Flauwvallen: oorzaken

Flauwvallen: dat is even schrikken voor de meeste mensen. Toch zijn de oorzaken van flauwvallen vaak onschuldig. Zo kun je flauwvallen door de warmte, door te weinig eten of door stress. Wat is flauwvallen? Welke mogelijke oorzaken zijn er?

Wat is flauwvallen?

Flauwvallen lijkt ernstig, maar dat valt meestal mee. Eigenlijk is flauwvallen een veiligheidsmechanisme van het lichaam om de bloeddrukregeling te herstellen. De meeste mensen komen na enkele minuten weer bij bewustzijn. Het is verstandig om niet direct op te staan na het flauwvallen, zodat het autonome zenuwstelsel van het lichaam zich kan herstellen.

Symptomen

Flauwvallen komt meestal niet uit de lucht vallen. Er zijn vaak bepaalde voortekenen, zoals misselijkheid, oorsuizen, zweten en je licht voelen in je hoofd. Je gezicht wordt bleek, je pols wordt zwak als gevolg van de dalende hartslag.

Oorzaak van flauwvallen

De oorzaak van flauwvallen is een ontregelde bloeddruk. Als je rechtop staat, zakt het bloed naar je buik en benen. Het hart vult zich dan minder goed met bloed. De hoeveelheid bloed die het hart rondpompt, daalt, en zo ook de bloeddruk. Als het gevolg hiervan versmallen bloedvaten in buik en benen. Je hart gaat sneller kloppen, waardoor de bloeddruk weer stijgt. Als je flauwvalt, reageert je lichaam onvoldoende op de daling van de bloeddrukken. Er komt even te weinig zuurstof bij de hersenen. Daardoor kun je enkele minuten buiten bewustzijn raken. De hersenen zijn namelijk erg gevoelig voor zuurstoftekort, zelfs als dat enkele seconden duurt.

De oorzaak die het vaak voorkomt bij flauwvallen, is reflexsyncope: een reflex die maakt dat de bloeddruk daalt en de hartslag vertraagt. Voor die reflex zijn ook verschillende oorzaken aan te wijzen:

• Heftige emoties
• Oververmoeidheid
• Te weinig eten
• Flauwvallen van de warmte
• Hoesten
• Pijn
• Slikken
• Langdurig staan
• Injectie of het zien van bloed

Ook plotseling opstaan kan flauwvallen uitlokken. Een zeer ernstige, minder vaak voorkomende oorzaak is een hartafwijking, bijvoorbeeld een hartritmestoornis. Bij een hartritmestoornis kan het hart vertragen, versnellen of zelfs plotseling stilstaan. Ook kan er sprake zijn van andere hartziektes.

Is flauwvallen gevaarlijk?

Flauwvallen lijkt ernstiger dan het is. Als je op de grond valt, komen hoofd en hart op dezelfde hoogte te liggen. Dan hoeft het hart minder hard te pompen om de hersenen te voorzien van bloed. Je raakt weer bij bewustzijn als het zuurstofgehalte binnen de hersenen weer op pijl is. Als je niet vaker dan een keer per drie of zes maanden flauwvalt, dan is er waarschijnlijk niets aan de hand. Maar als je vaker flauwvalt, dan kan dat betekenen dat je lijdt aan een aandoening. In dat geval is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts. Aan de hand van gesprekken en lichamelijk onderzoek kan de diagnose worden besteld.

Flauwvallen voorkomen

Je kunt zelf ook actie ondernemen om je bloeddruk enigszins te reguleren: zorgen voor voldoende slaap en rust, voldoende zout te eten en de alcoholconsumptie te beperken. Drink voldoende, minstens anderhalve liter per dag. Regelmatige lichamelijke inspanning is belangrijk om de spieren in goede conditie te houden.