Selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s)

Selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI’s) zijn medicijnen die vooral de symptomen van een depressie behandelen, al zet de arts dit geneesmiddel ook in voor de behandeling van andere aandoeningen. De geneesmiddelen zijn relatief veilig. Ze veroorzaken bovendien minder bijwerkingen dan andere soorten antidepressiva. Niettemin komen soms nog gezondheidsproblemen tot stand door het nemen van deze medicijnen. Soms krijgen patiënten door het medicijn een overdosis serotonine in het lichaam hetgeen resulteert in het serotoninesyndroom. Het geneesmiddel heeft tevens een wisselwerking met andere medicijnen. De arts schrijft dit medicijn voor, maar hij moet goed op de hoogte zijn van een zwangerschap en het gebruik van andere medicijnen en stoffen want in sommige gevallen mogen patiënten dit medicijn niet gebruiken of zijn andere aanpassingen nodig.

• Toepassingen SSRI’s
• Depressie
• Andere aandoeningen
• Bijwerkingen van selectieve serotonine-heropnameremmers
• Wisselwerking (interactie) met andere medicijnen
• Overdosis: Serotoninesyndroom
• Lichamelijk
• Mentaal
• Zwangere vrouwen en het gebruik van type antidepressiva
• Stoppen met soort antidepressivum

Toepassingen SSRI’s

Depressie

Selectieve serotonine-heropnameremmers (SSRI's) zijn een type antidepressiva die symptomen van een matige tot ernstige depressie behandelen. Selectieve serotonine-heropnameremmers zorgen ervoor dat het serotoninegehalte in de hersenen verhoogt. Serotonine is een van de chemische boodschappers (neurotransmitters) die signalen tussen hersenzenuwcellen (neuronen) draagt. Selectieve serotonine-heropnameremmers blokkeren de reabsorptie (heropname) van serotonine in neuronen. Hierdoor komt er meer serotonine vrij om de overdracht van berichten tussen neuronen te verbeteren. Selectieve serotonine-heropnameremmers zijn ‘selectief’ omdat ze voornamelijk inwerken op serotonine en niet op andere neurotransmitters. Mensen reageren soms verschillend op eenzelfde antidepressivum en daarom moet de arts soms samen met de patiënt uittesten welk type medicijn en welke dosis het meest effectief is. De arts kijkt altijd naar de aanwezige klachten, de eventuele gezondheidsproblemen, andere gebruikte medicijnen en andere succesvolle behandelingen in het verleden.

Andere aandoeningen

Andere klinische indicaties voor het gebruik van SSRI’s zijn:

• een angststoornis
• een eetstoornis zoals boulimia nervosa (oncontroleerbare vreetbuien en compenserend gedrag)
• een fobie
• een obsessieve-compulsieve stoornis
• een paniekstoornis
• een posttraumatische stressstoornis
• fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid)
• het prikkelbare darmsyndroom
• opvliegers
• premenstruele dysfore stoornis (PMDD)
• voortijdige ejaculatie

Bijwerkingen van selectieve serotonine-heropnameremmers

In vergelijking met hun voorgangers, de monoamine-oxidaseremmers (MAO-remmers) en tricyclische antidepressiva, veroorzaakt het medicijn weinig bijwerkingen. Treden er toch bijwerkingen op, dan verdwijnen deze meestal binnen de eerste paar weken van de behandeling. Af en toe echter moet een patiënt de arts raadplegen omdat de bijwerkingen zeer vervelend of ernstig zijn. Mogelijk zet de arts dan een ander type SSRI in.

Volgende bijwerkingen zijn mogelijk:

• agitatie (rusteloosheid)
• braken
• constipatie
• diarree
• duizeligheid
• een droge mond
• een gewijzigde eetlust, met een gewichtsverlies of gewichtstoename tot gevolg
• een huiduitslag
• epileptische aanvallen (uiterst zelden)
• gewrichtspijn
• hoofdpijn
• hyponatriëmie (tekort aan natrium in het bloed)
• indigestie (maagklachten na het eten of drinken)
• maagirritatie
• misselijkheid: Door het medicijn vlak voor het slapen in te nemen, vermindert de kans op misselijkheid (Als de patiënt echter niet kan slapen door de medicatie, is dit geen optie). Ook ontstaat minder kans op misselijkheid door het medicijn in combinatie met voedsel in te nemen.
• nervositeit
• seksuele problemen, zoals een verminderd seksueel verlangen, moeilijk een orgasme bereiken of geen erectie kunnen behouden (erectiestoornissen)
• slapeloosheid
• slaperigheid
• spierpijn
• wazig zien
• zelfmoordgedachten (vooral bij kinderen en jongvolwassenen)

Verder remmen SSRI mogelijk de bloedplaatjesafscheiding, aggregatie en plugvorming.

De effecten SSRI’s zijn doorgaans pas na vier tot zes weken zichtbaar. De maximale effectiviteit is soms pas na enkele maanden aanwezig. Na deze aanpassingsperiode verminderen of verdwijnen de bijwerkingen eveneens.

Wisselwerking (interactie) met andere medicijnen

Het is belangrijk dat de arts voor het voorschrijven van selectieve serotonine-heropnameremmers, op de hoogte is van het huidige gebruik van medicijnen, voedingssupplementen en kruiden. Sommige antidepressiva verstoren de effectiviteit van andere geneesmiddelen verstoren, en sommige SSRI’s veroorzaken gevaarlijke reacties in combinatie met bepaalde medicijnen of kruidensupplementen. Selectieve serotonine-heropnameremmers verhogen bijvoorbeeld het risico op bloedingen, vooral wanneer de patiënt andere medicijnen gebruikt die het risico op bloedingen verhogen, zoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's), aspirine, warfarine (Coumadin, Jantoven) en andere bloedverdunners.

Overdosis: Serotoninesyndroom

Wanneer de patiënt een te hoge dosis van SSRI’s neemt, ontstaan te serotoninespiegels in het lichaam. Dit leidt tot het serotoninesyndroom. Vaak komt dit tot stand wanneer de patiënt twee medicijnen combineert die de serotoninewaarden verhogen. De patiënt combineert bijvoorbeeld een SSRI met een ander soort antidepressivum, bepaalde pijnstillers of hoofdpijnmedicatie en het kruidensupplement sint-janskruid.

Lichamelijk

Bekende lichamelijke symptomen van het serotoninesyndroom zijn:

• ademhalingsproblemen
• bewusteloosheid
• coördinatieproblemen
• diarree
• een coma
• een onregelmatige hartslag / een snelle hartslag (tachycardie)
• een snelle ademhaling (tachypneu)
• een verlies van spiercoördinatie of spiertrekkingen
• epileptische aanvallen
• grote veranderingen in bloeddruk
• grote veranderingen in de lichaamstemperatuur
• hoge koorts
• hoofdpijn
• hyperthermie (abnormaal hoge lichaamstemperatuur)
• metabole acidose (te hoge zuurgraad van het bloed)
• misselijkheid en/of braken
• myoclonus
• nierinsufficiëntie
• nystagmus (wiebelogen)
• rhabdomyolyse (afbraak van spieren, gewrichten en urinewegen)
• rillingen en kippenvel
• slapeloosheid
• spierrigiditeit (spierstijfheid)
• tremoren (bevingen)
• urine-incontinentie of fecale incontinentie (onvrijwillig verlies van stoelgang)
• verwijde pupillen (mydriasis)
• zweten

Mentaal

Ook mentale en psychische problemen gaan gepaard met het serotoninesyndroom:

• agitatie
• angst
• delirium (acute verwardheid met wijzigingen in de hersenfunctie)
• desoriëntatie
• rusteloosheid
• verwardheid

Onmiddellijke medische hulp is nodig.

Zwangere vrouwen en het gebruik van type antidepressiva

Sommige antidepressiva zijn schadelijk voor de baby wanneer vrouwen het medicijn nemen tijdens de zwangerschap of borstvoedingsperiode. Het is echter essentieel om bij een zwangerschap contact op te nemen met de arts en te praten over de mogelijke risico’s en mogelijkheden. Een zwangere vrouw mag dus niet zelf gaan bepalen dat ze wil stoppen met de medicatie zonder eerst met de arts te overleggen.

Stoppen met soort antidepressivum

Zelf kiezen om te stoppen met antidepressiva houdt mogelijk risico’s in. Advies van een arts is steeds nodig. Ook abrupt stoppen of meerdere doses missen, is uit den boze want dit verhoogt het risico op het discontinuatiesyndroom. Symptomen die hierbij optreden, omvatten: een algemeen gevoel van onbehagen, misselijkheid, duizeligheid, loomheid en/of griepachtige symptomen.

Lees verder

• Antidepressiva: Medicatie tegen een depressie en pijn
• Depressie: Oorzaken en behandeling van depressieve gevoelens
• Depressies: Soorten, symptomen & behandelingen van depressie
• Monoamineoxidaseremmers (MAO-remmers): Type antidepressiva
• Fysieke symptomen (lichamelijke problemen) van een depressie