontstaan doordat iets fysiek de doorgang in de darm blokkeert. Mogelijke oorzaken zijn:

• Darminvaginatie: Een aandoening waarbij een deel van de darm in een ander deel van de darm wordt geduwd. Dit komt voor bij de ziekte van Hirschsprung, waarbij zenuwcellen in een deel van de darm ontbreken.
• Divertikelaandoening: Ontstekingen in kleine uitpuilende zakjes (divertikels) in de darm.
• Hernia: Een uitstulping van de darm door een verzwakte plaats in de buikwand.
• Inflammatoire darmaandoening: Ontstekingen van de darm zoals bij de ziekte van Crohn, die leidt tot diarree en buikpijn.
• Volvulus: Een verdraaiing van de darm, vaak gepaard met obstipatie, misselijkheid, en buikpijn.
• Fecale impactie: Vastzittende, droge en harde stoelgang die de darm blokkeert.
• Galstenen: Harde afzettingen in de galblaas die zelden een obstructie veroorzaken, maar mogelijk kunnen bijdragen aan galkoliek.
• Tumoren: Kanker in de darm, zoals dikkedarmkanker.
• Verklevingen: Littekenweefsel dat ontstaat na een buikoperatie, wat tot 80% van de gevallen van darmobstructie kan veroorzaken.
• Vreemde voorwerpen: Objecten die zijn ingeslikt en de darm blokkeren.

Paralytische ileus

Paralytische ileus, of pseudo-obstructie, treedt op wanneer de darmen niet goed functioneren door defecte zenuwen en spieren, zonder een fysieke blokkade. Oorzaken zijn onder andere:

• Acuut nierfalen.
• De kraambedperiode.
• De ziekte van Parkinson: Een neurologische aandoening die leidt tot verlies van beweging, coördinatieproblemen, en beven.
• Diabetische ketoacidose: Een ernstige complicatie van diabetes.
• Acuut myocardinfarct: Een hartaanval.
• Beroerte: Onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met zowel mentale als lichamelijke symptomen.
• Buik- of bekkenoperaties.
• Longaandoeningen.
• Luchtweginfecties.
• Nieraandoeningen.
• Trauma.
• Verminderde bloedtoevoer naar de darmen.
• Verstoorde elektrolytenbalans, zoals een verlaagd kaliumgehalte (hypokaliëmie).
• Virale of bacteriële darminfecties, zoals bacteriële gastro-enteritis (buikgriep door een bacterie) of virale gastro-enteritis (buikgriep door een virus).
• Ernstige hypothyreoïdie: Een traag werkende schildklier.
• Het gebruik van bepaalde medicijnen zoals tricyclische antidepressiva en opioïden (krachtige pijnstillers).
• Infecties in de buik zoals peritonitis (ontsteking van het buikvlies) of appendicitis (ontsteking van het aanhangsel van de blindedarm).

Risicofactoren

Verschillende risicofactoren kunnen de kans op het ontwikkelen van darmobstructie verhogen, waaronder:

• Chirurgische geschiedenis: Eerdere abdominale chirurgie verhoogt het risico op adhesies, die kunnen leiden tot obstructie.
• Infectieziekten: Ontstekingsziekten zoals de ziekte van Crohn en diverticulitis kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van obstructies.
• Leeftijd: Ouderen hebben een verhoogd risico door de hogere prevalentie van hernia's en andere leeftijdsgerelateerde aandoeningen.
• Congenitale afwijkingen: Bij kinderen kunnen aangeboren aandoeningen zoals darmatresie en meconium ileus leiden tot obstructie.

Symptomen van een darmobstructie

De symptomen van een darmobstructie variëren afhankelijk van de locatie en ernst van de blokkade. Belangrijke symptomen zijn:

• Braken: Overvloedig bij een hoge darmobstructie en soms afwezig bij een lagere obstructie; fecaal braken kan optreden, waarbij stoelgang via de mond wordt uitgesloten.
• Buikpijn: Kan variëren van milde bovenbuikpijn tot een acute buik (plotselinge, ernstige buikpijn).
• Constipatie: Vaak een teken van volledige obstructie.
• Darmkrampen.
• Diarree: Kan optreden bij een gedeeltelijke obstructie.
• Een ernstig opgeblazen gevoel.
• Slechte adem, ook wel halitose genoemd.
• Verminderde eetlust, zwelling van de buik, en ernstige buikkrampen.
• Geen winderigheid.
• Hoge koorts (kan optreden bij een scheur in de darmwand).
• Misselijkheid.

Alarmsymptomen van een darmobstructie

Een darmobstructie, oftewel een verstopping in de darmen, kan ernstige complicaties veroorzaken en moet snel worden behandeld. De volgende alarmsymptomen kunnen wijzen op een ernstige of levensbedreigende situatie, waarbij direct medische hulp moet worden ingeschakeld:

Hevige buikpijn

Ernstige, plotselinge of aanhoudende buikpijn is een belangrijk alarmsymptoom bij een darmobstructie. De pijn kan krampend zijn en komt vaak in golven, vooral wanneer de darm probeert door de blokkade heen te werken. Bij verergerende pijn of continue pijn kan de obstructie verergeren.

Opgezette buik

Een zichtbare opzwelling van de buik, ook wel een opgeblazen gevoel genoemd, kan duiden op een verstopping. Dit komt doordat voedsel, gas en vloeistof zich ophopen achter de blokkade, wat druk op de darmen veroorzaakt.

Misselijkheid en braken

Een obstructie in de darmen kan ervoor zorgen dat voedsel en vloeistoffen niet normaal door het spijsverteringsstelsel kunnen bewegen, wat vaak leidt tot misselijkheid en braken. In ernstige gevallen kan het braaksel zelfs fecaal ruiken, wat wijst op een volledige blokkade.

Geen ontlasting of winderigheid

Een van de kenmerkende symptomen van een darmobstructie is het onvermogen om ontlasting te produceren of winden te laten. Dit komt doordat de darminhoud niet door de darmen kan bewegen. Dit symptoom moet in combinatie met andere alarmsymptomen serieus worden genomen.

Koorts en versnelde hartslag

Koorts kan een teken zijn dat de darm door de blokkade geïrriteerd of geïnfecteerd raakt. Een versnelde hartslag kan duiden op uitdroging of een ernstige infectie. In combinatie met buikpijn is dit een indicatie voor onmiddellijke medische aandacht.

Deze symptomen kunnen wijzen op een ernstige aandoening zoals een volledige darmobstructie, ischemie van de darmen, of perforatie van de darm, die zonder snelle behandeling levensbedreigend kunnen zijn.

Diagnose en onderzoeken bij darmobstructie

Lichamelijk onderzoek

De arts begint met een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek. De patiënt wordt ondervraagd over medische geschiedenis en symptomen. Het buikgebied wordt betast om te controleren op zwelling en gevoeligheid. Met de stethoscoop (auscultatie) luistert de arts naar de darmgeluiden. Bij een obstructie kunnen de darmgeluiden verhoogd of juist verminderd zijn.

Diagnostisch onderzoek

Verschillende beeldvormende onderzoeken worden gebruikt om de diagnose te bevestigen:

• Röntgenfoto: Wordt vaak als eerste uitgevoerd, maar is niet altijd voldoende om alle obstructies zichtbaar te maken.
• CT-scan: Biedt gedetailleerde beelden en is zeer nuttig voor het vaststellen van obstructies en hun oorzaak.
• Echografie: Wordt soms bij jonge kinderen gebruikt om verdraaide darmen zichtbaar te maken.
• Lucht- of bariumklysma: Een beeldvormend onderzoek waarbij lucht of bariumvloeistof via het rectum in de dikke darm wordt ingebracht om de binnenkant van de darm te visualiseren.

Behandeling van darmobstructie

De behandeling van een darmobstructie is afhankelijk van de oorzaak en ernst van de blokkade.

Algemene behandelingsmethoden

In de meeste gevallen is ziekenhuisopname noodzakelijk. De behandeling omvat:

• Intravenieuze toediening van vocht, meestal isotone zoutoplossing met kalium.
• Plaatsing van een neussonde om lucht en vloeistof uit de maag te verwijderen.
• Een blaaskatheter om urine te verzamelen en te analyseren.
• Bij verergering van symptomen zoals stijgende temperatuur, verhoogde hartslag (tachycardie), toenemende pijn, en een verhoogd aantal witte bloedcellen, kan een verkennende buikoperatie (laparotomie) nodig zijn.

Behandeling van specifieke oorzaken

• Volvulus: Behandelbaar met een flexibele sigmoïdoscoop of rectale buis, maar terugkerende gevallen kunnen een chirurgische ingreep vereisen om het sigmoïd te verwijderen.
• Gedeeltelijke obstructie: Kan vaak worden verlicht met een vezelarme voeding. Als dit niet helpt, kan een operatie noodzakelijk zijn.
• Volledige obstructie: Vereist meestal een operatie om zowel de obstructie als beschadigde darm te verwijderen. Soms wordt een zelf-uitzetbare stent geplaatst om de darm te openen. In gevallen van darminvaginatie kan een klysma worden ingezet.
• Paralytische ileus: Behandeling kan medicatie omvatten om de darmspieren te stimuleren. De onderliggende oorzaak moet worden behandeld om de pseudo-obstructie te verhelpen.

Prognose

De prognose van een darmobstructie hangt af van verschillende factoren, waaronder:

Oorzakelijke factoren

• De ernst van de obstructie: Complexe of complete obstructies met vaatcompromis hebben een slechtere prognose dan partiële obstructies zonder vaatcompromis.
• De oorzaak van de obstructie: Strangulatie (sterfte van darmweefsel door bloedafsnijding) heeft een slechtere prognose dan een niet-ge Stranguleerde obstructie.
• De algemene gezondheid van de patiënt: Patiënten met een onderliggende medische aandoening of een verzwakt immuunsysteem hebben doorgaans een slechtere prognose.
• De tijd tot behandeling: Hoe sneller de obstructie wordt gediagnosticeerd en behandeld, hoe beter de prognose.

Behandelingsfactoren

• Het type behandeling: Chirurgische behandeling is doorgaans vereist voor de meeste obstructies, en heeft een betere prognose dan niet-chirurgische behandeling.
• De complicaties van de behandeling: Postoperatieve complicaties zoals infectie of lekkage kunnen de prognose verslechteren.

Overige factoren

• Leeftijd: Oudere patiënten hebben doorgaans een slechtere prognose dan jongere patiënten.
• Voedingstoestand: Ondervoede patiënten hebben doorgaans een slechtere prognose dan goed gevoede patiënten.
• De locatie van de obstructie
• De duur van de obstructie
• De aanwezigheid van comorbiditeiten
• Het gebruik van medicijnen

Algemene prognose

Met een tijdige diagnose en behandeling is de prognose voor de meeste darmobstructies goed. De meeste patiënten herstellen volledig en kunnen hun normale activiteiten hervatten.

Complicaties van darmobstructie

Onbehandelde darmobstructies kunnen ernstige en levensbedreigende complicaties veroorzaken. Deze complicaties ontstaan vaak door het langdurig blokkeren van de normale doorgang van voedsel, vloeistoffen, en bloed door de darmen. Hieronder volgen de meest voorkomende complicaties:

Darmperforatie

Een van de ernstigste complicaties van een darmobstructie is een darmperforatie, waarbij een scheur in de darmwand ontstaat. Dit gebeurt wanneer de darmwand afsterft (necrose) door een gebrek aan bloedtoevoer. Darmperforatie kan ertoe leiden dat darminhoud de buikholte binnendringt, wat een levensbedreigende situatie veroorzaakt en onmiddellijke medische interventie vereist.

Peritonitis

Als gevolg van een darmperforatie kan peritonitis optreden. Dit is een ernstige ontsteking van het buikvlies (peritoneum), die kan ontstaan door het binnendringen van darminhoud in de buikholte. Peritonitis veroorzaakt hevige pijn, koorts en kan leiden tot septische shock. Het is een medisch noodgeval dat spoedoperatie en intensieve zorg vereist.

Uitdroging en elektrolytenstoornissen

Door de obstructie wordt het lichaam gehinderd in het opnemen van vocht en voedingsstoffen, wat leidt tot ernstige uitdroging (dehydratie). Het verlies van vocht door braken en het onvermogen om vocht vast te houden verergert deze situatie, wat kan resulteren in levensbedreigende verstoringen van de elektrolytenbalans. Dit kan leiden tot hartritmestoornissen, spierzwakte en verwarring.

Sepsis

Wanneer bacteriën uit de darmen in de bloedbaan terechtkomen door een darmperforatie of ernstige ontsteking, kan sepsis ontstaan. Sepsis is een gegeneraliseerde ontstekingsreactie die ernstige schade aan organen kan veroorzaken en tot de dood kan leiden zonder onmiddellijke behandeling. Het vereist intensieve zorg en vaak ook antibiotische therapie.

Geelzucht (icterus)

Als de obstructie de galwegen aantast, kan geelzucht (icterus) optreden. Dit veroorzaakt een gele verkleuring van de huid en het oogwit door de ophoping van bilirubine, een afvalproduct van de rode bloedcellen, in het bloed. Dit symptoom duidt vaak op een ernstige verstoring van de galafvoer.

Preventie van darmobstructie

Er zijn talrijke preventieve maatregelen die kunnen helpen om het risico op darmobstructie te verminderen. Deze maatregelen richten zich op een gezonde levensstijl, het beheer van onderliggende medische aandoeningen en het aanpassen van voeding. Hieronder volgt een uitgebreide beschrijving van preventieve stappen in alfabetische volgorde, waarbij voeding en medische zorg een belangrijke rol spelen.

Adequate medische controle

Voor patiënten die een verhoogd risico lopen op darmobstructie, zoals degenen met chronische darmaandoeningen of eerdere abdominale chirurgie, is regelmatige medische controle essentieel. Door regelmatige bezoeken aan de arts kunnen symptomen vroegtijdig worden gedetecteerd en behandeld, wat complicaties kan voorkomen. Deze controle helpt ook bij het aanpassen van medicatie en behandelingsplannen indien nodig.

Behandeling van onderliggende ziekten

Ziekten zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en andere inflammatoire darmaandoeningen kunnen het risico op darmobstructies verhogen. Het is cruciaal om deze aandoeningen goed te behandelen en te beheren door middel van medicatie, voedingsmodificaties en regelmatige medische controles. Hierdoor kan het ontstaan van littekenweefsel, verklevingen en vernauwingen in de darmen worden beperkt, wat het risico op obstructies vermindert.

Chirurgische preventie

Voor patiënten die een verhoogd risico lopen op darmobstructies na abdominale chirurgie, kan een preventieve chirurgische ingreep overwogen worden. Tijdens bepaalde operaties kan de chirurg technieken toepassen om verklevingen te minimaliseren, zoals het gebruik van speciale barrièrelagen om littekenweefsel te voorkomen. Hoewel deze technieken niet altijd succesvol zijn, kunnen ze het risico op obstructies in de toekomst aanzienlijk verminderen.

Chronische constipatie behandelen

Chronische constipatie is een veelvoorkomende oorzaak van darmobstructie. Het is belangrijk om constipatie adequaat te behandelen door medische hulp in te schakelen. Behandelopties omvatten veranderingen in de voeding, zoals het verhogen van de vezelinname, voldoende hydratatie en het gebruik van laxeermiddelen indien nodig. In sommige gevallen kan medicatie of chirurgie overwogen worden om ernstigere gevolgen van chronische constipatie te voorkomen.

Diverticulosis onder controle houden

Diverticulosis kan het risico op een darmobstructie vergroten. Patiënten die met deze aandoening zijn gediagnosticeerd, moeten regelmatige medische opvolging krijgen. Een vezelrijk dieet kan helpen bij het voorkomen van diverticulitis, een complicatie van diverticulosis die de kans op een obstructie verhoogt. Artsen kunnen ook medicijnen voorschrijven om ontstekingen te beheersen en verdere complicaties te voorkomen.

Gezonde voeding volgen

Een gezonde, evenwichtig voedingspatroon speelt een belangrijke rol in de preventie van darmobstructies. Voeding die rijk is aan vezels, zoals fruit, groenten, peulvruchten en volle granen, bevordert een regelmatige stoelgang en vermindert het risico op constipatie. Patiënten die gevoelig zijn voor obstipatie moeten extra aandacht besteden aan hun vezelinname en ervoor zorgen dat ze voldoende vocht drinken om de vezels effectief te laten werken.

Medicatiegebruik beheren

Sommige medicijnen, zoals opioïde pijnstillers, antacida met aluminium en ijzersupplementen, kunnen constipatie veroorzaken en daarmee het risico op darmobstructie vergroten. Patiënten die dergelijke medicatie gebruiken, moeten hun arts raadplegen over mogelijke alternatieven of aanvullende maatregelen, zoals het gebruik van laxeermiddelen of het verhogen van hun vezel- en vochtinname, om constipatie te voorkomen.

Obesitas aanpakken

Overgewicht en obesitas kunnen leiden tot een verhoogde druk op de darmen en het risico op complicaties zoals darmobstructies verhogen. Door een gezond gewicht te behouden via regelmatige lichaamsbeweging en een evenwichtig voedingspatroon, kunnen patiënten hun risico op darmproblemen aanzienlijk verminderen. Het vermijden van overmatige gewichtstoename vermindert bovendien de kans op andere spijsverteringsstoornissen die tot een obstructie kunnen leiden.

Op tijd medische hulp zoeken

Patiënten die symptomen ervaren die wijzen op een mogelijke darmobstructie, zoals hevige buikpijn, een opgeblazen gevoel of langdurige constipatie, moeten zo snel mogelijk medische hulp inroepen. Vroege interventie kan de kans op ernstige complicaties, zoals darmperforatie of peritonitis, verminderen. Het tijdig herkennen van deze symptomen en het zoeken naar medische hulp is van levensbelang.

Roken stoppen

Roken kan de bloedtoevoer naar de darmen verminderen en daarmee het risico op complicaties zoals darmobstructies verhogen. Door te stoppen met roken, kunnen patiënten niet alleen hun algehele gezondheid verbeteren, maar ook het risico op spijsverteringsproblemen verlagen. Bovendien vermindert stoppen met roken het risico op vele andere aandoeningen die een negatieve invloed op het spijsverteringsstelsel kunnen hebben.

Stress verminderen

Stress kan een negatieve invloed hebben op de spijsvertering en kan leiden tot constipatie en andere darmproblemen. Patiënten die lijden aan chronische stress hebben een verhoogd risico op darmobstructies als gevolg van verminderde darmmotiliteit. Technieken zoals yoga, meditatie, ademhalingsoefeningen of andere vormen van stressmanagement kunnen helpen om de darmfunctie te verbeteren en het risico op obstructies te verminderen.

Vermijden van grote maaltijden

Het consumeren van grote, zware maaltijden kan de spijsvertering belasten en de kans op een darmobstructie vergroten. Door kleinere, frequentere maaltijden te nuttigen, kunnen patiënten hun spijsvertering ontlasten en het risico op verstopping in de darmen verminderen. Deze aanpak is vooral nuttig voor patiënten met eerder vastgestelde darmproblemen of een verhoogd risico op obstructies.

Vermijden van voeding die obstructies kan veroorzaken

Sommige voedingsmiddelen kunnen moeilijk verteerbaar zijn en daardoor een obstructie in de darmen veroorzaken. Dit geldt vooral voor harde voedingsmiddelen, zoals onrijp fruit, harde groenten of voedsel met een hoge hoeveelheid onoplosbare vezels. Patiënten met een geschiedenis van darmobstructie moeten hun voeding zorgvuldig selecteren en dergelijke producten vermijden, vooral na een operatie of bij chronische darmaandoeningen.

Voldoende hydratatie

Het dagelijks drinken van voldoende water is essentieel voor het soepel laten verlopen van de spijsvertering. Water helpt bij het verzachten van de ontlasting, waardoor constipatie en de bijbehorende kans op een obstructie worden verminderd. Patiënten moeten ervoor zorgen dat ze dagelijks ten minste acht glazen water drinken, en in sommige gevallen kan meer vocht nodig zijn, afhankelijk van hun medische geschiedenis en activiteitenniveau.

Vroege detectie van darmproblemen

Regelmatige controle door een arts is van cruciaal belang om eventuele problemen in de darmen vroegtijdig op te sporen. Dit geldt vooral voor patiënten met een voorgeschiedenis van spijsverteringsproblemen, zoals een eerdere obstructie of inflammatoire darmaandoeningen. Door vroegtijdige detectie van symptomen kunnen artsen snel ingrijpen en behandelingen voorstellen om ernstige complicaties, zoals een volledige darmobstructie, te voorkomen.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kunnen patiënten hun risico op darmobstructie aanzienlijk verminderen. Het handhaven van een gezonde leefstijl, het beheersen van onderliggende aandoeningen en tijdig medische hulp zoeken, spelen allemaal een belangrijke rol in de preventie van deze potentieel gevaarlijke aandoening.

Lees verder

• Darmobstructie: Operatie in buik na verstopping in darmen
• Darmgeluiden: Geluiden in darmen tijdens spijsvertering
• Ileus: Gestopte darmbewegingen met verstopping van darmen
• Buikpijn: Veelvoorkomende oorzaken van pijn in buikstreek
• Fecaal braken: Oorzaken van overgeven van stoelgang via mond