Darmafsluiting: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaak

Op het moment dat een darm helemaal of voor een deel is afgesloten spreekt men van een darmafsluiting. Het eten kan de darm niet meer verlaten en de patiënt verliest dan geen ontlasting meer. Een darmafsluiting is een levensgevaarlijke situatie en komt zowel voor in de dunne darm als in de dikke darm. Een darmafsluiting wordt ook wel een ileus of een darmobstructie genoemd. Ileus komt in verschillende soorten voor.

Symptomen

• Hevige buikpijn
• Krampen in buik
• Maag rommelt
• Eetlust verdwijnt
• Buik zwelt op
• Winderigheid is geheel verdwenen

Mechanische ileus of obstructie-ileus

Bij een mechanische ileus is de darm geheel geblokkeerd. De oorzaak is dan vaak een tumor of een beknelling van de darmlis. De darm zal blijven proberen het voedsel langs de obstakel te krijgen door steeds heftiger samen te trekken. Daardoor krijgt de patiënt krampen. Hierdoor ontstaat vochtophoping. De patiënt begint over te geven. Het braaksel ruikt daarbij naar uitwerpselen. Als een darmlis bekneld zit, ontstaan deze klachten zeer plotseling. De darm zit dan vast in bijvoorbeeld een litteken.

Paralytische ileus of verlammingsileus

Bij een paralytische ileus is sprake van onbeweeglijkheid van de darm. Die trekt niet meer samen. Een verlammingsileus ontstaat na een heftig voorval in de darm, bijvoorbeeld op het moment van een buikvliesontsteking. Vaak treedt een paralytische ileus op na een operatie. De patiënt ziet de buik snel groter worden, wordt misselijk en laat geen scheten meer. De darm werkt niet meer.

Diagnose

Bij het vermoeden van een darmafsluiting volgt meteen een ziekenhuisopname, omdat een levensgevaarlijke situatie optreedt. De diagnose wordt meestal gesteld na het maken van een buikoverzichtsfoto. Op deze foto kan de dokter zien of de darmen zijn uitgerekt of gevuld zijn met ontlasting. Eventueel kan aanvullend een CT-scan worden gemaakt om de darmen verder in kaart te brengen. Soms wordt een endoscopie gedaan om te kijken of er een tumor in de darm zit.

Behandeling

Breuk

Als de darmafsluiting is ontstaan door een breuk, dan kan de dokter proberen die breuk proberen weg te duwen. Wanneer dat lukt, is de ileus voorbij. Later volgt dan vaak een operatie om een nieuwe obstructie te voorkomen.

Sonde

Op het moment dat een darmafsluiting een andere oorzaak heeft, wordt de patiënt opgenomen in het ziekenhuis en volgt de inbrenging van een maagsonde. Ook krijgt de patiënt een infuus. Via de sonde wordt de maaginhoud opgezogen. Op deze wijze komt er minder voedsel terecht in de darm en neemt de druk af. De krampen worden minder en het braken stopt. Via het infuus wordt vocht gegeven. Een streng knapt vaak vanzelf af waardoor opereren niet nodig is.

Operatie

In veel gevallen is chirurgisch ingrijpen wel nodig. In dat geval verwijdert de chirurg een gedeelte van de darm inclusief het obstakel. De overgebleven darmstukken worden aan elkaar vastgemaakt. Als het nodig is, wordt een stoma aangelegd. Dit is een kunstmatig aangelegde uitgang waar de ontlasting in stroomt. Aan de uitgang hangt een zakje. Bij ziektes als de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa wordt niet gauw chirurgisch ingegrepen. Patiënten met deze ziekte hebben al te maken veel ontstekingen en door te gaan snijden kunnen nieuwe verklevingen voorkomen. Als er sprake is van paralytische ileus is een operatie vaak niet nodig. Wel moet de oorzaak worden gevonden. Daarna kan de behandeling starten. Soms moet er wel worden geopereerd. Patiënten die een operatie hebben ondergaan houden meestal nog een paar dagen de maagsonde. Als de darm weer voldoende werkt, mag de patiënt weer gaan drinken. Dit wordt steeds verder uitgebreid met vast eten. Wanneer dat goed gaat volgt verwijdering van de sonde.