Compensatoire hyperhidrose: Overmatig zweten na operatie

Compensatoir zweten is een veel voorkomende aandoening die optreedt na een operatie voor overmatig zweten. Ook bij andere aandoeningen komt compensatoir zweten tot stand. De patiënt ervaart dan zweetaanvallen op vooral de romp en de onderste ledematen, maar ook aan eventuele andere lichaamsdelen. Een behandeling is mogelijk via op de huid aangebracht en via de mond ingenomen medicijnen en botoxinjecties. De aandoening heeft de neiging om chronisch te zijn, maar bij een aantal patiënten nemen de symptomen wel af naarmate ze verouderen.

• Synoniemen
• Oorzaken van compensatoir zweten
• Chirurgie voor overmatig zweten
• Andere oorzaken
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandelingen van compensatoire hyperhidrose
• Op de huid aangebrachte behandelingen
• Via de mond ingenomen medicatie
• Injecties met Botulinum-toxine type A (botox)
• Prognose van overmatig zweten na operatie

Synoniemen

Compensatoir zweten staat ook bekend als:

• compensatoire hyperhidrose
• paradoxaal zweten
• post endoscopische thoracale sympathectomie (ETS) zweten
• rebound zweten
• reflexzweten

Oorzaken van compensatoir zweten

Chirurgie voor overmatig zweten

Sommige patiënten die overmatig zweten (hyperhidrose) ondergaan een endoscopische thoracale sympathectomie (ETS-operatie). Deze operatie kent mogelijk enkele complicaties, waaronder compensatoir zweten. Veel patiënten die deze chirurgische ingreep ondergaan, krijgen te maken met rebound zweten. Hoewel de precieze oorzaak van compensatoire hyperhidrose onduidelijk is anno oktober 2020, speelt de omvang van de sympathectomie en de postoperatieve thermoregulatorische respons wellicht een rol. Het is tot slot onmogelijk om vooraf vast te stellen welke patiënten meer kans hebben om de ernstigere vormen van compensatoir zweten te ontwikkelen.

Andere oorzaken

Verder komt compensatoir zweten tot uiting door zenuwbeschadiging bij suikerziekte (diabetische neuropathie), een hersenletsel en syringomyelie (een ruggenmergaandoening). Verder komt compensatoire hyperhidrose voor in de vorm van ‘fantoomzweten’ na ongevallen en amputatiechirurgie. Compensatoir zweten is voorts gemeld na injecties met botox (botulinumtoxine A) voor het overmatig zweten onder de oksels (axillaire hyperhidrose). Deze vorm van compensatoire hyperhidrose komt echter uiterst zeldzaam tot stand en verdwijnt meestal binnen vier tot zes maanden.

Symptomen

Treden de symptomen op als gevolg van een operatie, dan verschijnen deze enkele weken tot maanden na de chirurgische ingreep. De vaakst aangetaste plaatsen zijn de borstkas, de flanken, de buik en de rug. De onderste ledematen en de billen zijn soms ook getroffen. Kleine of grote plekken op deze gebieden zijn getroffen door compensatoir zweten en de ernst van het zweten gaat van mild tot ernstig.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van compensatoir zweten volgt na een vraaggesprek waarbij de patiënt een medische geschiedenis van een ETS-operatie meldt voorafgaand aan de presentatie van het zweten. Bij andere patiënten is het voor de arts belangrijk om de onderliggende medische oorzaak te achterhalen.

Behandelingen van compensatoire hyperhidrose

Compensatoir zweten is vaak moeilijk te behandelen. De gekozen behandelmethode hangt af van hoe gelokaliseerd en ernstig het zweten is.

Op de huid aangebrachte behandelingen

Patiënten met milde symptomen reageren vaak goed op topische (op de huid aangebrachte) behandelingen. Driclor is een medicijn dat verkrijgbaar is via buitenlandse webshops en vaak effectief is. Dit middel brengt de patiënt aan op een zo droog mogelijke huid om het maximale voordeel te behalen en de mogelijke bijwerkingen te minimaliseren. De patiënt neemt eerst een douche en draagt vervolgens het getroffen zweetgebied met een föhn op de koele stand. Nadat de huid gedroogd is, mag hij Driclor aanbrengen. De patiënt wast het gebied ’s morgens met gewoon water. Wanneer de patiënt irritatie ontwikkelt, schrijft de arts topische corticosteroïdencrème voor. Anticholinergische crèmes, lotions en sprays zoals glycopyrolaat (0,5-3%) zijn eveneens effectief bij de meeste patiënten.

Via de mond ingenomen medicatie

Wanneer patiënten lijden aan ernstige vormen van compensatoire hyperhidrose, zijn anticholinergische tabletten (zoals oxybutynine en propantheline bromide) nodig. Dit middel gaat net zoals veel andere medicijnen gepaard met mogelijke bijwerkingen zoals bijvoorbeeld constipatie, een droge mond (xerostomie) en slaperigheid. Helpt deze geneesmiddelen niet, dan schrijft de arts mogelijk andere orale (via de mond ingenomen) medicatie voor. voorbeelden hiervan zijn glycopyrrolaat, propranolol, clonazepam en gabapentine.

Injecties met Botulinum-toxine type A (botox)

Botoxinjecties zijn een veilige en effectieve behandelmethode om bepaalde, gelokaliseerde gevallen van compensatoire hyperhidrose te behandelen.

Prognose van overmatig zweten na operatie

Wanneer patiënten voor een ingreep voor het overmatig zweten aan de handpalmen (palmaire hyperhidrose) of onder de oksels (axillaire hyperhidrose) te horen krijgen dat ze risico lopen op compensatoir zweten, vinden ze dit doorgaans minder erg dan zweten aan de handpalmen of onder de oksels. Compensatoir zweten vereist vaak een voortdurende en aanhoudende behandeling. Sommige patiënten merken dat de hoeveelheid zweten afneemt naarmate ze verouderen.

Lees verder

• Zweethanden: Overmatig zweten aan handen en handpalmen
• Stinkvoeten (zweetvoeten): Behandelingen bij stinkende geur
• Hyperhidrose: Overmatig zweten door overactieve zweetklieren
• Klamme huid: Oorzaken en symptomen van klam aanvoelende huid
• Koud zweten: Oorzaken, bijkomende symptomen en behandelingen