Is flauwvallen gevaarlijk? Oorzaken & symptomen

Veel mensen hebben het al eens zien gebeuren of zelf meegemaakt: plotseling wordt iemand onwel, bleek, begint te zweten en in een mum van tijd valt hij flauw. Flauwvallen kan dan ook erg verontrustend lijken, zeker als alles snel gebeurt en de verminderde bloedtoevoer naar de hersenen plots is. Onwel worden en flauwvallen kan voorafgegaan worden door misselijkheid, duizeligheid en plots zweten. Ook zie je vaak dat de persoon in kwestie een opvallend bleek gezicht krijgt. Is flauwvallen gevaarlijk en wat kunnen de oorzaken van bewustzijnsverlies zijn?

Onwel worden

Iemand die onwel wordt, plotseling flauwvalt en tegen de grond stuikt: het is vaak een spectaculaire maar ook verontrustende gebeurtenis. Plots "gaat het licht uit", wordt het zwart voor je ogen en kan je je niet meer overeind houden. Dit kan gevaarlijk zijn doordat je je hoofd kan bezeren of andere lichaamsdelen kan verwonden. Hierbij kunnen ook breuken opgelopen worden. In veel gevallen is flauwvallen relatief onschuldig, maar er kunnen ook ernstige aandoeningen aan de basis liggen van dit bewustzijnsverlies.

Oorsprong flauwvallen

Flauwvallen is het gevolg van een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen. Doordat de hersenen niet voldoende zuurstof krijgen gaan ze onvoldoende prikkels naar de spieren kunnen zenden. Je lichaam krijgt dus ook geen voldoende prikkels om je evenwicht te bewaren en overeind te blijven. Hierdoor wordt je draaierig en duizelig. Bij flauwvallen, of syncope in medische termen, is dit bewustzijnsverlies doorgaans heel kort en wordt de bloedcirculatie snel hersteld.

Symptomen flauwvallen

Het zien van iemand die plotseling flauwvalt, kan op het eerste zicht erg beangstigend zijn. En vaak is daar ook reden toe, want bewustzijnsverlies is een symptoom dat altijd ernstig moet genomen worden. Doorgaans wordt flauwvallen voorafgegaan door het bleek worden van het gezicht (doordat er niet voldoende bloed kan toegevoerd worden), zweten (een noodsignaal van het lichaam), misselijkheid, duizeligheid en het uitvallen van het gezichtsvermogen. Dit alles kan op vrij korte tijd gebeuren, op slechts enkele seconden tijd. Achteraf heeft de betrokken persoon vaak geen gedetailleerde herinnering aan het flauwvallen. Soms weet hij of zij zelfs helemaal niet meer wat er precies gebeurd is.

Oorzaken flauwvallen

Schrikreactie

Flauwvallen kan verschillende oorzaken hebben, waarbij je altijd nauwkeurig de ernst van deze oorzaak moet nagaan. Doorgaans onschuldig is het verlies van bewustzijn bij jonge meisjes, die schrikken bij het waarnemen van een gebeurtenis, zoals bijvoorbeeld het zien van bloed of een verkeersongeval. Het gaat hier dan vooral om een fysieke reactie op een sterke emotie.

Stress

Ook stress kan een belangrijke rol spelen bij het veroorzaken van bewustzijnsverlies. Je moet bijvoorbeeld een examen afleggen en op het moment van de waarheid ervaar je plots een gevoel van fysieke en mentale spanning. Die spanning kan samengaan met misselijkheid, zweten en faalangst. Wanneer al deze symptomen tot een hoogtepunt komen kan je plots gaan flauwvallen.

Te lang stilstaan

Een ander voorbeeld is wanneer iemand flauwvalt nadat hij lang heeft moeten rechtstaan waardoor er te weinig bloed terug naar het bovenste deel van het lichaam (hart en hersenen) is gepompt. We zien dit soms bij een soldaat of een wachter die flauwvalt nadat hij te lange tijd de wacht heeft moeten doen. Vergelijkbaar hiermee is wanneer je te snel opstaat en daarna tegen de grond gaat.

Ernstige oorzaken

Maar er kunnen ook ernstiger oorzaken zijn van flauwvallen, waarbij het kan gaan om aandoeningen of ziektes, zoals:

• chronische lage bloeddruk
• trombose (bloedklonter)
• ijzertekort
• bloedarmoede
• hyperventilatie
• uitdroging (dehydratatie)
• suikerziekte (diabetes)
• hartziekte
• beroerte

Lees verder

• Flauwvallen: wat doen als iemand flauwvalt? Tips & advies
• IJzertekort: oorzaken, symptomen & behandeling ijzergebrek
• Ben je vaak duizelig? Oorzaken en behandeling duizeligheid
• Wat doen tegen een wit en bleek gezicht? Oorzaken & tips
• Alarmsymptomen: wanneer geeft je lichaam alarmsignalen af?