Abnormaal hartritme (dysritmie): Oorzaken en soorten

Een abnormaal hartritme (dysritmie) is een medische aandoening waarbij de hartslag onregelmatig is. Deze hartafwijking is soms normaal en gaat dan gepaard zonder complicaties, terwijl andere vormen van een abnormaal hartritme levensbedreigend zijn. Veelal ontstaat een verstoord hartritme door een vernauwing van de bloedvaten of anders door een afwijking aan de hartkleppen, al zijn ook nog andere risicofactoren bekend. Zowel een medicamenteuze als chirurgische behandeling zijn nodig wanneer de symptomen ernstig en chronisch zijn.

• Hart en hartslagen
• Oorzaken dysritmieën
• Coronaire hartziekten
• Hartklepziekten
• Andere oorzaken
• Soorten van abnormaal hartritme
• Atriumfibrillatie
• Atriumflutter (boezemflutter)
• Bradycardie
• Sick-sinussyndroom
• Tachycardie
• Ventriculaire fibrillatie
• Ventriculaire tachycardie
• Vroegtijdige ventriculaire contracties
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van dysritmieën

Hart en hartslagen

Het hart bestaat uit vier kamers. De atria (hartboezems) bevinden zich in de bovenste kamers terwijl de ventrikels (hartkamers) de lagere kamers bestrijken. Het hart zorgt ervoor dat deze kamers normaal en op een systematische manier kloppen. De normale hartslag start vanuit de rechterboezem wanneer de sinusknoop (natuurlijke pacemaker) een elektrisch signaal in het hart uitzendt. Dit signaal beweegt door de hartboezems in het geleidingssysteem (atrioventriculaire knoop). Het geleidingssysteem hecht zich aan de vezels in de ventrikels, die de elektrische signalen geleiden en de impulsen naar alle kamergebieden doorsturen. Het hart trekt samen als de impulsen hier doorheen komen, wat meestal bijna zestig tot honderd keer per minuut plaatsvindt. Elke samentrekking van het hart vertegenwoordigt een enkele hartslag. De boezems zijn de eersten die samentrekken vóór de hartkamers, zodat ze genoeg tijd hebben om bloed in de kamers te brengen. De meeste hartweefsels zijn in staat om een hartslag te initiëren of een sinusknoop te worden.

Oorzaken dysritmieën

Een abnormaal hartritme treedt op wanneer:

• de bloedstroom naar ventrikels door het geleidingssysteem verstoord is
• de sinusknoop van het hart defect is
• een ander deel van het hart een sinusknoop geworden is

Coronaire hartziekten

Coronaire hartziekten zijn ziekten waarbij de bloedvaten vernauwen (vasoconstrictie) die er normaal gezien voor zorgen dat het lichaam voldoende bloed en zuurstof krijgen. De vernauwing van de bloedvaten gebeurt bijvoorbeeld door de opeenhoping van vet. Dit leidt tot een gestopte of belemmerde bloedtoevoer naar het hart.

Hartklepziekten

Het hart heeft vier kleppen met name de aortaklep, de pulmonaire klep, de mitralisklep en de tricuspidalisklep. Ze zorgen ervoor dat het bloed vlot in de voorwaartse richting stroomt en er geen bloed naar achteren terugvloeit. Hartklepafwijkingen zijn het gevolg van aangeboren afwijkingen of komen later in het leven tot stand. Een aangeboren hartklepafwijking tast de pulmonaire klep of aortaklep aan. Verworven klepaandoeningen tasten veelal de structuur van de hartkleppen aan. De verworven hartklepafwijkingen resulteren uit verschillende infecties en andere ziekten. Bacteriële infecties zijn veel voorkomende oorzaken van hartaandoeningen. De wanneer bacteriën in de bloedbaan dringen hierbij het hart binnen, reproduceren zich vervolgens en vallen dan de hartkleppen van de patiënt aan. Dit resulteert in gaten in hartkleppen met bloedlekkage als gevolg.

Vernauwde kleppen
Enkele aandoeningen vernauwen de kleppen, waardoor het hart harder moet werken om bloed rond te pompen in het lichaam. Deze ziekten staan in medische termen bekend als ‘valvulaire stenose’.

Niet goed sluitende kleppen
Ook andere aandoeningen leiden mogelijk tot slecht werkende hartkleppen. Bij valvulaire insufficiëntie sluiten de kleppen niet goed. Hierbij is één klep of zijn meerdere kleppen getroffen.

Andere oorzaken

Andere oorzaken voor dysritmie zijn:

• neurologische problemen
• overmatig alcoholgebruik
• roken
• spanning

Soorten van abnormaal hartritme

Atriumfibrillatie

Wanneer de boezems niet goed genoeg kloppen maar gaan trillen, is sprake van atriumfibrillatie. Atriumfibrillatie is de belangrijkste oorzaak van een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen).

Atriumflutter (boezemflutter)

Bij een atriumflutter (boezemflutter) is de hartslag is erg snel waarbij het hart stabiele slagen maakt van 250-350 per minuut.

Bradycardie

Bradycardie is een toestand waarbij het hart langzamer klopt dan normaal (minder dan zestig slagen per minuut). Bradycardie komt het meest voor bij 65-plussers. Deze aandoening is mogelijk ernstig als het hart niet genoeg bloed kan rondpompen.

Sick-sinussyndroom

Bij het Sick-sinussyndroom ontstaan hartproblemen door een defecte sinusknoop. De patiënt heeft bijvoorbeeld een zeer langzame hartslag (sinusbradycardie), een onderbroken hartslag (sinusarrest) en af en toe ook een snelle hartslag. Het Sick-sinussyndroom kenmerkt zich door schommelende hartfrequenties (tussen langzaam en snel). Dit brengt bovendien flauwvallen, pijn op de borst, kortademigheid en verwardheid met zich mee.

Tachycardie

Van een snelle hartslag (tachycardie) is sprake wanneer deze bij een volwassen patiënt sneller is dan honderd slagen per minuut. Een snelle hartslag impliceert dat het pompen van het bloed door het lichaam niet effectief gebeurt. De organen krijgen hierdoor te weinig bloed en zuurstof, wat leidt tot een slechtere werking en soms ernstige complicaties. Tachycardie veroorzaakt bovendien een kortademig gevoel, pijn op de borst en flauwvallen.

Ventriculaire fibrillatie

Bij ventrikelfibrillatie (ventriculaire fibrillatie) kloppen de ventrikels niet goed, maar gaan ze juist trillen. Ook deze aandoening zorgt voor onvoldoende bloed in het lichaam, wat gepaard gaat met pijn op de borst, duizeligheid, misselijkheid, kortademigheid en bewustzijnsverlies. Soms leidt de hartaandoening zelfs tot een plotse dood indien de patiënt geen onmiddellijke medische hulp krijgt.

Ventriculaire tachycardie

Bij ventriculaire tachycardie is de hartslag erg snel en (hoger dan honderdvijftig slagen per minuut). Dit resulteert uit de hartkamers. Deze hartslag leidt onbehandeld tot ernstige complicaties, zoals ventriculaire fibrillatie. Ventriculaire tachycardie resulteert tevens in duizeligheid, pijn in de borst, geen polsslag of een zwakke pols, flauwvallen en kortademigheid.

Vroegtijdige ventriculaire contracties

Vroegtijdige ventriculaire samentrekkingen (contracties) verwijzen naar ongebruikelijke en extra hartslagen die beginnen bij de hartkamers. Deze overtollige slagen interfereren met het normale hartritme. Patiënten met vroegtijdige ventriculaire contracties voelen bovendien de gemiste hartslagen in de borst. Deze samentrekkingen komen zeer vaak voor.

Symptomen

De symptomen van dysritmie zijn afhankelijk van de verschillende typen. Sommige patiënten hebben geen symptomen terwijl anderen milde tot ernstige symptomen ervaren zoals:

• benauwdheid
• duizeligheid
• flauwvallen
• hartkloppingen (palpitaties)
• kortademigheid
• pijn op de borst
• vermoeidheid
• verwardheid

Af en toe komen patiënten zelfs te overlijden door dysritmieën.

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een elektrocardiografie uit om een abnormaal hartritme op te sporen. Dit is een niet-invasief medisch onderzoek waarbij de arts de hartslag meet en bepaalt of deze regelmatig of onregelmatig is. Als de patiënt een ongebruikelijke hartslag heeft, voert de arts een Holter-monitoring uit. Bij deze vorm van een elektrocardiografie (hartfilmpje) draagt de patiënt gedurende 24 uur een toestelletje dat het hartsignaal registreert.

Behandeling van dysritmieën

Bij een levensbedreigende verstoorde hartslag krijgt de patiënt eerst reanimatie. Bij een abnormale hartslag krijgt de patiënt vaak een pacemaker. De arts implanteert dit apparaat op de wanden van het hart. Ook zet de arts mogelijk medicatie in zoals antiaritmica. Verder zorgt de patiënt voor een gezonde levensstijl: regelmatig fysieke beweging, een gezonde en evenwichtige voeding met weinig vet en roken en alcohol vermijden.

Lees verder

• Tachycardie: Versnelde hartslag (sneller kloppend hart)
• Bradycardie: Vertraagde hartslag met flauwvallen en zwakte
• Hartkloppingen: Vaak onschuldig, soms symptoom van ziekte
• Atriumfibrillatie: Hartritmestoornis met snelle hartslag
• Ventrikelfibrillatie: Trillen van ventrikels (hartkamers)