Ileus: Gestopte darmbewegingen met verstopping van darmen

Ileus: Gestopte darmbewegingen met verstopping van darmen Een ileus is een aandoening waarbij de darmbewegingen gestopt zijn. De darmen kunnen het voedsel niet op de normale manier doorlaten, hetgeen vaak optreedt na een buikoperatie maar ook bij andere aandoeningen en omgevingsfactoren. Deze ernstige aandoening snijdt onbehandeld de bloedtoevoer naar de darmen af, waardoor het darmweefsel afsterft. Hierdoor ontstaat een ernstig darmtrauma of een levensbedreigende infectie van de buikholte. Het is essentieel om snel medische hulp te zoeken zodra de symptomen verschijnen. Aanpassingen in de medicatie of voeding en soms een operatie zijn nodig voor het behandelen van een ileus. De vooruitzichten zijn tot slot over het algemeen goed.

Oorzaken: Gestopte darmbewegingen

De darmbewegingen (peristaltiek) zorgen er voor dat voedsel door de darmen kan reizen. Bij een ileus is de peristaltiek gestopt en kunnen voedseldeeltjes, gas en vloeistoffen niet meer door het spijsverteringskanaal reizen. Blijft de patiënt eten, dan hopen de voedseldeeltjes zich op, hetgeen leidt tot een gedeeltelijke of volledige verstopping van de darmen (darmobstructie).

Sommige medicijnen veroorzaken na een buikoperatie mogelijk een ileus / Bron: Stevepb, PixabaySommige medicijnen veroorzaken na een buikoperatie mogelijk een ileus / Bron: Stevepb, Pixabay

Buikoperatie

Meestal ontstaat een ileus na een buikoperatie of operatie aan het bekkengebied. De normale peristaltiek komt namelijk langzaam terug na de operatie. Ook is het mogelijk dat medicatie die de arts voorschrijft na de operatie, de darmbeweging aantast. Postoperatieve littekens veroorzaken eveneens soms een verstopping.

Sommige geneesmiddelen die spieren en zenuwen in het spijsverteringskanaal aantasten zijn onder meer:

Infecties en aandoeningen

Andere oorzaken van een ileus zijn infecties en aandoeningen van de spieren en zenuwen, zoals:

Risicofactoren van ileus

Enkele factoren die het risico op een ileus verhogen, zijn:
  • bloedvergiftiging (sepsis)
  • een darmaandoening zoals het prikkelbaredarmsyndroom, de ziekte van Crohn of diverticulitis
  • een darmletsel
  • een elektrolytenstoornis
  • een geschiedenis van radiotherapie nabij de buik
  • een oudere leeftijd
  • een perifere vaatziekte
  • erg snel afvallen

Symptomen

Een ileus veroorzaakt mogelijk een acute buik hetgeen gepaard gaat met volgende mogelijke tekenen:

Ileus versus darmobstructie

Een ileus en een darmobstructie zijn niet volledig hetzelfde, hoewel beiden gelijkaardige symptomen vertonen. Een ileus is namelijk het gevolg van spier- of zenuwproblemen waardoor de peristaltiek gestopt is. Bij een darmobstructie (darmverstopping) is er een fysieke blokkade in het spijsverteringskanaal. Een paralytische ileus veroorzaakt echter mogelijk een fysieke blokkade door een opeenhoping van voedsel in de darmen. Hierbij ontstaat een verlamming (paralyse) van de darm.

Andere oorzaken voor een darmobstructie zijn onder andere:

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
Voor het diagnosticeren van een ileus, bevraagt de arts de patiënt eerst over de aanwezige klachten en doorloopt hij ook de volledige medische voorgeschiedenis. De arts wenst bovendien informatie inzake:
  • de chirurgische geschiedenis
  • de huidige of vroegere medische aandoeningen
  • het medicatiegebruik

Vervolgens voert de arts een lichamelijk onderzoek uit waarbij hij kijkt naar tekenen van zwelling of pijn in de buik. De arts gebruikt een stethoscoop om te luisteren naar de darmgeluiden. Die ‘luisteronderzoek’ staat in medische termen bekend als ‘auscultatie’. Afwezige (paralytische ileus) of overmatig actieve (mechanische ileus) darmgeluiden wijzen mogelijk op een ileus, maar beeldvormende onderzoeken zijn meestal nodig om een diagnose te bevestigen.

Diagnostisch onderzoek
Beeldvormende onderzoeken lokaliseren een ileus. De arts zet een röntgenfoto, echografie of CT-scan van de buik in. Ook is soms nog een lucht- bariumklysma nodig. De arts plaatst lucht of vloeibaar barium in de dikke darm via het rectum en neemt vervolgens röntgenfoto's van de buik.

Behandeling van verstopping van darmen

De behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak van ileus. Meestal bestaat de behandeling uit:
  • een afwachtend beleid
  • voedingsaanpassingen
  • medicijnen nemen of aanpassen
  • een operatie

Ileus na operatie

Wanneer ileus optreedt na een operatie, is de patiënt na enkele dagen hersteld. Paralytische ileus verdwijnt meestal wanneer een patiënt wijzigingen aanbrengt in de medicatie. Vaak is een ziekenhuisopname nodig totdat de problemen volledig verholpen zijn. De patiënt krijgt dan:
  • intraveneuze (via een ader) vochttoediening om uitdroging te voorkomen
  • nasogastrische decompressie (een buisje zuigt materiaal weg dat een patiënt anders zou kunnen overgeven)
  • pijnstillers

Voedingsaanpassingen

Aandoeningen zoals de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn) en diverticulitis leiden tot een gedeeltelijke darmblokkering. Sommige darmmaterialen gaan dan door de darm, maar niet alles. Een vezelarme voeding consumeren is dan aanbevolen zodat de patiënt gemakkelijker ontlasting kan krijgen. De patiënt mag maar beperkt volkoren voedsel, rauwe groenten en noten eten.

Medicatie

Een paralytische ileus die resulteert uit medicatiegebruik, is vaak eenvoudig te verhelpen door een ander medicijn te nemen om de darmbeweging te stimuleren. Soms adviseert de arts om te stoppen met de medicatie die de ileus veroorzaakt.

Chirurgie

Bij een ernstige darmverstopping of wanneer voedingsrichtlijnen en medicijnen niet werken, is een operatie vereist. De arts verwijdert de blokkering of repareert of verwijdert het beschadigde deel van de darm. Voor ouderen of patiënten met darmkanker is de uitgebreide operatie mogelijk niet geschikt. Zij krijgen mogelijk een stent (buisje) om de darm open te houden en de darmmaterialen gemakkelijker door te laten. Soms moet de arts een hele darm verwijderen waarna de arts een stoma / colostoma (kunstmatige opening in dikke darm) plaatst. Hierbij maakt de arts een opening in de buik (stoma) waardoor ontlasting uit de darm kan overgaan in een zakje. De patiënt is namelijk hierdoor in staat om een gezond leven te leiden, al vereist een stoma wel de nodige verzorging.

Complicaties

Wanneer de arts ileus niet diagnosticeert en behandelt, ontstaan mogelijk levensbedreigende complicaties.

Infectie

In de darmen bevinden zich bacteriën. Wanneer deze terechtkomen in de buikholte, ontstaat peritonitis (buikvliesontsteking). Peritonitis veroorzaakt mogelijk sepsis (wijdverspreide bloedbaaninfectie) die mogelijk dodelijke gevolgen heeft.

Necrose

Necrose (weefselsterfte) treedt op wanneer het bloed niet tot de darmen geraakt, waardoor het darmweefsel afsterft en verzwakt. Een zwakke darmwand gaat sneller scheuren, waardoor de darminhoud naar buiten lekt.

Prognose van darmaandoening

Het herstel van een ileus is afhankelijk van het soort behandeling voor de onderliggende oorzaak. Ileus is een relatief veel voorkomende aandoening die over het algemeen gemakkelijk te behandelen is.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Darmafsluiting: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaakDarmafsluiting: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaakOp het moment dat een darm helemaal of voor een deel is afgesloten spreekt men van een darmafsluiting. Het eten kan de d…
Necrotiserende enterocolitis: Afsterven van weefsels in darmNecrotiserende enterocolitis: Afsterven van weefsels in darmNecrotiserende enterocolitis (NEC) is een aandoening waarbij schade optreedt aan de weefsels in de binnenwand van de dun…
Toxisch megacolon: Gevaarlijke verbreding van de dikke darmToxisch megacolon: Gevaarlijke verbreding van de dikke darmEen toxisch megacolon is een levensbedreigende complicatie van andere inflammatoire intestinale aandoeningen. Binnen één…
Ileus (darmafsluiting): symptomen, oorzaak en behandelingIleus (darmafsluiting): symptomen, oorzaak en behandelingIleus of darmafsluiting symptomen bestaan uit buikpijn, misselijkheid, braken en een ernstig opgeblazen gevoel. Ileus is…

Ademgeur van ontlasting: Oorzaken van van adem met poepluchtAdemgeur van ontlasting: Oorzaken van van adem met poepluchtSommige patiënten kampen met een beschamend probleem. Zij hebben namelijk een vieze ademgeur die doet denken aan poep. B…
Open been: wond met langzame genezing, behandeling is nodigOpen been: wond met langzame genezing, behandeling is nodigHet overkomt ons allemaal wel eens dat je struikelt, jezelf stoot en een wond krijgt aan het scheenbeen. Als het een sch…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: OpenClipartVectors, Pixabay
  • Geraadpleegd op 3 augustus 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Ileus, http://www.healthofchildren.com/I-K/Ileus.html
  • Ileus, https://www.healthline.com/health/ileus
  • Ileus: Symptoms, Causes, and Treatment, https://www.verywellhealth.com/ileus-symptoms-causes-and-treatment-4173136
  • What to know about ileus, https://www.medicalnewstoday.com/articles/322149.php
  • Afbeelding bron 1: Stevepb, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 14-12-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.