Fysieke symptomen (lichamelijke problemen) van een depressie

Patiënten met een depressie kampen met tal van mentale, emotionele en psychische problemen. Enkele symptomen zijn bijvoorbeeld aanhoudend verdrietig zijn, geen interesse meer hebben in activiteiten die voorheen als plezierig werden ervaren, concentratieproblemen, veel huilen, zich hopeloos, waardeloos of schuldig voelen, sociale isolatie en zelfs gedachten over zelfdoding. Naast deze mentale depressieve symptomen, komen ook diverse fysieke tekenen tot uiting. Zo ervaren patiënten met een depressie bijvoorbeeld hoofdpijn, rugpijn, slaapproblemen en vermoeidheid. Praten met een arts is de eerste stap om deze symptomen en de depressie zelf te bestrijden. De arts beveelt aanpassingen in de levensstijl, medicijnen en/of psychotherapie aan om de symptomen van een depressie te behandelen. Dankzij de juiste ondersteuning is het mogelijk om te herstellen van de fysieke en mentale symptomen die gepaard gaan met een depressie.

• Epidemiologie van depressie
• Risicofactoren van depressie
• Genetische aanleg
• Hormonale veranderingen
• Chronische ziekten en fysieke aandoeningen
• Levensomstandigheden en stress
• Psychosociale factoren
• Diagnose en onderzoeken van depressie
• Klinische beoordeling
• Diagnosecriteria
• Lichamelijk onderzoek
• Psychologisch onderzoek
• Screeningtools
• Hartproblemen bij depressieve patiënten
• Hoofdpijn en depressief zijn
• Pijn op de borst
• Rugpijn en nekpijn
• Seksuele problemen door een depressie
• Slaapproblemen
• Spierpijn, spierkrampen en gewrichtspijn
• Spijsverteringsproblemen
• Veranderingen in eetlust of gewicht
• Vermoeidheid en uitputting
• Zware armen en benen door atypische depressie

Epidemiologie van depressie

Depressie is een veelvoorkomende psychische aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft. Ongeveer 5% van de bevolking lijdt op enig moment in hun leven aan een depressieve episode. De prevalentie van depressie varieert afhankelijk van factoren zoals leeftijd, geslacht en sociaal-economische status. Vrouwen hebben een hoger risico op het ontwikkelen van depressie dan mannen, en de aandoening komt vaker voor bij mensen met een laag inkomen of beperkte toegang tot geestelijke gezondheidszorg. Depressie kan op elke leeftijd beginnen, maar vaak verschijnt de eerste episode in de late adolescentie of vroege volwassenheid.

Risicofactoren van depressie

Genetische aanleg

Erfelijkheid speelt een rol bij het risico op depressie. Personen met een familiegeschiedenis van depressie hebben een verhoogd risico om zelf ook depressief te worden.

Hormonale veranderingen

Hormoonveranderingen, zoals die tijdens zwangerschap, postpartum of menopauze, kunnen bijdragen aan het ontstaan van depressieve symptomen. Hormonale onevenwichtigheden zijn vaak een risicofactor voor het ontwikkelen van een depressie.

Chronische ziekten en fysieke aandoeningen

Mensen met chronische ziekten, zoals diabetes, hartziekten of schildklieraandoeningen, hebben een verhoogd risico op depressie. Deze aandoeningen kunnen zowel direct als indirect bijdragen aan het ontstaan van depressieve symptomen.

Levensomstandigheden en stress

Stressvolle levensgebeurtenissen, zoals verlies van een dierbare, werkloosheid of scheiding, kunnen depressieve episodes uitlokken. Langdurige stress en onvoldoende sociale steun verhogen ook het risico op depressie.

Psychosociale factoren

Negatieve denkpatronen, lage eigenwaarde, en chronische sociale isolatie zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van depressie. Mensen die moeite hebben met het omgaan met tegenslagen en stress zijn vatbaarder voor depressieve symptomen.

Diagnose en onderzoeken van depressie

Klinische beoordeling

De diagnose van depressie wordt meestal gesteld door een arts of psycholoog op basis van een grondige klinische evaluatie. Dit omvat het bespreken van de symptomen, de duur en ernst van de klachten, en de impact op het dagelijks leven.

Diagnosecriteria

De diagnose van depressie wordt vaak gesteld op basis van de criteria van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Deze criteria omvatten symptomen zoals aanhoudend verdriet, verlies van interesse in activiteiten, concentratieproblemen, en veranderingen in eet- en slaappatronen.

Lichamelijk onderzoek

Een lichamelijk onderzoek kan worden uitgevoerd om andere mogelijke oorzaken van de symptomen uit te sluiten. Dit kan bloedonderzoek omvatten om te controleren op hormonale onevenwichtigheden of andere medische aandoeningen.

Psychologisch onderzoek

Soms kunnen aanvullende psychologische tests worden gebruikt om de ernst van de depressie te beoordelen en om te helpen bij het vaststellen van een behandelplan. Deze tests kunnen ook helpen bij het identificeren van eventuele bijkomende psychische aandoeningen, zoals angststoornissen.

Screeningtools

Er zijn verschillende screeningsinstrumenten beschikbaar die kunnen helpen bij het identificeren van depressieve symptomen. Voorbeelden hiervan zijn de Patient Health Questionnaire-9 (PHQ-9) en de Beck Depression Inventory (BDI). Deze vragenlijsten helpen bij het evalueren van de ernst van de symptomen en het monitoren van de voortgang gedurende de behandeling.

Hartproblemen bij depressieve patiënten

Depressieve patiënten zijn vaak niet of onvoldoende gemotiveerd om positieve levensstijlkeuzes te maken. Ze eten geen gezonde, evenwichtige voeding en hebben een zittende levensstijl. Hierdoor stijgt het risico op hartaandoeningen. Een depressie is echter eveneens een onafhankelijke risicofactor voor hartproblemen. Vaak lijden patiënten met hartfalen of kransslagaderaandoeningen namelijk aan een depressie. Het volgen van een gezonde levensstijl met veel beweging en gezond en gevarieerd eten verbetert de hartgezondheid.

Hoofdpijn en depressief zijn

Patiënten met een zware depressie kampen veel vaker met migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn). Anderzijds lopen patiënten met migraine ook veel meer kans om depressief te worden. Bovendien kampen patiënten met een depressie vaker met spanningshoofdpijn.

Pijn op de borst

Pijn op de borst kan een teken zijn van hart-, long- of maagproblemen. Patiënten moeten hiermee de arts raadplegen om dergelijke oorzaken uit te sluiten. Soms kan het beklemmende gevoel op de borst echter ook een symptoom van een depressie zijn. Een depressie verhoogt eveneens het risico op hartaandoeningen. Daarnaast lijden patiënten die een hartaanval hebben gehad, vaker aan een depressie.

Rugpijn en nekpijn

Rugpijn en nekpijn verhogen de kans op een depressie, maar anderzijds lijden depressieve patiënten vaker aan intense, invaliderende nekpijn of rugpijn. Patiënten met een depressie hebben een verminderde pijntolerantie (ze voelen sneller pijn), en tegelijkertijd heeft pijn een grote impact op een depressie.

Seksuele problemen door een depressie

Een patiënt die depressief is, verliest mogelijk de interesse in seks. Sommige voorgeschreven geneesmiddelen die een depressie behandelen (antidepressiva), kunnen ook de zin in seks verminderen en de seksuele prestaties beïnvloeden. Praten met een arts is belangrijk wanneer een patiënt deze symptomen bemerkt.

Slaapproblemen

Een depressie tast zowel het lichaam als de geest aan. Problemen met in slaap vallen komen vaak voor bij patiënten die depressief zijn. Sommige patiënten met een depressie slapen echter juist te veel. Slaapproblemen of andere depressiesymptomen kunnen vaker leiden tot prikkelbaarheid en agitatie (rusteloosheid).

Spierpijn, spierkrampen en gewrichtspijn

Wanneer een patiënt met voortdurende pijn leeft, verhoogt dit het risico op een depressie. Een depressie zelf kan ook leiden tot pijn, omdat beide aandoeningen chemische boodschappers in de hersenen beïnvloeden. Patiënten die depressief zijn, hebben drie keer zoveel kans om regelmatig spierpijn, spierkrampen en gewrichtspijn te ervaren.

Spijsverteringsproblemen

De hersenen en spijsvertering zijn sterk verbonden. Dit verklaart waarom veel patiënten maag- en darmproblemen ervaren wanneer ze gestrest of bezorgd zijn. Dit kan zich uiten in een opgeblazen gevoel, maagpijn, maagkrampen, misselijkheid, indigestie (maagklachten na het eten of drinken), diarree of constipatie.

Veranderingen in eetlust of gewicht

Sommige patiënten met een depressie hebben veel minder eetlust als ze depressief zijn, hetgeen kan leiden tot gewichtsverlies. Andere depressieve patiënten kunnen niet stoppen met eten. Deze verhoogde eetlust resulteert vaak in een gewichtstoename. Depressie komt vaak voor bij eetstoornissen zoals boulimie (oncontroleerbare vreetbuien en compenserend gedrag), anorexia nervosa of vreetaanvallen.

Vermoeidheid en uitputting

Patiënten met een depressie voelen zich vaak zo moe dat ze geen energie meer hebben voor de dagelijkse taken. Zelfs veel rust nemen of voldoende slapen helpt niet altijd om meer energie te krijgen. Wanneer een depressie en vermoeidheid samen optreden, kunnen de symptomen verergeren. Sporten kan helpen om vermoeidheid en energieverlies te bestrijden. Hierdoor komen chemicaliën in de hersenen vrij die het humeur verbeteren en de gevoeligheid voor pijn verminderen. Hoewel lichamelijke activiteit alleen een depressie niet kan genezen, is dit nuttig op de lange termijn. Als een patiënt depressief is, kan het moeilijk zijn om de energie te vinden om te sporten. Toch is het belangrijk om de stap naar meer lichaamsbeweging te zetten om de vermoeidheid te verlichten. Dit kan uiteindelijk ook leiden tot minder slaapproblemen.

Zware armen en benen door atypische depressie

Patiënten die lijden aan een atypische depressie kampen mogelijk met een gevoel van zware benen en zware armen. Patiënten met deze vorm van depressie voelen zich lichamelijk en fysiek beter wanneer positieve gebeurtenissen plaatsvinden.

Lees verder

• Depressie bij ouderen: Oorzaken, symptomen en behandeling
• Depressie bij tieners: Omgaan met depressie bij adolescenten
• Depressie: Oorzaken en behandeling van depressieve gevoelens
• Depressies: Soorten, symptomen & behandelingen van depressie
• Antidepressiva: Medicatie tegen een depressie en pijn