Open been: wond aan het been

Een open been, ook wel ulcus cruris, is herkenbaar door een wond op het been die niet wil genezen. Vaak gaat het hier om het onderbeen. Het probleem is heel vaak terug te vinden in de aders, waardoor het weefsel onvoldoende zuurstof en voedingsstoffen krijgt. Vaak spelen spataderen een rol hierin. Hoe wordt een open been behandeld?

Wat is een open been?

Bij een open been denken veel mensen aan een been dat helemaal open ligt, maar dat wordt hier niet mee bedoeld. Een open been is een wond die niet wil genezen als gevolg van een slechte doorbloeding. Een open been komt veel voor bij mensen met trombose of spataderen, maar kan ook door ander falen ontstaan.

Het ontstaan en de oorzaak

Door het falen van de bloeddoorstroming krijgt lager gelegen weefsel minder zuurstofrijk bloed. De benen zijn hier gevoelig voor omdat hier veel kracht nodig is om bloed omhoog te pompen. Wanneer er ergens iets mis gaat, blijft er veel zuurstofarm bloed in het been achter en komt er weinig zuurstofrijk bloed bij. Het gevolg is dat weefsel afsterft en er wondjes ontstaan aan de benen. Deze wondjes kunnen niet genezen. Voor genezing is immers zuurstofrijk bloed nodig.

De oorzaak is vaak terug te vinden in problemen met de aderen zoals bij spataderen of trombose. Hierdoor werken de kleppen in de aderen onvoldoende en stroomt zuurstofarm bloed terug de aderen in. Ook een slagader kan vernauwd raken of zelfs helemaal afgesloten. Dit heet dan een embolie. Roken is een risicofactor voor het vernauwd raken van slagaderen. Mensen die veel staan of zitten voor hun beroep of dit als levensstijl hebben, hebben ook een verhoogde kans op een open been. Weinig beweging is een risicofactor. Door te lopen gebruiken we de kuitspieren, die ervoor zorgen dat het bloed in het been weer omhoog gepompt wordt. Mensen met overgewicht krijgen vaker te maken met een open been. Hoe groter het overgewicht, hoe groter het risico.

Symptomen en klachten

Vaak is er al langere tijd sprake van een slechter doorbloeding in het been, maar kan pas na jaren een open been ontstaan. De symptomen worden vooral gezien in het onderbeen of de enkel. Er ontstaat soms een bruine verkleuring en sterke schilfering aan de huid. Ook kan de huid wit kleuren op bepaalde plaatsen. Vaak is er sprake van spataderen. Dit zijn zichtbare blauwe tot paarse kronkelende en verdikte aders. Er in sprake van een vermoeid en zwaar gevoel in de benen of rusteloze benen. Niet iedereen heeft hier evenveel last van. Soms treedt er ook oedeem op: vochtophoping in de benen.

Bij een open been zien we duidelijk wonden of wondjes die plots ontstaan of door een verwonding. Deze wondjes willen niet genezen. Vaak is het gebied om de wond heen geel van kleur en er verschijnt een kortst op de wond. De normale huid verdwijnt op de plek van de wond. Soms is de bodem van de wond zwart. Dit betekent dat daar het weefsel is afgestorven. De wonden kunnen stinken en zijn soms pijnlijk.

Behandeling en herstel

De behandeling bestaat allereerst uit het verzorgen van de wond. Dood weefsel wordt verwijderd en de wond wordt afgedekt. eventueel wordt er gebruik gemaakt van een wondvochtabsorberend verband wanneer de wond nat is. Soms geneest de wond zo moeilijk dat er een huidtransplantatie wordt toegepast. De wond wordt verwijderd en het been wordt voorzien van nieuw onbeschadigd weefsel. In de meeste gevallen groeit dit goed aan.

Het been wordt gezwachteld of er wordt gebruik gemaakt van een steunkous die strak om het been wordt gedragen. Hierdoor wordt de druk op de vaatwanden minder. Verder is veel beweging aan te raden. De aders die nog niet beschadigd zijn kunnen met behulp van beweging het bloed terug pompen naar het hart. Het volledige herstel kan maanden tot jaren duren. In de toekomst is het belangrijk om te voorkomen dat er opnieuw een open been ontstaat. Sporten zoals lopen, fietsen en zwemmen zijn zeer aan te bevelen. Rusten met het been omhoog is niet aan te raden. Beter is om door middel van beweging het bloed terug naar het hart te laten pompen. Zonder beweging is dit slecht mogelijk. Middels een operatie kunnen beschadigde aders soms hersteld worden of vervangen door een gezonde ader elders uit het lichaam. Dit wordt niet altijd toegepast en is ook niet altijd mogelijk.