Norovirus: Infectie met buikpijn en diarree (buikgriep)

Het norovirus is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van acute buikgriep. Een persoon krijgt in zijn leven gemiddeld vijf keer te maken met een norovirusinfectie. Het virus, dat de maag en darmen aantast, komt vaak voor in gesloten en drukke omgevingen. Veelvoorkomende symptomen zijn onder andere buikpijn, diarree, braken en maagpijn. De verspreiding van de snel besmettelijke ziekte verloopt vooral door het eten van besmet voedsel of contact met besmette patiënten. De ondersteunende behandeling verloopt vooral door te zorgen voor voldoende vochtinname en rust. De prognose voor de meeste patiënten is uitstekend omdat het virus na enkele dagen uit het lichaam verdwijnt. De preventie van het norovirus is heel moeilijk, maar een goede hygiëne vermindert het optreden van de infectie. De naam van de infectie is tot slot vernoemd naar de Amerikaanse plaats Norwalk, Ohio, waar het virus voor het eerst in 1972 werd waargenomen.

• Epidemiologie van norovirusinfecties
• Oorzaken virale infectie
• Risicogroepen
• Risicofactoren voor norovirusinfectie
• Symptomen: Buikpijn en diarree
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Voldoende vocht innemen
• Prognose buikgriep door norovirus
• Complicaties norovirusinfectie
• Preventie infectie met norovirus

Epidemiologie van norovirusinfecties

Norovirusinfecties zijn wereldwijd wijdverspreid en komen frequent voor in gemeenschappelijke omgevingen zoals scholen, verzorgingstehuizen en cruiseschepen. Het norovirus is de belangrijkste oorzaak van acute gastro-enteritis en verantwoordelijk voor een aanzienlijk percentage van de gevallen van voedselvergiftiging.

Oorzaken virale infectie

Overdracht virus

Het norovirus veroorzaakt acute niet-bacteriële gastro-enteritis (buikgriep). De verspreiding van het virus gebeurt vooral via de fecaal-orale route. Het virus komt met andere woorden binnen door het eten van besmet voedsel of water. Het norovirus bevindt zich in de uitwerpselen en het braaksel van patiënten en dieren die besmet zijn. Ook het aanraken van de mond na contact met een besmet voorwerp kan leiden tot een infectie met het norovirus. Het virus is verantwoordelijk voor meer dan de helft van alle door voedsel overgedragen ziekten. Een besmetting via druppelinfectie is ook mogelijk en verloopt door nauw contact met een patiënt die geïnfecteerd is met het norovirus. De patiënt is tot slot 72 uur tot soms zelfs twee weken nadat de symptomen verdwenen zijn, nog in staat om het virus te verspreiden.

Doelgroep virus

De zeer besmettelijke ziekte komt vaker voor bij groepen mensen die zich dicht bij elkaar bevinden, zoals kinderen, ouderen of passagiers van een schip. Uitbraken komen bijgevolg vooral voor in scholen, verpleeghuizen, ziekenhuizen (ziekenhuisinfectie), recreatiecentra, restaurants, slaapzalen en cruiseschepen.

Risicogroepen

Patiënten met een verzwakt of aangetast immuunsysteem lopen een verhoogd risico op het krijgen van een norovirusinfectie of krijgen te maken met ernstigere of langdurige symptomen. Enkele andere factoren omvatten het wonen in een gebied waar geen goede sanitaire voorzieningen aanwezig zijn en het niet naleven van hygiënische maatregelen, vooral met betrekking tot voedsel. Voorts zijn kleuterscholen, kinderdagverblijven of plaatsen waar veel mensen samenwonen sneller getroffen door het norovirus.

Risicofactoren voor norovirusinfectie

Risicofactoren voor een norovirusinfectie omvatten:

• Het verblijf in afgesloten ruimtes met veel mensen, zoals cruiseschepen of verpleeghuizen.
• Het consumeren van besmet voedsel of water.
• Onvoldoende hygiëne en sanitaire voorzieningen.
• Contact met besmette personen of oppervlakken.

Symptomen: Buikpijn en diarree

De milde symptomen van een besmetting met het norovirus komen snel op, namelijk 24 uur tot maximaal drie dagen nadat de patiënt het virus heeft opgelopen. Deze bestaan uit nausea (misselijkheid), hoofdpijn, maagpijn, buikpijn en buikkrampen, gevolgd door diarree, een groene ontlasting en braken. Ook lichte koorts, spierpijn, pijn in het lichaam en een duizelig gevoel bij het opstaan behoren tot de mogelijke tekenen van een norovirusinfectie.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van de virale ziekte gebeurt vooral door het identificeren van het virus in de ontlasting (diarree).

Behandeling: Voldoende vocht innemen

Een geneesmiddel of vaccin is niet voorhanden voor het norovirus. De behandeling van het norovirus verloopt door het drinken van voldoende vocht om uitdroging (dehydratie) te voorkomen als gevolg van het hardnekkig braken en de chronische diarree. Is het niet mogelijk om vocht via de mond in te nemen, dan krijgt de patiënt in het ziekenhuis intraveneus (via een ader) vocht toegediend. Voldoende rust, zacht voedsel innemen (soep, zetmeel, bananen, yoghurt, gekookte groenten) en medicijnen tegen diarree zijn nog mogelijke behandelingsopties voor het norovirus.

Prognose buikgriep door norovirus

De meeste patiënten herstellen uitstekend van het norovirus aangezien de symptomen zonder behandeling verdwijnen binnen de 12-72 uur.

Complicaties norovirusinfectie

Uitdroging is één van de gevreesde complicaties van het norovirus. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan de symptomen die gerelateerd zijn aan uitdroging. Symptomen van uitdroging zijn lusteloosheid, vermoeidheid, duizeligheid, een verminderde urineproductie (oligurie), een droge mond (xerostomie) en een droge keel. Een andere complicatie die optreedt met het norovirus is ondervoeding. In zeer ernstige gevallen kan een patiënt (meestal uit een risicogroep) hieraan overlijden.

Preventie infectie met norovirus

Preventieve maatregelen tegen norovirusinfecties omvatten:

• Regelmatig handen wassen met water en zeep (goede handhygiëne).
• Zorgvuldige voedselbereiding en goede hygiëne in de keuken.
• Het vermijden van contact met besmette personen en oppervlakken.
• Isolatie van patiënten met norovirusinfecties in een ziekenhuisomgeving om verspreiding te voorkomen.

Door deze maatregelen te volgen kan de kans op een norovirusinfectie aanzienlijk worden verminderd.

Lees verder

• Buikpijn: Veelvoorkomende oorzaken van pijn in buikstreek
• Virale gastro-enteritis: Buikgriep veroorzaakt door virus
• Maagdarminfecties (gastro-enteritis, buikgriep): Oorzaken
• Diarree: Soorten, oorzaken, symptomen en behandeling