Open been: wond met langzame genezing, behandeling is nodig

Het overkomt ons allemaal wel eens dat je struikelt, jezelf stoot en een wond krijgt aan het scheenbeen. Als het een schaafwond betreft dan zal deze wel snel genezen. Het wordt anders als het een snijwond of een grotere wond is. Dan zal deze slechts langzaam genezen en er zal de nodige medische aandacht aan geschonken moeten worden om een langdurige aandoening te voorkomen. Vooral voor ouderen is het 'open been' een schrikbeeld. Een open been kan spontaan ontstaan of door een wond die ontstaat door een val of iets dergelijks.

• Wanneer spreken we van een open been of ulcus cruris?
• Risicofactoren bij een open been
• Infectie van de wond
• Behandeling
• Elastische steunkousen bij een open been
• Bewegen en rusten
• Douchen en zwemmen
• Genezing

Wanneer spreken we van een open been of ulcus cruris?

We spreken over een open been of ulcus cruris als er sprake is van een open wond aan het onderbeen, meestal vinden we dit aan de voorkant en vaak bevindt de wond zich op het scheenbeen. Deze wond kan spontaan ontstaan of de patiënt is gevallen of gestruikeld. In beide gevallen spreken we over een open been.

Open been met snijwond, ontstaan door vallen, struikelen of stoten

Het kan gemakkelijk gebeuren dat je jezelf stoot, valt of struikelt en dan een open snijwond krijgt aan het been. Deze wonden herstellen slechts langzaam. De wond krijgt langzaam een harde korst, maar er kan tijdens het genezingsproces in het begin ook sprake zijn van afgestorven huid. Deze is zwart of geel en zal door de arts verwijderd worden, soms onder plaatselijke verdoving. Men noemt dit necrotisch weefsel. Dit afgestorven weefsel kan een enkele keer een onaangename geur verspreiden.

Spontaan ontstaan als gevolg van slechte doorbloeding

Een open been komt vaak voor bij oudere mensen. Bij het ouder worden merkt men dat de doorbloeding minder wordt. De aderen in de benen functioneren minder goed. De oorzaak is vaak een stoornis in de bloedsomloop. Er komt meer vocht in het been omdat dit niet goed wordt afgevoerd en de ophoping van vocht remt de genezing. Een enkele maal ontstaat er een wond aan de voet of aan de tenen. Soms is een verwijzing naar de vaatchirurg noodzakelijk om de aderen te onderzoeken.

Risicofactoren bij een open been

Een open been kan spontaan ontstaan bij patiënten die te maken hebben met:

• Diabetes
• Hoge bloeddruk
• Ouderen die te weinig bewegen
• Vaak en langdurig stilstaan
• Spataderen

Infectie van de wond

Wie een open wond aan het been heeft zal als eerste een ontstekingsreactie krijgen. Hiervan is sprake als de huid rondom de wond rood wordt en gaat gloeien. De wond is dan ook erg pijnlijk. Een antibiotica kuur is noodzakelijk. Vaak wordt dan amoxilline voorgeschreven. Het kan gebeuren dat een enkele kuur niet voldoende is en dan zal men voortgaan met de behandeling tot de infectie verdwenen is.

Behandeling

Een open been zal in aanvang behandeld worden met een betadinepleister. Deze kan men even laten zitten. Vervolgens wordt gebruik gemaakt van pleisters met paraffine. Hierbij pleit de ene arts voor dagelijks verschonen i.v.m. de hygiëne, terwijl de andere arts van mening is dat het belangrijk is om de pleister zo lang mogelijk te laten zitten. De redenatie hierbij is dat er iedere keer wat van het nieuwe weefsel wordt meegenomen bij het verschonen. Op de wond wordt eerst een gaasje geplakt, vervolgens wordt dit afgedekt met steriel gaas en daarna wordt het been gezwachteld. De zwachtels blijven dag en nacht zitten. Sommige artsen behandelen de wond met een pleister die een zilverlaag heeft omdat zilver een geneeskrachtige werking heeft. In ziekenhuizen wordt soms gebruik gemaakt van zuivere honing vanwege de antibacteriële werking.

Elastische steunkousen bij een open been

Veel oudere mensen bij wie een slechte doorbloeding al is vastgesteld zullen geadviseerd worden om steunkousen te dragen. Dit om oedeem in de benen en voeten te voorkomen of te verminderen. Bij oudere mensen met een open been kiest men ook vaak om een elastische steunkous aan te meten. Hierdoor wordt de bloedstroming gestimuleerd en vermindert men de kans op vochtophoping in de benen. De kousen drukken op de aderen en helpen het bloed beter terug te stromen naar het hart. Tevens dient de kous als bescherming tegen stoten. Als het been genezen is kan men met de arts overleggen of de steunkous nog gedragen dient te worden of dat men kan stoppen.

Bewegen en rusten

Bij een wond aan het been is het belangrijk dat er voldoende rust wordt genomen. Het been dient hoog te worden gelegd als men zit. Daarnaast is het van belang om toch voldoende beweging te krijgen, dus afwisselend rusten en bewegen is noodzakelijk. Intensief sporten dient vermeden te worden.

Douchen en zwemmen

Heel lastig is het wanneer de wond droog moet blijven en je toch wilt douchen en zwemmen. Gelukkig zijn hiervoor handige producten te koop. Men kan een zwemhoes aanschaffen. Deze kun je ook gebruiken als er een van de ledematen in het gips zit, maar de zwemhoes voldoet ook uitstekend om te beschermen bij open wonden. Om te douchen kan men bij de apotheek beenbescherming kopen. Er zijn waterproof pleisters te koop maar deze voldoen niet altijd en zijn zeker niet geschikt om te zwemmen.

Genezing

De genezing van een wond gaat in drie fases:

• Eerst ontstaat de afweerreactie, soms met infectie
• Genezing start vanuit de randen
• Daarna ontstaat de korst die vanzelf afvalt

Tijdens de tweede fase wordt de wond vanuit de diepte eerst rood en langzaam ontstaat er nieuwe huid. Als de wond rood wordt is er geen of nauwelijks wondvocht meer aanwezig. De wond is dan aan het helen. Dit kan echter maanden duren en alhoewel de aandoening niet levensbedreigend is, wordt deze toch wel als erg lastig ervaren. Men kan gedurende lange tijd nog een beschadiging op het been zien.